2021 krizlerle geçti
Diplomatik hengameler, 2021’e damgasını vurdu. Geçen yıl ABD-Çin, Rusya-Ukrayna, Belarus ile Avrupa’nın yarısı ve iki Kore içinde süren sıkıntılar manşetlere hakim olurken, “sıra dışı” yüksek profilli uyuşmazlıklar da ortaya çıktı. İşte, 2021’in manşetlere daha az yansımış fakat büyük kıymete sahip diplomatik tartışmaları…
İngiltere-Fransa balıkçılık ve göçmen krizi
Tarih boyunca bir epeyce kere karşı karşıya gelen İngiltere ile Fransa, Brexit (İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması) daha sonrası evvel balıkçılık konusundaki uyuşmazlık niçiniyle bir tansiyon yaşadı. Fransa’nın Calais kentinden çıkarak Manş Denizi üzerinden İngiltere’ye geçmeye çalışan botun batması kararı 27 göçmenin hayatını kaybederken, bu, iki ülke içinde yeni bir gerginliği ateşledi. Gerçekten iki ülke, sistemsiz göçmenleri durdurma konusunda birbirlerini başarısızlıkla suçladı. İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın, göç kriziyle başa çıkmak için Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a gönderdiği 5 unsurluk planın bulunduğu mektubu toplumsal medyada yayınlaması krize akaryakıt dökerken, Fransa da, 28 Kasım’da Calais kentinde biroldukca Avrupa Birliği ülkesinin iştirakiyle düzenlediği toplantı ötürüsıyla İngiltere İçişleri Bakanı Priti Patel’e gönderdiği davetini iptal etti. Fransız basınındaki haberlerde, Macron’un Johnson’a “palyaço”, yönetimiher neyse “sirk” benzetmesi yaptığı argüman edildi.
Fransa ile Avustralya içinde Aukus krizi
Avustralya, Eylül ayında ABD ve İngiltere ile Aukus güvenlik mutabakatına imza attığını duyurdu. Buna karşılık, Fransa’yla olan 12 denizaltı alımına ait muahedeyi rafa kaldırdı. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, olayı “sırtından bıçaklama” olarak nitelendirirken, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, Avustralyalı mevkidaşı Scott Morrison ile telefon görüşmesi yapmayı reddetti. Ayrıyeten Macron, Avustralyalı başkanın denizaltı mukavelesini feshetme konusunda kendisine palavra dediğini düşünüp düşünmediği sorulduğunda “Düşünmüyorum, (yalan dediğini) biliyorum” dedi.
Çin-Litvanya içinde Tayvan uyuşmazlığı
Litvanya, başşehri Vilnius’ta Tayvan’ın fiili büyükelçilik niteliğinde bir ofis açmasına müsaade verdi. Tayvan’ı kendi toprakları olarak nazarann Çin, bunun üzerine Vilnius’taki diplomatik ofisinin notunu düşürdü. Litvanya’da üretilen kesimlerin Avrupa Birliği’nden (AB) ithalatını engelleyen Çin, ayrıyeten bu ülkenin “tarihin çöp kutusuna” gönderileceğini savundu. Litvanya da, Pekin’deki büyükelçiliğini kapatırken, Litvanyalı milletvekili Matas Maldeikis, Twitter’da Çin’in ihtarının ironik olduğunu zira ülkede iktidarda olan Komünist Partisi’nin ideolojisinin aslına bakarsanız çöpte olduğunu söylemiş oldu.
Çekya-Rusya ‘casus’ krizi
Nisan ayında Çekler, 2014’te ülkedeki mühimmat depolarında meydana gelen iki patlamadaki rolleri niçiniyle “casus” olarak tanımladığı 18 Rus diplomatı hudut dışı etti. Buna 20 Çek diplomatı hudut dışı ederek karşılık veren Rusya, ayrıyeten Çekya’yı “dost olmayan ülkeler listesine” ekledi. Prag ve Moskova, karşılıklı olarak büyükelçiliklerini 7 diplomat ve 25 dayanak işçisiyle sonlandırdı.
Solomon Adaları’nda Tayvan isyanı
Solomon Adaları’nda, ülke idaresinin dış siyaset sonucu niçiniyle “isyan” çıktı. Çünkü Solomon Adaları’nda Nisan 2019’da iktidara gelen Başbakan Sogavare liderliğindeki “Demokratik Koalisyon” hükümeti, seçim kampanyasında Çin ile ekonomik münasebetleri geliştirmek üzere diplomatik tanıma tercihini Taipei’den Pekin’e kaydırmayı vadetmişti. Solomon Adaları’nın bağlantıları kesmesi kararı Tayvan’ı tanıyan ülke sayısı 16’ya düşmüştü. Bu karar, hükümet aksisi protestoları fitillerken, yüzlerce insan sokağa döküldü. Çıkan kaosta binalar yandı ve en az 3 kişi öldü. Buna karşılık Çin, kuvvetlerini eğitmek için Solomon Adaları’na polis göndereceğini söylemiş oldu. Solomon Adaları hükümeti problemden “Tayvan ajanlarını” sorumlu tuttu. Tayvan ise olayla bağı olduğunu yalanladı.
Lübnanlı bakanın açıklaması Körfez’i karıştırdı
Lübnan Enformasyon Bakanı George Kordahi’nin, Suudi Arabistan’ı Yemen’deki savaştaki rolü niçiniyle eleştirmesi Körfez ülkeleri içinde krize niye oldu. Açıklamaya reaksiyon olarak Suudi Arabistan ile birlikte Bahreyn, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri, büyükelçilerini Lübnan’dan çekti. Bu olay, Beyrut’taki siyasi görünüme daha fazla istikrarsızlık eklerken, baskıya yenik düşen Kordahi, bu ayın başlarında istifa etti.
Geçen yılın mirasını taşıyacak
Evet, 2022, birçok bundan evvelki yıldan miras kalan bir dolu problemle yoluna devam edecek. Hele kimileri var ki, birini ve birkaçını manşetlerde, sayfalarda sıkça görmek şaşkınlık yaratmayacak…
Kovid-19 gündemden inmemekte ısrarcı: Geçtiğimiz Temmuz ayında Kovid-19 pandemisi bitecekmiş üzere görünürken, ortaya büsbütün farklı ve daha aktif bir varyant olan “Omicron” çıktı. Omicron, artık dünyada en faal varyant haline gelirken, pandeminin 2022’de de gündemde kalma konusundaki ısrarına hizmet edecek üzere görünüyor.
ABD-Çin içindeki tansiyon: Bu iki ülke içindeki tansiyonun, 2022’de de gündemde kalması, hatta tansiyonun daha tehlikeli bir evreye geçmesinin mümkün olabileceğini belirtmek gerekiyor. Çin, bir epeyce açıdan bu yıl da muhtemelen ABD Lideri Joe Biden’ın gündeminde birinci sırada olmayı sürdürecek.
Rusya’nın Ukrayna’ya bakışı!: Rusya ile Ukrayna içinde 2021’in son aylarında artan tansiyonun, bu yıl da artarak sürmesini bekliyoruz. Çünkü bu ülkenin Rusya’nın kesimi olduğu ısrarını koruyan Vladimir Putin, gerekirse ABD ve Avrupa ile daha sert itişmeler yaşamaktan kaçınmayacak üzere görünüyor.
İran’ın nükleer programı ve İsrail: İran, bir yandan Nükleer Anlaşma’nın taraflarıyla müzakerelerini sürdürürken, başka yandan da çalışmalarına devam ediyor. Müzakerelerin düzgün gittiği tarafında haberler gelse de, bilhassa İsrail, ABD’yi yanına alarak İran’ın devam eden nükleer faaliyetlerini bir biçimde sonlandırmak istiyor. İsrail ile İran içinde sıcak temaslar ise korkutuyor.
Türkiye’nin gündemindekiler
Libya’daki seçimler, Türkiye’nin yakından izlediği gelişmeler içinde. Bu yıla ertelenen seçimlerin çabucak hemen tarihi muhakkak olmamakla bir arada, sonuçları çok değerli olacak.
Türkiye, Ermenistan ile bağlantılarını düzeltme yolunda önemli bir evreye geldi. Bunu, Mısır, Suudi Arabistan ve oburlarının izlemesi bekleniyor.
Yunanistan ile Doğu Akdeniz ve Ege konusundaki uyuşmazlıklar bu yılın da konusu olacak.
Bu yıl da gözler, vakit zaman, Ankara ile Washington içinde bilhassa S-400 niçiniyle hırpalanan ilgilere dönecek.
Avrupa Birliği ile Türkiye alakaları de bu yıl Ankara’nın diplomasi gündeminin kıymetli mevzularından biri…
Suriye de Türkiye’nin bu yıl da yakından izleyeceği ülkeler içinde yer alacak.
Diplomatik hengameler, 2021’e damgasını vurdu. Geçen yıl ABD-Çin, Rusya-Ukrayna, Belarus ile Avrupa’nın yarısı ve iki Kore içinde süren sıkıntılar manşetlere hakim olurken, “sıra dışı” yüksek profilli uyuşmazlıklar da ortaya çıktı. İşte, 2021’in manşetlere daha az yansımış fakat büyük kıymete sahip diplomatik tartışmaları…
İngiltere-Fransa balıkçılık ve göçmen krizi
Tarih boyunca bir epeyce kere karşı karşıya gelen İngiltere ile Fransa, Brexit (İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden çıkması) daha sonrası evvel balıkçılık konusundaki uyuşmazlık niçiniyle bir tansiyon yaşadı. Fransa’nın Calais kentinden çıkarak Manş Denizi üzerinden İngiltere’ye geçmeye çalışan botun batması kararı 27 göçmenin hayatını kaybederken, bu, iki ülke içinde yeni bir gerginliği ateşledi. Gerçekten iki ülke, sistemsiz göçmenleri durdurma konusunda birbirlerini başarısızlıkla suçladı. İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın, göç kriziyle başa çıkmak için Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a gönderdiği 5 unsurluk planın bulunduğu mektubu toplumsal medyada yayınlaması krize akaryakıt dökerken, Fransa da, 28 Kasım’da Calais kentinde biroldukca Avrupa Birliği ülkesinin iştirakiyle düzenlediği toplantı ötürüsıyla İngiltere İçişleri Bakanı Priti Patel’e gönderdiği davetini iptal etti. Fransız basınındaki haberlerde, Macron’un Johnson’a “palyaço”, yönetimiher neyse “sirk” benzetmesi yaptığı argüman edildi.
Fransa ile Avustralya içinde Aukus krizi
Avustralya, Eylül ayında ABD ve İngiltere ile Aukus güvenlik mutabakatına imza attığını duyurdu. Buna karşılık, Fransa’yla olan 12 denizaltı alımına ait muahedeyi rafa kaldırdı. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, olayı “sırtından bıçaklama” olarak nitelendirirken, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, Avustralyalı mevkidaşı Scott Morrison ile telefon görüşmesi yapmayı reddetti. Ayrıyeten Macron, Avustralyalı başkanın denizaltı mukavelesini feshetme konusunda kendisine palavra dediğini düşünüp düşünmediği sorulduğunda “Düşünmüyorum, (yalan dediğini) biliyorum” dedi.
Çin-Litvanya içinde Tayvan uyuşmazlığı
Litvanya, başşehri Vilnius’ta Tayvan’ın fiili büyükelçilik niteliğinde bir ofis açmasına müsaade verdi. Tayvan’ı kendi toprakları olarak nazarann Çin, bunun üzerine Vilnius’taki diplomatik ofisinin notunu düşürdü. Litvanya’da üretilen kesimlerin Avrupa Birliği’nden (AB) ithalatını engelleyen Çin, ayrıyeten bu ülkenin “tarihin çöp kutusuna” gönderileceğini savundu. Litvanya da, Pekin’deki büyükelçiliğini kapatırken, Litvanyalı milletvekili Matas Maldeikis, Twitter’da Çin’in ihtarının ironik olduğunu zira ülkede iktidarda olan Komünist Partisi’nin ideolojisinin aslına bakarsanız çöpte olduğunu söylemiş oldu.
Çekya-Rusya ‘casus’ krizi
Nisan ayında Çekler, 2014’te ülkedeki mühimmat depolarında meydana gelen iki patlamadaki rolleri niçiniyle “casus” olarak tanımladığı 18 Rus diplomatı hudut dışı etti. Buna 20 Çek diplomatı hudut dışı ederek karşılık veren Rusya, ayrıyeten Çekya’yı “dost olmayan ülkeler listesine” ekledi. Prag ve Moskova, karşılıklı olarak büyükelçiliklerini 7 diplomat ve 25 dayanak işçisiyle sonlandırdı.
Solomon Adaları’nda Tayvan isyanı
Solomon Adaları’nda, ülke idaresinin dış siyaset sonucu niçiniyle “isyan” çıktı. Çünkü Solomon Adaları’nda Nisan 2019’da iktidara gelen Başbakan Sogavare liderliğindeki “Demokratik Koalisyon” hükümeti, seçim kampanyasında Çin ile ekonomik münasebetleri geliştirmek üzere diplomatik tanıma tercihini Taipei’den Pekin’e kaydırmayı vadetmişti. Solomon Adaları’nın bağlantıları kesmesi kararı Tayvan’ı tanıyan ülke sayısı 16’ya düşmüştü. Bu karar, hükümet aksisi protestoları fitillerken, yüzlerce insan sokağa döküldü. Çıkan kaosta binalar yandı ve en az 3 kişi öldü. Buna karşılık Çin, kuvvetlerini eğitmek için Solomon Adaları’na polis göndereceğini söylemiş oldu. Solomon Adaları hükümeti problemden “Tayvan ajanlarını” sorumlu tuttu. Tayvan ise olayla bağı olduğunu yalanladı.
Lübnanlı bakanın açıklaması Körfez’i karıştırdı
Lübnan Enformasyon Bakanı George Kordahi’nin, Suudi Arabistan’ı Yemen’deki savaştaki rolü niçiniyle eleştirmesi Körfez ülkeleri içinde krize niye oldu. Açıklamaya reaksiyon olarak Suudi Arabistan ile birlikte Bahreyn, Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri, büyükelçilerini Lübnan’dan çekti. Bu olay, Beyrut’taki siyasi görünüme daha fazla istikrarsızlık eklerken, baskıya yenik düşen Kordahi, bu ayın başlarında istifa etti.
Geçen yılın mirasını taşıyacak
Evet, 2022, birçok bundan evvelki yıldan miras kalan bir dolu problemle yoluna devam edecek. Hele kimileri var ki, birini ve birkaçını manşetlerde, sayfalarda sıkça görmek şaşkınlık yaratmayacak…
Kovid-19 gündemden inmemekte ısrarcı: Geçtiğimiz Temmuz ayında Kovid-19 pandemisi bitecekmiş üzere görünürken, ortaya büsbütün farklı ve daha aktif bir varyant olan “Omicron” çıktı. Omicron, artık dünyada en faal varyant haline gelirken, pandeminin 2022’de de gündemde kalma konusundaki ısrarına hizmet edecek üzere görünüyor.
ABD-Çin içindeki tansiyon: Bu iki ülke içindeki tansiyonun, 2022’de de gündemde kalması, hatta tansiyonun daha tehlikeli bir evreye geçmesinin mümkün olabileceğini belirtmek gerekiyor. Çin, bir epeyce açıdan bu yıl da muhtemelen ABD Lideri Joe Biden’ın gündeminde birinci sırada olmayı sürdürecek.
Rusya’nın Ukrayna’ya bakışı!: Rusya ile Ukrayna içinde 2021’in son aylarında artan tansiyonun, bu yıl da artarak sürmesini bekliyoruz. Çünkü bu ülkenin Rusya’nın kesimi olduğu ısrarını koruyan Vladimir Putin, gerekirse ABD ve Avrupa ile daha sert itişmeler yaşamaktan kaçınmayacak üzere görünüyor.
İran’ın nükleer programı ve İsrail: İran, bir yandan Nükleer Anlaşma’nın taraflarıyla müzakerelerini sürdürürken, başka yandan da çalışmalarına devam ediyor. Müzakerelerin düzgün gittiği tarafında haberler gelse de, bilhassa İsrail, ABD’yi yanına alarak İran’ın devam eden nükleer faaliyetlerini bir biçimde sonlandırmak istiyor. İsrail ile İran içinde sıcak temaslar ise korkutuyor.
Türkiye’nin gündemindekiler
Libya’daki seçimler, Türkiye’nin yakından izlediği gelişmeler içinde. Bu yıla ertelenen seçimlerin çabucak hemen tarihi muhakkak olmamakla bir arada, sonuçları çok değerli olacak.
Türkiye, Ermenistan ile bağlantılarını düzeltme yolunda önemli bir evreye geldi. Bunu, Mısır, Suudi Arabistan ve oburlarının izlemesi bekleniyor.
Yunanistan ile Doğu Akdeniz ve Ege konusundaki uyuşmazlıklar bu yılın da konusu olacak.
Bu yıl da gözler, vakit zaman, Ankara ile Washington içinde bilhassa S-400 niçiniyle hırpalanan ilgilere dönecek.
Avrupa Birliği ile Türkiye alakaları de bu yıl Ankara’nın diplomasi gündeminin kıymetli mevzularından biri…
Suriye de Türkiye’nin bu yıl da yakından izleyeceği ülkeler içinde yer alacak.