Geliştirme süreci neredeyse on yıl süren 5G teknolojisi bir müddetdir etkin olarak kullanılıyor. Taşınabilir operatörler 5G’yi birkaç yıl evvel kullanmaya başladı ve her geçen gün yayılmaya devam ediyor. Pekala 5G tam olarak nedir?
Şoförsüz araçlar, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, uzaktan ameliyat ve objelerin interneti (IoT) üzere gelişen teknolojiler 5G ile ömrümüze daha fazla girmeye başlayacak. 5G hakkında aklınızda farklı birfazlaca soru olabilir. Kimileri 5G’nin nerede olduğunu ve kendi şehirlerinde/ülkelerinde görüp goremeyeceklerini merak ediyor. Kimileri ise 5G kullanabilmek için alınabilecek telefonları araştırıyor. İşte 5G teknolojisi hakkında bilmeniz gereken her şey.
değişen teknolojinin nasıl çalıştığına değinmedilk evvel 5G’nin ne olduğundan bahsedelim. sıradançe söylemek gerekirse, 5G sonunda 4G LTE ilişkinizin yerini alacak bir geniş bant temas teknolojisi. Kullanmaya başladığınızda suratların hatırı sayılır derecede arttığını fark edeceksiniz. Bunun yanında gecikme yahut aygıtların kablosuz ağlarla bağlantı kurması için geçen müddet de kıymetli ölçüde azalacak.
5G ağları tabiatı gereği daha verimli çalışıyor. İstasyon başına daha fazla irtibat ve kullanıcı başına daha yüksek suratlar sağlanabiliyor. 5G ayrıyeten daha geniş bir radyo frekansı (RF) aralığında çalışacak biçimde tasarlandı ve operatörlerin ağ hizmetlerini genişletmeleri için ultra yüksek mmWave (milimetre dalga) bantlarında yeni imkanlar sunuyor. 5G, yeni frekanslarda ve sistemlerde çalışan büsbütün yeni bir teknoloji olduğundan dolayı 4G telefonlarla uyumlu değil.
Artık klâsik 4G LTE’den farklı olan 5G spektrumundan bahsedelim. 4G LTE üzere, 5G teknolojisi de fazlaca çeşitli radyo spektrum hisseleri üzerinde çalışıyor lakin mevcut ağlardan daha geniş bir aralıkta çalışabiliyor. 5G’nin kullanılan en yaygın biçimi Sub-6 olarak isimlendiriliyor ve ayrıyeten bir de mmWave var.
Sub-6, 6 GHz’in altındaki frekansta çalışan 5G’yi söz ediyor. 4G LTE şu anda bu düşük frekanslarda çalıştığından, tüm sağlayıcıların sahip olduğu Sub-6 ağları mevcut. Sub-6 spektrumu 5G’nin kullanım sürecinde ziyadesiyle derecede kıymetli çünkü bu düşük frekanslı radyo dalgaları uzun uzaklıklar kat edebiliyor. Ayrıyeten duvarlar ve farklı mahzurların üstesinden de gelebiliyor. bu biçimdelikle operatörlerin epey sayıda yeni istasyon inşa etmesine gerek kalmazken çok daha büyük alanlara ağ hizmeti verilebilecek.
Sırada 5G ilişkilerini güçlendirmek ve saniyede birden çok gigabit indirme suratı sağlamak için kullanılan, 30 GHz ve 300 GHz içindeki ultra yüksek frekanslı radyo dalgalarını tabir eden mmWave (milimetre dalga) var. mmWave ilişkileri harika yüksek indirme suratları sunabilirken, yüksek frekanslı sinyaller uzun aralıklar kat edemiyor ve manileri aşamıyor. Hatta bir pencere yahut bir ağacın yaprakları bile ilişkiyi engelleyebiliyor.
Öbür bir deyişle, sağlam bir mmWave ağı oluşturmak için operatörlerin her kentte binlerce küçük ağ hücresine muhtaçlığı var. esasen mmWave ağ dağıtımı için her binanın neredeyse her köşesinde küçük ağ sistemleri gerekli. mmWave birebir anda yüksek ölçülerde datayı işleyebiliyor ve inanılmaz sayıda kullanıcıya hizmet verebiliyor. Yani ağır nüfuslu kentlerin yanı sıra stadyumlar ve arenalar üzere yerler için hayli daha faydalı.
Tüm büyük sağlayıcılar mmWave ağları kullanıyor, fakat bugüne kadar bu üstün süratli ilişkiler büyük kentlerdeki bir avuç kent merkeziyle hudutlu. mmWave ağlarının daha sağlam hale gelmesi bekleniyor ve bunun ne kadar sürdüğünü görmek için beklemek gerekecek. bu biçimdea kadar insanların büyük bir çoğunluğu 5G kontağını Sub-6 aracılığıyla kullanacak.
5G ağları 2019 yılında önemli bir biçimde yayılmaya başladı, lakin yeni jenerasyon ağ teknolojisinin temelleri yıllar öncesine dayanıyor. Standardın mimarisi 2016’da belirlendi. bu biçimdelikle hem ağ aygıtları birebir vakitte 5G standardına uyumlu aygıtlar üretmek için hiç bir mahzur kalmadı.
Açıkçası 5G çabucak hemen toplam pazar doygunluğuna ulaşmadı ve bunu olağan karşılayabiliriz. 4G kontağının birinci günlerine dönecek olursak 5G teknolojisinin geleceği hakkında daha âlâ fikir sahibi olabiliriz.
4G (LTE), birinci vakit içinderda 2009’da ticari olarak kullanılmaya başlamış olsa da ABD üzere ülkelerde 2010’un sonunda yaygınlaşmaya başladı. Öte yandan LTE’nin birfazlaca ülkede gerçek manada yaygınlaşması ve eski 3G ağlarının yerini alması 2013 yılına kadar sürdü.
Benzeri bir vakit çizelgesi izleyecek olursak, 5G’nin dünyadaki birden fazla ülkede baskın hale gelmesi 2022 yılının sonlarını, hatta 2023 yılını bulabilir. 4G, 5G ile benzeri teknik pürüzlerle karşı karşıya kaldı; bu teknolojiler hem ağ tıpkı vakitte aygıt tarafında gerekli olan yeni teknolojilerle ve yeni spektrumda çalışıyor.
3GPP tarafınca geliştirilen telekomünikasyon standartları biraz karmaşık, fakat 5G’nin ne kadar süratli olduğunu genel olarak özetleyecek olursak:
Standart kullanımda mmWave suratlarını belirlemek biraz daha sıkıntı zira mmWave nadiren sunuluyor. Kendinizi bir mmWave ağında bulursanız, 4 Gbps’ye kadar suratlara ulaşabilirsiniz. Bu en süratli 4G LTE ağlarından fazlaca daha süratli, lakin bir daha de bu temaslar seyrek ve çabucak hemen yaygın olarak kullanılmıyor.
5G internet teması birfazlaca alanda 4G LTE’den daha yavaş olabilir. Operatörler mevcut 4G ağlarını ve yeni 5G ağlarını birebir anda desteklemek için bir yığın radyo dalgası kullanmaya çalışıyor. 5G dayanaklı aygıtların kullanılabilirliği arttıkça ve hizmet sağlayıcılar 5G’ye eğildikçe suratlar da vakit içinde artışa geçecek.
Ülkemizde 5G için birtakım çalışmalar yürütülse de yaygınlaşması için hala vakte muhtaçlığımız var. Türkiye’de 5G altyapısını geliştiren şirketlerden Küresel Telekom ve Entegre Teknolojiler AŞ’nin (GTENT) İdare Konseyi Üyesi İlhan Bağören, MWC 2022 etkinliğindeki bir röportajda şunları söylemişti:
“5G, dört kısımdan oluşuyor. Şu anda birinci sürüm çalışıyor. Bu birinci sürüm, 4,5 G’nin üzerine birtakım eklemeler yaparak 5G servisi veriyor. 5G’nin fabrikalara inanılmaz randıman katacak, uzaktan ameliyatlar yapacak ve şoförsüz otomobilleri çalıştıracak sürümü dördüncü fazda gerçekleşecek. 2023-2024’te bunların standartları yazılacak. ötürüsıyla bunların standartları yazılıp da piyasaya çıkması 2024’ü bulacak. O açıdan Türkiye için dezavantajlı bir durum olduğunu düşünmüyorum.”
T-Mobile, AT&T ve Verizon üzere ABD şirketleri aslına bakarsan Sub-6 5G kullanarak ülke çapında 5G kontağını kullanıma sundu. Operatörler 5G ağları inşa etmek için çalışmalarını sürdürüyor, lakin tüm ülke genelinde dağıtım bir daha de birkaç yıl alacak. Ayrıyeten her 5G sağlayıcısı farklı bir 5G dağıtım stratejisine sahip. Bu da kullanıcı tecrübesinin operatöre bağlı olarak değişebileceği manasına geliyor.
Güney Kore, dünyada 5G’yi yüzde 26 abone oranıyla en çok kullanan ülke pozisyonunda. Ülkenin 5G kontağına geçişi işe Aralık 2018’te gerçekleşmişti. Güney Kore’nin yanı sıra, Asya bölgesinde Çin ve Japonya üzere ülkeler de 5G kullanmaya başladı.
Avrupa’ya gelince, 5G ticari hizmetleri 2020’nin Eylül ayında 18 ülkede kullanıma sunuldu: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Hollanda, Polonya, Romanya, Slovenya, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık.
5G kuşkusuz olarak insanların etkileşim ve medyayı tüketme biçimini değiştirecek, lakin değişim bir gecede mümkün değil. 5G’nin biroldukca ülkede problemsiz bir biçimde kullanılmaya başlaması birkaç yıl alacak. Ülkemizde ise bu süreç biraz daha uzayabilir.
Sonuç olarak, şu an sadece 5G dayanağına sahip olduğu için bir akıllı telefon almak mantıklı değil. Kullanım hedeflerinize uygun olarak birfazlaca farklı model tercih edebilirsiniz. Şayet aygıt 5G takviyesine sahipse bu yalnızca ek bir bonus özellik olacaktır. Ayrıyeten önümüzdeki süreçte piyasaya çıkan telefonların birçoğu 5G özelliğiyle bir arada gelecek.
İnanılmaz suratlar ve düşük gecikme müddeti ile 5G, mesken kablosuz ağı için güzel bir potansiyele sahip görünüyor. Bilhassa kablolu internet temasının zayıf olduğu yerler ve pek alternatifin bulunmadığı kırsal alanlarda âlâ bir tercih olabilir. O denli ki kullanılan sağlayıcı, mevcut pozisyonunuz ve fiyatlar üzere biroldukca etken var.
Taşınabilir bağlantının ötesinde 5G birfazlaca farklı alanda kullanılacak. Kısa vadede görüntü, toplumsal medya, uygulama ve oyun oynamak üzere şeylerde suratınız artacak. Uzun vadede 5G ilişkisinin kullanılacak kullanım durumlarına bakacak olursak:
Konutta İnternet
5G yaygın olarak taşınabilir erişim olarak düşünülse de, meskendeki geniş bant ve kablosuz temas üzerinde de kıymetli bir tesiri olabilir. Sağlayıcılar, kablo yahut fiber yerine 5G irtibatlarına dayanan mesken internet hizmetleri sunmaya başlıyor. ABD menşeili Verizon ise erkenden 5G konut hizmeti sunmaya başladı. Bu bağlamda vakit ortasında farklı şirketler de misal adımlar atacaktır.
Otonom Araçlar
5G’nin yaygınlaştırılmasıyla otonom araçların kullanım oranında artış yaşanması bekleniyor. Özetleyecek olursak, 5G ilişkisi yardımıyla seyir halindeki araçlar birbiriyle haberleşme yeteneğine sahip olacak. Örneğin önde seyreden bir araç ani fren yaparsa, öbür araç erkenden önleyici fren yaparak çarpışmayı engelleyebilir. Bu cins bir araçtan araca bağlantı binlerce hayat kurtarabilir ve yol kullanım verimliliğini artırabilir.
Kamu Güvenliği ve Altyapı
5G, kentlerin ve başka belediyelerin daha verimli çalışmasına imkan tanıyacak. Kamu hizmeti şirketleri, kullanması uzaktan basitçe takip edebilecek. Bunun yanında sensörler, kanalizasyon taşması yahut sokak lambalarının sönmesi üzere durumlarda bayındırlık işleri departmanlarına bildirimde bulunabilecek. Ek olarak belediyeler, nezaret kameralarını süratli ve ucuz bir biçimde kurabilecek.
Uzaktan Aygıt Denetimi
5G çok düşük gecikme müddetine sahip olduğundan, ağır makinelerin uzaktan denetimi daha kolay olacak. Birincil maksat tehlikeli ortamlardaki riski azaltmak olmakla birlikte, bununla birlikte özel maharetlere sahip teknisyenlerin dünyanın rastgele bir yerinden makineleri denetim etmeleri mümkün hale gelecek.
Sıhhat Hizmetleri
5G’nin ultra emniyetli ve düşük gecikmeli bağlantı (URLLC) bileşeni sıhhat hizmetlerini temelden değiştirebilir. URLLC, 5G gecikmesini 4G’ye göre epey daha uygun hale getirecek ve yeni imkanların kapılarını aralayacak. Önümüzdeki senelerda artırılmış gerçeklik, hassas cerrahi ve hatta uzaktan cerrahi yoluyla teletıp, uzaktan ameliyat ve fizik tedavide gelişmeler bakılırsabiliriz.
Dahası, hastaneler hastaları izlemek için devasa sensör ağları oluşturabilir, hekimler ahengi izlemek için akıllı haplar reçete edebilir ve hatta sigortacılar uygun tedavileri ve süreçleri belirlemek için bireyleri izleyebilir.
Objelerin İnterneti (IoT)
5G’nin en heyecan verici ve en değerli rolü IoT üstündeki tesirleri. Şu anda birbiriyle bağlantı kurabilen sensörlerimiz olsa da bunlar fazlaca fazla kaynak gerektirme eğiliminde.
5G suratları ve kıymetli ölçüde daha yüksek kapasite hudutları ile IoT, sensörler ve akıllı aygıtlar içindeki irtibata kıymetli katkılar sunulacak. Piyasadaki mevcut akıllı aygıtlarla karşılaştırıldığında, MTC (Machine-Type Communications) aygıtları daha az kaynak gerektirecek. Bu aygıtların büyük bir kısmı tek bir baz istasyonuna bağlanarak hayli daha verimli biçimde çalışacak.
Pekala 5G istasyonları (kuleler) nereye konumlandırılacak ve neye benziyor? Şu anda 5G kuleleri sıklıkla 4G kuleleri üzere görünüyor. Aslına nazaran T-Mobile, Verizon ve AT&T’nin sunduğu tüm kapsama alanı, biraz ince ayar yapılmış 4G kuleleri üzerine inşa edildi. Bu niçinle klasik bir baz istasyonu görüyorsanız bölgenizde 5G’nin kullanıma sunulması mümkün. 4G istasyonları bir daha kullanılabildiğinden dolayı hizmet sağlayıcılarının kapsam alanını süratli genişletme imkanı var.
Verizon 5G Baz İstasyonu
Şirketler orta bant ve yüksek bant (mmWave) spektrumunu yaymaya başladığında bu durum değişebilir. MmWave frekansları, ülke çapındaki ağların güvendiği Sub-6 frekansları kadar uzağa gidemez, bu niçinle bir kentte mmWave kapsamı elde etmek için kentin etrafında yüzlerce, hatta binlerce küçük hücre olması gerekli. Bunlar bir binanın yan tarafında yahut bir sokak direğinde görülebilir. Ayrıyeten bu baz istasyonları etraflarına ahenk sağlanması için farklı renklere boyanabiliyor, fakat ekseriyetle beyaz renkteler.
LTE Gelişmiş Baz İstasyonu
Küçük baz istasyonlarının ve irtibat noktalarının yakın gelecekte kentlerde, bilhassa de ağır nüfuslu kentlerde kendini göstermesi beklenen. birebir vakitte, mmWave kapsamının bölgelerdeki bir epey bireye ulaşmayacağı gerçeği göz önüne alındığında, gelişmiş suratları kırsal alanlarda görme ihtimali daha düşük.
5G İnançlı mi?
özetlemek gerekirsesı 5G sıhhatiniz için tehlikeli değil. Radyo dalgalarının güvenliğiyle ilgili tasalar yıllardır var, lakin 5G komplo teorilerine karşın bunların insan sıhhati için nitekim makûs olduğunu gösteren rastgele bir delil çabucak hemen bulunmuyor. 5G’nin radyo dalgaları, yıllardır bir arada yaşadığımız dalgalardan fazlaca da farklı değil.
Kablosuz irtibat için kullandığımız dalga çeşitlerinin insan sıhhati için makus olduğuna dair ispatların olmadığı söyleniyor. İki cins radyo dalgası var: İyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmayan. İyonlaştırıcı dalgalar örnek olarak mikrodalgalarda kullanılıyor ve insan sıhhati için tehlikeli olabilir. Bunlar son derece yüksek frekanslı dalgalar ve DNA’nıza ziyan verebilir.
5G iyonlaşmaya yakın rastgele radyo dalgası kullanmıyor. Üstelik bu teknolojide kullanılan dalgaların birçok daha evvel biroldukça farklı şey için kullanılıyordu. Kimileri 4G, kimileri televizyon yayınları ve başka bağlantı kanalları için kullanıldı. Öteki bir deyişle, 5G radyo dalgaları tehlikeli olsaydı, öbür kablosuz teknoloji aygıtlarının da sıhhat problemlerine yol açtığı söylenebilirdi. Ek olarak, mmWave üzere daha evvel teknolojilerde kullanılmayan dalgalar üzerinde çalışıldı ve şu ana kadar sıhhat tehdidi oluşturduklarına dair rastgele bir durum saptanmadı.
Şoförsüz araçlar, sanal gerçeklik, artırılmış gerçeklik, uzaktan ameliyat ve objelerin interneti (IoT) üzere gelişen teknolojiler 5G ile ömrümüze daha fazla girmeye başlayacak. 5G hakkında aklınızda farklı birfazlaca soru olabilir. Kimileri 5G’nin nerede olduğunu ve kendi şehirlerinde/ülkelerinde görüp goremeyeceklerini merak ediyor. Kimileri ise 5G kullanabilmek için alınabilecek telefonları araştırıyor. İşte 5G teknolojisi hakkında bilmeniz gereken her şey.
değişen teknolojinin nasıl çalıştığına değinmedilk evvel 5G’nin ne olduğundan bahsedelim. sıradançe söylemek gerekirse, 5G sonunda 4G LTE ilişkinizin yerini alacak bir geniş bant temas teknolojisi. Kullanmaya başladığınızda suratların hatırı sayılır derecede arttığını fark edeceksiniz. Bunun yanında gecikme yahut aygıtların kablosuz ağlarla bağlantı kurması için geçen müddet de kıymetli ölçüde azalacak.
5G ağları tabiatı gereği daha verimli çalışıyor. İstasyon başına daha fazla irtibat ve kullanıcı başına daha yüksek suratlar sağlanabiliyor. 5G ayrıyeten daha geniş bir radyo frekansı (RF) aralığında çalışacak biçimde tasarlandı ve operatörlerin ağ hizmetlerini genişletmeleri için ultra yüksek mmWave (milimetre dalga) bantlarında yeni imkanlar sunuyor. 5G, yeni frekanslarda ve sistemlerde çalışan büsbütün yeni bir teknoloji olduğundan dolayı 4G telefonlarla uyumlu değil.
Artık klâsik 4G LTE’den farklı olan 5G spektrumundan bahsedelim. 4G LTE üzere, 5G teknolojisi de fazlaca çeşitli radyo spektrum hisseleri üzerinde çalışıyor lakin mevcut ağlardan daha geniş bir aralıkta çalışabiliyor. 5G’nin kullanılan en yaygın biçimi Sub-6 olarak isimlendiriliyor ve ayrıyeten bir de mmWave var.
Sub-6, 6 GHz’in altındaki frekansta çalışan 5G’yi söz ediyor. 4G LTE şu anda bu düşük frekanslarda çalıştığından, tüm sağlayıcıların sahip olduğu Sub-6 ağları mevcut. Sub-6 spektrumu 5G’nin kullanım sürecinde ziyadesiyle derecede kıymetli çünkü bu düşük frekanslı radyo dalgaları uzun uzaklıklar kat edebiliyor. Ayrıyeten duvarlar ve farklı mahzurların üstesinden de gelebiliyor. bu biçimdelikle operatörlerin epey sayıda yeni istasyon inşa etmesine gerek kalmazken çok daha büyük alanlara ağ hizmeti verilebilecek.
Sırada 5G ilişkilerini güçlendirmek ve saniyede birden çok gigabit indirme suratı sağlamak için kullanılan, 30 GHz ve 300 GHz içindeki ultra yüksek frekanslı radyo dalgalarını tabir eden mmWave (milimetre dalga) var. mmWave ilişkileri harika yüksek indirme suratları sunabilirken, yüksek frekanslı sinyaller uzun aralıklar kat edemiyor ve manileri aşamıyor. Hatta bir pencere yahut bir ağacın yaprakları bile ilişkiyi engelleyebiliyor.
Öbür bir deyişle, sağlam bir mmWave ağı oluşturmak için operatörlerin her kentte binlerce küçük ağ hücresine muhtaçlığı var. esasen mmWave ağ dağıtımı için her binanın neredeyse her köşesinde küçük ağ sistemleri gerekli. mmWave birebir anda yüksek ölçülerde datayı işleyebiliyor ve inanılmaz sayıda kullanıcıya hizmet verebiliyor. Yani ağır nüfuslu kentlerin yanı sıra stadyumlar ve arenalar üzere yerler için hayli daha faydalı.
Tüm büyük sağlayıcılar mmWave ağları kullanıyor, fakat bugüne kadar bu üstün süratli ilişkiler büyük kentlerdeki bir avuç kent merkeziyle hudutlu. mmWave ağlarının daha sağlam hale gelmesi bekleniyor ve bunun ne kadar sürdüğünü görmek için beklemek gerekecek. bu biçimdea kadar insanların büyük bir çoğunluğu 5G kontağını Sub-6 aracılığıyla kullanacak.
5G ağları 2019 yılında önemli bir biçimde yayılmaya başladı, lakin yeni jenerasyon ağ teknolojisinin temelleri yıllar öncesine dayanıyor. Standardın mimarisi 2016’da belirlendi. bu biçimdelikle hem ağ aygıtları birebir vakitte 5G standardına uyumlu aygıtlar üretmek için hiç bir mahzur kalmadı.
Açıkçası 5G çabucak hemen toplam pazar doygunluğuna ulaşmadı ve bunu olağan karşılayabiliriz. 4G kontağının birinci günlerine dönecek olursak 5G teknolojisinin geleceği hakkında daha âlâ fikir sahibi olabiliriz.
4G (LTE), birinci vakit içinderda 2009’da ticari olarak kullanılmaya başlamış olsa da ABD üzere ülkelerde 2010’un sonunda yaygınlaşmaya başladı. Öte yandan LTE’nin birfazlaca ülkede gerçek manada yaygınlaşması ve eski 3G ağlarının yerini alması 2013 yılına kadar sürdü.
Benzeri bir vakit çizelgesi izleyecek olursak, 5G’nin dünyadaki birden fazla ülkede baskın hale gelmesi 2022 yılının sonlarını, hatta 2023 yılını bulabilir. 4G, 5G ile benzeri teknik pürüzlerle karşı karşıya kaldı; bu teknolojiler hem ağ tıpkı vakitte aygıt tarafında gerekli olan yeni teknolojilerle ve yeni spektrumda çalışıyor.
3GPP tarafınca geliştirilen telekomünikasyon standartları biraz karmaşık, fakat 5G’nin ne kadar süratli olduğunu genel olarak özetleyecek olursak:
- Yüksek data suratı: 5G, kıymetli ölçüde daha yüksek data suratları sunacak. Taşınabilir baz istasyonu başına 20 Gbps indirme ve 10 Gbps yükleme suratları elde edilebilir. Bilhassa belirtelim, 5G ile elde edeceğiniz sürat bu değil (özel bir irtibatınız yoksa). Bu, hücresel olarak tüm kullanıcılar tarafınca paylaşılan sürat.
- Gerçek dünya 5G suratı: En yüksek data suratları pek etkileyici görünse de gerçek suratlar tıpkı olmayacak. Temas standardı, bir kullanıcı için pratikte 100 Mbps’lik indirme ve 50 Mbps’lik yükleme suratları sunabiliyor.
- Gecikme: Gecikme, dataların bir noktadan başkasına ulaşması için ortada geçen süreyi temsil ediyor. 5G ile ülkü şartlarda 4 milisaniye ve en yüksek suratları gerektiren kullanım durumlarında 1 milisaniye üzere düşük gecikme müddetleri elde edilebilecek.
- Verimlilik: Radyo ilişki arayüzleri, kullanım sırasında güç açısından verimli olmalı ve kullanılmadığında düşük güç moduna geçmeli. Ülkü olarak, bir radyo kontağı artık kullanılmadığında 10 milisaniye ortasında düşük güçlü bir duruma geçebilmeli.
- Spektral verimlilik: Spektral verimlilik, azamî ölçüde bilginin en az kusurla iletilebilmesi için spektrum yahut bant genişliğinin optimize edilmiş kullanmasıdır. 5G’nin 30 bit/Hz indirme ve 15 bit/Hz yükleme ile LTE’ye nazaran biraz daha düzgün bir spektral verimliliğe sahip olması bekleniyor.
- Hareketlilik (Mobilite): 5G ile baz istasyonları 0’dan yaklaşık 500 kmh’ye kadar olan hareket suratlarını destekliyor. Bu da baz istasyonunun bir dizi anten hareketi boyunca çalışması gerektiği manasına geliyor.
- İlişki yoğunluğu: Temas yoğunluğu açısından 5G, 4G LTE’den epeyce daha fazla bağlı aygıtı destekleyebiliyor. Standart durumlarda kilometrekare başına 1 milyon bağlı aygıta temas sunmak mümkün. 5G ilişkisi Objelerin İnterneti (IoT) tarafında da değerli bir pozisyonda.
Standart kullanımda mmWave suratlarını belirlemek biraz daha sıkıntı zira mmWave nadiren sunuluyor. Kendinizi bir mmWave ağında bulursanız, 4 Gbps’ye kadar suratlara ulaşabilirsiniz. Bu en süratli 4G LTE ağlarından fazlaca daha süratli, lakin bir daha de bu temaslar seyrek ve çabucak hemen yaygın olarak kullanılmıyor.
5G internet teması birfazlaca alanda 4G LTE’den daha yavaş olabilir. Operatörler mevcut 4G ağlarını ve yeni 5G ağlarını birebir anda desteklemek için bir yığın radyo dalgası kullanmaya çalışıyor. 5G dayanaklı aygıtların kullanılabilirliği arttıkça ve hizmet sağlayıcılar 5G’ye eğildikçe suratlar da vakit içinde artışa geçecek.
Ülkemizde 5G için birtakım çalışmalar yürütülse de yaygınlaşması için hala vakte muhtaçlığımız var. Türkiye’de 5G altyapısını geliştiren şirketlerden Küresel Telekom ve Entegre Teknolojiler AŞ’nin (GTENT) İdare Konseyi Üyesi İlhan Bağören, MWC 2022 etkinliğindeki bir röportajda şunları söylemişti:
“5G, dört kısımdan oluşuyor. Şu anda birinci sürüm çalışıyor. Bu birinci sürüm, 4,5 G’nin üzerine birtakım eklemeler yaparak 5G servisi veriyor. 5G’nin fabrikalara inanılmaz randıman katacak, uzaktan ameliyatlar yapacak ve şoförsüz otomobilleri çalıştıracak sürümü dördüncü fazda gerçekleşecek. 2023-2024’te bunların standartları yazılacak. ötürüsıyla bunların standartları yazılıp da piyasaya çıkması 2024’ü bulacak. O açıdan Türkiye için dezavantajlı bir durum olduğunu düşünmüyorum.”
T-Mobile, AT&T ve Verizon üzere ABD şirketleri aslına bakarsan Sub-6 5G kullanarak ülke çapında 5G kontağını kullanıma sundu. Operatörler 5G ağları inşa etmek için çalışmalarını sürdürüyor, lakin tüm ülke genelinde dağıtım bir daha de birkaç yıl alacak. Ayrıyeten her 5G sağlayıcısı farklı bir 5G dağıtım stratejisine sahip. Bu da kullanıcı tecrübesinin operatöre bağlı olarak değişebileceği manasına geliyor.
Güney Kore, dünyada 5G’yi yüzde 26 abone oranıyla en çok kullanan ülke pozisyonunda. Ülkenin 5G kontağına geçişi işe Aralık 2018’te gerçekleşmişti. Güney Kore’nin yanı sıra, Asya bölgesinde Çin ve Japonya üzere ülkeler de 5G kullanmaya başladı.
Avrupa’ya gelince, 5G ticari hizmetleri 2020’nin Eylül ayında 18 ülkede kullanıma sunuldu: Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Almanya, Macaristan, İrlanda, İtalya, Letonya, Hollanda, Polonya, Romanya, Slovenya, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık.
5G kuşkusuz olarak insanların etkileşim ve medyayı tüketme biçimini değiştirecek, lakin değişim bir gecede mümkün değil. 5G’nin biroldukca ülkede problemsiz bir biçimde kullanılmaya başlaması birkaç yıl alacak. Ülkemizde ise bu süreç biraz daha uzayabilir.
Sonuç olarak, şu an sadece 5G dayanağına sahip olduğu için bir akıllı telefon almak mantıklı değil. Kullanım hedeflerinize uygun olarak birfazlaca farklı model tercih edebilirsiniz. Şayet aygıt 5G takviyesine sahipse bu yalnızca ek bir bonus özellik olacaktır. Ayrıyeten önümüzdeki süreçte piyasaya çıkan telefonların birçoğu 5G özelliğiyle bir arada gelecek.
İnanılmaz suratlar ve düşük gecikme müddeti ile 5G, mesken kablosuz ağı için güzel bir potansiyele sahip görünüyor. Bilhassa kablolu internet temasının zayıf olduğu yerler ve pek alternatifin bulunmadığı kırsal alanlarda âlâ bir tercih olabilir. O denli ki kullanılan sağlayıcı, mevcut pozisyonunuz ve fiyatlar üzere biroldukca etken var.
Taşınabilir bağlantının ötesinde 5G birfazlaca farklı alanda kullanılacak. Kısa vadede görüntü, toplumsal medya, uygulama ve oyun oynamak üzere şeylerde suratınız artacak. Uzun vadede 5G ilişkisinin kullanılacak kullanım durumlarına bakacak olursak:
Konutta İnternet
5G yaygın olarak taşınabilir erişim olarak düşünülse de, meskendeki geniş bant ve kablosuz temas üzerinde de kıymetli bir tesiri olabilir. Sağlayıcılar, kablo yahut fiber yerine 5G irtibatlarına dayanan mesken internet hizmetleri sunmaya başlıyor. ABD menşeili Verizon ise erkenden 5G konut hizmeti sunmaya başladı. Bu bağlamda vakit ortasında farklı şirketler de misal adımlar atacaktır.
Otonom Araçlar
5G’nin yaygınlaştırılmasıyla otonom araçların kullanım oranında artış yaşanması bekleniyor. Özetleyecek olursak, 5G ilişkisi yardımıyla seyir halindeki araçlar birbiriyle haberleşme yeteneğine sahip olacak. Örneğin önde seyreden bir araç ani fren yaparsa, öbür araç erkenden önleyici fren yaparak çarpışmayı engelleyebilir. Bu cins bir araçtan araca bağlantı binlerce hayat kurtarabilir ve yol kullanım verimliliğini artırabilir.
Kamu Güvenliği ve Altyapı
5G, kentlerin ve başka belediyelerin daha verimli çalışmasına imkan tanıyacak. Kamu hizmeti şirketleri, kullanması uzaktan basitçe takip edebilecek. Bunun yanında sensörler, kanalizasyon taşması yahut sokak lambalarının sönmesi üzere durumlarda bayındırlık işleri departmanlarına bildirimde bulunabilecek. Ek olarak belediyeler, nezaret kameralarını süratli ve ucuz bir biçimde kurabilecek.
Uzaktan Aygıt Denetimi
5G çok düşük gecikme müddetine sahip olduğundan, ağır makinelerin uzaktan denetimi daha kolay olacak. Birincil maksat tehlikeli ortamlardaki riski azaltmak olmakla birlikte, bununla birlikte özel maharetlere sahip teknisyenlerin dünyanın rastgele bir yerinden makineleri denetim etmeleri mümkün hale gelecek.
Sıhhat Hizmetleri
5G’nin ultra emniyetli ve düşük gecikmeli bağlantı (URLLC) bileşeni sıhhat hizmetlerini temelden değiştirebilir. URLLC, 5G gecikmesini 4G’ye göre epey daha uygun hale getirecek ve yeni imkanların kapılarını aralayacak. Önümüzdeki senelerda artırılmış gerçeklik, hassas cerrahi ve hatta uzaktan cerrahi yoluyla teletıp, uzaktan ameliyat ve fizik tedavide gelişmeler bakılırsabiliriz.
Dahası, hastaneler hastaları izlemek için devasa sensör ağları oluşturabilir, hekimler ahengi izlemek için akıllı haplar reçete edebilir ve hatta sigortacılar uygun tedavileri ve süreçleri belirlemek için bireyleri izleyebilir.
Objelerin İnterneti (IoT)
5G’nin en heyecan verici ve en değerli rolü IoT üstündeki tesirleri. Şu anda birbiriyle bağlantı kurabilen sensörlerimiz olsa da bunlar fazlaca fazla kaynak gerektirme eğiliminde.
5G suratları ve kıymetli ölçüde daha yüksek kapasite hudutları ile IoT, sensörler ve akıllı aygıtlar içindeki irtibata kıymetli katkılar sunulacak. Piyasadaki mevcut akıllı aygıtlarla karşılaştırıldığında, MTC (Machine-Type Communications) aygıtları daha az kaynak gerektirecek. Bu aygıtların büyük bir kısmı tek bir baz istasyonuna bağlanarak hayli daha verimli biçimde çalışacak.
Pekala 5G istasyonları (kuleler) nereye konumlandırılacak ve neye benziyor? Şu anda 5G kuleleri sıklıkla 4G kuleleri üzere görünüyor. Aslına nazaran T-Mobile, Verizon ve AT&T’nin sunduğu tüm kapsama alanı, biraz ince ayar yapılmış 4G kuleleri üzerine inşa edildi. Bu niçinle klasik bir baz istasyonu görüyorsanız bölgenizde 5G’nin kullanıma sunulması mümkün. 4G istasyonları bir daha kullanılabildiğinden dolayı hizmet sağlayıcılarının kapsam alanını süratli genişletme imkanı var.
Verizon 5G Baz İstasyonu
Şirketler orta bant ve yüksek bant (mmWave) spektrumunu yaymaya başladığında bu durum değişebilir. MmWave frekansları, ülke çapındaki ağların güvendiği Sub-6 frekansları kadar uzağa gidemez, bu niçinle bir kentte mmWave kapsamı elde etmek için kentin etrafında yüzlerce, hatta binlerce küçük hücre olması gerekli. Bunlar bir binanın yan tarafında yahut bir sokak direğinde görülebilir. Ayrıyeten bu baz istasyonları etraflarına ahenk sağlanması için farklı renklere boyanabiliyor, fakat ekseriyetle beyaz renkteler.
LTE Gelişmiş Baz İstasyonu
Küçük baz istasyonlarının ve irtibat noktalarının yakın gelecekte kentlerde, bilhassa de ağır nüfuslu kentlerde kendini göstermesi beklenen. birebir vakitte, mmWave kapsamının bölgelerdeki bir epey bireye ulaşmayacağı gerçeği göz önüne alındığında, gelişmiş suratları kırsal alanlarda görme ihtimali daha düşük.
5G İnançlı mi?
özetlemek gerekirsesı 5G sıhhatiniz için tehlikeli değil. Radyo dalgalarının güvenliğiyle ilgili tasalar yıllardır var, lakin 5G komplo teorilerine karşın bunların insan sıhhati için nitekim makûs olduğunu gösteren rastgele bir delil çabucak hemen bulunmuyor. 5G’nin radyo dalgaları, yıllardır bir arada yaşadığımız dalgalardan fazlaca da farklı değil.
Kablosuz irtibat için kullandığımız dalga çeşitlerinin insan sıhhati için makus olduğuna dair ispatların olmadığı söyleniyor. İki cins radyo dalgası var: İyonlaştırıcı ve iyonlaştırıcı olmayan. İyonlaştırıcı dalgalar örnek olarak mikrodalgalarda kullanılıyor ve insan sıhhati için tehlikeli olabilir. Bunlar son derece yüksek frekanslı dalgalar ve DNA’nıza ziyan verebilir.
5G iyonlaşmaya yakın rastgele radyo dalgası kullanmıyor. Üstelik bu teknolojide kullanılan dalgaların birçok daha evvel biroldukça farklı şey için kullanılıyordu. Kimileri 4G, kimileri televizyon yayınları ve başka bağlantı kanalları için kullanıldı. Öteki bir deyişle, 5G radyo dalgaları tehlikeli olsaydı, öbür kablosuz teknoloji aygıtlarının da sıhhat problemlerine yol açtığı söylenebilirdi. Ek olarak, mmWave üzere daha evvel teknolojilerde kullanılmayan dalgalar üzerinde çalışıldı ve şu ana kadar sıhhat tehdidi oluşturduklarına dair rastgele bir durum saptanmadı.