Leyla İLHAN
Tedarik zinciri kaynaklı sıkıntılara döviz kurundaki yükselişler eklenince inşaat materyallerinde fiyatlar son 6 ayda yüzde 150 oranında arttı. Artışlar hem kamuyla çalışan müteahhitler birebir vakitte özel kesimde konut geliştiren şirketleri sert biçimde etkiledi. İnşaat bölümünün önde gelen üst örgütleri özel bölüm firmalarının alınabilir düzeyde konut üretebilmesi için materyalde KDV’nin yüzde 8’e indirilmesi, 150 metrekare altı konutlarda da tapu harcının kaldırılmasını talep etti. Kamuyla çalışan 30 bin müteahhitin epeyce sıkıntı durumda olduğu ötürüsıyla acil olarak 8 ila 10 milyar lira içinde fiyat farkı ödemesi yapılması gerektiğine dikkat çekildi. Bu dayanaklar gelmediği takdirde İstanbul’da bir konutun satış fiyatının 3 milyon liraya çıkacağı tabir edilirken, kamuda acil olarak ödeme yapılmaması halinde devletin duran inşaatları bir daha başlatmak ismine uğrayacağı zararın 40 milyarı aşabileceğine vurgu yapıldı.
Konut üretimindeki külfet 2022’de artacak
Son 6 ayda materyal meblağlarında yüzde 150 son 1.5 yılda ise yüzde 250 oranında artış yaşadığını tabir eden İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Lideri Tahir Tellioğlu, artışın kamu ve özel bölüm firmalarını zorladığını söylemiş oldu. Yapı müteahhitleri sınıfl andırılması ile bölümdeki firmaların yüzde 70’nin elendiğini kaydederek, “Biz bu oranın yüzde 20 ile 30 içinde olmasını bekliyorduk. ötürüsıyla birfazlaca firmanın bu türlü elenmesi de bir düşünce oluşturdu. Bunun üzerine inşaat materyal fiyatları da gelince konut üretiminde ve vatandaşın muhtaçlığını karşılayacak fiyata konut üretiminde bir daralma yaşandı. Bu durum kiralara yansıdı. ötürüsıyla bu sorunun 2022’de daha da artacağını varsayım ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Metrekare fiyatları 30 bin TL olur
Piyasada yaşanan istikrarsızlıktan dolayı fazlaca fazla yeni konut inşaatının olmayacağını, öteki taraftan biriken bir talebin oluştuğunu aktaran Tahir Tellioğlu, “Halihazırda İstanbul’da yeni satışa çıkan konutlarda 16 bin TL’den başlayan fiyatlar, bir yılda 25 bin-30 bin TL’yi bulur. ötürüsıyla nitelikli bir konutun fiyatı mayıs üzere 3 milyon lirayı bulur. Buna karşın her yerde konut bulmakta kolay olmayacak ” açıklamasını yaptı. Tellioğlu tahlil olarak özel bölüm için üç teklif sundu: “ilk vakit içinderda yapı müteahhitleri sınıflandırılmasında düzenleme yapılması gerekiyor. Teminat mektubu, referans mektubu var ise ve işle ilgili hiç bir meşakkati yoksa yalnızca üç yıllık periyotta piyasa şartlarından dolayı epeyce fazla iş yapmadığı için bilançosunda sorun yaşayan ama bankada parası olan tecrübeli firmaların önünün açılması gerekir. İkincisi, TOKİ, Emlak Konut ve belediyeler arsa geliştirmeli. Alt yapı hizmetini getirmeli. Kat karşılığı da yüzde 30’lara düşürülmeli. Üçüncü olarak inşaat gereçlerinde KDV yüzde 8’e düşürülür. Ayrıyeten konutta da KDV oranı da yüzde 8’e düşürülür. KDV dengelemesi ile en azından maliyette toplam yüzde 16’lık bir indirim olur. Ayrıyeten 150 metrekareyi geçmeyen konutlarda bir daireye mahsus tapu harcı da sıfırlanabilir ve bu tıp alımlarda uygun oranlı konut kredi takviyesi verilerek orta ve alt kısmı devlet sübvanse edebilir” dedi.
Kamuda kâr gitti, ziyan kaldı
Kamu müteahhitlerinin ortalama yüzde 25 kar oranıyla iş aldığını aktaran Tellioğlu, “Ancak materyal meblağları kısa müddette yüzde 150 oranında arttı. ötürüsıyla kar ziyana girdi. Burada bir kısım mukavelelerde fiyat farkı var. Lakin olanlarda ise resmi enfl asyon oranı baz alınıyor. Bu da kabul edilebilir bir şey değil. Şu an ortalık yangın yeri. ötürüsıyla 10 tane büyük müteahhidin karını biraz azaltarak, halihazırda sıkıntı durumda olan 30 bin müteahhite 8 ila 10 milyar liralık bir fiyat farkı verilirse, bu müteahhitleri rahatlatır” diye konuştu. Tellioğlu, 2018’de bundan daha yavaşça bir durum yaşandığını o devir kamuyla çalışan müteahhitler için tasfiye ve dönem hakkı getirildiğini fakat maliyenin müsaadesine tabi tutulduğu için bunun pek işe yaramadığını söylemiş oldu. Makul olan gerçek enfl asyona göre bir fiyat farkı verilmesi gerektiğini aktaran Tahir Tellioğlu, “Bu enfl asyona bakılırsa fiyat farkı kurtarmıyorsa periyot etme imkânı sunulmalı. Şayet periyotta kurtarmıyorsa tasfiye hakkı sunulmalı. Bu da Maliye Bakanlığı yerine bağlı bulunduğu kurum müsaadesiyle yapılmalı” dedi. Tellioğlu, bu dayanaklar gelmediği takdirde kamu müteahhitlerinin değerli bir kısmının batacağını, kamunun uğrayacağın zararın artarak en az 30-40 milyarı bulacağını kaydederek, “2018’de bugün ki kadar derin bir kriz olmamasına karşın 3 milyarlık fiyat farkı verilmedi. Birfazlaca müteahhit battı ve devletin uğradığı ziyan 8 milyarı geçti. Ayrıyeten bu biçimde probleme düşen müteahhit sayısı üçte bir iken artık bu oran yarısına kadar çıktı” değerlendirmesini yaptı.
Fiyat farkı için Ankara’ya gidilecek
Konut imal kesiminde konut fiyatlarını artırılması konut üreticileri için bir fırsat sunsa da bu seferde konutları satamama durumu oluşturduğunu kaydeden Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, “Ancak kamu dalında TOK; DSİ, Karayolları üzere kurumlarla çalışan müteahhitlerde en âlâ biçimde olanlarda bile TÜİK genel endeksine göre fiyat farkı ödeniyor. Genel endeks geçen yıldan bu yana yüzde 34 oranında artış sergilerken, demir çimento, PVC üzere eserlerde yüzde 120 artış var. Ayrıyeten son devirde akaryakıt ve kurda yaşanan hareketliliğinde yeni artışlar getireceği kesin” dedi. Haziran ayından bu yana Cumhurbaşkanı haricinde kamunun ilgili bütün kurumlarıyla konuştuklarını, hepsinin bir fiyat farkı kararnamesine muhtaçlık olduğunu kabul ettiğini anlatan Eren, “Çıkmaması halinde kamu yatırımlarında aksama olacağını söylüyorlar. Şu anda kamuyla çalışan binlerce sayıdaki meslektaşımızın durumu epeyce zorda. Geçen hafta Ankara’ya 100 müteahhidi temsilen bir heyet Odalar Birliği’ne gelip bizimle görüştü. 100 firma batma tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını dilekçeyi firma kaşeleriyle sundular. Diyarbakır Ticaret Odası aradı. Güneydoğu’da kamuyla iş yapan müteahhitlerin durumunun fazlaca makûs olduğunu söylemiş oldu. Fiyat farkı kararnamesiyle ilgili bir bilgi olup olmadığını soruyorlar” dedi. Fiyat farkının ivedilikle verilmesi gerektiğine dikkat çeken Eren, “Nakit badiresi yaşanıyor. Bölüme 2020 ödemeleri Eylül 2021’de yapıldı. Firmalar da işlerini tamamlamak için bankalardan kredi kullandılar. Şu anda hak ediş ve fiyat farkı verilmezse firmalar kendileri batacakları üzere tedarikçilerini de batırma riski oluşturuyorlar. ötürüsıyla bu ödemelerin bu yıl bitmeden verilmesi önemli” diye konuştu.
Müteahhitler meslek odası istiyor
Fiyat farkı konusunda aralık ayı ortasında Türkiye genelini kapsayan bir çalıştay yapacaklarını duyuran İMKON Lideri Tahir Tellioğlu, lokomotif kesim pozisyonunda bulunmasına karşın Ankara ve İstanbul üzere ticaret ve sanayi odalarında temsil güçlerinin zayıf olduğunu aktararak, “ötürüsıyla se ktörün bağımsız bir odaya gereksinimimiz var. Bu oda kurulursa profesyonel bir teknik yapısı olur ve hükümeti ona bakılırsa daha sağlıklı bilgi verir ve daha sağlıklı bir müddetç işler. İşlerin sorun haline gelmeden çözülmesi için müteahhitlerin meslek odası kaide oldu” açıklamasını yaptı.
Tedarik zinciri kaynaklı sıkıntılara döviz kurundaki yükselişler eklenince inşaat materyallerinde fiyatlar son 6 ayda yüzde 150 oranında arttı. Artışlar hem kamuyla çalışan müteahhitler birebir vakitte özel kesimde konut geliştiren şirketleri sert biçimde etkiledi. İnşaat bölümünün önde gelen üst örgütleri özel bölüm firmalarının alınabilir düzeyde konut üretebilmesi için materyalde KDV’nin yüzde 8’e indirilmesi, 150 metrekare altı konutlarda da tapu harcının kaldırılmasını talep etti. Kamuyla çalışan 30 bin müteahhitin epeyce sıkıntı durumda olduğu ötürüsıyla acil olarak 8 ila 10 milyar lira içinde fiyat farkı ödemesi yapılması gerektiğine dikkat çekildi. Bu dayanaklar gelmediği takdirde İstanbul’da bir konutun satış fiyatının 3 milyon liraya çıkacağı tabir edilirken, kamuda acil olarak ödeme yapılmaması halinde devletin duran inşaatları bir daha başlatmak ismine uğrayacağı zararın 40 milyarı aşabileceğine vurgu yapıldı.
Konut üretimindeki külfet 2022’de artacak
Son 6 ayda materyal meblağlarında yüzde 150 son 1.5 yılda ise yüzde 250 oranında artış yaşadığını tabir eden İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Lideri Tahir Tellioğlu, artışın kamu ve özel bölüm firmalarını zorladığını söylemiş oldu. Yapı müteahhitleri sınıfl andırılması ile bölümdeki firmaların yüzde 70’nin elendiğini kaydederek, “Biz bu oranın yüzde 20 ile 30 içinde olmasını bekliyorduk. ötürüsıyla birfazlaca firmanın bu türlü elenmesi de bir düşünce oluşturdu. Bunun üzerine inşaat materyal fiyatları da gelince konut üretiminde ve vatandaşın muhtaçlığını karşılayacak fiyata konut üretiminde bir daralma yaşandı. Bu durum kiralara yansıdı. ötürüsıyla bu sorunun 2022’de daha da artacağını varsayım ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.
Metrekare fiyatları 30 bin TL olur
Piyasada yaşanan istikrarsızlıktan dolayı fazlaca fazla yeni konut inşaatının olmayacağını, öteki taraftan biriken bir talebin oluştuğunu aktaran Tahir Tellioğlu, “Halihazırda İstanbul’da yeni satışa çıkan konutlarda 16 bin TL’den başlayan fiyatlar, bir yılda 25 bin-30 bin TL’yi bulur. ötürüsıyla nitelikli bir konutun fiyatı mayıs üzere 3 milyon lirayı bulur. Buna karşın her yerde konut bulmakta kolay olmayacak ” açıklamasını yaptı. Tellioğlu tahlil olarak özel bölüm için üç teklif sundu: “ilk vakit içinderda yapı müteahhitleri sınıflandırılmasında düzenleme yapılması gerekiyor. Teminat mektubu, referans mektubu var ise ve işle ilgili hiç bir meşakkati yoksa yalnızca üç yıllık periyotta piyasa şartlarından dolayı epeyce fazla iş yapmadığı için bilançosunda sorun yaşayan ama bankada parası olan tecrübeli firmaların önünün açılması gerekir. İkincisi, TOKİ, Emlak Konut ve belediyeler arsa geliştirmeli. Alt yapı hizmetini getirmeli. Kat karşılığı da yüzde 30’lara düşürülmeli. Üçüncü olarak inşaat gereçlerinde KDV yüzde 8’e düşürülür. Ayrıyeten konutta da KDV oranı da yüzde 8’e düşürülür. KDV dengelemesi ile en azından maliyette toplam yüzde 16’lık bir indirim olur. Ayrıyeten 150 metrekareyi geçmeyen konutlarda bir daireye mahsus tapu harcı da sıfırlanabilir ve bu tıp alımlarda uygun oranlı konut kredi takviyesi verilerek orta ve alt kısmı devlet sübvanse edebilir” dedi.
Kamuda kâr gitti, ziyan kaldı
Kamu müteahhitlerinin ortalama yüzde 25 kar oranıyla iş aldığını aktaran Tellioğlu, “Ancak materyal meblağları kısa müddette yüzde 150 oranında arttı. ötürüsıyla kar ziyana girdi. Burada bir kısım mukavelelerde fiyat farkı var. Lakin olanlarda ise resmi enfl asyon oranı baz alınıyor. Bu da kabul edilebilir bir şey değil. Şu an ortalık yangın yeri. ötürüsıyla 10 tane büyük müteahhidin karını biraz azaltarak, halihazırda sıkıntı durumda olan 30 bin müteahhite 8 ila 10 milyar liralık bir fiyat farkı verilirse, bu müteahhitleri rahatlatır” diye konuştu. Tellioğlu, 2018’de bundan daha yavaşça bir durum yaşandığını o devir kamuyla çalışan müteahhitler için tasfiye ve dönem hakkı getirildiğini fakat maliyenin müsaadesine tabi tutulduğu için bunun pek işe yaramadığını söylemiş oldu. Makul olan gerçek enfl asyona göre bir fiyat farkı verilmesi gerektiğini aktaran Tahir Tellioğlu, “Bu enfl asyona bakılırsa fiyat farkı kurtarmıyorsa periyot etme imkânı sunulmalı. Şayet periyotta kurtarmıyorsa tasfiye hakkı sunulmalı. Bu da Maliye Bakanlığı yerine bağlı bulunduğu kurum müsaadesiyle yapılmalı” dedi. Tellioğlu, bu dayanaklar gelmediği takdirde kamu müteahhitlerinin değerli bir kısmının batacağını, kamunun uğrayacağın zararın artarak en az 30-40 milyarı bulacağını kaydederek, “2018’de bugün ki kadar derin bir kriz olmamasına karşın 3 milyarlık fiyat farkı verilmedi. Birfazlaca müteahhit battı ve devletin uğradığı ziyan 8 milyarı geçti. Ayrıyeten bu biçimde probleme düşen müteahhit sayısı üçte bir iken artık bu oran yarısına kadar çıktı” değerlendirmesini yaptı.
Fiyat farkı için Ankara’ya gidilecek
Konut imal kesiminde konut fiyatlarını artırılması konut üreticileri için bir fırsat sunsa da bu seferde konutları satamama durumu oluşturduğunu kaydeden Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, “Ancak kamu dalında TOK; DSİ, Karayolları üzere kurumlarla çalışan müteahhitlerde en âlâ biçimde olanlarda bile TÜİK genel endeksine göre fiyat farkı ödeniyor. Genel endeks geçen yıldan bu yana yüzde 34 oranında artış sergilerken, demir çimento, PVC üzere eserlerde yüzde 120 artış var. Ayrıyeten son devirde akaryakıt ve kurda yaşanan hareketliliğinde yeni artışlar getireceği kesin” dedi. Haziran ayından bu yana Cumhurbaşkanı haricinde kamunun ilgili bütün kurumlarıyla konuştuklarını, hepsinin bir fiyat farkı kararnamesine muhtaçlık olduğunu kabul ettiğini anlatan Eren, “Çıkmaması halinde kamu yatırımlarında aksama olacağını söylüyorlar. Şu anda kamuyla çalışan binlerce sayıdaki meslektaşımızın durumu epeyce zorda. Geçen hafta Ankara’ya 100 müteahhidi temsilen bir heyet Odalar Birliği’ne gelip bizimle görüştü. 100 firma batma tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını dilekçeyi firma kaşeleriyle sundular. Diyarbakır Ticaret Odası aradı. Güneydoğu’da kamuyla iş yapan müteahhitlerin durumunun fazlaca makûs olduğunu söylemiş oldu. Fiyat farkı kararnamesiyle ilgili bir bilgi olup olmadığını soruyorlar” dedi. Fiyat farkının ivedilikle verilmesi gerektiğine dikkat çeken Eren, “Nakit badiresi yaşanıyor. Bölüme 2020 ödemeleri Eylül 2021’de yapıldı. Firmalar da işlerini tamamlamak için bankalardan kredi kullandılar. Şu anda hak ediş ve fiyat farkı verilmezse firmalar kendileri batacakları üzere tedarikçilerini de batırma riski oluşturuyorlar. ötürüsıyla bu ödemelerin bu yıl bitmeden verilmesi önemli” diye konuştu.
Müteahhitler meslek odası istiyor
Fiyat farkı konusunda aralık ayı ortasında Türkiye genelini kapsayan bir çalıştay yapacaklarını duyuran İMKON Lideri Tahir Tellioğlu, lokomotif kesim pozisyonunda bulunmasına karşın Ankara ve İstanbul üzere ticaret ve sanayi odalarında temsil güçlerinin zayıf olduğunu aktararak, “ötürüsıyla se ktörün bağımsız bir odaya gereksinimimiz var. Bu oda kurulursa profesyonel bir teknik yapısı olur ve hükümeti ona bakılırsa daha sağlıklı bilgi verir ve daha sağlıklı bir müddetç işler. İşlerin sorun haline gelmeden çözülmesi için müteahhitlerin meslek odası kaide oldu” açıklamasını yaptı.