Anadolu’nun geni Nuh’un Gemisi’nde
Gökhan Karakaş – İklim kriziyle dünya genelinde azalan hayvan ve bitki çeşitliliğini korumak için Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı’ uygulamasında Anadolu’da bin 263 hayvan, 12 bin 141 bitki olmak üzere toplam 13 bin 404 çeşit kaydedildi. 852 bin 643 noktada yaklaşık 2 milyon bilginin kaydedildiği Nuh’un Gemisi uygulamasıyla İzmir’den dünya tabiat envanterine beş yeni cins gönderilirken, 173 yıl daha sonra İzmir Sığırkuyruğu otu birinci kere görüldü. Nuh’un Gemisi programıyla Giresun’da 150 yıl ortadan daha sonra birinci kere “Kan Damlası bitkisi”, Amasya’da ise 130 yıl ortadan daha sonra “cağ havacıvası” tespit edildi. İstanbul’dan “Allium istanbulenese” (İstanbul soğanı), Göller bölgesinden “Beyşehir Kurbağası”, Eskişehir’den “Yunus Emre çiçeği”, Kırşehir’den “Çorak kuduzotu”, Denizli’den “Viola denizliensis çiçeği” ise Anadolu’nun hala çok güçlü bir biyoçeşitliliğe sahip olduğunu ortaya koydu.
Hayat ortamlarında sıcaklıkların artması, yağış rejiminin düzensizliği üzere iklimsel niçinlere çarpık kentleşme ve avcılık üzere insansal tesirlerin eklenmesiyle süratle azalan canlı çeşitleri, bilim insanlarını düşündürüyor.
Zenginlikleri koruyorlar
Norveç’teki Svalbard Global Tohum Deposu, 2008 yılından beri tüm dünyadan bitki tohumlarını soğuk hava deposunda korurken, ülkeler kendi formlarıyla doğal zenginliklerini muhafazaya çalışıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2007 yılında başlatmış olduğu Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi, Anadolu’daki bitki ve hayvan tiplerinin kayıt altına alınmasını sağlıyor. Ülkemiz biyoçeşitliliğin korunması için kaydedilen bitki ve hayvan çeşitleri ismini Hazreti Nuh’tan alan “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı’ uygulamasında toplanıyor. Anadolu’nun varlıklı gen kaynaklarının korunması için oluşturulan bilgi bankasındaki bilgiler bilim beşerlerine umut veriyor.
Dünya biyolojik çeşitliliği insanlık tarihinde daha evvel görülmemiş süratle azaldığı için her çeşidin korunması global sorun kabul ediliyor. Global sekiz bitki gen merkezinden üçünün kesiştiği tek ülke olan Türkiye’de, 4 bini endemik (sadece Anadolu’da bulunan), 12 binden çok bitki tipi var. Bu sayı tüm Avrupa kıtasında bulunan bitki tiplerinden çok. Anadolu’nun 852 bin 643 noktasındaki müşahedelerle bin 263 hayvan, 12 bin 141 bitki olmak üzere toplam 13 bin 404 cinse ulaşıldı. Yalnızca Anadolu’da görülen Malatya Kantaronu, Denizli Nakılı, Çanakkale Truva kardeleni, Yozgat Peygamber çiçeği, Edirne sümbülü bitki dünyasındaki yerini aldı. Van Kertenkelesi, Denizli Tavas Kurbağası, Antalya Anadolu Engereği, Sivas Engereği ise yalnızca Anadolu’daki hayvanlar olarak kayıtlara geçti. Antalya Elmalı Soğanı ve Erzurum Uzzel Kertenkelesi lokal endemik cinsler içinde yer alırken sisteme yaklaşık 2 milyon data girildi.
Türkiye; Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa-Sibirya olarak üç fitocoğrafik (bitki coğrafyası) bölgeye ayrılıyor. Bitki çeşitliliği açısından Toroslar, Munzur Dağı, Tuz Gölü ve etrafı, Erciyes Dağı, Cilo Sat Dağları öne çıkıyor. Yalnızca Anadolu’da görülen ve kuşağı tehlikedeki tiplerden Çanakkale Truva Kardeleni, Artvin İspir Çıngırağı, Bayburt Çarşak Çayı, Bursa Çöpçü Balığı, Şanlıurfa Harran Kertenkelesi ve Antalya Anadolu engereğinin korunması için çalışılıyor. 2013 yılından daha sonra sürat kazanan Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi ile damarlı bitkiler, memeliler, kuşlar, içsu balıkları, sürüngenler ve çiftyaşarlar canlı kümelerinde envanter çalışmaları yapılıyor. Jenerasyonu tehlike altındaki İzmir’de akzambak, Şanlıurfa’da çizgili sırtlan ve kelaynak, Artvin’de Hopa engereği, Afyonkarahisar’da Eber sarısı, Çanakkale’de Truva kardeleni 100 tıp için müdafaa hareket planı yürütülüyor.
Anadolu’dan dünya biyoçeşitliliğine dayanak
Dünya bilim literatürüne İzmir’den beş yeni tıp sunuldu. İzmir’den Türkiye için de iki yeni cins kayıt altına alınırken 173 yıl daha sonra İzmir Sığırkuyruğu bir daha görüldü. 150 yıl daha sonra Giresun’da Kan Damlası bitkisi tespit edildi. 130 yıl daha sonra Amasya cağ havacıvası bulundu. İstanbul Soğanı (Allium istanbulenese) keşfi büyük yankı uyandırdı. Beyşehir Kurbağası’nın dünyada yalnızca Göller bölgesinde görüldüğü ve Yunus Emre çiçeğinin yalnızca Eskişehir’de yaşadığı belirlendi. Tıbbi bitki Eskişehir kekiği dünyaya tanıtıldı.
Dünyada yalnızca Kırşehir’de yaşayan Çorak kuduzotu ve Beyefendi civanperçemi çeşitleri kaydedildi. Kocaeli’de birinci kere Çevik Kurbağa görüldü. Bilim dünyasına Denizli’den yeni tıp Viola denizliensis gönderildi. Cezayir’deki Convolvulus humilis bitkisinin Türkiye’de de yaşadığı görüldü. Toplam 331 flora (bitki alanı) 229 fauna (hayvan alanı) ve 276 özellikli alan uzmanlar tarafınca izleniyor.
Gökhan Karakaş – İklim kriziyle dünya genelinde azalan hayvan ve bitki çeşitliliğini korumak için Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yürüttüğü “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı’ uygulamasında Anadolu’da bin 263 hayvan, 12 bin 141 bitki olmak üzere toplam 13 bin 404 çeşit kaydedildi. 852 bin 643 noktada yaklaşık 2 milyon bilginin kaydedildiği Nuh’un Gemisi uygulamasıyla İzmir’den dünya tabiat envanterine beş yeni cins gönderilirken, 173 yıl daha sonra İzmir Sığırkuyruğu otu birinci kere görüldü. Nuh’un Gemisi programıyla Giresun’da 150 yıl ortadan daha sonra birinci kere “Kan Damlası bitkisi”, Amasya’da ise 130 yıl ortadan daha sonra “cağ havacıvası” tespit edildi. İstanbul’dan “Allium istanbulenese” (İstanbul soğanı), Göller bölgesinden “Beyşehir Kurbağası”, Eskişehir’den “Yunus Emre çiçeği”, Kırşehir’den “Çorak kuduzotu”, Denizli’den “Viola denizliensis çiçeği” ise Anadolu’nun hala çok güçlü bir biyoçeşitliliğe sahip olduğunu ortaya koydu.
Hayat ortamlarında sıcaklıkların artması, yağış rejiminin düzensizliği üzere iklimsel niçinlere çarpık kentleşme ve avcılık üzere insansal tesirlerin eklenmesiyle süratle azalan canlı çeşitleri, bilim insanlarını düşündürüyor.
Zenginlikleri koruyorlar
Norveç’teki Svalbard Global Tohum Deposu, 2008 yılından beri tüm dünyadan bitki tohumlarını soğuk hava deposunda korurken, ülkeler kendi formlarıyla doğal zenginliklerini muhafazaya çalışıyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2007 yılında başlatmış olduğu Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi, Anadolu’daki bitki ve hayvan tiplerinin kayıt altına alınmasını sağlıyor. Ülkemiz biyoçeşitliliğin korunması için kaydedilen bitki ve hayvan çeşitleri ismini Hazreti Nuh’tan alan “Nuh’un Gemisi Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Veritabanı’ uygulamasında toplanıyor. Anadolu’nun varlıklı gen kaynaklarının korunması için oluşturulan bilgi bankasındaki bilgiler bilim beşerlerine umut veriyor.
Dünya biyolojik çeşitliliği insanlık tarihinde daha evvel görülmemiş süratle azaldığı için her çeşidin korunması global sorun kabul ediliyor. Global sekiz bitki gen merkezinden üçünün kesiştiği tek ülke olan Türkiye’de, 4 bini endemik (sadece Anadolu’da bulunan), 12 binden çok bitki tipi var. Bu sayı tüm Avrupa kıtasında bulunan bitki tiplerinden çok. Anadolu’nun 852 bin 643 noktasındaki müşahedelerle bin 263 hayvan, 12 bin 141 bitki olmak üzere toplam 13 bin 404 cinse ulaşıldı. Yalnızca Anadolu’da görülen Malatya Kantaronu, Denizli Nakılı, Çanakkale Truva kardeleni, Yozgat Peygamber çiçeği, Edirne sümbülü bitki dünyasındaki yerini aldı. Van Kertenkelesi, Denizli Tavas Kurbağası, Antalya Anadolu Engereği, Sivas Engereği ise yalnızca Anadolu’daki hayvanlar olarak kayıtlara geçti. Antalya Elmalı Soğanı ve Erzurum Uzzel Kertenkelesi lokal endemik cinsler içinde yer alırken sisteme yaklaşık 2 milyon data girildi.
Türkiye; Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa-Sibirya olarak üç fitocoğrafik (bitki coğrafyası) bölgeye ayrılıyor. Bitki çeşitliliği açısından Toroslar, Munzur Dağı, Tuz Gölü ve etrafı, Erciyes Dağı, Cilo Sat Dağları öne çıkıyor. Yalnızca Anadolu’da görülen ve kuşağı tehlikedeki tiplerden Çanakkale Truva Kardeleni, Artvin İspir Çıngırağı, Bayburt Çarşak Çayı, Bursa Çöpçü Balığı, Şanlıurfa Harran Kertenkelesi ve Antalya Anadolu engereğinin korunması için çalışılıyor. 2013 yılından daha sonra sürat kazanan Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi ile damarlı bitkiler, memeliler, kuşlar, içsu balıkları, sürüngenler ve çiftyaşarlar canlı kümelerinde envanter çalışmaları yapılıyor. Jenerasyonu tehlike altındaki İzmir’de akzambak, Şanlıurfa’da çizgili sırtlan ve kelaynak, Artvin’de Hopa engereği, Afyonkarahisar’da Eber sarısı, Çanakkale’de Truva kardeleni 100 tıp için müdafaa hareket planı yürütülüyor.
Anadolu’dan dünya biyoçeşitliliğine dayanak
Dünya bilim literatürüne İzmir’den beş yeni tıp sunuldu. İzmir’den Türkiye için de iki yeni cins kayıt altına alınırken 173 yıl daha sonra İzmir Sığırkuyruğu bir daha görüldü. 150 yıl daha sonra Giresun’da Kan Damlası bitkisi tespit edildi. 130 yıl daha sonra Amasya cağ havacıvası bulundu. İstanbul Soğanı (Allium istanbulenese) keşfi büyük yankı uyandırdı. Beyşehir Kurbağası’nın dünyada yalnızca Göller bölgesinde görüldüğü ve Yunus Emre çiçeğinin yalnızca Eskişehir’de yaşadığı belirlendi. Tıbbi bitki Eskişehir kekiği dünyaya tanıtıldı.
Dünyada yalnızca Kırşehir’de yaşayan Çorak kuduzotu ve Beyefendi civanperçemi çeşitleri kaydedildi. Kocaeli’de birinci kere Çevik Kurbağa görüldü. Bilim dünyasına Denizli’den yeni tıp Viola denizliensis gönderildi. Cezayir’deki Convolvulus humilis bitkisinin Türkiye’de de yaşadığı görüldü. Toplam 331 flora (bitki alanı) 229 fauna (hayvan alanı) ve 276 özellikli alan uzmanlar tarafınca izleniyor.