Yener KARADENİZ
Güç, hammadde ve lojistik üzere maliyetlerin yanı sıra son olarak kurda yaşanan süratli yükseliş, perakende dalında hareketliliğe niye oldu. Son eser fiyatlarına artırım yansıyacağı beklentisine giren tüketicilerin gereksinimlerini öne çekmesi, teknolojiden hazır giysiye, mobilyadan tüketici elektroniğine kadar biroldukca alanda satışların son birkaç haftada yüzde 25-30’dan fazla artmasına yol açtı. Bölüm temsilcileri, yakın vakitte stok sorunu yaşanabileceği ihtarında bulundu.
Bilhassa kurda yaşanan artışın kesinlikle eser meblağlarına yansıyacağını belirten Zincir Markalar Derneği (ZMD) Lideri Serhan Tınastepe, ithal eserlerde teğe bir yerli eserde ise kısmi fiyat artışı yaşanacağını kaydetti. Türkiye’de üretilen televizyondan buzdolabına kadar tüketici elektroniğinin kıymetli bir kısmında ithal girdinin kıymetli yer tuttuğunu lisana getiren Tınastepe, “Türkiye’nin yan endüstrisi ile birlikte büyük bir sanayi ekosistemi var. Fakat güçten hammaddeye kadar biroldukça girdi dövize endeksli. Haliyle dövizde yaşanan artış hem yerli birebir vakitte ithal eserleri önemli derecede etkileyecek. Olağan bu fiyat değişimlerinden etkilenmemek için tüketiciler de bilhassa tüketici elektroniği mamüllerine daha fazla ilgi duymaya başladı. Lakin talep geçen senelerdaki kadar yüksek değil” dedi.
2018 kur krizini hatırlatan Tınastepe, “O devirde kur epey süratli bir biçimde üst çıkmıştı. Bunun fiyatlara yansıyacağı beklentisi ile bilhassa tüketici elektroniğine, teknoloji mamüllerine büyük bir talep olmuştu. Satışlar like for like’ta yüzde 70-80’e varan oranlarda artmış, eser yetiştirmekte, mağazalarda servis vermekte zorluk çektiğimiz bir periyot hayatıştık. Artık o kadar büyük bir talep yok. Yüzde 25 civarında bir artıştan bahsedebiliriz” dedi.
“Talebi karşılayacak stok yok”
Talebin 2018’e göre daha düşük kalmasının asıl sebebinin ise alım gücünde yaşanan gerilemenin olduğuna dikkat çeken Tınastepe şunları söylemiş oldu: “İnsanlar artık öncelikli, erteleyemeyecekleri harcamalara yoğunlaştılar. Talep olsa da şu anda bu talebi tam olarak karşılayabileceğimiz eser stoku da yok elimizde. Bu ay Black Friday var. Markalar kampanyaya çıkacak eser bulmakta zorluk çekiyor. Çip krizi, tedarik zincirinin aksaması, Çin’de yaşanan sorunlar, nakliye, navlun maliyetleri ve salgında yaşanan talep dengesizliği eser stoklarını önemli biçimde etkiledi.”
Kurda yaşanan artışın kimi eserlerde anlık yansıdığını lisana getiren Tınastepe, “Ortalamada herkes 8,5’e bakılırsa ayarlamasını yapmıştı, muhtemelen önümüzdeki kısa müddette bu ayarlamalar 9,5-10’a çıkacak. Bu da yüzde 15 artırım manasına geliyor” formunda konuştu.
“Beklenti enflasyonu her aşamada”
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, yalnızca teknoloji değil, tüm kategorilerde artan taleple karşı karşıya kaldıklarını anlattı. Üretimin her evresinde beklenti enflasyonu olduğuna dikkat çeken Öncel, tüketicilerin de bu kapsamda güçten hammaddeye, nakliyeden kurda yaşanan artışa kadar tüm maliyetlerin son eser fiyatlarına artırım olarak yansıyacağı beklentisi ile tüketime yöneldiğini kaydetti. Bu kapsamda “zam gelmeden alayım” telaşına girildiğini tabir eden Öncel, şöyleki devam etti: “Bunların sebebi beklenti enflasyonu. Örneğin biz imalatçıya sipariş veriyoruz, imalatçı üretim evresinde kurun ya da hammadde fiyatının artacağı beklentisi ile üretim basamağında fiyat artırmaya çalışıyor. Ya da marka, yeni siparişte üretim maliyetlerinin artacağı kanısı ile eserin fiyatını artırıyor. Bu da artık fiyatları yapay olarak şişirmeye başlıyor. Bu davranış formunun kırılması lazım ve bunu kırmanın yolu da üretimde meşakkat yaşadığımız hammadde ve orta mallarda gümrük vergisinin süreksiz olarak askıya alınmasından, sıfırlanmasından geçiyor.”
“Yeni stoklar artırımlı gelecek”
Türkiye’de hizmet veren 441 AVM’yi temsil eden Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş ise son haftalarda AVM’lerin giriş sayısında değerli oranda artış yaşandığını, bunun sebebinin de artırım beklentisi olduğunu kaydetti. Avrupakent Gayrimenkul Geliştirme Genel Müdürü Muhsin Erkoç da bilhassa elektronik ve mobilyada bu durumu gözlemlediklerini, teknoloji ile mobilya mağazalarında kapı girişlerinin bu kapsamda yüzde 20 arttığını anlattı. Yakın periyotta stok sorunu yaşanabileceğini ve yeni stoklarda meblağların da değerli oranda artacağını belirten Erkoç, “Bu da enflasyonu önemli biçimde tetikleyebilir. Bu yalnızca elektronik de değil giyside ayakkabıda beyaz eşyada da bekliyoruz. Bu sefer daha denetim edilemez olabilir” diye konuştu.
Güç, hammadde ve lojistik üzere maliyetlerin yanı sıra son olarak kurda yaşanan süratli yükseliş, perakende dalında hareketliliğe niye oldu. Son eser fiyatlarına artırım yansıyacağı beklentisine giren tüketicilerin gereksinimlerini öne çekmesi, teknolojiden hazır giysiye, mobilyadan tüketici elektroniğine kadar biroldukca alanda satışların son birkaç haftada yüzde 25-30’dan fazla artmasına yol açtı. Bölüm temsilcileri, yakın vakitte stok sorunu yaşanabileceği ihtarında bulundu.
Bilhassa kurda yaşanan artışın kesinlikle eser meblağlarına yansıyacağını belirten Zincir Markalar Derneği (ZMD) Lideri Serhan Tınastepe, ithal eserlerde teğe bir yerli eserde ise kısmi fiyat artışı yaşanacağını kaydetti. Türkiye’de üretilen televizyondan buzdolabına kadar tüketici elektroniğinin kıymetli bir kısmında ithal girdinin kıymetli yer tuttuğunu lisana getiren Tınastepe, “Türkiye’nin yan endüstrisi ile birlikte büyük bir sanayi ekosistemi var. Fakat güçten hammaddeye kadar biroldukça girdi dövize endeksli. Haliyle dövizde yaşanan artış hem yerli birebir vakitte ithal eserleri önemli derecede etkileyecek. Olağan bu fiyat değişimlerinden etkilenmemek için tüketiciler de bilhassa tüketici elektroniği mamüllerine daha fazla ilgi duymaya başladı. Lakin talep geçen senelerdaki kadar yüksek değil” dedi.
2018 kur krizini hatırlatan Tınastepe, “O devirde kur epey süratli bir biçimde üst çıkmıştı. Bunun fiyatlara yansıyacağı beklentisi ile bilhassa tüketici elektroniğine, teknoloji mamüllerine büyük bir talep olmuştu. Satışlar like for like’ta yüzde 70-80’e varan oranlarda artmış, eser yetiştirmekte, mağazalarda servis vermekte zorluk çektiğimiz bir periyot hayatıştık. Artık o kadar büyük bir talep yok. Yüzde 25 civarında bir artıştan bahsedebiliriz” dedi.
“Talebi karşılayacak stok yok”
Talebin 2018’e göre daha düşük kalmasının asıl sebebinin ise alım gücünde yaşanan gerilemenin olduğuna dikkat çeken Tınastepe şunları söylemiş oldu: “İnsanlar artık öncelikli, erteleyemeyecekleri harcamalara yoğunlaştılar. Talep olsa da şu anda bu talebi tam olarak karşılayabileceğimiz eser stoku da yok elimizde. Bu ay Black Friday var. Markalar kampanyaya çıkacak eser bulmakta zorluk çekiyor. Çip krizi, tedarik zincirinin aksaması, Çin’de yaşanan sorunlar, nakliye, navlun maliyetleri ve salgında yaşanan talep dengesizliği eser stoklarını önemli biçimde etkiledi.”
Kurda yaşanan artışın kimi eserlerde anlık yansıdığını lisana getiren Tınastepe, “Ortalamada herkes 8,5’e bakılırsa ayarlamasını yapmıştı, muhtemelen önümüzdeki kısa müddette bu ayarlamalar 9,5-10’a çıkacak. Bu da yüzde 15 artırım manasına geliyor” formunda konuştu.
“Beklenti enflasyonu her aşamada”
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, yalnızca teknoloji değil, tüm kategorilerde artan taleple karşı karşıya kaldıklarını anlattı. Üretimin her evresinde beklenti enflasyonu olduğuna dikkat çeken Öncel, tüketicilerin de bu kapsamda güçten hammaddeye, nakliyeden kurda yaşanan artışa kadar tüm maliyetlerin son eser fiyatlarına artırım olarak yansıyacağı beklentisi ile tüketime yöneldiğini kaydetti. Bu kapsamda “zam gelmeden alayım” telaşına girildiğini tabir eden Öncel, şöyleki devam etti: “Bunların sebebi beklenti enflasyonu. Örneğin biz imalatçıya sipariş veriyoruz, imalatçı üretim evresinde kurun ya da hammadde fiyatının artacağı beklentisi ile üretim basamağında fiyat artırmaya çalışıyor. Ya da marka, yeni siparişte üretim maliyetlerinin artacağı kanısı ile eserin fiyatını artırıyor. Bu da artık fiyatları yapay olarak şişirmeye başlıyor. Bu davranış formunun kırılması lazım ve bunu kırmanın yolu da üretimde meşakkat yaşadığımız hammadde ve orta mallarda gümrük vergisinin süreksiz olarak askıya alınmasından, sıfırlanmasından geçiyor.”
“Yeni stoklar artırımlı gelecek”
Türkiye’de hizmet veren 441 AVM’yi temsil eden Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Lideri Hüseyin Altaş ise son haftalarda AVM’lerin giriş sayısında değerli oranda artış yaşandığını, bunun sebebinin de artırım beklentisi olduğunu kaydetti. Avrupakent Gayrimenkul Geliştirme Genel Müdürü Muhsin Erkoç da bilhassa elektronik ve mobilyada bu durumu gözlemlediklerini, teknoloji ile mobilya mağazalarında kapı girişlerinin bu kapsamda yüzde 20 arttığını anlattı. Yakın periyotta stok sorunu yaşanabileceğini ve yeni stoklarda meblağların da değerli oranda artacağını belirten Erkoç, “Bu da enflasyonu önemli biçimde tetikleyebilir. Bu yalnızca elektronik de değil giyside ayakkabıda beyaz eşyada da bekliyoruz. Bu sefer daha denetim edilemez olabilir” diye konuştu.