Aşı olmayana yasak gelecek mi? Çok konuşulacak öneri!
Türkiye’de en az bir doz koronavirüs aşısı yaptıranların sayısı 40 milyonu geçerken, gözler çabucak hemen aşı olmayan milyonlarca şahsa çevrildi.
Hürriyet gazetesinden Meltem Özgenç ve Mesut Hasan Benli’nin haberine bakılırsa, uzmanlardan bu bahiste farklı açıklamalar geldi. Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise kararlılık iletisi verdi.
Ankara Barosu Lideri Erinç Sağkan: Aşısızlara yasak getirilmesi hususu değerlendirilirken evvela mevzunun kamusal alan ve özel alan olmak üzere ayrılarak kıymetlendirilmesi gerekiyor.
Kamusal alan dediğimiz, yani kaynağını anayasamızdan alan, temel hak ve özgürlüklerin kamu hizmeti boyutunun yasal bir düzenleme olmaksızın sonlandırılması mümkün değildir.
Kaldı ki bu yasal düzenleme ile getirilen sonlandırmanın da bir hakkın özüne dokunmaksızın ve ölçülülük unsuru doğrultusunda Anayasa’ya alışılmamış olmaması gerekir. Bu kapsamda mesela eğitim hakkı, sıhhat hakkı üzere kamusal hizmetlerde aşılı ya da aşısız vatandaş ayrımı yapılamaz.
Çünkü bu bahiste bir yasal düzenleme bugüne kadar yapılmamıştır. Özel dal alanına giren konularda ise (restoranlar, cümbüş merkezleri, AVM’ler gibi) hususun kamu sıhhati üzere fazlaca değerli bir probleme tekabül ediyor olması niçiniyle…
bir kişinin aşı olup olmamasının yalnızca kendisini ilgilendiren bir durum değil, o toplumda yaşayan herkesi ilgilendiriyor olması niçiniyle makul ve ölçülü önlemlerin alınabileceğini düşünüyorum.
Lakin bu mevzunun da ayrımcılık yasağı üzere ileride berbata kullanmasının önünü de kesmek maksadıyla, yasal bir düzenleme ile yapılması hukuk devleti olmanın bir gereğidir.
ÖZEL HAYATI İHLAL ETMEZ
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen: Mecburî aşı, Anayasa unsur 20 ile teminat altına alınan özel ömrün kapalılığını ihlal etmez. 20’nci hususun 2’nci fıkrasında ‘genel sağlık’ bir sınırlama niçini olarak sayılmıştır.
Bu açıdan tehlikeli salgın hastalık kabul edilen COVID-19’a karşı getirilecek aşı mecburiliği, ‘Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması’ başlıklı Anayasa unsur 13’e de uygun olacaktır.
Düzenlemeler ve içtihatlar ışığında zarurî aşı uygulamasının getirilmesi mümkündür. Anayasanın ilgili kararları ile 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nda işaret edilen düzenlemeler doğrultusunda, mümkün bir mecburî aşı uygulamasının getirilmesi halinde, Anayasaya karşıtlığın oluşmayacağı kararına varılabilir.
Ayrıyeten; aşı zorunluluğunun yerine getirilmesi için ek önlemler alınarak, haklı mazeret olmaksızın aşı yaptırmayanların aşikâr hizmetlerden yararlanmaları yahut belirlenen yerlere giriş çıkışları engellenebilir. Fakat mecburî aşı uygulamasının getirilmesi daha sonrasında hak ihlallerinin ortaya çıkabileceği açıktır.
Bu tıp ihlallerin önlenebilmesi için, hem tıbbi önlemler ve birebir vakitte zarurî aşı uygulaması ile sonuçları bakımından daha açık, öngörülebilir ve anlaşılabilir yasal desteğe gereksinim olduğu görülmektedir.
AŞI PASAPORTU GEREKEBİLİR
Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Kenan Midilli: bir hayli ülkede aşı pasaportu ya da son 48-72 saat ortasında alınmış bir negatif test kararınun olması zaruriliği uygulanıyor. Benzeri tedbirler eğitim periyodunun başlaması ya da hadise sayılarına göre daha erken bir periyotta bizim ülkemizde de gerekli olacaktır.
Konser, sinema, tiyatro, kongre ve maçlar üzere muhakkak bir kişi sayısının üzerinde iştirakin olduğu toplu etkinlikler için bu kuralların uygulanması, aşı tereddütü yaşayanlara teşvik edici olacaktır.
BAKANLIK: İKNA SİSTEMİNE DEVAM
Sıhhat Bakanlığı Yetkilileri: Bakanlığın gündeminde, rastgele bir yasak kanısı bulunmuyor. Aşılamanın ikna usulüyle ilerlemesi konusunda kararlıyız. Bunun en kıymetli sebebi de sıhhatin anayasal olarak korunan bir hak olması.
Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Balık: Ben yasaklardan evvel aşıyı teşvik edici sembolik ödüllendirmelerin uygulanmasının denenmesini öneriyorum.
Örneğin maçlarda, konserlerde, sinema ve tiyatrolarda koltukların en azından yüzde yirmisi çift doz aşılılara fiyatsız olmalı. Telefon şirketleri iki doz aşı yaptıranlara bir ölçü fiyatsız kontör vermeli.
Acun Ilıcalı 15 gün ortasında çift doz aşı evrakları ile kendisine başvuranlar içinden çekilecek kura ile bir uçak dolusu kişiyi Survivor izlemeye Dominik’e götürme daveti yapabilir. Şayet bunlar işe yaramazsa bir daha kapanmamak için çift doz aşı mecburiliği düşünülebilir.
Türkiye’de en az bir doz koronavirüs aşısı yaptıranların sayısı 40 milyonu geçerken, gözler çabucak hemen aşı olmayan milyonlarca şahsa çevrildi.
Hürriyet gazetesinden Meltem Özgenç ve Mesut Hasan Benli’nin haberine bakılırsa, uzmanlardan bu bahiste farklı açıklamalar geldi. Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise kararlılık iletisi verdi.
Ankara Barosu Lideri Erinç Sağkan: Aşısızlara yasak getirilmesi hususu değerlendirilirken evvela mevzunun kamusal alan ve özel alan olmak üzere ayrılarak kıymetlendirilmesi gerekiyor.
Kamusal alan dediğimiz, yani kaynağını anayasamızdan alan, temel hak ve özgürlüklerin kamu hizmeti boyutunun yasal bir düzenleme olmaksızın sonlandırılması mümkün değildir.
Kaldı ki bu yasal düzenleme ile getirilen sonlandırmanın da bir hakkın özüne dokunmaksızın ve ölçülülük unsuru doğrultusunda Anayasa’ya alışılmamış olmaması gerekir. Bu kapsamda mesela eğitim hakkı, sıhhat hakkı üzere kamusal hizmetlerde aşılı ya da aşısız vatandaş ayrımı yapılamaz.
Çünkü bu bahiste bir yasal düzenleme bugüne kadar yapılmamıştır. Özel dal alanına giren konularda ise (restoranlar, cümbüş merkezleri, AVM’ler gibi) hususun kamu sıhhati üzere fazlaca değerli bir probleme tekabül ediyor olması niçiniyle…
bir kişinin aşı olup olmamasının yalnızca kendisini ilgilendiren bir durum değil, o toplumda yaşayan herkesi ilgilendiriyor olması niçiniyle makul ve ölçülü önlemlerin alınabileceğini düşünüyorum.
Lakin bu mevzunun da ayrımcılık yasağı üzere ileride berbata kullanmasının önünü de kesmek maksadıyla, yasal bir düzenleme ile yapılması hukuk devleti olmanın bir gereğidir.
ÖZEL HAYATI İHLAL ETMEZ
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen: Mecburî aşı, Anayasa unsur 20 ile teminat altına alınan özel ömrün kapalılığını ihlal etmez. 20’nci hususun 2’nci fıkrasında ‘genel sağlık’ bir sınırlama niçini olarak sayılmıştır.
Bu açıdan tehlikeli salgın hastalık kabul edilen COVID-19’a karşı getirilecek aşı mecburiliği, ‘Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması’ başlıklı Anayasa unsur 13’e de uygun olacaktır.
Düzenlemeler ve içtihatlar ışığında zarurî aşı uygulamasının getirilmesi mümkündür. Anayasanın ilgili kararları ile 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nda işaret edilen düzenlemeler doğrultusunda, mümkün bir mecburî aşı uygulamasının getirilmesi halinde, Anayasaya karşıtlığın oluşmayacağı kararına varılabilir.
Ayrıyeten; aşı zorunluluğunun yerine getirilmesi için ek önlemler alınarak, haklı mazeret olmaksızın aşı yaptırmayanların aşikâr hizmetlerden yararlanmaları yahut belirlenen yerlere giriş çıkışları engellenebilir. Fakat mecburî aşı uygulamasının getirilmesi daha sonrasında hak ihlallerinin ortaya çıkabileceği açıktır.
Bu tıp ihlallerin önlenebilmesi için, hem tıbbi önlemler ve birebir vakitte zarurî aşı uygulaması ile sonuçları bakımından daha açık, öngörülebilir ve anlaşılabilir yasal desteğe gereksinim olduğu görülmektedir.
AŞI PASAPORTU GEREKEBİLİR
Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Kenan Midilli: bir hayli ülkede aşı pasaportu ya da son 48-72 saat ortasında alınmış bir negatif test kararınun olması zaruriliği uygulanıyor. Benzeri tedbirler eğitim periyodunun başlaması ya da hadise sayılarına göre daha erken bir periyotta bizim ülkemizde de gerekli olacaktır.
Konser, sinema, tiyatro, kongre ve maçlar üzere muhakkak bir kişi sayısının üzerinde iştirakin olduğu toplu etkinlikler için bu kuralların uygulanması, aşı tereddütü yaşayanlara teşvik edici olacaktır.
BAKANLIK: İKNA SİSTEMİNE DEVAM
Sıhhat Bakanlığı Yetkilileri: Bakanlığın gündeminde, rastgele bir yasak kanısı bulunmuyor. Aşılamanın ikna usulüyle ilerlemesi konusunda kararlıyız. Bunun en kıymetli sebebi de sıhhatin anayasal olarak korunan bir hak olması.
Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Balık: Ben yasaklardan evvel aşıyı teşvik edici sembolik ödüllendirmelerin uygulanmasının denenmesini öneriyorum.
Örneğin maçlarda, konserlerde, sinema ve tiyatrolarda koltukların en azından yüzde yirmisi çift doz aşılılara fiyatsız olmalı. Telefon şirketleri iki doz aşı yaptıranlara bir ölçü fiyatsız kontör vermeli.
Acun Ilıcalı 15 gün ortasında çift doz aşı evrakları ile kendisine başvuranlar içinden çekilecek kura ile bir uçak dolusu kişiyi Survivor izlemeye Dominik’e götürme daveti yapabilir. Şayet bunlar işe yaramazsa bir daha kapanmamak için çift doz aşı mecburiliği düşünülebilir.