Balık çiftliklerine parıltı yağdı

Bilgin

Global Mod
Global Mod
Mehmet Hanifi GÜLEL / His GÖKSU / Fikri CİNOKUR / Ali ESKALEN / Hatice AYDOĞAN ÖZSÖKMEN / Osman ŞİŞKO

Pandeminin akabinde Marmara Denizi’nde başlayan müsilajla birlikte deniz mamüllerinin sağlıklı olmayacağı ve tüketilmemesi gerektiği tarafında artan tasalar çiftlik balıkçılığını gündeme getirdi. Son senelerda tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de üretimi artan çiftlik balıkları, etraf kirliliğinin had safhaya ulaşmasıyla bir arada balık severler tarafınca daha hayli tercih edilmeye başlandı. Talebin artması, toplam su eserleri pazarında çiftlik balıklarının hissesini da artırdı.

TİM Su Eserleri Dal Kurulu Lideri ve İstanbul Su Eserleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (İSHİB) Lider Yardımcısı Ahmet Tuncay Sagun’un da görüşü bu tarafta. Sagun’a göre yetiştiriciliğin toplam su mamüllerindeki hissesi giderek artıyor. Sagun, “Su eserleri üretimindeki bu dönüşüm yalnızca yetiştiricilik bölümünün büyümesi niçiniyle değil, beraberinde bir epey balık stokunun çok avlanmaya maruz kalması, kirlilik ve iklim çeşitliliği dahil insan kaynaklı sebeplerden oldu. Bu bağlamda global olarak artış gösteren su eserleri tüketimi ve balık avcılığının daha fazla artırılamayan hatta düşüşe geçen arz kapasitesi, su eserleri yetiştiriciliğine son on senelerda gittikçe daha fazla ehemmiyet verilmesine yol açtı” diye konuştu.

Türkiye’de bilhassa son 15 yılda alabalık, çipura ve levrek üretiminde kayda bedel büyüme yaşandığını aktaran Sagun, kesimin çipura ve levrek üretiminde Avrupa’nın en büyük üreticilerinden biri haline geldiğini ve Avrupa’ya en çok bu tiplerin ihracatının (üretimin yüzde 75’ini) yapıldığını belirtti. Sagun, Türkiye’de 2000 yılında toplam su eserleri üretiminin yüzde 6’sını gerçekleştiren balık çiftliklerinin, 2020’de üretimin yüzde 53,6’sını üretir hale geldiğini kaydetti.

Geçen yıl su eserleri üretiminin 785,7 bin ton olarak gerçekleştiği bilgisini veren Sagun, “Üretimin yüzde 53,6’sı (421,3 bin tonu) yetiştiricilik mamüllerinden elde edildi. 785,7 bin ton üretimin 201,2 bin tonu ihracata kanalize edildi. 559.9 tonu iç tüketime gitti. Ülkemizde kişi başı balık tüketimi 2020 yılında 6,7 kilogram oldu” açıklamasında bulundu.

Elazığ, daha fazla üretim için altyapı talep ediyor

Türkiye’de iç sularda balık üretiminde, 25 bin tonla Elazığ birinci sırada yer alıyor. Beş yıl evvel üretime başladıkları Türk somununun kalitesiyle öne çıktığını kaydeden Elazığ İli ve İlçeleri İç Su Eserleri Yetiştiricileri Üretici Birliği Lideri Yücel Doğan, üretimin tamamının ihraç edildiğini söylemiş oldu. Türk somonunun iki yılda yetiştiğini belirten Doğan, “Şu anda pazar yeterli ve herkes üretmek için yavru balık alarak altyapısını hazırlıyor. Geçen yıl 21 bin 500 ton alabalık, 3 bin 500 ton somon ürettik. Önümüzdeki yıl rastgele bir sorun yaşanmaması halinde ihracatta yüzde 50 artış bekliyoruz” dedi. Elazığ’ın 32 bin ton heyeti üretim kapasitesinin bulunduğunu aktaran Doğan’a bakılırsa, vilayette 200 bin ton balık üretme potansiyeli var. Bu potansiyel, yeni yatırımlar yüzde 30 civarında artırılabilir.

Muğla’da yıllık 25 bin ton alabalık üretiliyor

Muğla’da yılda yaklaşık 25 bin ton alabalık üretiliyor. Muğla Alabalık Yetiştiricileri Üretici Birliği Lideri Hüseyin Yıldırım, kentin alabalıkta 300 milyon adet yumurta ve yavru üretim potansiyelinin olduğunu belirtti. Muğla’da 110 bin ton civarında çipura ve levrek üretimi gerçekleştirildiğini ve bunun 80 bin tonunun ihraç edildiğini söz eden Yıldırım, “senelera göre farklılık gösterse de üretimin yaklaşık yüzde 70’i ihraç ediliyor. Muğla’da alabalık ve deniz balıkları ihracatının 2020 yılı pahası 409 milyon dolar oldu. Mevcut üretimde alabalık, çipura ve levrek önde olsa da sazan, granyoz üzere çeşitler de üretiliyor. Daldaki firmalar, Ar-Ge faaliyetleri yapıyor” dedi.

Avrupa’nın en büyük balık üreticisi olan Türkiye’nin, üretim merkezi Muğla’da yılda ortalama 90 bin ton deniz balığı üretiliyor. Son vakit içinderda başka bölgelerde de üretim artmaya başlasa da hala en çok hisse Muğla’nın. Kültür Balıkçıları Derneği Lideri ve Bodrum ve Milas Su Eserleri Yetiştiricileri Üretici Birliği Lideri İhsan Bozan, Muğla’nın birinci 5 vergi rekortmeni içinde üç akuakültür firmasının bulunmasının, kesimin kent için değerini ortaya koyduğunu vurguladı.

Türkiye’de üretilen balığın yaklaşık yüzde 65’inin Muğla’dan olduğunu söz eden Bozan, “Muğla akuakültürde bir numaralı kent. Son vakit içinderda öteki bölgelerde de arttı. Mersin’de, İzmir’de ve bilhassa Karadeniz’de Türk somonuna ait üretim alanları açıldı, üretim artmaya başladı. Buna rağmen Muğla hala en çok üretimin yapıldığı vilayet. Kentte çupra, levrek ve kaya levreği, tatlı sularda da alabalık ve somon üretiliyor. 2021 yılında 50 bin ton civarında Türk somonu, 150 bin ton civarında alabalık üretimi bekleniyor” diye konuştu. Bozan, yem hammaddelerinde pandemiden daha sonra yaklaşık yüzde 30’luk fiyat artışı olduğuna da işaret etti.

Çiftlik balığına yönelim hızlandı

Çiftlik balıklarının Türkiye’nin toplam balık üretimindeki hissesi yüzde 53,6’ya yükseldi. Bu hisse 2000 yılında yalnızca yüzde 6 seviyesindeydi. Çiftlik balığı üretimi geçen yıl 421 bin 411 tona ulaştı. Deniz eserleri üretimindeki azalmanın da tesiriyle bu hissenin artması bekleniyor.

Müsilaj tüketici tercihini değiştirdi

Marmara Denizi’nde ortaya çıkan müsilaj, sağlıklı besin arayışındaki tüketiciyi deniz mamüllerinden çiftlik mamüllerine kaydırdı. 2000 yılında toplam üretimin yüzde 6’sını karşılayan balık çiftlikleri, geçtiğimiz yıl yüzde 53,6’lık hisseye ulaştı. Su mamüllerinde üretimin yüzde 6,1 düşüş gösterdiği 2020’de, deniz eserleri avcılığı üzerinden elde edilen üretim de bundan evvelki yıla bakılırsa yüzde 23,2 azaldı. Antalya, Muğla, Kahramanmaraş ve Afyon’da Türk somonundan sazana kadar birfazlaca cins üretiliyor. İç sularda 25 bin tonla en çok üretimin yapıldığı Elazığ’da kapasitenin 200 bin tona kadar çıkabileceği belirtiliyor. Son 15 yılda Türkiye’de alabalık, çipura ve levrek üretiminde kayda kıymet bir artış yaşandığını söyleyen Türkiye İhracatçılar Meclisi Su Eserleri Dal Kurulu Lideri Ahmet Tuncay Sagun, “Geçen yıl 785 bin ton toplam üretim gerçekleştirdik. 20 kuluçkahane, 23 yem fabrikası ve 200’den çok sürece tesisi ile Türkiye, üretiminin 5’te 4’ünü Avrupa’ya ihraç ediyor. Avrupa’da her 3 balıktan 1’i Türk balığı” diye konuştu. Marmara Denizi’nde görülen müsilaj ile gündeme gelen denizlerdeki kirlilik, tüketici tercihlerini çiftlik mamüllerine yönlendirdi. Deniz balıkçılığının toplam üretimdeki hissesi bu niçinle düştü. Geçen yıl denizlerden avcılık yoluyla elde edilen balık ölçüsü 364 bin 400 tona düştü.

Denizlerdeki balık rezervi S.O.S. veriyor

Bölüm yetkilileri çok ve bilinçsiz avlanma kararı denizlerdeki balık rezervinin eridiğini, bunun da üretimin gerilemesine niye olduğunu kaydediyor. İSHİB Lider Yardımcısı Ahmet Tuncay Sagun, balık arz kapasitesinin giderek düştüğüne işaret ediyor.