Herpes virüslerinin uzun süredir demans ile ilişkili olduğundan şüpheleniliyordu. Zonaya karşı aşılama konusundaki yeni bulgular bu varsayımı desteklemektedir.
Tahminlere göre, Almanya’da yaklaşık 1,8 milyon insan bunama ile yaşıyor. Çoğu Alzheimer alt tipinden etkilenir. Ancak bunamanın nedeni hala tam olarak anlaşılamamıştır.
Son zamanlarda, birkaç çalışma virüslerin ve bakterilerin demansın gelişimindeki rolünü incelemiştir. ABD’de yapılan yeni bir çalışmanın ön versiyonu (İngilizce: Ön Baskı), şimdi zona aşısı ile bunama arasındaki bağlantıyı araştırdı ve net bir sonuç elde etti.
bilgi
Yeni çalışma, sözde bir ön baskı çalışmasıdır. Bu, henüz meslektaşlar tarafından incelenmediği anlamına gelir. Bir çalışma ancak bu “akran değerlendirmesi” ve belirtilen eleştirinin gözden geçirilmesinden sonra yayınlanabilir.
zona nedir?
Zona (herpes zoster), genellikle vücudun veya yüzün bir tarafında gelişen ağrılı bir döküntüdür. Suçiçeği ile aynı nedene sahiptir: Her iki hastalığın arkasında insan herpes virüsü tip 3 (HHV-3) olarak da bilinen varicella-zoster virüsü vardır. Zona uçuk hastalıklarından biridir.
Viral bir enfeksiyon olarak zona veya suçiçeği, bunama gibi nörodejeneratif bir hastalık geliştirme riskini artırabilir. Bu, ABD’den yapılan başka bir araştırmanın sonucudur. Bu nedenle araştırmacılar, zona hastalığının önlenmesinin bunama riski üzerinde olumlu bir etkisi olabileceğini varsaydılar.
Zona önlenmesi: Aşı tavsiye edilir
Zona, yaşamları boyunca daha önce suçiçeği geçiren on kişiden yaklaşık ikisini etkiler. Zona riski de yaşla birlikte artar çünkü bağışıklık sistemi yıllar içinde zayıflar.
Çoğu insan 50 yaşın üzerinde hastalanır. Daimi Aşı Komisyonu (Stiko) bu nedenle 60 yaşın üzerindeki kişilere ve sağlık riski yüksek olan 50 yaşın üzerindeki kişilere zona aşısı yaptırmalarını tavsiye eder.
50 yaş altı zona aşısı
Daha genç insanlar da ya stres nedeniyle ya da ciddi bir bulaşıcı hastalığın sonucu olarak giderek daha sık zona kapıyorlar. Bu nedenle birçok uzman, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamışsa, genellikle 50 yaşından itibaren aşılanmayı önermektedir. Bunlar arasında HIV enfeksiyonu, romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus, enflamatuar barsak hastalığı, kronik obstrüktif akciğer hastalığı veya bronşiyal astım, kronik böbrek yetmezliği ve diabetes mellitus olan kişiler bulunur.
Galler’deki yaşlı insanlar da zona aşısı için uygundur – ancak yalnızca 2 Eylül 1933’ten sonra doğmuşlarsa. Bu tarihten önce doğan insanlar aşı için uygun değildir.
Mevcut çalışmanın yazarları bu gerçekten yararlandı. Avantajı: Aşı dışında, 2 Eylül 1933’ten kısa bir süre önce doğanlar ile kısa süre sonra doğanlar arasında önemli bir fark yoktu. Bu, Galler’i aşılamanın demans riski üzerindeki etkisini incelemek için uygun bir çalışma popülasyonu haline getirdi.
Zona aşısı bunama riskini azaltabilir
Stanford Üniversitesi ile Heidelberg, Mainz ve Viyana Üniversitelerinden araştırmacılar, çalışmaları için ülke çapında aşılar, doktor ziyaretleri ve ölüm belgeleri hakkındaki verileri değerlendirdiler. Halihazırda bunaması olan kişiler çıkarıldıktan sonra, bu, 282.000’den fazla kişiden oluşan bir dizi test konusuyla sonuçlandı.
Ekip daha sonra, son teslim tarihinden önceki hafta içinde doğan insanları sonraki hafta içinde doğanlarla karşılaştırdı. İkincisinde aşılama oranı yüzde 47 civarındaydı, ilkinde neredeyse hiç kimse aşılanmadı.
Araştırmanın sonucu: Bir zona aşısı, takip eden yedi yıl içinde bunama teşhisi olasılığını yüzde 19,9 oranında azalttı. Bir başka ilginç keşif de aşının koruyucu etkisinin kadınlarda erkeklere göre önemli ölçüde daha güçlü olmasıydı.
Araştırmacılar, “Sonuçlarımız, varicella-zoster virüsünün demansın gelişiminde önemli bir rol oynadığını kuvvetle gösteriyor.” Bununla birlikte, bu bağlantının arka planına ilişkin daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.