bu biçimde giderse Sapanca da kuruyacak
Mert İnan – Global iklim değişikliği, kuraklık, etraf kirliliği, çarpık yapılaşma,su şirketleri ve insan kaynaklı yanlışlar niçiniyle tahribata uğrama riski altındaki su kaynakları içinde Sapanca Gölü’de eklendi. Kuzey Ormanları Derneği’nin geçen günlerde deklare ettiğı 3 aylık izleme raporunda, Sapanca Gölü’nü bekleyen tehlikelere dikkat çekildi ve gölü beslemesi gereken su kaynaklarının havzada faaliyet gösteren su firmaları tarafınca şişelendiği, ağır şişeleme faaliyeti niçiniyle gölün gereğince beslenemediği belirtilmişti. Birebir raporda, İstanbuldere içerisinde yapılan bent inşaatından suya karışan çimentonun, suyun rengini değiştirip alabalık tesisindeki balıkların vefatına niye olduğu sav edilirken, Sapanca Gölü bölgesine ziyarete gelenlerin hoyratlığı niçiniyle de önemli plastik kirliliğine maruz kaldığı tespit edilmişti.
Nüfus yoğunluğu arttı
Sapanca Gölü’ne ait Kuzey Ormanları Derneği’nin araştırmasından daha sonra yapılaşmaya bağlı riskleri uydu imajları üzerinden ortaya koyan yeni bir rapor daha gün yüzüne çıktı. Sakarya Üniversitesi Coğrafya Kısmı’ndan Muhammet Kaçmaz ve Mehmet Fatih Döker’in hazırladığı raporda, Sapanca Gölü havzasının 1990’dan bugüne uzanan süreçte nüfus artışına bağlı olarak gelişen süratli ve plansız kentleşme, endüstrileşme, ziraî faaliyetler ile yanlış arazi kullanımları niçiniyle önemli ziyan gördüğü ortaya kondu.
Göl havzasının 1990’lı yılların başlarına kadar kırsal nitelikte olduğuna değinilen raporda, “şu tespitler yapıldı: “Sapanca Gölü güneyinden TEM otoyolunun geçmesi ile sürat kazanan şehirsel faaliyetlere ek olarak havzanın turizm açısından bir cazibe merkezi haline gelmiş olması havzanın arazi örtüsü ve kullanım yapısında kıymetli değişikliklere niye olmuştur. Havzada kullanım oranı 1985’te yüzde 2.27 olan yerleşim alanları, 2020’de yüzde 8.28’e ulaştığı tespit edilmiştir. Havzada nüfus yoğunluğunun kilometrekareye 250 bireye kadar çıktığı ve havzanın güneyinde yer alan Sapanca kentinde ise kilometrekarede 1500 kişiyi bulduğu görülmüştür.
Tarımdan yerleşime
“Sapanca Gölü havzası, coğrafik özellikleri niçiniyle uzun yıllardır göç alan havzalardan biri. Havza temel itibariyle Doğu Karadeniz, Kafkaslar ve Balkanlar’dan göç almıştır. Son senelerda havzanın Arap turistlerin ilgisini çekmesi ile tanınırlığı milletlerarası seviyeye taşınmıştır. Bir havzada nüfusun akabinde üzerinde dikkat ile durulması gereken diğer öge da yerleşmelerdir. Havzada son senelerda ağır bir arazi kullanmasının meydana gelmiş olması doğal etraf üzerinde kıymetli değişikliklere yol açmıştır. 2020’de havzanın arazi varlığında değişimin evvela tarım alanlarında meydana geldiği görülmektedir. Havza ortasındaki hissesi yüzde 8.27 olan yerleşim 10 yılda yüzde 28 büyüme hayatış. 2005-2020’de en büyük baskı tarım alanlarında olmuş, büyük bir kısmı yerleşim alanlarına dahil olmuştur. Havza ortasındaki hissesi yüzde 23.87 olan tarım alanı 782 hektar alan kaybetmiş. Tarım alanının 131 hektarı ise çıplak alana dönüşmüştür. Havzada öteki bir küçülme görülen saha ise ormanlık alan.”
‘Su çekilmesine son verilmeli’
Sakarya Üniversitesi Etraf Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mahnaz Gümrükçüoğlu Yiğit, Milliye’te yaptığı değerlendirmede, Sapanca Gölü’nü besleyen havza üzerinde yerleşime açılmış olanların bulunduğuna dikkat çekti. Nüfus artışıyla birlikte su tüketiminin de arttığına işaret eden Yiğit, “Fazla su kullanması ormanın yok edilmesi demek. Orman olmayınca yüzeysel akış artarak yeraltı su kaynakları beslenemeyecek ve kısır bir döngü oluşacak” dedi. Yiğit, şu ayarılarda bulundu:
“Yaz periyodu gölde çekilmeler oluyor ve gölü besleyen su kaynaklarının çok şişelenmesi kâfi beslenmeye sekte vuruyor. Şişeleme fabrikalarının yaptığı işler, havzalar ortası su nakli manasına geliyor. Sapanca göl havzasının kaynak sularını şişelere doldurulup İstanbul ve Ankara’da kullanıma sunuyorlar. Havzalar ortası su nakli terk edilmeye çalışılan bir sistem olması gerekir. Sapanca Gölü epey değerli içme suyu kaynağı olarak yapılaşma ve endüstrileşme riskinden kurtarılmak zorunda. Gölden önemli manada endüstriyel su çekiliyor, önüne geçilmeli. Gölden en az biçimde sanayiye su transferi yapılmalı. Deniz suyu arıtma, mutfak suyu arıtma sistemleri devreye alınmalı.”
Mert İnan – Global iklim değişikliği, kuraklık, etraf kirliliği, çarpık yapılaşma,su şirketleri ve insan kaynaklı yanlışlar niçiniyle tahribata uğrama riski altındaki su kaynakları içinde Sapanca Gölü’de eklendi. Kuzey Ormanları Derneği’nin geçen günlerde deklare ettiğı 3 aylık izleme raporunda, Sapanca Gölü’nü bekleyen tehlikelere dikkat çekildi ve gölü beslemesi gereken su kaynaklarının havzada faaliyet gösteren su firmaları tarafınca şişelendiği, ağır şişeleme faaliyeti niçiniyle gölün gereğince beslenemediği belirtilmişti. Birebir raporda, İstanbuldere içerisinde yapılan bent inşaatından suya karışan çimentonun, suyun rengini değiştirip alabalık tesisindeki balıkların vefatına niye olduğu sav edilirken, Sapanca Gölü bölgesine ziyarete gelenlerin hoyratlığı niçiniyle de önemli plastik kirliliğine maruz kaldığı tespit edilmişti.
Nüfus yoğunluğu arttı
Sapanca Gölü’ne ait Kuzey Ormanları Derneği’nin araştırmasından daha sonra yapılaşmaya bağlı riskleri uydu imajları üzerinden ortaya koyan yeni bir rapor daha gün yüzüne çıktı. Sakarya Üniversitesi Coğrafya Kısmı’ndan Muhammet Kaçmaz ve Mehmet Fatih Döker’in hazırladığı raporda, Sapanca Gölü havzasının 1990’dan bugüne uzanan süreçte nüfus artışına bağlı olarak gelişen süratli ve plansız kentleşme, endüstrileşme, ziraî faaliyetler ile yanlış arazi kullanımları niçiniyle önemli ziyan gördüğü ortaya kondu.
Göl havzasının 1990’lı yılların başlarına kadar kırsal nitelikte olduğuna değinilen raporda, “şu tespitler yapıldı: “Sapanca Gölü güneyinden TEM otoyolunun geçmesi ile sürat kazanan şehirsel faaliyetlere ek olarak havzanın turizm açısından bir cazibe merkezi haline gelmiş olması havzanın arazi örtüsü ve kullanım yapısında kıymetli değişikliklere niye olmuştur. Havzada kullanım oranı 1985’te yüzde 2.27 olan yerleşim alanları, 2020’de yüzde 8.28’e ulaştığı tespit edilmiştir. Havzada nüfus yoğunluğunun kilometrekareye 250 bireye kadar çıktığı ve havzanın güneyinde yer alan Sapanca kentinde ise kilometrekarede 1500 kişiyi bulduğu görülmüştür.
Tarımdan yerleşime
“Sapanca Gölü havzası, coğrafik özellikleri niçiniyle uzun yıllardır göç alan havzalardan biri. Havza temel itibariyle Doğu Karadeniz, Kafkaslar ve Balkanlar’dan göç almıştır. Son senelerda havzanın Arap turistlerin ilgisini çekmesi ile tanınırlığı milletlerarası seviyeye taşınmıştır. Bir havzada nüfusun akabinde üzerinde dikkat ile durulması gereken diğer öge da yerleşmelerdir. Havzada son senelerda ağır bir arazi kullanmasının meydana gelmiş olması doğal etraf üzerinde kıymetli değişikliklere yol açmıştır. 2020’de havzanın arazi varlığında değişimin evvela tarım alanlarında meydana geldiği görülmektedir. Havza ortasındaki hissesi yüzde 8.27 olan yerleşim 10 yılda yüzde 28 büyüme hayatış. 2005-2020’de en büyük baskı tarım alanlarında olmuş, büyük bir kısmı yerleşim alanlarına dahil olmuştur. Havza ortasındaki hissesi yüzde 23.87 olan tarım alanı 782 hektar alan kaybetmiş. Tarım alanının 131 hektarı ise çıplak alana dönüşmüştür. Havzada öteki bir küçülme görülen saha ise ormanlık alan.”
‘Su çekilmesine son verilmeli’
Sakarya Üniversitesi Etraf Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mahnaz Gümrükçüoğlu Yiğit, Milliye’te yaptığı değerlendirmede, Sapanca Gölü’nü besleyen havza üzerinde yerleşime açılmış olanların bulunduğuna dikkat çekti. Nüfus artışıyla birlikte su tüketiminin de arttığına işaret eden Yiğit, “Fazla su kullanması ormanın yok edilmesi demek. Orman olmayınca yüzeysel akış artarak yeraltı su kaynakları beslenemeyecek ve kısır bir döngü oluşacak” dedi. Yiğit, şu ayarılarda bulundu:
“Yaz periyodu gölde çekilmeler oluyor ve gölü besleyen su kaynaklarının çok şişelenmesi kâfi beslenmeye sekte vuruyor. Şişeleme fabrikalarının yaptığı işler, havzalar ortası su nakli manasına geliyor. Sapanca göl havzasının kaynak sularını şişelere doldurulup İstanbul ve Ankara’da kullanıma sunuyorlar. Havzalar ortası su nakli terk edilmeye çalışılan bir sistem olması gerekir. Sapanca Gölü epey değerli içme suyu kaynağı olarak yapılaşma ve endüstrileşme riskinden kurtarılmak zorunda. Gölden önemli manada endüstriyel su çekiliyor, önüne geçilmeli. Gölden en az biçimde sanayiye su transferi yapılmalı. Deniz suyu arıtma, mutfak suyu arıtma sistemleri devreye alınmalı.”