Büyük Menderes’te artık de taşkın riski
MERT İNAN İstanbul – Egeli çiftçilerin can damarı Büyük Menderes Nehri’nde çok yağışlarla birlikte taşkın riski gündeme geldi. Yakın vakte kadar suyu yeterlice azalan Büyük Menderes’te, son günlerdeki yağışlar daha sonrasında debi yükseldi. Irmak yatağının birtakım kısımlarında taşkın tasası yaşanırken, ırmaktaki sanayi ve evsel atıkların taşkın durumunda tarım topraklarını daha fazla kirlilik yüküne maruz bırakmasından korkuluyor. Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesinden çıkarak Uşak, Denizli ve Aydın’dan geçerek Ege Denizine dökülen 584 kilometre uzunluğundaki Büyük Menderes Irmağı bilhassa sanayi ve evsel atıklar niçiniyle ‘Ergene Irmağı’nın bahtını yaşarken, sanayi tesislerinin birçoğu da arıtma tesisleri olmadan faaliyetine devam ediyor.
Halk sıhhati sorunu
Ortaya çıkan kirlilik görünümü çevrecileri isyan ettirirken, ırmağın Afyonkarahisar ve Uşak kısmında çöp ve katı atık sorunu, Denizli, Sarayköy, Aydın sınırında ise kimyasal atık kirliliği yaşandığı söz ediliyor. Afyonkarahisar, Uşak, Denizli ve Aydın’daki biroldukca sanayi tesisinin atıklarını arıtmadan ırmağa deşarj etmesinden yakınan etraf örgütleri temsilcileri, belediye ve ilgili bakanlıkların da duyarsızlığından şikâyet ederken, mümkün taşkın durumunun ise önemli halk sıhhati meselelerine taban hazırlayacağını gündeme taşıdılar.
Aydın Etraf Gayreti Platformu Sözcüsü, Halk Sıhhati Uzmanı Dr.Metin Aydın, sanayi ve evsel atıkların ırmağa arıtılmadan deşarj edildiğini belirtirken, “Büyük Menderes, kentsel ve endüstriyel atık sular, ziraî ilaç ile maden atıkları niçiniyle pek kirlenmiş durumda. Havzadaki 124 belediyenin toplamda yalnızca 6 atık su arıtma tesisi var. Bu tesisiler kimyasal arıtma yapmaya uygun değil. Havzada 3 milyon insan yaşıyor. Tarım bölgenin birincil gelir kaynağı. yıllardır Nazilli’den Söke’ye uzanan kısımda taşkınlıklar oluyordu. Şiddetli yağışlar görmeye devam edersek, daha geniş bir alanda taşkriski kelam konusu. Bugüne kadar yapılan kimi çalışmalarda, havzanın muhakkak kısımlarında toprağın 60 santimetre altında bile zirai ilaç ve ağır metal kirliliği, DDT kalıntıları saptanmıştı. Araştırma sonuçları ağır metallerin toprakta biriktiğini kaybolmadığı gösteriyor. Taşkın riski Kuyucak’tan Nazilli’ye kadar kelam konusu. aslına bakarsanız Yenipazar başta olmak üzere ırmağa yakın yerleşim yerlerinde kanser olaylarında artış yaşanıyor. aslına bakarsan kirlenmiş tarım topraklarının taşkın yüküyle kirli suyun altında kalması ilerleyen periyotta halk sıhhati açısından önemli riskler yaratabilir” diye konuştu.
Aydın Tabip Odası Lideri Dr.Adalet Çıbık da Menderes Irmağı’ndaki kirliliğin devam ettiğine dikkat çekerken, “Bugüne kadar ırmaktaki kirlilik yükünün etrafa olan ziyanları konusunda araştırmalar yapıldı. Lakin çabucak hemen etraf ve jeotermal kaynaklı kirliliğin insan sıhhatine olumsuz tesirlerine yönelik bir araştırma yapılmış değil. Bu mevzuda Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana bilim Kolu’nun devreye girmesi gerekir. Fakat bölgemizde etraf kirliliğine bağlı olarak hastalık yüklerinde artış olduğunu gözlemliyoruz. Menderes Irmağı’nda yaşanacak taşkının kirlenmiş toprağı daha kirleteceğinden endişeliyiz” dedi.
‘Kanser olaylarında önemli artış görülüyor’
Mahmut Nedim Barış: Aydın Ziraat Odası Eski Lideri Barış da benzeri çekinceleri lisana getirirken, “Kirlilik her yere saçıldığı üzere kanser oranlarında önemli artış yaşanıyor. Yaz aylarında Söke, Germencik, Nazilli, Çine, Sultanhisar’daki zeytin ve incirler kollarında kurumuştu. Uşak ve Denizli’nin sanayi ve evsel kirliliği Büyük Menderes’e boca ediliyor. Arıtma tesisiler bir elin parmağını geçmez. Taşkın olduğu takdirde Trakya’dakine benzeri bir durumla karşı karşıya kalabiliriz. aslına bakarsan JES’lerden çıkan radon ve kükürt havada asılı kaldıktan daha sonra yere çöküyor.
Bölgede epey önemli kükürt dioksit kirliliği kelam konusu. Atıkların büyük kısmı su kuyuları yahut Menderes Nehri’ne deşarj edilirken, ziraî sulama birlikteinde torakta ağır metal birikimine niye oluyor. Kanser hadiselerinde önemli artış olduğun görüyoruz. Taşkın olması kirlenmiş toprağı daha da kirli hale getireceği üzere sıhhat açısından risk oranını katlar” tabirlerini kullandı.
‘Daha da kirletecek’
Bahattin Şoför (Ekosistemi Müdafaa ve Tabiat Sevenler Derneği Başkanı): “Birkaç fabrika haricinde atık suyunu arıtan tesisi yok. Büyük Menderes’in ağır metal suyu haline geldiğini herkes biliyor. Jeotermal kaynaklardan çıkan atıkların da yeraltı sularına karışıyor. Irmağın debisi önemli olarak yükselmiş durumda. Mümkün bir taşkın toprakları daha da kirletecek.”
‘Kirliliğe tuz biber olur’
Germencik Etraf Derneği Başkanlığı da yapan çiftçilerden Halil Çetinkaya ise, 250 bin kişinin geçim kaynağı olarak kabul edilen Aydın’ın verimli topraklarının jeotermal güç santrallerinin (JES) olumsuz tesirleri niçiniyle günden güne kirlenmeye devam ettiğini, mümkün taşkın riskinin yaşanan kirliliğe adeta tuz biber ekeceğini tabir ederek, şunları söylemiş oldu: “Yeraltından çekilen ve içeriğinde hayli ölçüde ağır metal barından jeotermal akışkanların ölçüsüz deşarj edilmesi niçiniyle bölgedeki tarım topraklarının yanı sıra su kaynakları ve hava kirliliğinin de önemli sorun yaşanıyor. Tarım topraklarında epeyce önemli kirlilik yaşanıyor. Verimli tarım toprakları JES’lerin tehditi altında yok olurken, bir de taşkınla yaşanacak kirlilik yükü hakikaten önemli sıkıntılara yol açar.”
MERT İNAN İstanbul – Egeli çiftçilerin can damarı Büyük Menderes Nehri’nde çok yağışlarla birlikte taşkın riski gündeme geldi. Yakın vakte kadar suyu yeterlice azalan Büyük Menderes’te, son günlerdeki yağışlar daha sonrasında debi yükseldi. Irmak yatağının birtakım kısımlarında taşkın tasası yaşanırken, ırmaktaki sanayi ve evsel atıkların taşkın durumunda tarım topraklarını daha fazla kirlilik yüküne maruz bırakmasından korkuluyor. Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesinden çıkarak Uşak, Denizli ve Aydın’dan geçerek Ege Denizine dökülen 584 kilometre uzunluğundaki Büyük Menderes Irmağı bilhassa sanayi ve evsel atıklar niçiniyle ‘Ergene Irmağı’nın bahtını yaşarken, sanayi tesislerinin birçoğu da arıtma tesisleri olmadan faaliyetine devam ediyor.
Halk sıhhati sorunu
Ortaya çıkan kirlilik görünümü çevrecileri isyan ettirirken, ırmağın Afyonkarahisar ve Uşak kısmında çöp ve katı atık sorunu, Denizli, Sarayköy, Aydın sınırında ise kimyasal atık kirliliği yaşandığı söz ediliyor. Afyonkarahisar, Uşak, Denizli ve Aydın’daki biroldukca sanayi tesisinin atıklarını arıtmadan ırmağa deşarj etmesinden yakınan etraf örgütleri temsilcileri, belediye ve ilgili bakanlıkların da duyarsızlığından şikâyet ederken, mümkün taşkın durumunun ise önemli halk sıhhati meselelerine taban hazırlayacağını gündeme taşıdılar.
Aydın Etraf Gayreti Platformu Sözcüsü, Halk Sıhhati Uzmanı Dr.Metin Aydın, sanayi ve evsel atıkların ırmağa arıtılmadan deşarj edildiğini belirtirken, “Büyük Menderes, kentsel ve endüstriyel atık sular, ziraî ilaç ile maden atıkları niçiniyle pek kirlenmiş durumda. Havzadaki 124 belediyenin toplamda yalnızca 6 atık su arıtma tesisi var. Bu tesisiler kimyasal arıtma yapmaya uygun değil. Havzada 3 milyon insan yaşıyor. Tarım bölgenin birincil gelir kaynağı. yıllardır Nazilli’den Söke’ye uzanan kısımda taşkınlıklar oluyordu. Şiddetli yağışlar görmeye devam edersek, daha geniş bir alanda taşkriski kelam konusu. Bugüne kadar yapılan kimi çalışmalarda, havzanın muhakkak kısımlarında toprağın 60 santimetre altında bile zirai ilaç ve ağır metal kirliliği, DDT kalıntıları saptanmıştı. Araştırma sonuçları ağır metallerin toprakta biriktiğini kaybolmadığı gösteriyor. Taşkın riski Kuyucak’tan Nazilli’ye kadar kelam konusu. aslına bakarsanız Yenipazar başta olmak üzere ırmağa yakın yerleşim yerlerinde kanser olaylarında artış yaşanıyor. aslına bakarsan kirlenmiş tarım topraklarının taşkın yüküyle kirli suyun altında kalması ilerleyen periyotta halk sıhhati açısından önemli riskler yaratabilir” diye konuştu.
Aydın Tabip Odası Lideri Dr.Adalet Çıbık da Menderes Irmağı’ndaki kirliliğin devam ettiğine dikkat çekerken, “Bugüne kadar ırmaktaki kirlilik yükünün etrafa olan ziyanları konusunda araştırmalar yapıldı. Lakin çabucak hemen etraf ve jeotermal kaynaklı kirliliğin insan sıhhatine olumsuz tesirlerine yönelik bir araştırma yapılmış değil. Bu mevzuda Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Ana bilim Kolu’nun devreye girmesi gerekir. Fakat bölgemizde etraf kirliliğine bağlı olarak hastalık yüklerinde artış olduğunu gözlemliyoruz. Menderes Irmağı’nda yaşanacak taşkının kirlenmiş toprağı daha kirleteceğinden endişeliyiz” dedi.
‘Kanser olaylarında önemli artış görülüyor’
Mahmut Nedim Barış: Aydın Ziraat Odası Eski Lideri Barış da benzeri çekinceleri lisana getirirken, “Kirlilik her yere saçıldığı üzere kanser oranlarında önemli artış yaşanıyor. Yaz aylarında Söke, Germencik, Nazilli, Çine, Sultanhisar’daki zeytin ve incirler kollarında kurumuştu. Uşak ve Denizli’nin sanayi ve evsel kirliliği Büyük Menderes’e boca ediliyor. Arıtma tesisiler bir elin parmağını geçmez. Taşkın olduğu takdirde Trakya’dakine benzeri bir durumla karşı karşıya kalabiliriz. aslına bakarsan JES’lerden çıkan radon ve kükürt havada asılı kaldıktan daha sonra yere çöküyor.
Bölgede epey önemli kükürt dioksit kirliliği kelam konusu. Atıkların büyük kısmı su kuyuları yahut Menderes Nehri’ne deşarj edilirken, ziraî sulama birlikteinde torakta ağır metal birikimine niye oluyor. Kanser hadiselerinde önemli artış olduğun görüyoruz. Taşkın olması kirlenmiş toprağı daha da kirli hale getireceği üzere sıhhat açısından risk oranını katlar” tabirlerini kullandı.
‘Daha da kirletecek’
Bahattin Şoför (Ekosistemi Müdafaa ve Tabiat Sevenler Derneği Başkanı): “Birkaç fabrika haricinde atık suyunu arıtan tesisi yok. Büyük Menderes’in ağır metal suyu haline geldiğini herkes biliyor. Jeotermal kaynaklardan çıkan atıkların da yeraltı sularına karışıyor. Irmağın debisi önemli olarak yükselmiş durumda. Mümkün bir taşkın toprakları daha da kirletecek.”
‘Kirliliğe tuz biber olur’
Germencik Etraf Derneği Başkanlığı da yapan çiftçilerden Halil Çetinkaya ise, 250 bin kişinin geçim kaynağı olarak kabul edilen Aydın’ın verimli topraklarının jeotermal güç santrallerinin (JES) olumsuz tesirleri niçiniyle günden güne kirlenmeye devam ettiğini, mümkün taşkın riskinin yaşanan kirliliğe adeta tuz biber ekeceğini tabir ederek, şunları söylemiş oldu: “Yeraltından çekilen ve içeriğinde hayli ölçüde ağır metal barından jeotermal akışkanların ölçüsüz deşarj edilmesi niçiniyle bölgedeki tarım topraklarının yanı sıra su kaynakları ve hava kirliliğinin de önemli sorun yaşanıyor. Tarım topraklarında epeyce önemli kirlilik yaşanıyor. Verimli tarım toprakları JES’lerin tehditi altında yok olurken, bir de taşkınla yaşanacak kirlilik yükü hakikaten önemli sıkıntılara yol açar.”