Hilal SARI
Global otomotiv dalı başta olmak üzere elektronikten beyaz eşyaya biroldukca bölümde üreticilere maliyeti giderek artan çip krizinin 2022’dilk evvel bitmesi beklenmiyor. COVID-19’la birlikte hızlanan dijital dönüşüme paralel çipe olan talebin katlanarak artması lakin üretime dönmesi uzun vakit alan çip yatırımlarının birebir süratte artmamasından doğan darboğaz, hem çip üreticilerine tıpkı vakitte krizden direkt etkilenen otomotivcilere göre gelecek yıl da arz-talep istikrarlarını bozmaya devam edecek. Çip bölümü analistleri de başta otomotiv ve elektroniğe tesir eden darboğazın şirketlerin üretimini 2023’e kadar olumsuz etkileyebileceği görüşünde.
Çip kesimi bu yıl %25, gelecek yıl %10 büyüyecek
Asya’nın tedarik zincirinde değerli bir yer sahibi olduğu çip dalında 2020 yılında 440 milyar dolar satış gerçekleşti. Dünya Çip Ticareti İstatistikleri (WSTS) dalın bu yıl ve gelecek yıl sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 büyüme ile 606 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. Scotiabank Economics ve Çiğ Sanayicileri Derneği bilgilerine göre 2020 yılında çip pazarında satışların yarısından fazlası bilgisayar ve irtibat dalına giderken, otomotiv dalının toplam çip satışındaki hissesi yüzde 10’un biraz üzerinde. Son tüketiciler ve endüstrinin hissesi da bir daha otomotiv sektörününküne yakın.
Otomotive olan kuvvetli talebe karşın, Asya’dan Avrupa ve ABD’ye üreticiler çip darboğazı niçiniyle tam kapasiteyle üretim yapamıyor. Volkswagen, Stellantis, GM ve Ford üzere devlerin üst seviye yöneticileri darboğazın 2022’nin birinci yarısına sarkacağına kesin gözüyle bakıyor.
Avrupa’nın en büyük ve dünyanın ikinci büyük araba üreticisi Alman Volkswagen, 3. çeyrekte bir yıl öncesine nazaran 800 bin daha az araç üretti. 2020’nin tıpkı çeyreğine bakılırsa yüzde 35’lik bir düşüş manasına geliyor bu sayı. Almanya İktisat Bakanı Peter Altmaier de evvelki gün hükümetin büyüme öngörülerini deklare ettiğı konuşmasında “Alman araba üreticileri şu anda çip ve elektronik kesimde yaşadıkları darboğaz niçiniyle (talebi olan) yüzbinlerce araç üretimini gerçekleştiremiyor” tabirleriyle krizin boyutlarına dikkat çekiyor.
Dünyanın en büyük dördüncü araba üreticisi Stellantis’in üretimi de 3. çeyrekte yüzde 30’luk bir düşüşle 600 bin adede geriledi. Şirketin proforma gelirlerinde de yüzde 14’lük bir düşüş var. Şirketin CFO’su Richard Palmer “Çip krizinin boyutu ağustostaki beklentilerimizden daha büyük hale geldi. Yılın tamamında iddialarımızdan 1,4 milyon daha az araç üretebilmiş olacağız” diyor.
Kârını çiple artıran Samsung da “kriz bitmedi” diyor
Dünyanın en büyük hafıza çipi ve akıllı telefon üreticilerinden Samsung, eylülle biten çeyrekte çip gelirlerinden elde ettiği kârın yüzde 82 artması yardımıyla 13,48 milyar dolar fâliyet karı deklare etti. Bu gelirin üçte ikisi şirketin çip üretiminden elde edildi. 10,4 milyar dolarla son 3 yılın en büyük kârını deklare etti. Fakat Güney Koreli şirket de çip krizinin gelecek yıla sarkmasını bekliyor.
Mouse ve klavye üreticisi Logitech CEO’su Bracken Darrel da lojistik ve kesim sıkıntılarının gelecek seneye sarkacağı görüşünde lakin şirket bilhassa de çip darboğazına yönelik tedarikçi mutabakatları yaparak uzun vadede çip tedariğini garantilemeyi hedefliyor.
Çipte kapasitelerin talebe yetişmesi 1-2 yılı bulabilir
Avusturya merkezli çip üreticisi AT&S de global çip darboğazının en az 12 ay daha süreceğini öngörüyor. Şirketin CEO’su Andreas Gerstenmayer dün yaptığı açıklamada durumu “fazlaca dinamik ve volatik bir ortam” sözleriyle kıymetlendirdi ve AT&S’in öngörülerine nazaran “durumun stabilize olmasının ve kapasitelerin tekrar eski haline dönebilmesinin en az 12 ay daha süreceğini” belirtti. Gelecek ay Malezya’da 2 milyar dolar yatırımla bir çip tesisinin inşasına başlayacak şirket bu tesisteki üretiminin 2024 sonlarında başlamasını planlıyor. Global çip montajı pazarının 10’da birinden çoksına konut sahipliği yapan Malezya’da bölüm yöneticileri Reuters haberine nazaran “geçmiş senelerda sıradan çiplerin üretimine kâfi yatırımların yapılmaması” niçiniyle krizin en az iki yıl daha devam edebileceği görüşünde. Öte yandan daha akıllı ve yüksek teknolojili çiplere olan talep de süratle artıyor. Fransız-İtalyan çip üreticisi STMicroelectronics de çipte mevcut kapasitelerin yüksek talebe 2022’de de yetişemeyeceğini belirtiyor. CEO Jean-Marc Chery iPhone üreticisi Apple’dan otomotiv üreticisi Tesla’ya büyük müşterileri olan şirketin çip yatırımlarını artırma taahhütlerini vurgulayarak şu öngörüsünü paylaşıyor: “2021 yılında sınırsız bir talep görüyoruz ve bu hem kapasitelerin birebir vakitte bizim satış planlarımızın üzerinde. Gelecek yıl bir güzelleşme olacak lakin üretimle talep içindeki fark hala azımsanmayacak bir boyutta kalmaya devam edecek.” Intel ve Apple üzere büyük rakiplere baş tutan ABD’li çip üreticisi Advanced Micro Devices (AMD) ise 2021 yılında gelirlerinin yüzde 65 artmasını bekliyor. Şirketin 3. çeyrekteki kuvvetli performansı (4,5 milyar dolar gelir öngörüyor) büyük ölçüde data vermezlerinde kullanılan çiplerden ve oyun konsollarında kullanılan çiplerden geldi.
Intel ve Google bir arada bulut çipi geliştirecek
Dünyanın en büyük çip üreticilerinden Intel Corp ve Google’ın ana şirketi Alphabet, çarşamba günü yaptıkları ortak açıklama ile ileride bulut bilişimin yükselişiyle en çok satan çiplerden biri haline gelmesini öngördükleri yeni bir çip geliştirmekte olduklarını duyurdular. İki devin Mount Evans ismini verdiği IPU (altyapı süreç birimi) çip, büyük data merkezlerinde kullanılarak bulut sağlayıcıların maliyetlerini düşürmeyi hedefl iyor. Apple’ın artık kendi çiplerini üretmeye başlamasının akabinde Intel şahsi bilgisayarlar için de yeni teknolojili çipler geliştirmeye devam ediyor. Şirket bu hafta Intel Core çiplerinin 12. kuşağını tanıttı. Ayrıyeten Intel, ABD güç bakanlığıyla bir arada inşa ettiği Aurora üstün bilgisayarın daha evvel beklediklerinden iki kat daha süratli olacağını belirtti. 500 milyon dolar kıymetindeki bilgisayarın saniyede 2 kentilyon süreç yapabileceği belirtiliyor.
Global otomotiv dalı başta olmak üzere elektronikten beyaz eşyaya biroldukca bölümde üreticilere maliyeti giderek artan çip krizinin 2022’dilk evvel bitmesi beklenmiyor. COVID-19’la birlikte hızlanan dijital dönüşüme paralel çipe olan talebin katlanarak artması lakin üretime dönmesi uzun vakit alan çip yatırımlarının birebir süratte artmamasından doğan darboğaz, hem çip üreticilerine tıpkı vakitte krizden direkt etkilenen otomotivcilere göre gelecek yıl da arz-talep istikrarlarını bozmaya devam edecek. Çip bölümü analistleri de başta otomotiv ve elektroniğe tesir eden darboğazın şirketlerin üretimini 2023’e kadar olumsuz etkileyebileceği görüşünde.
Çip kesimi bu yıl %25, gelecek yıl %10 büyüyecek
Asya’nın tedarik zincirinde değerli bir yer sahibi olduğu çip dalında 2020 yılında 440 milyar dolar satış gerçekleşti. Dünya Çip Ticareti İstatistikleri (WSTS) dalın bu yıl ve gelecek yıl sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 büyüme ile 606 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. Scotiabank Economics ve Çiğ Sanayicileri Derneği bilgilerine göre 2020 yılında çip pazarında satışların yarısından fazlası bilgisayar ve irtibat dalına giderken, otomotiv dalının toplam çip satışındaki hissesi yüzde 10’un biraz üzerinde. Son tüketiciler ve endüstrinin hissesi da bir daha otomotiv sektörününküne yakın.
Otomotive olan kuvvetli talebe karşın, Asya’dan Avrupa ve ABD’ye üreticiler çip darboğazı niçiniyle tam kapasiteyle üretim yapamıyor. Volkswagen, Stellantis, GM ve Ford üzere devlerin üst seviye yöneticileri darboğazın 2022’nin birinci yarısına sarkacağına kesin gözüyle bakıyor.
Avrupa’nın en büyük ve dünyanın ikinci büyük araba üreticisi Alman Volkswagen, 3. çeyrekte bir yıl öncesine nazaran 800 bin daha az araç üretti. 2020’nin tıpkı çeyreğine bakılırsa yüzde 35’lik bir düşüş manasına geliyor bu sayı. Almanya İktisat Bakanı Peter Altmaier de evvelki gün hükümetin büyüme öngörülerini deklare ettiğı konuşmasında “Alman araba üreticileri şu anda çip ve elektronik kesimde yaşadıkları darboğaz niçiniyle (talebi olan) yüzbinlerce araç üretimini gerçekleştiremiyor” tabirleriyle krizin boyutlarına dikkat çekiyor.
Dünyanın en büyük dördüncü araba üreticisi Stellantis’in üretimi de 3. çeyrekte yüzde 30’luk bir düşüşle 600 bin adede geriledi. Şirketin proforma gelirlerinde de yüzde 14’lük bir düşüş var. Şirketin CFO’su Richard Palmer “Çip krizinin boyutu ağustostaki beklentilerimizden daha büyük hale geldi. Yılın tamamında iddialarımızdan 1,4 milyon daha az araç üretebilmiş olacağız” diyor.
Kârını çiple artıran Samsung da “kriz bitmedi” diyor
Dünyanın en büyük hafıza çipi ve akıllı telefon üreticilerinden Samsung, eylülle biten çeyrekte çip gelirlerinden elde ettiği kârın yüzde 82 artması yardımıyla 13,48 milyar dolar fâliyet karı deklare etti. Bu gelirin üçte ikisi şirketin çip üretiminden elde edildi. 10,4 milyar dolarla son 3 yılın en büyük kârını deklare etti. Fakat Güney Koreli şirket de çip krizinin gelecek yıla sarkmasını bekliyor.
Mouse ve klavye üreticisi Logitech CEO’su Bracken Darrel da lojistik ve kesim sıkıntılarının gelecek seneye sarkacağı görüşünde lakin şirket bilhassa de çip darboğazına yönelik tedarikçi mutabakatları yaparak uzun vadede çip tedariğini garantilemeyi hedefliyor.
Çipte kapasitelerin talebe yetişmesi 1-2 yılı bulabilir
Avusturya merkezli çip üreticisi AT&S de global çip darboğazının en az 12 ay daha süreceğini öngörüyor. Şirketin CEO’su Andreas Gerstenmayer dün yaptığı açıklamada durumu “fazlaca dinamik ve volatik bir ortam” sözleriyle kıymetlendirdi ve AT&S’in öngörülerine nazaran “durumun stabilize olmasının ve kapasitelerin tekrar eski haline dönebilmesinin en az 12 ay daha süreceğini” belirtti. Gelecek ay Malezya’da 2 milyar dolar yatırımla bir çip tesisinin inşasına başlayacak şirket bu tesisteki üretiminin 2024 sonlarında başlamasını planlıyor. Global çip montajı pazarının 10’da birinden çoksına konut sahipliği yapan Malezya’da bölüm yöneticileri Reuters haberine nazaran “geçmiş senelerda sıradan çiplerin üretimine kâfi yatırımların yapılmaması” niçiniyle krizin en az iki yıl daha devam edebileceği görüşünde. Öte yandan daha akıllı ve yüksek teknolojili çiplere olan talep de süratle artıyor. Fransız-İtalyan çip üreticisi STMicroelectronics de çipte mevcut kapasitelerin yüksek talebe 2022’de de yetişemeyeceğini belirtiyor. CEO Jean-Marc Chery iPhone üreticisi Apple’dan otomotiv üreticisi Tesla’ya büyük müşterileri olan şirketin çip yatırımlarını artırma taahhütlerini vurgulayarak şu öngörüsünü paylaşıyor: “2021 yılında sınırsız bir talep görüyoruz ve bu hem kapasitelerin birebir vakitte bizim satış planlarımızın üzerinde. Gelecek yıl bir güzelleşme olacak lakin üretimle talep içindeki fark hala azımsanmayacak bir boyutta kalmaya devam edecek.” Intel ve Apple üzere büyük rakiplere baş tutan ABD’li çip üreticisi Advanced Micro Devices (AMD) ise 2021 yılında gelirlerinin yüzde 65 artmasını bekliyor. Şirketin 3. çeyrekteki kuvvetli performansı (4,5 milyar dolar gelir öngörüyor) büyük ölçüde data vermezlerinde kullanılan çiplerden ve oyun konsollarında kullanılan çiplerden geldi.
Intel ve Google bir arada bulut çipi geliştirecek
Dünyanın en büyük çip üreticilerinden Intel Corp ve Google’ın ana şirketi Alphabet, çarşamba günü yaptıkları ortak açıklama ile ileride bulut bilişimin yükselişiyle en çok satan çiplerden biri haline gelmesini öngördükleri yeni bir çip geliştirmekte olduklarını duyurdular. İki devin Mount Evans ismini verdiği IPU (altyapı süreç birimi) çip, büyük data merkezlerinde kullanılarak bulut sağlayıcıların maliyetlerini düşürmeyi hedefl iyor. Apple’ın artık kendi çiplerini üretmeye başlamasının akabinde Intel şahsi bilgisayarlar için de yeni teknolojili çipler geliştirmeye devam ediyor. Şirket bu hafta Intel Core çiplerinin 12. kuşağını tanıttı. Ayrıyeten Intel, ABD güç bakanlığıyla bir arada inşa ettiği Aurora üstün bilgisayarın daha evvel beklediklerinden iki kat daha süratli olacağını belirtti. 500 milyon dolar kıymetindeki bilgisayarın saniyede 2 kentilyon süreç yapabileceği belirtiliyor.