“Hız aşırtma” bilgisayar tarihi boyunca var oldu ve var olmaya devam edecek üzere görünüyor. Her insan ödeme yaparak satın aldığı bir donanımdan yüksek performanslar elde etmek ister. Overclock dediğimizde genel olarak akla birinci vakit içinderda işlemci ve ekran kartları gelir. İşlemci ortasındaki entegre grafik üniteleri üzerinde sürat aşırtma süreci yapanlar da var. Öte yandan, RAM de overclock edildiğinde gözle görülür yararlar sağlayabilir.
DDR5 standardı Intel 12. Jenerasyon Alder Lake platformuyla (var iseyılan DDR5-4800) birlikte ömrümüze girmeye başladı. Yeni kuşak bellekler performans, bant genişliği ve kapasite artışları dahil olmak üzere DDR4 daha sonrasında biroldukça uygunlaştırma getiriyor. Bildiğiniz üzere AMD cephesi DDR5 standardına Zen 4 mimarili Ryzen 7000 işlemcileriyle birlikte geçiş yaptı. Kırmızı kadronun işlemcileri DDR4 bellek takviyesi sunmazken sırf DDR5 bellekleri destekliyor. Son olarak 13. Jenerasyon Raptor Lake platformunu piyasaya süren Intel, DDR5 bellek takviyesini geliştirirken (var iseyılan DDR5-5600) yüksek overclock potansiyeli sunduğunu söylüyor.
Belleklerin üzerinde üretici tarafınca belirlenen kimi pahalar görürüz. Donanımları üreticinin belirlediği suratlar üzerinde çalıştırmak istediğimizde her vakit risk vardır ve eser garantileri sürat aşırtma kapsamı haricindedır. Lakin bu süreç gerçek biçimde ve makul hudutlar ortasında yapılırsa donanımın ziyan görme ihtimali yok denilecek kadar az.
bir hayli kullanıcı, bellek sürat aşırtma için sıradan sistemler olan XMP (Intel) ve EXPO (AMD) profillerini kullanır. Anakart BIOS’u üzerinden tek bir tıkla daha evvelde hazırlanan profilleri kullanabiliyoruz ki bu genelde meselesiz bir sistemdir. Fakat daha fazla performans elde etmek, BIOS’ta biraz vakit geçirmek istiyorsanız hakikat yerdesiniz.
Kitlerin üzerinde yer alan tümleşik devreler (IC’ler) farklı davranır ve farklı potansiyellere sahiptir. Bu durum DDR3 ve DDR4’te birebirdi, her şey DDR5 için de geçerli. Birtakım çipler yüksek frekanslar konusunda başarılıyken, kimileri düşük vakit içindema konusunda daha uygundur. Micron, Samsung ve SK Hynix dahil olmak üzere büyük üreticiler DDR5 için birinci belleklerini kullanıma sundu. DDR5 standardı hala yeni olduğundan dolayı geniş bir çip yelpazesine sahip değiliz. Fakat DDR4 teknolojisi daha eski olduğundan dolayı RAM’ler üzerinde kullanılan biroldukca farklı tip çip var.
Aynı marka ve eser serisinden olsalar bile hiç bir IC birebir değildir. Örneğin, belli bir bellek yongası sürat aşırtma ile DDR5-6000’in ötesine geçse bile bu durum tüm tıpkı belleklerin tıpkı düzeylere ulaşacağını göstermez. Sonuç olarak, “silikon piyangosu” kelam konusu.
Thaiphoon Burner, DDR4 bellek modüllerindeki SPD’yi okuyarak hangi tip çiplere sahip olduğunu gösteren olağanüstü bir yardımcı programdı. Berbat haber şu ki, JEDEC’in dokümantasyon eksikliği niçiniyle Thaiphoon Burner’ın ardındaki geliştirici DDR5 için takviye sunamıyor.
her neyse ki yakından tanıdığınız CPU-Z yazılımı, tam olarak IC modelini belirleyemese bile DDR5 bellek modüllerinin üreticisini tespit edebiliyor. DDR5 teknolojisi hala yeni olduğundan dolayı şirketlerin fazlaca fazla yonga seçeneği yok. Bu niçinle CPU-Z’yi kullanmak bir süre için faydalı olacak. Üreticiler piyasaya farklı bellekler sunmaya başladıklarında CPU-Z artık bellek tespiti konusunda kullanılmayacak. Fakat vakit ilerledikçe Thaiphoon Burner yahut farklı yazılımlar takviye kazanacaktır.
DDR4 standardında Samsung B-die IC’ler sıkı vakit içindemalar için altın standarttı. DDR5 tarafına gelince, SK Hynix’in M-die yongalarıyla B-die ile emsal vakit içindemalar sunduğu biliniyor. Hatta SK Hynix’in M-die çiplerinin en yüksek sürat aşırtma potansiyeline sahip IC’ler olduğu söyleniyor.
Bunların yalnızca ön bilgiler olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Vakit geçtikçe, DDR5 bellek üretimi olgunlaştıkça, yeni eserler piyasaya çıktıkça durum değişebilir. En azından şimdilik çiplerin sürat aşırtma potansiyeli şöyle sıralanıyor: SK hynix M-die, Samsung B-die ve Micron A-die.
Bellek ile sürat aşırtma yaparken farklı yongalar için kullanabileceğimiz azamî voltaj bedelleri belirlemekte yarar var. Örneğin Samsung, ürettiği belleklerde sürat aşırtma yapmak için rastgele bir voltaj kıymetinin garantisini vermiyor. Samsung, SK Hynix ve Micron dahil olmak üzere, 1.4V’un günlük kullanım için azamî voltaj olduğunu söylemek mümkün.
DDR5 bellek sanayisi süratli gelişiyor. 13. Kuşak Raptor Lake platformuyla bir arada 7800 MHz ve 7600 MHz düzeyinde suratlar sunan bellekler piyasaya çıktı. DDR5-8000 için testler sürüyor. Görünüşe göre DDR5-10000 üzere beş haneli sayıları beklenenden erken nazaranceğiz.
Şimdi gelelim sürat aşırtma evresine. Tüm sürecin BIOS üzerinden ilerlediğini belirtelim. birinci vakit içinderda nasıl bir yol izleyeceğinizi belirleyin. DDR5 belleklerinizi zorlayabilir, yüksek bir data suratı seçip oradan aşağıya yanlışsız inebilirsiniz. Daha mantıklı olan ikinci yolda ise data suratını yükselterek kademeli olarak üste çıkabilirsiniz.
Ayrıca belirtelim, kimi uygulamalarda yüksek frekanslar, kimi uygulamalarda ise düşük gecikme kıymetleri daha güzeldir. Düşük bellek gecikmesinden yararlanan kimi iş gayeli kullanılan yazılımlar var. Yüksek frekans suratları çoklukla daha faydalıdır ve daha epeyce gereksinim duyulur. Lakin mümkünse frekansları yükseğe, gecikme pahalarını aşağı çekmeye çalışın. Her vakit söylemiş olduğimiz üzere, ayarları agresif bir biçimde artırmayın yahut düşürmeyin.
Referans olarak, DDR5 için var iseyılan oran 100:100’dür. DDR5-5333 yahut DDR5-6666 üzere makul bilgi suratları sırf 100:133 oranıyla kullanılabilir. Rocket Lake üzere Alder Lake platformu da iki BCLK/DRAM oranı sunmakta: 100:100 ve 100:133. Rocket Lake ile 100:133 oranı daha güzel performans gösterirken, Alder Lake tarafında 100:100 oranı benzeri performanslar sunuyor.
Alder Lake platformunda üç başka mod var: Gear 1, Gear 2 ve Gear 4. Overclock yapmak isteyen meraklıların kullanımı gereken tek ayar Gear 2 diyebiliriz. Gear 1’de bellek ve bellek denetimcisi birebir frekansta çalışırken (1:1), Gear 2 belleğin bellek kontrolcüsünden iki kat daha süratli çalışmasını sağlar (2:1). Son olarak, Gear 4 belleği bellek denetleyicisinden dört kat daha süratli çalıştırır (4:1).
var iseyılan yapılandırma Gear 2 olduğu için Gear 1 DDR5 ile çalışmıyor ve muhtemelen DDR5-8000 üzeri bilgi suratlarına ulaşana kadar Gear 4 devreye girmiyor. Bu niçinle, DDR5 belleklerle overclock yaparken Gear 2 modunu kullanmanızı öneriyoruz.
Bellek vakit içindemaları
Yukarıda belirttiklerimize ek olarak, bellek vakit içindemaları da pek kıymetlidir. Bu adım sürat aşırtma sürecinin deneme yanılma kısmıdır ve biraz vaktinizi alabilir. DDR5, DDR4 ile birebir dört ana bellek vakit içindemasına (CAS Gecikmesi, tRCD, tRP ve tRAS) sahip. İşin püf noktasına gelince; küçük adımlar atmak, her bir vakit içindema bedelini bir yahut iki saat döngüsü artışıyla ilerletmek ve akabinde kararlılığı test etmek gerekir.
Öncelikle bellek üreticisi tarafınca pazarlanan CL kıymetleri ile başlamanızı öneriyoruz. Bildiğiniz üzere, vakit içindema kıymetleri ne kadar düşükse o kadar yeterlidir. Lakin frekans suratlarını yükseltmek istiyorsanız bununla birlikte gecikme pahalarını de yükseltmemiz gerekebilir. Birini artırırken ötekini düşürmek genelde kararsızlığa niye olur. Şayet ayarlarınız istikrarsızsa, vakit içindemalara birer saat döngüsü ekleyerek yola devam edin.
Bellek sürat aşırtma süreci dört ana vakit içindemayı değiştirmekten daha fazlasıdır. İkincil ve hatta üçüncül vakit içindemaları değiştirerek değerli performans kazanımları elde edebilirsiniz, lakin burada fazla ayrıntıya girmeyeceğiz.
Bellek Voltajı
Bellek sürat aşırtma sürecinde tesiri olan bir fazlaca voltaj ayarı var, fakat ortalama bir kullanıcı için bunların dördünü kullanmak kafidir.
Testler ve Kontrol
Bazı kullanıcılar gerilim testlerini gece boyunca sonlandırmazken, kimileri ise sıkılır ve her şeyi yarıda keser. Bellek kararlılığı sistem için fazlaca kıymetlidir. Hakikaten kararlılık testlerini mümkün çok uzun tutmanızı öneriyoruz. Bunun yanında, farklı yazılımlar kusurları yakalamak için farklı algoritmalar kullanır. Tek bir uygulamaya güvenmek yerine, kararlılığı test etmek için iki yahut daha fazla uygulamanın bir kombinasyonunu kullanmak yeterlidir. Özel olarak geliştirilen uygulamaların yanı sıra, günlük kullanım senaryosu aslında en kıymetlisi.
Eğer agresif sürat aşırtma pahaları uygulamadıysanız telaş etmeniz gereken bir durum yok. Bilgisayarınızı günlük olarak kullandığınızda bir sorun hayatıyorsanız yolunuza devam edebilirsiniz. Örneğin bir üç boyutlu grafik çalışması yapıyorsunuz yahut AAA bir oyun oynuyorsunuz. Bellekler ve ilişkili olarak sistem kararsız çalışıyorsa bir noktada sıkıntılar kendini gösterecektir. Takılma, kapanma yahut mavi ekran üzere sorunlar yaşıyorsanız, bunun ardındaki niye yaptığınız overclock süreci olabilir. İşte bu biçimde yeniden BIOS’a dönün ve ayarlarınızı gözden geçirin.
Ayarlarınızı Kaydedin
En stabil haliyle bir arada BIOS ayarlarınızı bir kenara not edin. İlerleyen periyotlarda ayarlarınızı kaybettiğinizde yinedan bu bedellere gereksinim duyabilirsiniz. birebir vakitte, yeni kuşak anakartlar ve XMP 3.0 standardıyla bellek profili sayısı beşe çıkıyor. Bu profillerden ikisi kullanıcıya ayrılmış. Tüm ayarlarınızı belirlediğinizde bir profile kaydedebilirsiniz.
Overclock daha sonrasında bellek testi için kullanılabilecek birfazlaca seçenek var. Bunların en yaygın olanlarını ve pratik araçları aşağıda bulabilirsiniz. Birden fazla fiyatsız, lakin kimileri lisans gerektiriyor.
Küçük İpuçları
Son olarak, ASUS tarafınca verilen kimi bilgilere bakalım ve makalemizi sonlandıralım.
DDR5 Bellek Voltaj Kanalları
Aşağıdaki tablo, DDR5 belleklerde sürat aşırtma için kıymetli olan voltajları gösteriyor:
Bellek denetimci voltaj ayarı.
CPU Parametresi
DDR5 Bellek Voltajı İpuçları
DDR5 standardı Intel 12. Jenerasyon Alder Lake platformuyla (var iseyılan DDR5-4800) birlikte ömrümüze girmeye başladı. Yeni kuşak bellekler performans, bant genişliği ve kapasite artışları dahil olmak üzere DDR4 daha sonrasında biroldukça uygunlaştırma getiriyor. Bildiğiniz üzere AMD cephesi DDR5 standardına Zen 4 mimarili Ryzen 7000 işlemcileriyle birlikte geçiş yaptı. Kırmızı kadronun işlemcileri DDR4 bellek takviyesi sunmazken sırf DDR5 bellekleri destekliyor. Son olarak 13. Jenerasyon Raptor Lake platformunu piyasaya süren Intel, DDR5 bellek takviyesini geliştirirken (var iseyılan DDR5-5600) yüksek overclock potansiyeli sunduğunu söylüyor.
Belleklerin üzerinde üretici tarafınca belirlenen kimi pahalar görürüz. Donanımları üreticinin belirlediği suratlar üzerinde çalıştırmak istediğimizde her vakit risk vardır ve eser garantileri sürat aşırtma kapsamı haricindedır. Lakin bu süreç gerçek biçimde ve makul hudutlar ortasında yapılırsa donanımın ziyan görme ihtimali yok denilecek kadar az.
bir hayli kullanıcı, bellek sürat aşırtma için sıradan sistemler olan XMP (Intel) ve EXPO (AMD) profillerini kullanır. Anakart BIOS’u üzerinden tek bir tıkla daha evvelde hazırlanan profilleri kullanabiliyoruz ki bu genelde meselesiz bir sistemdir. Fakat daha fazla performans elde etmek, BIOS’ta biraz vakit geçirmek istiyorsanız hakikat yerdesiniz.
Kitlerin üzerinde yer alan tümleşik devreler (IC’ler) farklı davranır ve farklı potansiyellere sahiptir. Bu durum DDR3 ve DDR4’te birebirdi, her şey DDR5 için de geçerli. Birtakım çipler yüksek frekanslar konusunda başarılıyken, kimileri düşük vakit içindema konusunda daha uygundur. Micron, Samsung ve SK Hynix dahil olmak üzere büyük üreticiler DDR5 için birinci belleklerini kullanıma sundu. DDR5 standardı hala yeni olduğundan dolayı geniş bir çip yelpazesine sahip değiliz. Fakat DDR4 teknolojisi daha eski olduğundan dolayı RAM’ler üzerinde kullanılan biroldukca farklı tip çip var.
Aynı marka ve eser serisinden olsalar bile hiç bir IC birebir değildir. Örneğin, belli bir bellek yongası sürat aşırtma ile DDR5-6000’in ötesine geçse bile bu durum tüm tıpkı belleklerin tıpkı düzeylere ulaşacağını göstermez. Sonuç olarak, “silikon piyangosu” kelam konusu.
Thaiphoon Burner, DDR4 bellek modüllerindeki SPD’yi okuyarak hangi tip çiplere sahip olduğunu gösteren olağanüstü bir yardımcı programdı. Berbat haber şu ki, JEDEC’in dokümantasyon eksikliği niçiniyle Thaiphoon Burner’ın ardındaki geliştirici DDR5 için takviye sunamıyor.
her neyse ki yakından tanıdığınız CPU-Z yazılımı, tam olarak IC modelini belirleyemese bile DDR5 bellek modüllerinin üreticisini tespit edebiliyor. DDR5 teknolojisi hala yeni olduğundan dolayı şirketlerin fazlaca fazla yonga seçeneği yok. Bu niçinle CPU-Z’yi kullanmak bir süre için faydalı olacak. Üreticiler piyasaya farklı bellekler sunmaya başladıklarında CPU-Z artık bellek tespiti konusunda kullanılmayacak. Fakat vakit ilerledikçe Thaiphoon Burner yahut farklı yazılımlar takviye kazanacaktır.
| IC Üreticisi | IC Parti Numarası | Kalıp Revizyonu |
|---|---|---|
| Micron | MT60B2G8HB-48B, MT60B1G16HC-48B | A-die (A-kalıp) |
| Samsung | K4RAH086VB-BCQK | B-die (B-kalıp) |
| SK Hynix | H5CG48MEBDX014, H5CG46MEBDX015 | M-die (M-kalıp) |
DDR4 standardında Samsung B-die IC’ler sıkı vakit içindemalar için altın standarttı. DDR5 tarafına gelince, SK Hynix’in M-die yongalarıyla B-die ile emsal vakit içindemalar sunduğu biliniyor. Hatta SK Hynix’in M-die çiplerinin en yüksek sürat aşırtma potansiyeline sahip IC’ler olduğu söyleniyor.
Bunların yalnızca ön bilgiler olduğunu aklınızdan çıkarmayın. Vakit geçtikçe, DDR5 bellek üretimi olgunlaştıkça, yeni eserler piyasaya çıktıkça durum değişebilir. En azından şimdilik çiplerin sürat aşırtma potansiyeli şöyle sıralanıyor: SK hynix M-die, Samsung B-die ve Micron A-die.
Bellek ile sürat aşırtma yaparken farklı yongalar için kullanabileceğimiz azamî voltaj bedelleri belirlemekte yarar var. Örneğin Samsung, ürettiği belleklerde sürat aşırtma yapmak için rastgele bir voltaj kıymetinin garantisini vermiyor. Samsung, SK Hynix ve Micron dahil olmak üzere, 1.4V’un günlük kullanım için azamî voltaj olduğunu söylemek mümkün.
DDR5 bellek sanayisi süratli gelişiyor. 13. Kuşak Raptor Lake platformuyla bir arada 7800 MHz ve 7600 MHz düzeyinde suratlar sunan bellekler piyasaya çıktı. DDR5-8000 için testler sürüyor. Görünüşe göre DDR5-10000 üzere beş haneli sayıları beklenenden erken nazaranceğiz.
Şimdi gelelim sürat aşırtma evresine. Tüm sürecin BIOS üzerinden ilerlediğini belirtelim. birinci vakit içinderda nasıl bir yol izleyeceğinizi belirleyin. DDR5 belleklerinizi zorlayabilir, yüksek bir data suratı seçip oradan aşağıya yanlışsız inebilirsiniz. Daha mantıklı olan ikinci yolda ise data suratını yükselterek kademeli olarak üste çıkabilirsiniz.
Ayrıca belirtelim, kimi uygulamalarda yüksek frekanslar, kimi uygulamalarda ise düşük gecikme kıymetleri daha güzeldir. Düşük bellek gecikmesinden yararlanan kimi iş gayeli kullanılan yazılımlar var. Yüksek frekans suratları çoklukla daha faydalıdır ve daha epeyce gereksinim duyulur. Lakin mümkünse frekansları yükseğe, gecikme pahalarını aşağı çekmeye çalışın. Her vakit söylemiş olduğimiz üzere, ayarları agresif bir biçimde artırmayın yahut düşürmeyin.
Referans olarak, DDR5 için var iseyılan oran 100:100’dür. DDR5-5333 yahut DDR5-6666 üzere makul bilgi suratları sırf 100:133 oranıyla kullanılabilir. Rocket Lake üzere Alder Lake platformu da iki BCLK/DRAM oranı sunmakta: 100:100 ve 100:133. Rocket Lake ile 100:133 oranı daha güzel performans gösterirken, Alder Lake tarafında 100:100 oranı benzeri performanslar sunuyor.
Alder Lake platformunda üç başka mod var: Gear 1, Gear 2 ve Gear 4. Overclock yapmak isteyen meraklıların kullanımı gereken tek ayar Gear 2 diyebiliriz. Gear 1’de bellek ve bellek denetimcisi birebir frekansta çalışırken (1:1), Gear 2 belleğin bellek kontrolcüsünden iki kat daha süratli çalışmasını sağlar (2:1). Son olarak, Gear 4 belleği bellek denetleyicisinden dört kat daha süratli çalıştırır (4:1).
var iseyılan yapılandırma Gear 2 olduğu için Gear 1 DDR5 ile çalışmıyor ve muhtemelen DDR5-8000 üzeri bilgi suratlarına ulaşana kadar Gear 4 devreye girmiyor. Bu niçinle, DDR5 belleklerle overclock yaparken Gear 2 modunu kullanmanızı öneriyoruz.
Bellek vakit içindemaları
Yukarıda belirttiklerimize ek olarak, bellek vakit içindemaları da pek kıymetlidir. Bu adım sürat aşırtma sürecinin deneme yanılma kısmıdır ve biraz vaktinizi alabilir. DDR5, DDR4 ile birebir dört ana bellek vakit içindemasına (CAS Gecikmesi, tRCD, tRP ve tRAS) sahip. İşin püf noktasına gelince; küçük adımlar atmak, her bir vakit içindema bedelini bir yahut iki saat döngüsü artışıyla ilerletmek ve akabinde kararlılığı test etmek gerekir.
Öncelikle bellek üreticisi tarafınca pazarlanan CL kıymetleri ile başlamanızı öneriyoruz. Bildiğiniz üzere, vakit içindema kıymetleri ne kadar düşükse o kadar yeterlidir. Lakin frekans suratlarını yükseltmek istiyorsanız bununla birlikte gecikme pahalarını de yükseltmemiz gerekebilir. Birini artırırken ötekini düşürmek genelde kararsızlığa niye olur. Şayet ayarlarınız istikrarsızsa, vakit içindemalara birer saat döngüsü ekleyerek yola devam edin.
Bellek sürat aşırtma süreci dört ana vakit içindemayı değiştirmekten daha fazlasıdır. İkincil ve hatta üçüncül vakit içindemaları değiştirerek değerli performans kazanımları elde edebilirsiniz, lakin burada fazla ayrıntıya girmeyeceğiz.
Bellek Voltajı
Bellek sürat aşırtma sürecinde tesiri olan bir fazlaca voltaj ayarı var, fakat ortalama bir kullanıcı için bunların dördünü kullanmak kafidir.
- DRAM VDD: Bu voltaj ayarı, bellek yongalarına güç verdiği için en kritik voltajlardan biridir. Günlük kullanımda bu bedeli 1.4V’un altında tutmanızı öneriyoruz.
- DRAM VDDQ: Bu voltaj bellek yongasının I/O ünitesini besler. VDD ve VDDQ ekseriyetle bir ortada hareket eder. Öte yandan, birtakım durumlarda voltajları senkronize etmemek ve daha yüksek bir VDDQ (50 mV – 100 mV) uygulamak, bellek sürat aşımlarını dengelemeye yardımcı olabilir.
- CPU VDDQ: İşlemcinin bellek denetleyicisine giden voltajdır. DDR5-4800 ve DDR5-6000 içinde 1.2V kâfi iken, DDR5-6200 ve daha sonrası için daha üst çıkmak gerekebilir.
- VCCSA: Bu sistem aracının voltajıdır fakat bellek overclock sürecine yardımcı olur. Daha hassas biçimde ayarlanan voltajlardan biridir, bu niçinle küçük dokunuşlar yapın. Örneğin 1.25V-1.35V genelde kafidir. Ayrıyeten VCCSA’yı 1.4V’un altında tutmak en uygunudur.
Testler ve Kontrol
Bazı kullanıcılar gerilim testlerini gece boyunca sonlandırmazken, kimileri ise sıkılır ve her şeyi yarıda keser. Bellek kararlılığı sistem için fazlaca kıymetlidir. Hakikaten kararlılık testlerini mümkün çok uzun tutmanızı öneriyoruz. Bunun yanında, farklı yazılımlar kusurları yakalamak için farklı algoritmalar kullanır. Tek bir uygulamaya güvenmek yerine, kararlılığı test etmek için iki yahut daha fazla uygulamanın bir kombinasyonunu kullanmak yeterlidir. Özel olarak geliştirilen uygulamaların yanı sıra, günlük kullanım senaryosu aslında en kıymetlisi.
Eğer agresif sürat aşırtma pahaları uygulamadıysanız telaş etmeniz gereken bir durum yok. Bilgisayarınızı günlük olarak kullandığınızda bir sorun hayatıyorsanız yolunuza devam edebilirsiniz. Örneğin bir üç boyutlu grafik çalışması yapıyorsunuz yahut AAA bir oyun oynuyorsunuz. Bellekler ve ilişkili olarak sistem kararsız çalışıyorsa bir noktada sıkıntılar kendini gösterecektir. Takılma, kapanma yahut mavi ekran üzere sorunlar yaşıyorsanız, bunun ardındaki niye yaptığınız overclock süreci olabilir. İşte bu biçimde yeniden BIOS’a dönün ve ayarlarınızı gözden geçirin.
Ayarlarınızı Kaydedin
En stabil haliyle bir arada BIOS ayarlarınızı bir kenara not edin. İlerleyen periyotlarda ayarlarınızı kaybettiğinizde yinedan bu bedellere gereksinim duyabilirsiniz. birebir vakitte, yeni kuşak anakartlar ve XMP 3.0 standardıyla bellek profili sayısı beşe çıkıyor. Bu profillerden ikisi kullanıcıya ayrılmış. Tüm ayarlarınızı belirlediğinizde bir profile kaydedebilirsiniz.
Overclock daha sonrasında bellek testi için kullanılabilecek birfazlaca seçenek var. Bunların en yaygın olanlarını ve pratik araçları aşağıda bulabilirsiniz. Birden fazla fiyatsız, lakin kimileri lisans gerektiriyor.
- Memtest86: Memtest86 bellek testi için eski tip bir yazılım olsa da hala en yeterli seçeneklerden biri. Program USB üzerinden önyükleme sistemiyle çalışıyor, bu biçimdece Windows’a girmek zorunda kalmadan sürat aşırtmanızın kararlılığını test edebilirsiniz. Daha fazla bilgi edinmek için Memtest86 ile RAM testi yaptığımız bu görüntüye bakabilirsiniz.
- HCI MemTest: Bu yazılım bellek kusurlarını pek süratli bir biçimde tespit ediyor. En uygun yol, CPU iş parçacığı başına bir örnek açmak ve belleği test için eşit kesimlere bölmek.
- Google Stressful Application Test (GSAT): Şayet bir Linux kullanıcısıysanız, bellek testi için GSAT’den daha yeterli bir yardımcı program yoktur. Google makinelerini test etmek için bu yazılımı kullanıyor.
- Karhu RAM Test: Karhu yaptığı işte güzel ve 8 TB’a kadar bellekleri destekliyor. Ne yazık ki fiyatsız değil ve 10 dolarlık bir lisans gerektiriyor.
- TestMem 5: Bu yazılım özel konfigürasyonları destekliyor. Anta777 Extreme yapılandırması ise şu anda en tanınan ve yaygın olarak kullanılan ön ayar.
| Veri Hızı | zaman içindemalar | Voltaj |
|---|---|---|
| DDR5-6400 | 40-40-40-90, 42-42-42-90, 44-44-44-90 | 1.35V – 1.40V |
| DDR5-6200 | 32-38-38-77, 36-36-36-77, 36-38-38-77 | 1.35V – 1.40V |
| DDR5-6000 | 36-36-36-77, 36-38-38-77, 38-38-38-77 | 1.35V – 1.40V |
| DDR5-5600 | 36-36-36-77, 36-38-38-77, 38-38-38-77 | 1.30V – 1.35V |
| DDR5-5200 | 36-36-36-77, 36-38-38-77, 38-38-38-77 | 1.20V – 1.30V |
| DDR5-4800 | 34-36-36-77, 36-36-36-77, 36-38-38-77 | 1.10V – 1.20V |
Küçük İpuçları
Son olarak, ASUS tarafınca verilen kimi bilgilere bakalım ve makalemizi sonlandıralım.
DDR5 Bellek Voltaj Kanalları
Aşağıdaki tablo, DDR5 belleklerde sürat aşırtma için kıymetli olan voltajları gösteriyor:
| PMIC Parametresi | Hız Aşırtma için faydalı mı? | Önerilen |
| SPD HUB VLDO (1.8V): | Hayır | |
| SPD HUB VDDIO (1.0V): | Hayır | |
| Memory VDD Voltage: | Evet | 1.25V |
| Memory VDDQ Voltage: | Evet | 1.25V |
| Memory VDDP Voltage: | Hayır | |
| Memory VDD Switching Frequency: | Fazla yardımı yok | |
| Memory VDDQ Switching Frequency: | Fazla yardımı yok | |
| Memory VPP Switching Frequency: | Fazla yardımı yok | |
| Memory Current Capability: | Gerekli değil |
CPU Parametresi
| System Agent (FIVR) | Evet | 1.25V |
| Memory Controller Voltage (External) | Evet | 1.25V |
| Transmitter VDDQ (FIVR) | Evet | VDD yahut VDDQ* olarak ayarlama |
DDR5 Bellek Voltajı İpuçları
- Bazı bellek IC’leri 1.25v MC VDD’yi sevmezken, başka çeşitlerin daha yüksek frekanslar elde etmesi için buna muhtaçlığı var.
- Temel olarak, Hynix için hem VDD tıpkı vakitte VDDQ’da 1.25v, Micron için 1.25VDD+1.35VDDQ ve Samsung için 1.35VDD+1.35VDDQ’da çalıştırın ve gerisini Otomatik ayarlarda bırakın.
- Hız aşırtma için denemeye kıymet öteki bir strateji, DRAM VDD’yi MC VDD ile ve TX VDDQ’yu DRAM VDDQ ile senkronize etmek.
- 1, 2 ve 4 olmak üzere üç DDR5 Gear modu mevcut. Ayrıyeten her modun farklı frekans ve oran sınırlamaları var.
- Gear 2 var iseyılan ve genel kullanım için öneriliyor.
- Gear 1 şu anda çalışmıyor.
- Gear 4 kimi performans problemlerine niye olabilir.
- Gear 2 DRAM oranının 2’ye bölünebilmesini gerektirirken Gear 4, 4’e bölünebilen bir DRAM oranı gerektiriyor.
- Tek TCL ve TWCL pahaları çalışmıyor. Sırf çift sayıları kullanın.
- var iseyılan DRAM-BCLK oranı DDR5 için 100:100 olarak ayarlandı.
- 100:100 ve 100:133 DRAM oranları eşit derecede âlâ performans gösteriyor.
| Modüller | Fmax | VDD | VDDQ | TXVDDQ | MC VDD | SA | 1T çalıştırabilir mi? |
| 2* Hynix SR | 6400 | 1.3 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | Evet |
| 4* Hynix SR | 6000 | 1.2 | 1.2 | 1.2 | 1.2 | 1.25 | Hayır |
| 2* Hynix DR | 6200 | 1.3 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | Hayır |
| 4* Hynix DR | 5800 | 1.2 | 1.2 | 1.2 | 1.2 | 1.35 | Hayır |
| 2* Micron SR | 5400 | 1.35 | 1.4 | 1.4 | 1.34 | 1.2 | Hayır |
| 4* Micron SR | 5200 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | Hayır |
| 2* Micron DR | 5200 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | 1.25 | 1.2 | Hayır |
| 4* Micron DR | 4800 | 1.2 | 1.2 | 1.2 | 1.2 | 1.35 | Hayır |
| 2* Samsung SR | 6400 | 1.435 | 1.435 | 1.435 | 1.34 | 1.25 | Evet |
| 4* Samsung SR | 6000 | 1.35 | 1.35 | 1.35 | 1.25 | 1.25 | Hayır |
- Belirli Samsung yahut Hynix tabanlı bellek modülleri DDR5-6000+ suratında çalışabilir.
- Sınıra kadar sürat aşırtıldığında, Mikron tabanlı bellek modülleri gerilim testlerini geçme eğiliminde lakin sistem boştayken mavi ekran yanlışlarına niye olabilir.