Yener KARADENİZ
Kromlanmış derinin katma kıymeti düşük biçimde ihraç edilmesinin kesimde hammadde zahmetine yol açtığını lisana getiren TOBB Dal Meclisi Lideri Savranoğlu, “Ürün rakip ülkelere düşük fiyatla satılıyor. İhracatında uygulanan DFİF fiyatının artırılması ve ihraç edecek şirketlerde muhakkak kurallar aranması, kelam konusu badireyi azaltacak ve 5 kat yüksek kıymet ile satılabilecek” dedi.
TİM datalarına bakılırsa, deri ve deri post ihracatı ocak-temmuz içinde ölçü olarak yüzde 75, paha olarak da yüzde 48 aratarak 143 milyon dolara yükseldi. Birinci 5 ayda kromlanmış deri ihracatı ise 17 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılsonunda bu sayının 50 milyon dolara çıkacağını önbakılırsan Savranoğlu, “Bu düşük bir sayı üzere görünebilir lakin son eser haline geldiğinde birebir ölçüde eser ile 250-300 milyon dolarlık ihracat yapılıyor. Ayakkabı olarak ihraç edildiğinde ise kelam konusu sayı fazlaca daha yüksek düzeye geliyor” diye konuştu.
Geçen yıl salgın sebebi ile zahmetli bir periyot geçiren deri dalı açılma daha sonrası hammadde temini sebebi ile zorluk yaşıyor. Bu zorlukların niçinlerinden birinin yarı mamul olarak katma bedeli düşük biçimde ihraç edilen kromlanmış deri olduğu belirtiliyor. Kelam konusu eserin Çin ve Hindistan üzere rakip ülkelere ihraç edilmesinin birfazlaca alanda soruna yol açtığını belirten TOBB Deri ve Deri Eserleri Sanayi Meclisi Lideri Muhittin Savranoğlu, bu sorunun bir nebze olsun önüne geçmek için ihracatta uygulanan ödemelerin artırılması ve ihraç edecek şirketlerde muhakkak koşullar aranması gerektiğini söylemiş oldu.
Kromlanmış deri ihracatında 2017 yılından bu yana kilogram başına 50 cent Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) ödemesi yapılıyor. Bu, ton başına 500 dolar ödeme manasına geliyor. Kelam konusu uygulama fındık ihracatında da gerçekleştiriliyor.
“En büyük rakibimize satıyoruz”
Tabakhaneye giren ham deriye uygulanan birinci süreç daha sonrasında elde edilen kromlanmış derinin katma bedeli yüksek bir eser olmadığını anlatan Savranoğlu, “İlk süreç ile pisliği burada kalırken kaliteli kısmı yurtdışına gidiyor. Biz hem pisliğini çekmiş oluyoruz, tıpkı vakitte kaliteli deriyi dışarı rakiplerimize veriyoruz. En büyük alıcımız şu an Hindistan ve artık Çin geliyor. Hindistan bizim hem yarı mamul hem bitmiş eserde en büyük rakibimiz. Deri tabakhaneleri, ayakkabı, saraciye, kemer ve konfeksiyon üreticileri olarak düzgün, kaliteli deriyi bulmakta zorluk çekiyoruz. aslına bakarsan Türkiye’deki ham derinin kalitesi son 5-6 senede yapılan yanlış hayvan ithalatlarından dolayı düştü. Biz ihracat yapılmasın demiyoruz. Dal bu ihracat yapılabilir lakin yapılması için birtakım koşullar aranması lazım” dedi.
Son eser ile 5 kat yüksek pahaya ulaşıyor
Savranoğlu, kelam konusu koşullar hakkında şu sözleri kullandı: “İhracatı yapacak firmanın girdi olarak ham deriyi kullanıp bitmiş eser haline getirebilecek vasfa sahip olması ve bu vasfını kanıtlayan bir kapasite raporuna sahip olması gerekiyor. Bu yapılırken de mevcut olan fonun (DFİF) bir ölçü daha artırılmasını talep ettik. Kesim 1.000 dolar ile 2 bin dolar içinde olmasını talep ediyor. Bu olursa güzel kalite malın Türkiye’de kalması sağlanabilir” dedi.
Deri, et fiyatını etkileyecek hisseye sahip değil”
DFİF’teki artışın et fiyatlarını da artıracağı tarafındaki argümanları da pahalandıran TOBB Deri ve Deri Eserleri Sanayi Meclisi Lideri Muhittin Savranoğlu, “bunun mümkün olmadığını” söylemiş oldu. Savranoğlu, “Ülkemizde hiç bir canlı hayvan derisi için bölüme gönderilmiyor. Toplumun et talebini karşılamak üzere bölüme giden büyükbaş̧ ve küçükbaş hayvanlardan geriye kalan ve aslında bir atık olan ham deri, deri sektörü̈ tarafınca iktisada kazandırılıyor. Fakat ham deri fiyatındaki düşüşlerin et meblağlarını yükselttiği istikametinde temelsiz bilgiler olduğu biliniyor. Kesite giden hayvanın pahasının ortasında ham derinin hissesi, yüzde 1,5-2. Bunun da et fiyatını yükseltme imkanı yok” diye konuştu. TOBB Türkiye Bölüm Meclisleri İstişare toplantısında Ticaret Bakanı Mehmet Muş’a bu mevzunun da dahil olduğu bir sunum gerçekleştirdiğini belirten Savranoğlu, hususla ilgili tahlil beklediklerini söylemiş oldu.
“Fonun artırılması kesimin gerçekleriyle örtüşmüyor”
Kromlu deri (yarı mamul) ihracatına ek fon talebi deri dalında kriz yarattı. Çeşitli ihracatçı birlikleri ile STK temsilcilerinin yarı mamul deriye ek fon talebine yönelik açıklamaları; deri üreticilerinin, tedarikçilerinin, büyükbaş hayvan besicilerinin, kırmızı et tedarikçilerinin yansısına niye oldu. Bölüm temsilcileri; bu üzere söylenti ve taleplerin bölümün ilerlemesinin önüne set çektiğini tabir etti. İhracatın engellenmesi istikametindeki talebin içeride baskıyı artırdığı söz edilirken, deri meblağlarının arttığı istikametindeki piyasa algısının da yanlışlığına vurgu yapılıyor.
Ek fon talebinin dalın gerçekleriyle örtüşmediğini vurgulayan Bursa Deri İhtisas ve Karma OSB Müteşebbis Heyet Lider Vekili Rifat Aygüler, “Bu üzere talepler bölüme büyük ziyan veriyor. Talepte bulunan arkadaşlarımızın tezlerinin tamamı tutarsız. Fiyat istikrarını sağlama mantığına ters” dedi. Bakanlar Heyeti sonucu ile 17 Ağustos 2017’de yarı mamul deri (kromlu deri) ihracatına ton başına getirilen 500 dolar fonun artırılması istikametindeki taleplere karşı bir ortaya gelen bölüm temsilcileri olarak Ticaret Bakanlığı’na sunmak üzere bir rapor hazırladıklarını lisana getiren Aygüler, 20 STK ve özel işletme temsilcisinin imza koyduğu raporda mevzuya ait görüşlerin lisana getirildiğini kaydetti.
Halihazırda ton başına uygulanan 500 dolarlık fon ve ihracat maliyetlerinin bölüme, yurt dışı rakiplerine kıyasla metrekare başına 2,5 dolar, yüzde 20 fiyat avantajı sağladığını aktaran Rifat Aygüler, talep edilen fon artışının kesime tesirlerini ise şu sözlerle deklare etti: “Şu an dünyada Türk ham derisinin muadili olan ham derilerin kilogram fiyatının 20, 22, 25 hatta 30 TL, birebir kalitedeki Türk ham derisinin ise 10 ile 10,5 TL içinde. Fiyat artışı kelam konusu değil. Fon, aslına bakarsanız dünyadaki muadillerinden epey daha düşük olan Türk ham deri meblağlarını daha da baskılayacak. Kromlu deriye konması mümkün ek fon memleketimize gelecek ham deri ölçüsünü daha da sınırlayacak ve gelişmeye açık katma pahası yüksek jel kesimine ziyan verecek. Besici için değerli bir gelir kaynağı olan ham deri fiyatlarını baskılayacak. Kromlu deriye konması istenen ek fon, Kurban Bayramı üzere periyotlarda, ülkemizde önemli ölçüde ham derinin çöpe atılmasına niye olacak. Deri bölümünün gelişmesini engelleyeceği üzere dalı daha da küçültecek, her kısmın kaybetmesine sebep olacak.”
“İddialar geçerli bir argüman değil”
Türkiye’nin ihracat talebini karşılayacak derinin ziyadesiyle olduğunu açıklayan Rifat Aygüler, bu yıl yarı mamul deride yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracat öngörüldüğünü ve bu oranın toplam üretimin sırf yüzde 10’una denk geldiğini lisana getirdi. Aygüler, “Bu kadarlık bir sayısının bölümü bu kadar epey etkilediği tezi geçerli bir argüman değil” dedi. Türkiye’de yılda yaklaşık 400 bin ton deri işlendiğini ve 2020 yılı yıllık yarı mamul (kromlu) deri ihracat sayısının yaklaşık 17 milyon dolar olduğunu söz eden Aygüler, “Bu 12 bin ton ham deriye karşılık geliyor. 2021 yılı kromlu deri ihracatını ise 28 bin ton öngörüyoruz. 2021 yılında, yarı mamul deri ihracatı, toplam işlenen ham deri ölçüsünün yüzde 10‘nun altında bir sayıya tekabül ediyor” bilgisini verdi.
Fon artışı Türk deri kesimine konkordato olarak geri döner
Fon artış talebinin büsbütün ticari maksatla yapıldığını ileri süren Rifat Aygüler, evvelki senelerda da olduğu üzere deri sanayicilerinden uzun vadelerde (12 ay ile 24 ay) işlenmiş deriyi satın almak istediğini ve bu çalışma biçiminin kararınu Türk deri kesimine konkordato olarak geri döndüğünü söz etti. Öte yandan, Türkiye’de tabakhanelerin yüzde 50 kapasite ile çalıştığına dikkati çeken Aygüler, “Yarı mamul deriye konulan fonlar kaldırılırsa, Türk deri sürece kapasitesi 1 milyon tona kısa müddette çıkar. Deri sanayicileri rantabl üretim yapacak, yarı mamul ve mamul ihracatı artacak, bu biçimdelikle deri konfeksiyon dalına de geniş yelpazede eser sunma imkanı doğacak. Sanayi 4.0’a da çarçabuk adapte olabilecek altyapısı bulunan deri kesiminin büyümesiyle, dalın paydaşlarının pastadan aldığı hisse da artacak” biçiminde konuştu.
Avrupa, Amerika, Çin üzere dünyanın en büyük ayakkabı ve deri üretici ülkelerinin yarı mamul deri üreticilerini destekleyip, yarı mamul deri ihracatına tam özgürlük tanıdığına da vurgu yapan Rifat Aygüler, ülkemizdeki ayakkabı sanayicisinin fon artış talebinin sorgulanması gerektiğinin altını çizdi.
“İlave fon talebi kesimimiz için adil değil”
Deri dalına yönelik yapılan açıklamalara reaksiyonunu, Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği İdare Konseyi üyeliğinden istifa ederek ortaya koyan Deri Tedarikçileri Derneği Lideri Ahmet Karagöz, “Türkiye’nin ulusal serveti olan Türk derisi, küresel piyasanın hayli altında seyrediyor” dedi. Türk derisinin muadil eserlere nazaran yüzde 50 daha ucuz olduğunu lisana getiren Karagöz, “Bu ulusal servetimizin, küresele bakılırsa kıymetlendirilmesi gerekiyor. Ek fon talebi bölümümüz için adil değil. Ayakkabı bölümü, rekabet avantajı yakalayabilmek için aslına bakarsan ham deriye yüzde 50 ucuz ulaşıyor. Bu niye yetmiyor ki?” değerlendirmesini yaptı.
Kromlanmış derinin katma kıymeti düşük biçimde ihraç edilmesinin kesimde hammadde zahmetine yol açtığını lisana getiren TOBB Dal Meclisi Lideri Savranoğlu, “Ürün rakip ülkelere düşük fiyatla satılıyor. İhracatında uygulanan DFİF fiyatının artırılması ve ihraç edecek şirketlerde muhakkak kurallar aranması, kelam konusu badireyi azaltacak ve 5 kat yüksek kıymet ile satılabilecek” dedi.
TİM datalarına bakılırsa, deri ve deri post ihracatı ocak-temmuz içinde ölçü olarak yüzde 75, paha olarak da yüzde 48 aratarak 143 milyon dolara yükseldi. Birinci 5 ayda kromlanmış deri ihracatı ise 17 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yılsonunda bu sayının 50 milyon dolara çıkacağını önbakılırsan Savranoğlu, “Bu düşük bir sayı üzere görünebilir lakin son eser haline geldiğinde birebir ölçüde eser ile 250-300 milyon dolarlık ihracat yapılıyor. Ayakkabı olarak ihraç edildiğinde ise kelam konusu sayı fazlaca daha yüksek düzeye geliyor” diye konuştu.
Geçen yıl salgın sebebi ile zahmetli bir periyot geçiren deri dalı açılma daha sonrası hammadde temini sebebi ile zorluk yaşıyor. Bu zorlukların niçinlerinden birinin yarı mamul olarak katma bedeli düşük biçimde ihraç edilen kromlanmış deri olduğu belirtiliyor. Kelam konusu eserin Çin ve Hindistan üzere rakip ülkelere ihraç edilmesinin birfazlaca alanda soruna yol açtığını belirten TOBB Deri ve Deri Eserleri Sanayi Meclisi Lideri Muhittin Savranoğlu, bu sorunun bir nebze olsun önüne geçmek için ihracatta uygulanan ödemelerin artırılması ve ihraç edecek şirketlerde muhakkak koşullar aranması gerektiğini söylemiş oldu.
Kromlanmış deri ihracatında 2017 yılından bu yana kilogram başına 50 cent Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) ödemesi yapılıyor. Bu, ton başına 500 dolar ödeme manasına geliyor. Kelam konusu uygulama fındık ihracatında da gerçekleştiriliyor.
“En büyük rakibimize satıyoruz”
Tabakhaneye giren ham deriye uygulanan birinci süreç daha sonrasında elde edilen kromlanmış derinin katma bedeli yüksek bir eser olmadığını anlatan Savranoğlu, “İlk süreç ile pisliği burada kalırken kaliteli kısmı yurtdışına gidiyor. Biz hem pisliğini çekmiş oluyoruz, tıpkı vakitte kaliteli deriyi dışarı rakiplerimize veriyoruz. En büyük alıcımız şu an Hindistan ve artık Çin geliyor. Hindistan bizim hem yarı mamul hem bitmiş eserde en büyük rakibimiz. Deri tabakhaneleri, ayakkabı, saraciye, kemer ve konfeksiyon üreticileri olarak düzgün, kaliteli deriyi bulmakta zorluk çekiyoruz. aslına bakarsan Türkiye’deki ham derinin kalitesi son 5-6 senede yapılan yanlış hayvan ithalatlarından dolayı düştü. Biz ihracat yapılmasın demiyoruz. Dal bu ihracat yapılabilir lakin yapılması için birtakım koşullar aranması lazım” dedi.
Son eser ile 5 kat yüksek pahaya ulaşıyor
Savranoğlu, kelam konusu koşullar hakkında şu sözleri kullandı: “İhracatı yapacak firmanın girdi olarak ham deriyi kullanıp bitmiş eser haline getirebilecek vasfa sahip olması ve bu vasfını kanıtlayan bir kapasite raporuna sahip olması gerekiyor. Bu yapılırken de mevcut olan fonun (DFİF) bir ölçü daha artırılmasını talep ettik. Kesim 1.000 dolar ile 2 bin dolar içinde olmasını talep ediyor. Bu olursa güzel kalite malın Türkiye’de kalması sağlanabilir” dedi.
Deri, et fiyatını etkileyecek hisseye sahip değil”
DFİF’teki artışın et fiyatlarını da artıracağı tarafındaki argümanları da pahalandıran TOBB Deri ve Deri Eserleri Sanayi Meclisi Lideri Muhittin Savranoğlu, “bunun mümkün olmadığını” söylemiş oldu. Savranoğlu, “Ülkemizde hiç bir canlı hayvan derisi için bölüme gönderilmiyor. Toplumun et talebini karşılamak üzere bölüme giden büyükbaş̧ ve küçükbaş hayvanlardan geriye kalan ve aslında bir atık olan ham deri, deri sektörü̈ tarafınca iktisada kazandırılıyor. Fakat ham deri fiyatındaki düşüşlerin et meblağlarını yükselttiği istikametinde temelsiz bilgiler olduğu biliniyor. Kesite giden hayvanın pahasının ortasında ham derinin hissesi, yüzde 1,5-2. Bunun da et fiyatını yükseltme imkanı yok” diye konuştu. TOBB Türkiye Bölüm Meclisleri İstişare toplantısında Ticaret Bakanı Mehmet Muş’a bu mevzunun da dahil olduğu bir sunum gerçekleştirdiğini belirten Savranoğlu, hususla ilgili tahlil beklediklerini söylemiş oldu.
“Fonun artırılması kesimin gerçekleriyle örtüşmüyor”
Kromlu deri (yarı mamul) ihracatına ek fon talebi deri dalında kriz yarattı. Çeşitli ihracatçı birlikleri ile STK temsilcilerinin yarı mamul deriye ek fon talebine yönelik açıklamaları; deri üreticilerinin, tedarikçilerinin, büyükbaş hayvan besicilerinin, kırmızı et tedarikçilerinin yansısına niye oldu. Bölüm temsilcileri; bu üzere söylenti ve taleplerin bölümün ilerlemesinin önüne set çektiğini tabir etti. İhracatın engellenmesi istikametindeki talebin içeride baskıyı artırdığı söz edilirken, deri meblağlarının arttığı istikametindeki piyasa algısının da yanlışlığına vurgu yapılıyor.
Ek fon talebinin dalın gerçekleriyle örtüşmediğini vurgulayan Bursa Deri İhtisas ve Karma OSB Müteşebbis Heyet Lider Vekili Rifat Aygüler, “Bu üzere talepler bölüme büyük ziyan veriyor. Talepte bulunan arkadaşlarımızın tezlerinin tamamı tutarsız. Fiyat istikrarını sağlama mantığına ters” dedi. Bakanlar Heyeti sonucu ile 17 Ağustos 2017’de yarı mamul deri (kromlu deri) ihracatına ton başına getirilen 500 dolar fonun artırılması istikametindeki taleplere karşı bir ortaya gelen bölüm temsilcileri olarak Ticaret Bakanlığı’na sunmak üzere bir rapor hazırladıklarını lisana getiren Aygüler, 20 STK ve özel işletme temsilcisinin imza koyduğu raporda mevzuya ait görüşlerin lisana getirildiğini kaydetti.
Halihazırda ton başına uygulanan 500 dolarlık fon ve ihracat maliyetlerinin bölüme, yurt dışı rakiplerine kıyasla metrekare başına 2,5 dolar, yüzde 20 fiyat avantajı sağladığını aktaran Rifat Aygüler, talep edilen fon artışının kesime tesirlerini ise şu sözlerle deklare etti: “Şu an dünyada Türk ham derisinin muadili olan ham derilerin kilogram fiyatının 20, 22, 25 hatta 30 TL, birebir kalitedeki Türk ham derisinin ise 10 ile 10,5 TL içinde. Fiyat artışı kelam konusu değil. Fon, aslına bakarsanız dünyadaki muadillerinden epey daha düşük olan Türk ham deri meblağlarını daha da baskılayacak. Kromlu deriye konması mümkün ek fon memleketimize gelecek ham deri ölçüsünü daha da sınırlayacak ve gelişmeye açık katma pahası yüksek jel kesimine ziyan verecek. Besici için değerli bir gelir kaynağı olan ham deri fiyatlarını baskılayacak. Kromlu deriye konması istenen ek fon, Kurban Bayramı üzere periyotlarda, ülkemizde önemli ölçüde ham derinin çöpe atılmasına niye olacak. Deri bölümünün gelişmesini engelleyeceği üzere dalı daha da küçültecek, her kısmın kaybetmesine sebep olacak.”
“İddialar geçerli bir argüman değil”
Türkiye’nin ihracat talebini karşılayacak derinin ziyadesiyle olduğunu açıklayan Rifat Aygüler, bu yıl yarı mamul deride yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracat öngörüldüğünü ve bu oranın toplam üretimin sırf yüzde 10’una denk geldiğini lisana getirdi. Aygüler, “Bu kadarlık bir sayısının bölümü bu kadar epey etkilediği tezi geçerli bir argüman değil” dedi. Türkiye’de yılda yaklaşık 400 bin ton deri işlendiğini ve 2020 yılı yıllık yarı mamul (kromlu) deri ihracat sayısının yaklaşık 17 milyon dolar olduğunu söz eden Aygüler, “Bu 12 bin ton ham deriye karşılık geliyor. 2021 yılı kromlu deri ihracatını ise 28 bin ton öngörüyoruz. 2021 yılında, yarı mamul deri ihracatı, toplam işlenen ham deri ölçüsünün yüzde 10‘nun altında bir sayıya tekabül ediyor” bilgisini verdi.
Fon artışı Türk deri kesimine konkordato olarak geri döner
Fon artış talebinin büsbütün ticari maksatla yapıldığını ileri süren Rifat Aygüler, evvelki senelerda da olduğu üzere deri sanayicilerinden uzun vadelerde (12 ay ile 24 ay) işlenmiş deriyi satın almak istediğini ve bu çalışma biçiminin kararınu Türk deri kesimine konkordato olarak geri döndüğünü söz etti. Öte yandan, Türkiye’de tabakhanelerin yüzde 50 kapasite ile çalıştığına dikkati çeken Aygüler, “Yarı mamul deriye konulan fonlar kaldırılırsa, Türk deri sürece kapasitesi 1 milyon tona kısa müddette çıkar. Deri sanayicileri rantabl üretim yapacak, yarı mamul ve mamul ihracatı artacak, bu biçimdelikle deri konfeksiyon dalına de geniş yelpazede eser sunma imkanı doğacak. Sanayi 4.0’a da çarçabuk adapte olabilecek altyapısı bulunan deri kesiminin büyümesiyle, dalın paydaşlarının pastadan aldığı hisse da artacak” biçiminde konuştu.
Avrupa, Amerika, Çin üzere dünyanın en büyük ayakkabı ve deri üretici ülkelerinin yarı mamul deri üreticilerini destekleyip, yarı mamul deri ihracatına tam özgürlük tanıdığına da vurgu yapan Rifat Aygüler, ülkemizdeki ayakkabı sanayicisinin fon artış talebinin sorgulanması gerektiğinin altını çizdi.
“İlave fon talebi kesimimiz için adil değil”
Deri dalına yönelik yapılan açıklamalara reaksiyonunu, Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği İdare Konseyi üyeliğinden istifa ederek ortaya koyan Deri Tedarikçileri Derneği Lideri Ahmet Karagöz, “Türkiye’nin ulusal serveti olan Türk derisi, küresel piyasanın hayli altında seyrediyor” dedi. Türk derisinin muadil eserlere nazaran yüzde 50 daha ucuz olduğunu lisana getiren Karagöz, “Bu ulusal servetimizin, küresele bakılırsa kıymetlendirilmesi gerekiyor. Ek fon talebi bölümümüz için adil değil. Ayakkabı bölümü, rekabet avantajı yakalayabilmek için aslına bakarsan ham deriye yüzde 50 ucuz ulaşıyor. Bu niye yetmiyor ki?” değerlendirmesini yaptı.