‘Devlet kâfi şeker vermiyor özel bölüm cep yakıyor’

Bilgin

Global Mod
Global Mod
Şeker piyasasında, kamu-özel bölüm yapısı niçiniyle oluşan ikili fiyat yapısının, hammadde teminindeki düşünceleri artırması, besin sanayicisinin reaksiyonuna yol açtı. Son periyotta hem kamudan, tıpkı vakitte yüksek fiyat niçiniyle özel bölümden şeker temininde külfetler yaşandığını öne süren besin sanayicileri, hem iç piyasada birebir vakitte ihracat üretimlerinde alarm zilleri çalındığını söylemiş oldu. Besin piyasası temsilcilerinin anlattığına bakılırsa badire şu biçimde: Devlete bağlı Türkşeker, çuvalı 265 TL’den satış yapıyor. Lakin argüman edilene göre, sonlu tonajda eseri 15-20 güne varan bekleme müddeti sonunda teslim ediyor. Şeker temini için rotayı özel dal şeker fabrikalarına kıran besin üreticileri ise, bu defa bu fabrikalarda 340 TL’lik çuval fiyatıyla karşılaşıyor. Ortada yüzde 30 fark bulunuyor. Üretim maliyetini artırmamak için yüksek fiyatlı eseri almak istemeyen besin üreticileri, devlete sesleniyor: ‘Ya Türkşeker bize gereksinimimiz kadar olan şekeri vaktinde versin, ya da özel bölümün alıp başını giden fiyatlarına ‘dur’ deyip fiyatı sabitleyin.’

Kopuz: Regülasyon şart!

Mevzuyla ilgili DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan Türkiye Besin ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) ve Şekerli Mamül Sanayicileri Derneği (ŞEMAD) Lideri Şemsi Kopuz, “Sanayici şekeri almakta zorluk çekiyor. Türkşeker fabrikasına ismini yazdırıyorsun. 15-20 gün sıra var. Çuvalı 265 lira. Endüstrici bu kadar müddet nasıl beklesin? Üretim yapacak, ihracat yapacak, ona göre yabancı müşteriye ihracatla ilgili taahhütlerimiz var. Bu sefer, rotayı özellere çeviriyoruz, onlar da ya mal vermiyor ya da verdikleri fiyat, çuvalda 340 TL. Yani yüzde 30 fark var” dedi.

Bu farkın, günün sonunda tüketiciye yansıyacağına işaret eden Kopuz, “Burada regülasyon yapılması lazım. Sanayi rantçılara itiliyor. Endüstricinin hammaddesinde, tedarik zincirinde gerek ihracat gerekse iç pazarda tehlike alarmları çalıyor, kırılmalar yaşanıyor” açıklamasını yaptı.

‘İhracat tehlikeye atılıyor’

Şemsi Kopuz, yüzde 30 daha değerliye satmalarına karşın, kimi özel bölüm şeker firmalarının mal dahi vermediğini, sanayiciyi devletten alıma yönlendirdiğini öne sürerek şunları anlattı: “Şimdi burada değişik bir durum daha var. Endüstrici devletten alıma yönlendiriliyor fakat devletin stoklarında eser biterse, bu sefer tam karaborsa olur. bu biçimde yüzde 50’ye varan artırımlarla bile karşılaşabiliriz. ötürüsıyla, tamam, ülkede özgür piyasa ortamı var fakat fiyat farkı bu kadar olmamalı. Devletin durumu regüle etmesi koşul. Fiyatta belirsizlik olmayacak. Bunu denetim edeceksin. Bu ana hammadde, Türkiye’de üretilen bir hammadde. Bunu yapmadığın vakit piyasa rantçılara kalıyor.”

Şekerdeki zahmetli durumu Türkşeker idaresiyle de görüştüklerini, lakin rastgele bir düzenlemenin yapılmadığını açıklayan Kopuz, endüstricinin ihracat hedefli şekeri de (C Şeker), uzun vakittir ne devlet, ne de özel bölüm şeker fabrikalarından temin edemediğini öne sürdü. Kopuz, “Helva üreticileri arıyor, ihracat kelamı vermişler, lakin ne devletten ne de özel bölümden ihracat kayıtlı şekeri alamadıklarını söylüyorlar. İhracatçının muhakkak taahhütleri var. yıllardır kazandığımız pazarlar var. İhracat da tehlikeye giriyor” biçiminde konuştu.

‘Özelden şeker alan stokçular, fiyatı daha da üst çekiyor’

Seyidoğlu Besin Genel Müdürü ve bununla birlikte Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lider Yardımcısı olan Mehmet Göksu, devlet fabrikalarının şeker satışında azaltmaya gittiğini söylemiş oldu.

Devlet fabrikalarında çuval fiyatı 265 TL olan şekerde, kısıtlama yapıldığını öne süren Göksu, “15 günde bir her üreticiye 1 kamyon şeker veriliyor. 1 kamyonda 26 ton şeker var. Özel daldaki fabrikalar ise 340 TL’ye şeker satıyor. 340 TL’ye şeker alanlar yani toptancılar, stokçuluk yapıp, piyasaya daha yüksek fiyattan satıyorlar” dedi. Günün sonunda üretim yapmak için şeker bulmakta problem çektiklerini açıklayan Göksu, “İhracat yapacak firmalar dahi şeker bulamıyor. Türkiye’de ihracat kaydıyla alınan C şekeri diye bir kota var. C şekeri de 6 aydır yok. Devlet fabrikası diyor ki, ‘Benden alacaksan, sıraya gireceksin, ödemeni yapacaksın.’ Birtakım özel fabrikalar mal dahi vermiyor. Devletten alabilirsek alıyoruz, alamazsak özelden almaya çalışıyoruz. Üretim maliyetlerimiz artıyor. Maliyet hesabı yapamıyoruz” açıklamasını yaptı. Türkşeker’in ‘ürünle ilgili kahır yok’ söylemiş olduğini hatırlatan Göksu, “bu biçimde niçin mal vermiyorlar. Eseri üreticiye versinler” halinde konuştu. .

‘Ocak ayında kimi bantları durdurabiliriz’

Türkiye’nin kıymetli şekerleme ve çikolata ihracatçı firmalarından Tayaş Gıda’nın İdare Heyeti Lider Yardımcısı Kazım Taycı da, şeker tedarikinde önemli külfetler yaşadıklarını, bu biçimde giderse ocak ayında kimi bantlarında üretimi durdurma sonucu aldıklarını deklare etti. Taycı, şeker piyasasında işlerin yeterlice karmaşık hale geldiğini belirterek, şunları anlattı: “Yurt ortasında özel bölümün devlet fabrikalarına satmakta olduğu şeker kotasına ‘A kotası’ diyorlar. Yeni bir bilgi de şu: Biz ihracatçıyız, almakta olduğumuz şekeri, şekerlemeye, çikolataya, unlu mamüllere çeviriyoruz, epey daha katma bedelli bir hale getirip ihraç ediyoruz. Türkşeker’e diyoruz ki, ‘Bizim bu biçimde ihracat taahhütlerimiz var. Size günler evvelce parasını gönderdiğimiz bu yüklemeleri hızlandırmanızı rica ediyoruz.’ Bize, ‘Siz esasen ihracatçı değil misiniz? Niçin A kotasından şeker alıyorsunuz, siz şekerinizi niye ithal etmiyorsunuz ‘ diyorlar. Artık duyumlara bakılırsa, şu anda bu biçimde bir hazırlık da varmış. ‘İhracat yapmakta olan firmalar şekerlerini ithal etsinler, yurt ortasından şeker almasınlar’ halinde. Şayet bu biçimde bir şey de gerçekleşirse önemli manada dert olur. Benim aylık 2 bin tonun üzerinde şeker kullanmasım var. Yurt haricinden artık sipariş versem en erken 40 günde gelir. Dalın toparlanması kural. Bize her gün 5 kamyon şeker lazımken, şu anda hafta bir, 15 günde bir, bir-iki tane kamyon şeker alabiliyoruz.”

Türkşeker: 1 milyon 150 bin ton üretim var

Türkşeker idaresi geçen ay Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, 2021-2022 üretim devrinde yaklaşık 400 bin ton şeker üretildiğini, bu ölçünün kooperatif ve özel dal fabrikalarının üretimiyle birlikte toplamda 1 milyon 150 bin ton civarında olduğunu bildirmişti. Şirketten yapılan açıklamada, “2020-2021 üretim devrinde biroldukça fabrikalarında tüm vakit içinderın rekoru kırıldı. Türkşeker bununla birlikte, iç piyasaya yönelik üretim sorumluluğunun üzerinde, 135 bin ton da ihracat maksatlı şeker (C Şeker) üretti. 300 bin ton ihraç gayeli şekeri de özel dal şirketleri için üreterek, toplamda tüm şeker endüstrinde 435 bin ton ihraç hedefli şeker üretildi” denilmişti.