Dişbudak Nedir Faydaları Ve Zararları Nelerdir
Fraxinus sözcüğü Latince etrafını çitle çevirmek anlamındaki phrasso sözcüğünden gelmektedir. Ağaçtan çok iyi çit kazığı elde edildiği için bu adın verildiği sanılmaktadır. anlamındaki Excelsior ise sivrilmek, kendini göstermek demektir. Bu ad da boyu, gösterişi yüzünden verilmiştir. Orta Avrupa’da, Kuzey Anadolu’da Azerbaycan’da yetişir. Romalı ve Yunanlılar çeşitli dişbudak türlerini birçok hastalığa karşı kullanıyorlardı.
Bitkiyi Hippokrates ve Theophrast sürücü, idrar söktürücü olarak ve romatizma ve gut hastalığı için, ayrıca tohumunu ve taze yapraklarının suyunu yılan ısırığında, odununun dumanın’ kadın hastalıklarında kullanmıştır. Dioskorides bitkiyi çok iyi tammlamış ve birçok hastalık için önermiştir. Plinius’un tanımladığı bitkinin dişbudak olup olmadığı tam olarak anlaşılamamıştır. Ortaçağda yazılmış eserlerde dişbudağa oldukça önemli bir yer verilmiştir. 14. yüzyılda yazılmış bir eserde ağaç kabuğunun külü ve yaprakları yara ve kınklann tedavisinde önerilmektedir. Lonicerus bitkinin kökü ve ağaç kabuğunun yara tedavi etme, yapraklarının zehirin etkisini azaltma gücünü övmüş, tohumunun karaciğer hastalıklarında, böbrek sancılarında ve ödemde iyileştirici olduğunu yazmıştır. Matthiolus bitkinin ağaç kabuğunu sarılıkta, kum, taş hastalıklarında; tohumunu kalp çarpıntısında, kum ve taş sancılarında, idrar söktürücü ve afrodizyak olarak, ayrıca kinin gibi kullanmıştır. Avrupa’nın kuzeyinde yaşayan toplumların mitolojisinde dişbudak her şeyi kapsayan dünya ağacıdır. Eski bir Alman inancına göre ise erkek dişbudak ağacından, kadın gürgenden gelmektedir. Tapınakların olduğu yerlere dikilmiştir.
Tıbbi Nitelikleri: Büzücü, güçlendirici, idrar söktürücü, sürücü, terletici.
kullanıldığı Yerler: Ağız kokusu, gut hastalığı, kolesterol, nöralji, peklik, romatizma, selülit, şişmanlık, üre, yaşlanma.
Botanik: Dişbudak 600 bitki türünü kap-sayan zeytingiller ailesindendir. Nemli ve zengin toprakları sever. Anadolu’da bitkinin birçok türü yetişir. Avrupa’da 1600 m’ye, Türkiye’de ise 2100 m’ye kadar görülür. Boyunun 40 m’ye ulaştığı görülen dişbudak yaklaşık 200 yıl yaşar. Kül rengi düz gövdenin çok az çatlağı vardır. Siyah tomurcuklar kadifemsi ve karşılıklıdır. Nisan mayıs aylarında açan kahverengimsi çiçeklerin taç ve çanak yaprakları yoktur. Yapraklar çiçekler açtıktan sonra gelişir. Uzun bir sapın üzerine dizilmiş sarmal durumlu 7-15 yapışık yaprak yumurta biçimlidir ve kenarları dişlidir. Kanatlı olan tohumlar (meyveler) salkım durumundadır.
Nelerinden Yararlanılır: Yapraklarından, az da olsa 2-3 yaşındaki dallarından çıkarılan ağaç kabuğundan ve tohumundan yararlanılır.
Toplanması ve Saklanması: Mayıs haziran aylarında yapışkan bir maddeyle kaplı olan yapraklar toplanır. Üzerinde sıralandıkları sap atıldıktan sonra ince serilerek gölgede kurutulur. 2-3 yaşındaki dallardan baharda veya sonbaharda soyulan ağaç kabuğu da gölgede kurutulur. Yapraklar ve ağaç kabuğu yapay olarak 40°C’nin üzerinde kurutulmamalıdır.
Kokusu ve Tadı: Yapraklarının kendine özgü hafif bir kokusu vardır. Tatları büzücü ve acıdır. Tohumların tadı da acıdır.
Kullanma Biçimleri: İçten ve dıştan uygulanır.
Bitkiden Yararlanma Yöntemleri:
Çay: 1 çay kaşığı yaprak (veya ağaç kabuğu) 150 mi soğuk suda 15 dk demlenir, kaynama noktasına kadar ısıtılır, yaklaşık 5 dk demlenip süzülür. (1 çay kaşığı yaprak yaklaşık 1,2 g’dır.) Günde 2-3 çay fincan sıcak içilir.
Şarap: (F.Bardeau) 60 g yaprak 1 litre kaliteli beyaz şarapta 5-6 gün dinlendirilip süzülür, isteğe göre tatlandırılır. Günde 2-3 şarap bardağı içilir. içindeki Bazı Maddeler: Eterli yağ, flavonoidler, kuersetin, innosit, mannit, kumarin glikozit, acı madde, kauçuk, reçine, tanen, şeker, C vitamini, boya maddeleri, madeni tuzlar.
REÇETELER
Böbrek Kum ve Taşları: Dişbudak kuru ağaç kabuğu 50 g 10 g kuru ağaç kabuğuna 250 ml kaynar su eklenir, 10-15 dk kaynatılır, 5-10 dk demlenip süzülür. 2-3 hafta, yemek saatleri arasında günde 2 çay fincanı içilir. Kür aralıklı olarak tekrarlanır.
Ekzama: Sabun otu yaprak 10 g Tıbbi öküzgözü çiçek 20 g Ceviz ağacı yaprak 35 g Dişbudak yaprak 35 g 20 g karışıma 500 ml kaynar su eklenir, 20 dk demlenip süzülür. Çocuğun yaşına göre günde 1-6 yemek kaşığı verilir.
Kas Sancıları: Dişbudak kuru yaprak 50 g 5 g kuru yaprağa 150 mI kaynar su eklenir, 15-20 dk minip süzülür. Sancı geçinceye kadar yemek saatleri arasında günde 2 çay fincanı içilir.
Kolesterol Düşürücü: Huş ağacı kuru ağaç kabuğu 25 g Dişbudak kuru yaprak 25 g 20 g karışım 1 litre suda 5 dk kaynatılır, 5 dk demlenip süzülür. İlk çay fincanı aç karnına olmak üzere, tüm güne bölünerek içilir.
Nöralji: Dişbudak kuru yaprak 50 g 30 g kuru yaprak 500 ml suda 15-20 dk kaynatılıp süzülür. Çay gazlı beze emdirilir, hafifçe sıkılır, ağrıyan yere bağlanır.
Peklik: Dişbudak taze yaprak suyu 50 ml 10 ml taze yaprak suyu 1 çay kaşığı reçelle karıştırılarak sabahleyin aç karnına içilir.
Romatizma: Dişbudak kuru yaprak 50 g 5 g kuru yaprağa 200 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. 10-15 gün boyunca, yemek saatleri arasında 2 çay fincanı tatlandırılmadan içilerek kür yapılır.
Selülit: Frenküzümü (siyah) yaprak 20 g Dişbudak yaprak 30 g 5 g karışıma 250 ml kaynar su eklenir, 15 dk demlenip süzülür. ilki aç karnına olmak üzere yemek saatleri arasında 3 çay fincanı içilir.
Şişmanlık: Dişbudak kuru yaprak 50 g 10 g kuru yaprağa 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Yemek saatleri arasında günde 2-3 çay fincanı tatlandırılmadan sıcak olarak içilir. Kür aralıklarla ayrı yapılır.
Üre (Biriken Ürenin Atılması İçin): Dişbudak kuru yaprak 50 g 10 g kuru yaprağa 200 mI kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Yemek saatleri arasında günde 3 çay fincanı içilir. Duruma göre kür yapar gibi, 10-15 gün içilebilir.
Yaşlılık Belirtileri: Dişbudak kuru yaprak 50 g 10 g yaprağa 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. 1-2 aylık aralarla günde 1-2 çay fincanı içerek 14 günlük kürler yapılır.
Kısa Açıklamalar:
1). Sindirim bozukluğu, dişlerin çürük ve taşlanmış olmasından kaynaklanan ağız kokularında, günde birkaç kere 1-3 dişbudak yaprağı çiğnenmesi önerilmektedir.
2). Taze sürgünlerinden damıtma yöntemiyle elde edilen sıvı kulak ağrısında önerilmektedir.
3). Tohumundan yapılan çay, gut hastalığı, sarılık, ödem, böbrek kum ve taşlarında kullanılır.
4). Beyaz, dayanıklı ve esnek olan odunundan kasnak, fıçı, merdiven ve tekne yapımında kullanılır.
Fraxinus sözcüğü Latince etrafını çitle çevirmek anlamındaki phrasso sözcüğünden gelmektedir. Ağaçtan çok iyi çit kazığı elde edildiği için bu adın verildiği sanılmaktadır. anlamındaki Excelsior ise sivrilmek, kendini göstermek demektir. Bu ad da boyu, gösterişi yüzünden verilmiştir. Orta Avrupa’da, Kuzey Anadolu’da Azerbaycan’da yetişir. Romalı ve Yunanlılar çeşitli dişbudak türlerini birçok hastalığa karşı kullanıyorlardı.
Bitkiyi Hippokrates ve Theophrast sürücü, idrar söktürücü olarak ve romatizma ve gut hastalığı için, ayrıca tohumunu ve taze yapraklarının suyunu yılan ısırığında, odununun dumanın’ kadın hastalıklarında kullanmıştır. Dioskorides bitkiyi çok iyi tammlamış ve birçok hastalık için önermiştir. Plinius’un tanımladığı bitkinin dişbudak olup olmadığı tam olarak anlaşılamamıştır. Ortaçağda yazılmış eserlerde dişbudağa oldukça önemli bir yer verilmiştir. 14. yüzyılda yazılmış bir eserde ağaç kabuğunun külü ve yaprakları yara ve kınklann tedavisinde önerilmektedir. Lonicerus bitkinin kökü ve ağaç kabuğunun yara tedavi etme, yapraklarının zehirin etkisini azaltma gücünü övmüş, tohumunun karaciğer hastalıklarında, böbrek sancılarında ve ödemde iyileştirici olduğunu yazmıştır. Matthiolus bitkinin ağaç kabuğunu sarılıkta, kum, taş hastalıklarında; tohumunu kalp çarpıntısında, kum ve taş sancılarında, idrar söktürücü ve afrodizyak olarak, ayrıca kinin gibi kullanmıştır. Avrupa’nın kuzeyinde yaşayan toplumların mitolojisinde dişbudak her şeyi kapsayan dünya ağacıdır. Eski bir Alman inancına göre ise erkek dişbudak ağacından, kadın gürgenden gelmektedir. Tapınakların olduğu yerlere dikilmiştir.
Tıbbi Nitelikleri: Büzücü, güçlendirici, idrar söktürücü, sürücü, terletici.
kullanıldığı Yerler: Ağız kokusu, gut hastalığı, kolesterol, nöralji, peklik, romatizma, selülit, şişmanlık, üre, yaşlanma.
Botanik: Dişbudak 600 bitki türünü kap-sayan zeytingiller ailesindendir. Nemli ve zengin toprakları sever. Anadolu’da bitkinin birçok türü yetişir. Avrupa’da 1600 m’ye, Türkiye’de ise 2100 m’ye kadar görülür. Boyunun 40 m’ye ulaştığı görülen dişbudak yaklaşık 200 yıl yaşar. Kül rengi düz gövdenin çok az çatlağı vardır. Siyah tomurcuklar kadifemsi ve karşılıklıdır. Nisan mayıs aylarında açan kahverengimsi çiçeklerin taç ve çanak yaprakları yoktur. Yapraklar çiçekler açtıktan sonra gelişir. Uzun bir sapın üzerine dizilmiş sarmal durumlu 7-15 yapışık yaprak yumurta biçimlidir ve kenarları dişlidir. Kanatlı olan tohumlar (meyveler) salkım durumundadır.
Nelerinden Yararlanılır: Yapraklarından, az da olsa 2-3 yaşındaki dallarından çıkarılan ağaç kabuğundan ve tohumundan yararlanılır.
Toplanması ve Saklanması: Mayıs haziran aylarında yapışkan bir maddeyle kaplı olan yapraklar toplanır. Üzerinde sıralandıkları sap atıldıktan sonra ince serilerek gölgede kurutulur. 2-3 yaşındaki dallardan baharda veya sonbaharda soyulan ağaç kabuğu da gölgede kurutulur. Yapraklar ve ağaç kabuğu yapay olarak 40°C’nin üzerinde kurutulmamalıdır.
Kokusu ve Tadı: Yapraklarının kendine özgü hafif bir kokusu vardır. Tatları büzücü ve acıdır. Tohumların tadı da acıdır.
Kullanma Biçimleri: İçten ve dıştan uygulanır.
Bitkiden Yararlanma Yöntemleri:
Çay: 1 çay kaşığı yaprak (veya ağaç kabuğu) 150 mi soğuk suda 15 dk demlenir, kaynama noktasına kadar ısıtılır, yaklaşık 5 dk demlenip süzülür. (1 çay kaşığı yaprak yaklaşık 1,2 g’dır.) Günde 2-3 çay fincan sıcak içilir.
Şarap: (F.Bardeau) 60 g yaprak 1 litre kaliteli beyaz şarapta 5-6 gün dinlendirilip süzülür, isteğe göre tatlandırılır. Günde 2-3 şarap bardağı içilir. içindeki Bazı Maddeler: Eterli yağ, flavonoidler, kuersetin, innosit, mannit, kumarin glikozit, acı madde, kauçuk, reçine, tanen, şeker, C vitamini, boya maddeleri, madeni tuzlar.
REÇETELER
Böbrek Kum ve Taşları: Dişbudak kuru ağaç kabuğu 50 g 10 g kuru ağaç kabuğuna 250 ml kaynar su eklenir, 10-15 dk kaynatılır, 5-10 dk demlenip süzülür. 2-3 hafta, yemek saatleri arasında günde 2 çay fincanı içilir. Kür aralıklı olarak tekrarlanır.
Ekzama: Sabun otu yaprak 10 g Tıbbi öküzgözü çiçek 20 g Ceviz ağacı yaprak 35 g Dişbudak yaprak 35 g 20 g karışıma 500 ml kaynar su eklenir, 20 dk demlenip süzülür. Çocuğun yaşına göre günde 1-6 yemek kaşığı verilir.
Kas Sancıları: Dişbudak kuru yaprak 50 g 5 g kuru yaprağa 150 mI kaynar su eklenir, 15-20 dk minip süzülür. Sancı geçinceye kadar yemek saatleri arasında günde 2 çay fincanı içilir.
Kolesterol Düşürücü: Huş ağacı kuru ağaç kabuğu 25 g Dişbudak kuru yaprak 25 g 20 g karışım 1 litre suda 5 dk kaynatılır, 5 dk demlenip süzülür. İlk çay fincanı aç karnına olmak üzere, tüm güne bölünerek içilir.
Nöralji: Dişbudak kuru yaprak 50 g 30 g kuru yaprak 500 ml suda 15-20 dk kaynatılıp süzülür. Çay gazlı beze emdirilir, hafifçe sıkılır, ağrıyan yere bağlanır.
Peklik: Dişbudak taze yaprak suyu 50 ml 10 ml taze yaprak suyu 1 çay kaşığı reçelle karıştırılarak sabahleyin aç karnına içilir.
Romatizma: Dişbudak kuru yaprak 50 g 5 g kuru yaprağa 200 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. 10-15 gün boyunca, yemek saatleri arasında 2 çay fincanı tatlandırılmadan içilerek kür yapılır.
Selülit: Frenküzümü (siyah) yaprak 20 g Dişbudak yaprak 30 g 5 g karışıma 250 ml kaynar su eklenir, 15 dk demlenip süzülür. ilki aç karnına olmak üzere yemek saatleri arasında 3 çay fincanı içilir.
Şişmanlık: Dişbudak kuru yaprak 50 g 10 g kuru yaprağa 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Yemek saatleri arasında günde 2-3 çay fincanı tatlandırılmadan sıcak olarak içilir. Kür aralıklarla ayrı yapılır.
Üre (Biriken Ürenin Atılması İçin): Dişbudak kuru yaprak 50 g 10 g kuru yaprağa 200 mI kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Yemek saatleri arasında günde 3 çay fincanı içilir. Duruma göre kür yapar gibi, 10-15 gün içilebilir.
Yaşlılık Belirtileri: Dişbudak kuru yaprak 50 g 10 g yaprağa 250 ml kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. 1-2 aylık aralarla günde 1-2 çay fincanı içerek 14 günlük kürler yapılır.
Kısa Açıklamalar:
1). Sindirim bozukluğu, dişlerin çürük ve taşlanmış olmasından kaynaklanan ağız kokularında, günde birkaç kere 1-3 dişbudak yaprağı çiğnenmesi önerilmektedir.
2). Taze sürgünlerinden damıtma yöntemiyle elde edilen sıvı kulak ağrısında önerilmektedir.
3). Tohumundan yapılan çay, gut hastalığı, sarılık, ödem, böbrek kum ve taşlarında kullanılır.
4). Beyaz, dayanıklı ve esnek olan odunundan kasnak, fıçı, merdiven ve tekne yapımında kullanılır.