Ergenlik devri 11-12 yaşlarında başlayıp yirmili yaşların başlangıcına kadar süren, süratli bedensel, ruhsal, toplumsal değişiklikleri içeren devrin genel ismidir.
Ergenlik, bireyin gelişim süreci içerisinde çocukluk periyodunun bitişiyle birlikte fizyolojik olarak erişkinliğe ulaşıncaya kadar geçen bir gelişim vaktidir. Bu periyot, fizyolojik manada ikincil cinsiyet karakterlerinin ortaya çıkmasıyla (kızlarda adetle ve göğüslerin büyümesiyle; erkeklerde ise yüzde kılların çıkması ve sesin kalınlaşmasıyla) başlayan genel olarak da 13-22 yaşlar ortasını kapsayan bir gelişim vaktidir. UNESCO’nun tarifine bakılırsa ise; bireyin, tahsil gördüğü ve ömrünü kazanmaya çalıştığı için ekonomik bağımsızlığına kavuşamadığı ve uygar durum olarak da evli olmadığı bir gelişim periyottur. Son devirde bu tanımlamaya dayanan, 12-25 yaşlar içinde uzanan ‘Uzamış Ergenlik’ teriminden bahsedilir olmuştur.
Yüzseneler ortasında ergenlik kavramı tüm dünyada değişime uğramıştır. Sanayi devrimindilk evvel, hatta birtakım klasik toplumlarda hala görüldüğü üzere, okula gitme müddetinin kısa olduğu, çocukların erken yaşlarda usta-çırak alakasıyla meslek sahibi olmaya yönlendirildiği ortamlarda çocukluktan erişkinliğe geçiş erken yaşlarda olabilmektedir. Günümüzde ise uzun bir eğitim sürecine bağlı olarak mesleksel kimliğin geç kazanılması ve ergenin ailesine ekonomik açıdan bağımlı kalmaya devam etmesi ergenlik devrini uzatmıştır.
Her bireyde bu periyodun ne vakit başlayacağı, ne vakit sona ereceği, nasıl ahenk problemleri ile karşılaşılacağı,bunlarla nasıl başa çıkılacağı ve hangi kazanımların gerçekleşeceği bireye mahsus bir müddetçtir.
Ergenlik süreci içerisinde büyüme ve gelişme ekseriyetle 12-16 yaşları içinde sürat kazanır. bu vakitte ergen, vücut algısı kazanma sürecini yaşar. Ülkü beden ölçüleri/ideal vücut imgesi aile, arkadaş kümesi ve toplum tarafınca belirlenir. Gencin vücut imgesine yönelik olumsuz niyetler benlik hürmetini da olumsuz tesirler.
Ergenlik devri; kimlik gelişimi, aileden ayrışma, duygusal bağlar, arakadaşlık bağlantıları, toplumsal hayat, sanal dünya, bir kümeye ilişkin olma kazanımlarının kıymet kazandığı, gerçekleştiği periyottur. Çocukluktan erişkinlğine geçen birey hayatın bu periyodunda farklı tecrübeleri ve problemleri deneyim eder.
Kimliğin kazanılması, ergenlik devrinin en değerli psikososyal tarafıdır. Ergen kimliği; fizikî, bilişsel ve toplumsal yeteneklerin gelişmenini duygusal ve ruhsal olgunlaşmayı ve cinsel yönelimi ortasında barındıran cinsel kimliği içerir. Cinsel kimlik, bireyin kendi vücudunu ve benliğini makul bir cinsiyet ortasında algılaması, kabullenmesi, tavır ve davranışlarında benimsediği cinsiyetle uyumlu halde yaşayabilmesidir. Cinsel kimlik bireyin iç dünyasında kendisini hangi cinsiyet ortasında algıladığını belirler. Çocuk, cinsel kimliğini ve rolünü erken çocukluk devrinde, hayatın birinci senelerında kazanmaya başlar ve ergenlik periyodunun sonuna hakikat gelişmesini tamamlar.
Ergenlik periyodunda kimlik oluşum süreciyle birlikte bilişsel gelişmenin hızlanır, dürtüsel ihtiyaçlarda ve his yoğunluğunda artış olur, preödipal ve ödipal çatışmalar bir daha alevlenir. Ergenlik devri bu istikametiyle çocuklukta halledilememiş meselelerin tahlili için fırsat sunar. İlgiler ve bağlanma paternleri bir daha gözden geçirilir.
Anne babadan ayrılma kişiselleşme kimlik edinme sürecinin kıymetli bir modülüdür. Ergen uğruna gayret ettiği kimliği konumlandırırken sonları dener, aileden uzaklaşırken akranlarına sığınır. Kabul edici, demokratik ve sıcak ebeveynlik tavırları kimlik bocalamasının tahlili ve risk alma davranışlarının sıklığı konusunda akran tavırları kadar değerlidir. Duygusal açıdan yakın ve destekleyici, baskıcı ve yasaklayıcı olmayan, uyumlu aile alakaları ergenin riskli davranışlara karışmasını engellemekte; ergenin olumsuz akran kümeleriyle bir arada olma mümkünlüğünü azaltarak, akran kümesinin olumsuz tesirlerinden ergeni korumaktadır
Ergenlik periyodunda boyunca nöral ağların bir daha yapılandığı, birtakım beyin bölgelerinde değişiklikler olduğu bilinmektedir. Beyindeki bu yapısal ve kimyasal değişiklikler his düzenleme ve karar alma sistemlerini tesirler. Ergen kimlik edinme sürecinde kimi vakit fazlaca zorlanabilir, üzülüp öfkelenebilir… En hayli istediği ise şartsız kabul görmek ve anlaşılmaktır…
Bu ihtiyacı onların kimliklerine hürmet duyarak ve sağlıklı sonları koruyarak karşılayabilmek dileğiyle…
Dr. Başak KARABUCAK
Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı
Ergenlik, bireyin gelişim süreci içerisinde çocukluk periyodunun bitişiyle birlikte fizyolojik olarak erişkinliğe ulaşıncaya kadar geçen bir gelişim vaktidir. Bu periyot, fizyolojik manada ikincil cinsiyet karakterlerinin ortaya çıkmasıyla (kızlarda adetle ve göğüslerin büyümesiyle; erkeklerde ise yüzde kılların çıkması ve sesin kalınlaşmasıyla) başlayan genel olarak da 13-22 yaşlar ortasını kapsayan bir gelişim vaktidir. UNESCO’nun tarifine bakılırsa ise; bireyin, tahsil gördüğü ve ömrünü kazanmaya çalıştığı için ekonomik bağımsızlığına kavuşamadığı ve uygar durum olarak da evli olmadığı bir gelişim periyottur. Son devirde bu tanımlamaya dayanan, 12-25 yaşlar içinde uzanan ‘Uzamış Ergenlik’ teriminden bahsedilir olmuştur.
Yüzseneler ortasında ergenlik kavramı tüm dünyada değişime uğramıştır. Sanayi devrimindilk evvel, hatta birtakım klasik toplumlarda hala görüldüğü üzere, okula gitme müddetinin kısa olduğu, çocukların erken yaşlarda usta-çırak alakasıyla meslek sahibi olmaya yönlendirildiği ortamlarda çocukluktan erişkinliğe geçiş erken yaşlarda olabilmektedir. Günümüzde ise uzun bir eğitim sürecine bağlı olarak mesleksel kimliğin geç kazanılması ve ergenin ailesine ekonomik açıdan bağımlı kalmaya devam etmesi ergenlik devrini uzatmıştır.
Her bireyde bu periyodun ne vakit başlayacağı, ne vakit sona ereceği, nasıl ahenk problemleri ile karşılaşılacağı,bunlarla nasıl başa çıkılacağı ve hangi kazanımların gerçekleşeceği bireye mahsus bir müddetçtir.
Ergenlik süreci içerisinde büyüme ve gelişme ekseriyetle 12-16 yaşları içinde sürat kazanır. bu vakitte ergen, vücut algısı kazanma sürecini yaşar. Ülkü beden ölçüleri/ideal vücut imgesi aile, arkadaş kümesi ve toplum tarafınca belirlenir. Gencin vücut imgesine yönelik olumsuz niyetler benlik hürmetini da olumsuz tesirler.
Ergenlik devri; kimlik gelişimi, aileden ayrışma, duygusal bağlar, arakadaşlık bağlantıları, toplumsal hayat, sanal dünya, bir kümeye ilişkin olma kazanımlarının kıymet kazandığı, gerçekleştiği periyottur. Çocukluktan erişkinlğine geçen birey hayatın bu periyodunda farklı tecrübeleri ve problemleri deneyim eder.
Kimliğin kazanılması, ergenlik devrinin en değerli psikososyal tarafıdır. Ergen kimliği; fizikî, bilişsel ve toplumsal yeteneklerin gelişmenini duygusal ve ruhsal olgunlaşmayı ve cinsel yönelimi ortasında barındıran cinsel kimliği içerir. Cinsel kimlik, bireyin kendi vücudunu ve benliğini makul bir cinsiyet ortasında algılaması, kabullenmesi, tavır ve davranışlarında benimsediği cinsiyetle uyumlu halde yaşayabilmesidir. Cinsel kimlik bireyin iç dünyasında kendisini hangi cinsiyet ortasında algıladığını belirler. Çocuk, cinsel kimliğini ve rolünü erken çocukluk devrinde, hayatın birinci senelerında kazanmaya başlar ve ergenlik periyodunun sonuna hakikat gelişmesini tamamlar.
Ergenlik periyodunda kimlik oluşum süreciyle birlikte bilişsel gelişmenin hızlanır, dürtüsel ihtiyaçlarda ve his yoğunluğunda artış olur, preödipal ve ödipal çatışmalar bir daha alevlenir. Ergenlik devri bu istikametiyle çocuklukta halledilememiş meselelerin tahlili için fırsat sunar. İlgiler ve bağlanma paternleri bir daha gözden geçirilir.
Anne babadan ayrılma kişiselleşme kimlik edinme sürecinin kıymetli bir modülüdür. Ergen uğruna gayret ettiği kimliği konumlandırırken sonları dener, aileden uzaklaşırken akranlarına sığınır. Kabul edici, demokratik ve sıcak ebeveynlik tavırları kimlik bocalamasının tahlili ve risk alma davranışlarının sıklığı konusunda akran tavırları kadar değerlidir. Duygusal açıdan yakın ve destekleyici, baskıcı ve yasaklayıcı olmayan, uyumlu aile alakaları ergenin riskli davranışlara karışmasını engellemekte; ergenin olumsuz akran kümeleriyle bir arada olma mümkünlüğünü azaltarak, akran kümesinin olumsuz tesirlerinden ergeni korumaktadır
Ergenlik periyodunda boyunca nöral ağların bir daha yapılandığı, birtakım beyin bölgelerinde değişiklikler olduğu bilinmektedir. Beyindeki bu yapısal ve kimyasal değişiklikler his düzenleme ve karar alma sistemlerini tesirler. Ergen kimlik edinme sürecinde kimi vakit fazlaca zorlanabilir, üzülüp öfkelenebilir… En hayli istediği ise şartsız kabul görmek ve anlaşılmaktır…
Bu ihtiyacı onların kimliklerine hürmet duyarak ve sağlıklı sonları koruyarak karşılayabilmek dileğiyle…
Dr. Başak KARABUCAK
Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı