Eşyanın tabiatı
MEHMET ÇELİK – “Bir arkadaşım, benimkiyle birebir marka, tıpkı model ve birebir yıl üretilmiş motosikletini tamir için getirdiğinde test sürüşü için çıkardım ve inanılması güç fakat üretildiği fabrikanın bile birebir olduğunu gördüm. Bütün bu aynılığa karşın açıkça görülüyordu ki benim motosikletimden büsbütün farklı bir biçimde uzun vakit evvel yalnızca ona has bir his, bir sürüş farkı ve değişik bir ses edinmişti.” Robert M. Pirsig, kült kitabı “Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı”nda bu biçimde yazmış.
Geçen gün arasındakileri unuttuğumu görüp bu kitabı bir daha okumaya başladım ve motosikletlerle dolmakalemler içindeki bağı bir daha gördüm: Birebir yıl ve tıpkı model ve tıpkı uca sahip dolmakalemler de kullanıldıkça kullanıcısına mahsus bir his, yazım farkı ve değişik bir ses edinir. aslına bakarsan bu niçinle bence bir dolmakalem kullanıcısından kalemini isteyip çalakalem bir yere yazmak ayıp sayılır. En azından ben bu biçimde bir görgü kuralını uygulamaktan yanayım zira pahası ne olursa olsun size ilişkin bir kalemi oburu kullandığında sonuç hiç de beklendiği üzere olmuyor. Hele epeyce sevdiğiniz “kıymetliniz” olarak gördüğünüz bir kalem ise çıkarıp göstermek bile istemezsiniz.
Korumak zahmetlidir
Tahminen bir hüsnükuruntu lakin kimse sizin üzere kullanamadığı için ve sizin gösterdiğiniz ihtimamı gösteremediği için o kalem geri alındığında her vakit bir tuhaflık olur. kimi vakit kıramadığınız biri çıkar, epeyce sevdiğiniz saydığınız biri kaleminizi ister ve denemek için hoyratça kapağını çekiştirir, ben de “aman, bir saniye, bu kalem vidalı lütfen çevirerek açın” diye yalvarmakla ağlamak ortası bir sesle konuşurum. Sevilen kalemi korumak zahmetlidir
Galiba 12 yıl oldu, İstanbul’da Sirkeci’deki Büyük Postane’nin yanındaki sokakta bulunan tamirci Murat Usta’nın (onunla birlikte lakin iki kişinin sığabildiği) küçük kulübesinden kullanılmış bir Sheaffer NoNonsense almıştım. Bendilk evvelki kişi o denli hoş kullanmış ki bu kalemi benzerilerini fazlaca görsem de birebirini bu vakte kadar hiç nazaranmedim. vakit içinde ben kaleme kalem de bana alıştı ve artık ondan ayrılamıyorum. Bu niçinle kimi vakit Tolkien üstadın yazdığı “Yüzüklerin Efendisi” kitabındaki Gollum karakteri üzere ne vakit bu Sheaffer’ı kullansam sesleri çarpıtarak “kıymetlimiss” diyesim geliyor. (Hatta kaybolduğu vakit araması kolay olsun diye bir kuyumcuya gidip kalemin zirvesine oniks taşından bir modül eklettim.)
Zira bu kalemle yazmak büyük bir haz veriyor, kalemin ucu kâğıt çeşidi ayırt etmeksizin her vakit yumuşacık bir dokunuşla yazıyor. Dolmakalemi başka kalemlerden ayıran değerli bir fark da budur, kağıdı eze eze yazmak zorunda değilsiniz, yavaşça bir baskı kâfi. Bendeki örnekte ise dokunmak bile yetiyor, mürekkep hiç dağılmıyor, çizgiler daima birebir kaliteyi koruyor ve bu biçimde bir kalemle yazı yazmak bir nevi harika güçlere sahip olduğum yanılgısına niye oluyor. Tatlı bir yanılgı bu. Her kalemsever bir arayış ortasındadır ve benzeri bir duyguyu yaşamak ister.
Her yeni kalem büyük bir heyecan demektir. Sanki o mu? Sanki istediğim üzere yazıyor mu? Öyküsü var mı? Üzere gibisi sorulara sahibiz. Hepimiz o mükemmel kalemi arıyoruz. Yumuşak altın uçlu, gövdesinden ışıltılar çıkan, büyük bir ustanın tezgahında doğmuş, az bulunur bir reçiniçin üretilmiş, el sanatlarının türlü örnekleri üzerinde icra edilmiş, güya elinizi uzatınca manyetik bir bağ varmış üzere elinize yapışan ve bakması bile keyif veren o büyülü kalem nerede sanki? Tahminen de kalemliğimizde duruyor.
Haftanın mürekkebi: Sailor Kiwaguro
Kiwaguro, Japonca “karanlık” manasına geliyormuş. Pigment bazlı nano partiküllere sahip Kiwaguro, suya sağlam ve parlak siyah bir mürekkep. (Evet bu çağda mürekkepler artık klâsik prosedürlerle yapılmıyor, kimya biliminin günümüzde eriştiği seviye artık kalemseverlere de hizmet ediyor.)
Haftanın defteri: Lamy A5
Kaliteli çizgili defter arayan, yanında soluk kılavuz çizgileri de olsun diyenler için nefis bir defter. Kılavuz çizgileri yazısını geliştirmek isteyenler için kıymetli bir ayrıntı.
Haftanın kitabı: Saatler
Saatlerle ilgili bir kitabı en uygun kim çevirir? şüphesiz saatlerden anlayan biri. Daha da düzgünü bir saat editörü. Tahminen de bir saat mecmuasının yöneticisi ve bir ayağı İsviçre’de olan biri. Çevirinin epeyce düzgün olmasını isterseniz bir Türkolog da âlâ bir seçim olabilir. her neyse ki hepsi birebir kişi. Yedi yıldır Esquire Big Watch Book mecmuasını yöneten, bununla birlikte Esquire mecmuasının de saat editörü olan Özge Dinç’in çevirdiği Saatler kitabı, ortalarında sanatkarlar, atletler, mucitler, bestekarlar, direktörler, müellifler, fotoğrafçılar, toplumsal bilimciler ve saat ustalarının yer aldığı biroldukça insanın hikayesini anlatıyor.
Yalnızca beşerler değil, IWC, Patek Philippe, Breguet, Audemars Piguet, Ulysse Nardin, Rolex, TAG Heuer, Jacob & Co., Mondaine, Victorinox, Christophe Claret, Hublot, Zenith, Harry Winston, Montblanc, Omega, Jaeger-LeCoultre, Vacheron Constantin ve Cartier üzere saat markalarından da kelam ediliyor.
Kitaptaki en farklı hikayelerden birinin kahramanı bir süre Hindistan’da yaşayan William Strachey isimli bir İngiliz. Kendisi 50 yıldan fazla bir süre boyunca İngiltere’de günlük hayatını inatla Kalküta saatine bakılırsa hayatış birisi. Kendisi çay saatinde kahvaltı yapıyor, akşam vakti mum ışığında öğlen yemeği yiyor, tren seferleri, alışveriş ve banka saatleri üzere gündelik ömrün öbür rutinlerine ait kesin hesaplamalar yapmak zorunda kalıyormuş. Lakin birkaç yıl daha sonra işler daha da karışmış; Kalküta saati Hindistan’ın geri kalanına nazaran 24 dakika daha ileriye gidince, Strachey’nin vakti Londra saatine nazaran 5 saat 54 dakika ileriye gitmiş.
Baklava tadında bir saat: Batavi
Mikro markalar saatseverlerin yeni gözdesi, bunlardan biri de Amsterdam merkezli Batavi, kurucusu da Hollanda’da yaşayan Uğur Mamak
Bir saatin kadranında baklava deseni görür görmez evvel şaşırmak daha sonra “yok değildir, bizim bildiğimiz baklava ile ilgisi yoktur” deyip bir daha de merakla bakınca ikinci kere şaşırmak her vakit başa gelen iş değildir. Fakat Hollanda’da yaşayan Uğur Mamak işte insanı ikinci defa şaşırtmayı başaran mikro saat markası Batavi’nin kurucusu ve başarılı bir teşebbüsçü.
Saatçilik dünyası pandemiye karşın bir daha kıpır kıpır, mikro markalar bu güç periyotta farklı arayışta olan koleksiyoncular için ilaç üzere görülüyor. Birkaç bireyden oluşan butik üreticiler, hoş bir fikre sahip, gerekli maliyeti girişimcilerden yahut internet üzerinden sipariş yoluyla yani bir “kickstarter” gibisi projelerle müşterilerden bir ölçü peşinat alarak yola çıkıyor.
Batavi, günümüzde Hollanda hudutları ortasında küçük bir yerleşim yeri ancak tarihte Roma İmparatorluğu’na baş tutan, özgürlüğüne düşkün, mücadeleci ve cesaretli insanların yaşadığı bir yer. Uğur Mamak da markasını oluştururken hem vintage saatlerden tıpkı vakitte bu hikayeden ilham almış. Kendisi de birkaç başarısız teşebbüsten daha sonra Ekim 2019’da Bavati’yi kurmuş. Nisan 2020’de üretime başladığı “Kosmopoliet GMT” ile büyük ilgi görmüş. Uğur Mamak, baklava desenli “Architect“ modelini de annesinin baklavayı kesme biçiminden ve mimariden ilham alarak tasarlamış.
MEHMET ÇELİK – “Bir arkadaşım, benimkiyle birebir marka, tıpkı model ve birebir yıl üretilmiş motosikletini tamir için getirdiğinde test sürüşü için çıkardım ve inanılması güç fakat üretildiği fabrikanın bile birebir olduğunu gördüm. Bütün bu aynılığa karşın açıkça görülüyordu ki benim motosikletimden büsbütün farklı bir biçimde uzun vakit evvel yalnızca ona has bir his, bir sürüş farkı ve değişik bir ses edinmişti.” Robert M. Pirsig, kült kitabı “Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı”nda bu biçimde yazmış.
Geçen gün arasındakileri unuttuğumu görüp bu kitabı bir daha okumaya başladım ve motosikletlerle dolmakalemler içindeki bağı bir daha gördüm: Birebir yıl ve tıpkı model ve tıpkı uca sahip dolmakalemler de kullanıldıkça kullanıcısına mahsus bir his, yazım farkı ve değişik bir ses edinir. aslına bakarsan bu niçinle bence bir dolmakalem kullanıcısından kalemini isteyip çalakalem bir yere yazmak ayıp sayılır. En azından ben bu biçimde bir görgü kuralını uygulamaktan yanayım zira pahası ne olursa olsun size ilişkin bir kalemi oburu kullandığında sonuç hiç de beklendiği üzere olmuyor. Hele epeyce sevdiğiniz “kıymetliniz” olarak gördüğünüz bir kalem ise çıkarıp göstermek bile istemezsiniz.
Korumak zahmetlidir
Tahminen bir hüsnükuruntu lakin kimse sizin üzere kullanamadığı için ve sizin gösterdiğiniz ihtimamı gösteremediği için o kalem geri alındığında her vakit bir tuhaflık olur. kimi vakit kıramadığınız biri çıkar, epeyce sevdiğiniz saydığınız biri kaleminizi ister ve denemek için hoyratça kapağını çekiştirir, ben de “aman, bir saniye, bu kalem vidalı lütfen çevirerek açın” diye yalvarmakla ağlamak ortası bir sesle konuşurum. Sevilen kalemi korumak zahmetlidir
Galiba 12 yıl oldu, İstanbul’da Sirkeci’deki Büyük Postane’nin yanındaki sokakta bulunan tamirci Murat Usta’nın (onunla birlikte lakin iki kişinin sığabildiği) küçük kulübesinden kullanılmış bir Sheaffer NoNonsense almıştım. Bendilk evvelki kişi o denli hoş kullanmış ki bu kalemi benzerilerini fazlaca görsem de birebirini bu vakte kadar hiç nazaranmedim. vakit içinde ben kaleme kalem de bana alıştı ve artık ondan ayrılamıyorum. Bu niçinle kimi vakit Tolkien üstadın yazdığı “Yüzüklerin Efendisi” kitabındaki Gollum karakteri üzere ne vakit bu Sheaffer’ı kullansam sesleri çarpıtarak “kıymetlimiss” diyesim geliyor. (Hatta kaybolduğu vakit araması kolay olsun diye bir kuyumcuya gidip kalemin zirvesine oniks taşından bir modül eklettim.)
Zira bu kalemle yazmak büyük bir haz veriyor, kalemin ucu kâğıt çeşidi ayırt etmeksizin her vakit yumuşacık bir dokunuşla yazıyor. Dolmakalemi başka kalemlerden ayıran değerli bir fark da budur, kağıdı eze eze yazmak zorunda değilsiniz, yavaşça bir baskı kâfi. Bendeki örnekte ise dokunmak bile yetiyor, mürekkep hiç dağılmıyor, çizgiler daima birebir kaliteyi koruyor ve bu biçimde bir kalemle yazı yazmak bir nevi harika güçlere sahip olduğum yanılgısına niye oluyor. Tatlı bir yanılgı bu. Her kalemsever bir arayış ortasındadır ve benzeri bir duyguyu yaşamak ister.
Her yeni kalem büyük bir heyecan demektir. Sanki o mu? Sanki istediğim üzere yazıyor mu? Öyküsü var mı? Üzere gibisi sorulara sahibiz. Hepimiz o mükemmel kalemi arıyoruz. Yumuşak altın uçlu, gövdesinden ışıltılar çıkan, büyük bir ustanın tezgahında doğmuş, az bulunur bir reçiniçin üretilmiş, el sanatlarının türlü örnekleri üzerinde icra edilmiş, güya elinizi uzatınca manyetik bir bağ varmış üzere elinize yapışan ve bakması bile keyif veren o büyülü kalem nerede sanki? Tahminen de kalemliğimizde duruyor.
Haftanın mürekkebi: Sailor Kiwaguro
Kiwaguro, Japonca “karanlık” manasına geliyormuş. Pigment bazlı nano partiküllere sahip Kiwaguro, suya sağlam ve parlak siyah bir mürekkep. (Evet bu çağda mürekkepler artık klâsik prosedürlerle yapılmıyor, kimya biliminin günümüzde eriştiği seviye artık kalemseverlere de hizmet ediyor.)
Haftanın defteri: Lamy A5
Kaliteli çizgili defter arayan, yanında soluk kılavuz çizgileri de olsun diyenler için nefis bir defter. Kılavuz çizgileri yazısını geliştirmek isteyenler için kıymetli bir ayrıntı.
Haftanın kitabı: Saatler
Saatlerle ilgili bir kitabı en uygun kim çevirir? şüphesiz saatlerden anlayan biri. Daha da düzgünü bir saat editörü. Tahminen de bir saat mecmuasının yöneticisi ve bir ayağı İsviçre’de olan biri. Çevirinin epeyce düzgün olmasını isterseniz bir Türkolog da âlâ bir seçim olabilir. her neyse ki hepsi birebir kişi. Yedi yıldır Esquire Big Watch Book mecmuasını yöneten, bununla birlikte Esquire mecmuasının de saat editörü olan Özge Dinç’in çevirdiği Saatler kitabı, ortalarında sanatkarlar, atletler, mucitler, bestekarlar, direktörler, müellifler, fotoğrafçılar, toplumsal bilimciler ve saat ustalarının yer aldığı biroldukça insanın hikayesini anlatıyor.
Yalnızca beşerler değil, IWC, Patek Philippe, Breguet, Audemars Piguet, Ulysse Nardin, Rolex, TAG Heuer, Jacob & Co., Mondaine, Victorinox, Christophe Claret, Hublot, Zenith, Harry Winston, Montblanc, Omega, Jaeger-LeCoultre, Vacheron Constantin ve Cartier üzere saat markalarından da kelam ediliyor.
Kitaptaki en farklı hikayelerden birinin kahramanı bir süre Hindistan’da yaşayan William Strachey isimli bir İngiliz. Kendisi 50 yıldan fazla bir süre boyunca İngiltere’de günlük hayatını inatla Kalküta saatine bakılırsa hayatış birisi. Kendisi çay saatinde kahvaltı yapıyor, akşam vakti mum ışığında öğlen yemeği yiyor, tren seferleri, alışveriş ve banka saatleri üzere gündelik ömrün öbür rutinlerine ait kesin hesaplamalar yapmak zorunda kalıyormuş. Lakin birkaç yıl daha sonra işler daha da karışmış; Kalküta saati Hindistan’ın geri kalanına nazaran 24 dakika daha ileriye gidince, Strachey’nin vakti Londra saatine nazaran 5 saat 54 dakika ileriye gitmiş.
Baklava tadında bir saat: Batavi
Mikro markalar saatseverlerin yeni gözdesi, bunlardan biri de Amsterdam merkezli Batavi, kurucusu da Hollanda’da yaşayan Uğur Mamak
Bir saatin kadranında baklava deseni görür görmez evvel şaşırmak daha sonra “yok değildir, bizim bildiğimiz baklava ile ilgisi yoktur” deyip bir daha de merakla bakınca ikinci kere şaşırmak her vakit başa gelen iş değildir. Fakat Hollanda’da yaşayan Uğur Mamak işte insanı ikinci defa şaşırtmayı başaran mikro saat markası Batavi’nin kurucusu ve başarılı bir teşebbüsçü.
Saatçilik dünyası pandemiye karşın bir daha kıpır kıpır, mikro markalar bu güç periyotta farklı arayışta olan koleksiyoncular için ilaç üzere görülüyor. Birkaç bireyden oluşan butik üreticiler, hoş bir fikre sahip, gerekli maliyeti girişimcilerden yahut internet üzerinden sipariş yoluyla yani bir “kickstarter” gibisi projelerle müşterilerden bir ölçü peşinat alarak yola çıkıyor.
Batavi, günümüzde Hollanda hudutları ortasında küçük bir yerleşim yeri ancak tarihte Roma İmparatorluğu’na baş tutan, özgürlüğüne düşkün, mücadeleci ve cesaretli insanların yaşadığı bir yer. Uğur Mamak da markasını oluştururken hem vintage saatlerden tıpkı vakitte bu hikayeden ilham almış. Kendisi de birkaç başarısız teşebbüsten daha sonra Ekim 2019’da Bavati’yi kurmuş. Nisan 2020’de üretime başladığı “Kosmopoliet GMT” ile büyük ilgi görmüş. Uğur Mamak, baklava desenli “Architect“ modelini de annesinin baklavayı kesme biçiminden ve mimariden ilham alarak tasarlamış.