F-16 talebi şayet olmazsa seçenekler masada
Aydın Hasan / Ankara – Türkiye; Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinden kademeli olarak çıkarılacak savaş uçakları niçiniyle hava gücünün önümüzdeki sekiz yıllık devirde zaafa uğramaması için ABD’den 40 adet F-16 satın alma ile 80 adet F-16 savaş uçağının modernizasyonu talebinde bulundu. ABD’den bu talebe olumlu karşılık gelmemesi durumunda Türkiye; İngiltere, Fransa yahut Rusya üzere ülkelerden yeni jenerasyon savaş uçağı alımını gündemine alabilecek.
ABD, İngiltere ve İsrail 5. Kuşak F-35 savaş uçağını kullanmaya başladı. Rusya, 5. Kuşak SU-57 projesinde kıymetli bir basamağa geldi. Rusya, Çin ve Mısır, 4++ Jenerasyon olarak nitelenen SU-35’i envanterinde tutuyor. Yunanistan, Fransa’dan 4+ Kuşak Dassault Rafale satın aldı. Türkiye’nin sahip olduğu F-16 savaş uçağı sayısı ise 245. Türkiye, 50’ye yakın da F-4 2020 savaş uçağına sahip. F-16’lar 1987’de hizmete girdi. 1974’te hizmete giren F-4 uçakları ise sonrasındasında modernize edildi.
Ulusal jet projesi
Türk Hava Kuvvetleri, 2020’den itibarilk evvel F-4, akabinde da F-16 savaş uçaklarını basamaklı olarak envanterinden çıkarmaya başladı. Lakin hava taarruz gücünde bir boşluğun doğmaması için bu uçakların yerine geçecek jetlerin evvel envantere alınması planlandı.
Bu planlama çerçevesinde de, iki jet tipi öne çıktı. Türkiye, 100 adet F-35 alımını planladı. Türkiye, 2023’ten itibaren ise ulusal muharip uçağı TF-X’ın üretimine başlayacak. Türkiye, 2020 yılların sonu ve 2030’lu senelerda hava taarruz gücünü yüklü olarak TF-X ve F-35 jetlerine nazaran planladı. Türkiye’nin denizlerdeki gücünü global ölçeğe taşıyabilecek TCG Anadolu amiral gemisi bile; beraberinde F-35B üzere dikey aralıkta kalkış yapabilecek taktik savaş uçaklarını konuşlandırabilecek özellikte planlandı. Lakin ABD, Rusya’dan uzun menzilli S-400 savunma sistemi alması niçiniyle Türkiye’yi 5. kuşak savaş uçağı olan F-35 programından hukuksal açıdan tartışmalı bir biçimde çıkardı. Türkiye, Ulusal Savaş Uçağı’nın envantere 2030’da girecek olması niçiniyle önümüzdeki 8 yıllık periyotta hava gücünde oluşabilecek zaafiyeti engllemek için bir dizi seçeneği gündemine aldı.
Uzmanlar; ABD’den F-16 satın alma ve modernizasyon talepleri teşebbüsünün bu çerçevede ele alınması gerektiği üzerinde duruyor. Talebin ABD idaresi yahut kongre tarafınca kabul edilmemesi durumunda ise Türkiye, yeni seçenekleri gündemine alabilecek. Bu seçenekler içinde Fransa ve İngiltere’den savaş uçağı satın alma ile Rusya’dan SU-35 yahut SU-37 üzere yeni jenerasyon savaş uçağı satın alma da yer alabilecek.
‘İlişkiler için kıymetli bir test’
Asker kökenli akademisyenlerden İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesi Murat Aslan şu görüşleri paylaştı: “ABD hayır derse, bu örtülü ambargo tezlerinin geçerliliğini ortaya koyar. S-400 sıkıntısının mazeret olarak ortaya atıldığı anlaşılır. Bu durumda Türkiye savaş uçağı için Rusya üzere öbür alternatif kaynaklara yönelebilir. Türkiye’nin öteki ülkelerle işbirliği yapmasına karşı bu durumda ABD’nin söyleyeceği kelam kalmaz. Bir dönüm noktasına giriyoruz. Türkiye’nin talebi geri çevrilirse savunma sanayii alanında bundan daha sonraki kararları için Türkiye’yi eleştirecek bir odak kalmaz.”
‘Ciddi bir sınav’
SETA Dış Siyaset Araştırmacısı Can Acun, şunları lisana getirdi: “Türkiye – ABD bağlantıları önemli bir imtihandan geçiyor. ABD’nin Türkiye’nin talebi karşısındaki tavrı kıymetli bir emare olacak. ABD, S- 400’ler niçiniyle Türkiye’yi F-35 programından çıkardı. Lakin F-16’larda bu münasebetler kelam konusu değil. ABD, Türkiye’nin talebini yerine getirecek mi yoksa red mi edecek? ABD’nin olumsuz hali Türkiye ile Rusya ilgilerinin güçlenmesinin önünü açar. Bu değerli bir test olacak.”
‘Yunanistan Rafale aldı’
Emekli Tuğgeneral ve İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Naim Babüroğlu, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye, 30 Eylül’de 40 adet F-16 Block 70 satın alma ile 80 adet F-16’nın modernizasyonuyla ilgili talep mektubunu askeri satın alma kanalıyla ABD’ye iletti. Bu talep, evvel Pentagon’da görüşülecek. daha sonra Dışişleri Bakanlığı ele alacak. Şayet ABD idaresi onay verirse kongreye gidecek. ABD Lideri Biden istekli olsa bile kongrenin ‘hayır’ deme yetkisi var. ABD Dışişleri S-400 konusunu görmeyerek onay verdi diyelim, bir daha de kongre Rusya ile bağlantıları öne sürererek bunu bloke edecektir. Ulusal savaş uçağımız 5. kuşak MMU, 2030 yılında envantere girecek. Yunanistan, Fransa’dan 4 artı kuşak olan Rafael aldı. Biz F-35 programından çıkarıldık. Yunanistan, F-35 de alırsa bu biçimde hava – hava güç mücadalesinde bir zaafiyet doğabilir. ABD’den ‘hayır’ karşılığının gelmesi durumunda alakalar etkilenir. Türkiye, bu durumda ya Avrupa’dan Fransa ve İngiltere’den ya da Rusya’dan yeni jenerasyon savaş uçağı almaya yönelecek. Rusya’dan SU-37 alırsanız bu biçimde ABD ile bağlarda her türlü riski göze alırsınız.”
Aydın Hasan / Ankara – Türkiye; Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinden kademeli olarak çıkarılacak savaş uçakları niçiniyle hava gücünün önümüzdeki sekiz yıllık devirde zaafa uğramaması için ABD’den 40 adet F-16 satın alma ile 80 adet F-16 savaş uçağının modernizasyonu talebinde bulundu. ABD’den bu talebe olumlu karşılık gelmemesi durumunda Türkiye; İngiltere, Fransa yahut Rusya üzere ülkelerden yeni jenerasyon savaş uçağı alımını gündemine alabilecek.
ABD, İngiltere ve İsrail 5. Kuşak F-35 savaş uçağını kullanmaya başladı. Rusya, 5. Kuşak SU-57 projesinde kıymetli bir basamağa geldi. Rusya, Çin ve Mısır, 4++ Jenerasyon olarak nitelenen SU-35’i envanterinde tutuyor. Yunanistan, Fransa’dan 4+ Kuşak Dassault Rafale satın aldı. Türkiye’nin sahip olduğu F-16 savaş uçağı sayısı ise 245. Türkiye, 50’ye yakın da F-4 2020 savaş uçağına sahip. F-16’lar 1987’de hizmete girdi. 1974’te hizmete giren F-4 uçakları ise sonrasındasında modernize edildi.
Ulusal jet projesi
Türk Hava Kuvvetleri, 2020’den itibarilk evvel F-4, akabinde da F-16 savaş uçaklarını basamaklı olarak envanterinden çıkarmaya başladı. Lakin hava taarruz gücünde bir boşluğun doğmaması için bu uçakların yerine geçecek jetlerin evvel envantere alınması planlandı.
Bu planlama çerçevesinde de, iki jet tipi öne çıktı. Türkiye, 100 adet F-35 alımını planladı. Türkiye, 2023’ten itibaren ise ulusal muharip uçağı TF-X’ın üretimine başlayacak. Türkiye, 2020 yılların sonu ve 2030’lu senelerda hava taarruz gücünü yüklü olarak TF-X ve F-35 jetlerine nazaran planladı. Türkiye’nin denizlerdeki gücünü global ölçeğe taşıyabilecek TCG Anadolu amiral gemisi bile; beraberinde F-35B üzere dikey aralıkta kalkış yapabilecek taktik savaş uçaklarını konuşlandırabilecek özellikte planlandı. Lakin ABD, Rusya’dan uzun menzilli S-400 savunma sistemi alması niçiniyle Türkiye’yi 5. kuşak savaş uçağı olan F-35 programından hukuksal açıdan tartışmalı bir biçimde çıkardı. Türkiye, Ulusal Savaş Uçağı’nın envantere 2030’da girecek olması niçiniyle önümüzdeki 8 yıllık periyotta hava gücünde oluşabilecek zaafiyeti engllemek için bir dizi seçeneği gündemine aldı.
Uzmanlar; ABD’den F-16 satın alma ve modernizasyon talepleri teşebbüsünün bu çerçevede ele alınması gerektiği üzerinde duruyor. Talebin ABD idaresi yahut kongre tarafınca kabul edilmemesi durumunda ise Türkiye, yeni seçenekleri gündemine alabilecek. Bu seçenekler içinde Fransa ve İngiltere’den savaş uçağı satın alma ile Rusya’dan SU-35 yahut SU-37 üzere yeni jenerasyon savaş uçağı satın alma da yer alabilecek.
‘İlişkiler için kıymetli bir test’
Asker kökenli akademisyenlerden İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi öğretim üyesi Murat Aslan şu görüşleri paylaştı: “ABD hayır derse, bu örtülü ambargo tezlerinin geçerliliğini ortaya koyar. S-400 sıkıntısının mazeret olarak ortaya atıldığı anlaşılır. Bu durumda Türkiye savaş uçağı için Rusya üzere öbür alternatif kaynaklara yönelebilir. Türkiye’nin öteki ülkelerle işbirliği yapmasına karşı bu durumda ABD’nin söyleyeceği kelam kalmaz. Bir dönüm noktasına giriyoruz. Türkiye’nin talebi geri çevrilirse savunma sanayii alanında bundan daha sonraki kararları için Türkiye’yi eleştirecek bir odak kalmaz.”
‘Ciddi bir sınav’
SETA Dış Siyaset Araştırmacısı Can Acun, şunları lisana getirdi: “Türkiye – ABD bağlantıları önemli bir imtihandan geçiyor. ABD’nin Türkiye’nin talebi karşısındaki tavrı kıymetli bir emare olacak. ABD, S- 400’ler niçiniyle Türkiye’yi F-35 programından çıkardı. Lakin F-16’larda bu münasebetler kelam konusu değil. ABD, Türkiye’nin talebini yerine getirecek mi yoksa red mi edecek? ABD’nin olumsuz hali Türkiye ile Rusya ilgilerinin güçlenmesinin önünü açar. Bu değerli bir test olacak.”
‘Yunanistan Rafale aldı’
Emekli Tuğgeneral ve İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Naim Babüroğlu, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye, 30 Eylül’de 40 adet F-16 Block 70 satın alma ile 80 adet F-16’nın modernizasyonuyla ilgili talep mektubunu askeri satın alma kanalıyla ABD’ye iletti. Bu talep, evvel Pentagon’da görüşülecek. daha sonra Dışişleri Bakanlığı ele alacak. Şayet ABD idaresi onay verirse kongreye gidecek. ABD Lideri Biden istekli olsa bile kongrenin ‘hayır’ deme yetkisi var. ABD Dışişleri S-400 konusunu görmeyerek onay verdi diyelim, bir daha de kongre Rusya ile bağlantıları öne sürererek bunu bloke edecektir. Ulusal savaş uçağımız 5. kuşak MMU, 2030 yılında envantere girecek. Yunanistan, Fransa’dan 4 artı kuşak olan Rafael aldı. Biz F-35 programından çıkarıldık. Yunanistan, F-35 de alırsa bu biçimde hava – hava güç mücadalesinde bir zaafiyet doğabilir. ABD’den ‘hayır’ karşılığının gelmesi durumunda alakalar etkilenir. Türkiye, bu durumda ya Avrupa’dan Fransa ve İngiltere’den ya da Rusya’dan yeni jenerasyon savaş uçağı almaya yönelecek. Rusya’dan SU-37 alırsanız bu biçimde ABD ile bağlarda her türlü riski göze alırsınız.”