Futbol sanatının kalemi kramponlar
Can Çırnaz – Futbol tutkunu birçok kişinin ilgilendiği bir husus da, oyunun aslında en kıymetli yanlarından biri olan futbolcu kramponları. Kramponlar, günümüzde birkaç büyük marka tarafınca domine edilen, en son mamüllerin tanıtımı için futbolculara astronomik paraların ödendiği bir alan haline dönüştü. Lakin durum her vakit bu biçimde değildi.
Kramponun tarihi kestirim ettiğinizden çok daha eskilere dayanıyor. Birinci kramponlar, İngiltere Hükümdarı 8.Henry’nin dolabında bulundu. Kramponların hükümdarın şahsi ayakkabıcısı Cornelius Johnson tarafınca 1525 yılında yapıldığı söz ediliyor. Birinci üretilen kramponlar bot formunda bilekliydi. bu vakitte futbolcular demir başlığı olan bu botları giyiyor, toprak alana tutunmak için de botların altına çiviler yerleştiriyordu. 1800’lü yılların sonunda futbolun kuralları netleşene kadar, oyunlar pek sert geçiyor, lokal fabrikalar ve köy kadroları içinde oynanan maçlar kırık kemikler ve travmalarla sonlanıyordu.
Oyunun kurallarının katılaşması ve epeyce daha tanınan hale gelmesiyle, daha uygun ayakkabılar için muhtaçlık arttı. bu biçimdece günümüzde kullanılanlara fazlaca daha benzeyen, deriden, kısa bilekli ve altında yuvarlak formlu çivilerin bulunduğu kramponlar kullanılmaya başlandı.
Birinci renkli krampon!
bu vakitte Gola, Valsport ve Hummel üzere üreticiler yalnızca kahverengi ve siyah deriden üretilen birinci markalı eserleri piyasaya sürdü. Dassler Kardeşler’in 1924 yılında bu piyasaya girişi, futbol tarihini etkileyecek bir adım oldu. Adidas bu vakitte birinci değiştirilebilir çivili kramponları üretti.,
2. Dünya Savaşı’nın akabinde, memleketler arası maçların da artması ve seyahatlerin çoğalmasıyla, daha yavaşça ve çağdaş kramponlar kullanılmaya başlandı. Dünya Kupası’nın da popülerlik kazandığı bu vakitte Adidas ve Puma içindeki rekabet dikkat çekiyordu. Dassler Kardeşler artık Adidas ve Puma markaları altında rakip olmuşlardı.
1960’lı senelerda sentetik gereçlerin de kullanılmasıyla eserler yeterlice gelişti ve hafifçeleşti. Periyodun yıldızı Pele, 1962 Dünya Kupası’nda Puma markalı kramponlarıyla hafızalara kazındı. Lakin Adidas kısa müddette rakibine yetişti ve geçti. bu vakitte Mitre, Asics ve Joma üzere markalar da piyasaya girdi. 1970’li senelerda futbolcular giydikleri marka üzerinden sponsorluk muahedeleriyle para kazanmaya başladılar. bu vakitte birinci sefer renkli bir krampon piyasaya sürüldü. İngiliz futbolcu Alan Ball, beyaz renkli Hummel markalı kramponlarıyla büyük dikkat çekmişti. bu vakitte Adidas ise oyuna damgasını vuracak ve tarihte yerini alacak olan ‘Copa Mundial’ modelini piyasaya sürdü. İtalyan markası Diadora da bu vakitte oyuna dahil oldu.
‘Kauçuk’ mucizesi!
1980’li ve 90’lı senelerda teknolojik gelişmeler kramponlara da yansıdı. Bunun en dikkat alımlı örneği eski Liverpool oyuncusu Craig Johnston’ın futbolu bıraktıktan daha sonra ürettiği prototip oldu. Kramponun üzerine kauçuk kesimler ekleyerek topa daha rahat istikamet verileceğini sav eden Johnston’ın üretimi, evvelce tüm büyük markalar tarafınca reddedildi. Adidas bu vakitte maddi olarak epeyce güç bir durumda ve iflasın eşiğindeydi. Fikrinin gerisinde duran Johnston, kendisini reddeden Adidas’a giderek bir toplantıyı bastı ve hazırladığı görüntüyü izletti.
Yöneticilerin görüntüyü izledikten daha sonra Johnston’ı ayakta alkışladığı ve kendisiyle özel mutabakat imzalanması için talimat verdiği tabir edilir. Bu sayede Adidas’ın ‘Predator’ ismini verdiği model seri üretime girdi ve krampon tarihinde bir mihenk taşı oldu.
94’te ABD’deki Dünya Kupası’yla lansmanı yapılan Predator büyük bir muvaffakiyet getirdi. Lakin bu vakitte sahneye bir öbür büyük ismin girişine şahit olduk. 90’lı senelerda, daha evvel bu alanda önemli bir faaliyet göstermeyen Nike, futbol kramponlarının piyasaya sürdü. Birinci senelerda Adidas’ın gerisinde kalan Nike, bilhassa 90’lı yılların sonları ve 2000’li senelerda büyük bir sıçrama yaparak futbol pazarının en kıymetli markalarından biri haline geldi ve fazlaca sayıda yıldız isim ile anlaştı. Son senelerda artık kramponlar çoklukla deriden değil, sentetik ve yavaşça materyallerden üretiliyor; devrimsel özelliklerden fazla, dikkat alımlı renkleri ve futbolcu sponsorluklarıyla pastadan hisse almaya çalışıyor.
Gelmiş geçmiş en ikonik kramponlar
1 – Adidas Copa Mundial: Diego Maradona ve Franz Beckenbauer tarafınca giyilmiş bir efsane. 80’li ve 90’lı senelerda büyüyenler bu kramponların tüm dünyada yeşil alanlara hakim olduğunu hatırlayacaktır. ‘İkonik’ sözünün kelamlık manası bu kramponlar.
2 – Adidas Predator Mania: Predator serisinin epey sayıda modeli bu listede yer alabilir lakin bunların en ünlüsü hiç elbet ‘Mania’ modeli. David Beckham’ın 2002 Dünya Kupası’nda kullandığı bu modeli ayrıyeten Zidane, Del Piero, Rui Costa, Gerrard ve Xavi üzere isimler giydi.
3 – Nike Mercurial: Nike’ın en başarılı serilerinden biri olan kramponun en unutulmaz birinci modeli; Brezilya bayrağı renkleriyle süslü olan ve ‘gerçek’ Ronaldo’nun ayağında bakılırsameye alıştığımız versiyonu. 98 Dünya Kupası’nı finalde kaybeden Ronaldo’nun bu kramponu efsane olarak anılıyor.
4 Puma King: Puma’nın en ikonik kramponu. Pele, Maradona, Cruyff üzere isimlerin bu modeli tercih ettiğini söylersek, herbiçimde kâfi olur.
5 Nike Tiempo: Nike’ın futbol dünyasına birinci büyük girişini yaptığı model. Eric Cantona, Paolo Maldini ve Mercurial’a geçmedilk evvel Ronaldo tarafınca giyildi. Cantona’nın yakasını kaldırdığı formasının altında klasik siyah-beyaz renkleriyle unutulmaz bir manzara yarattı. Ronaldinho’nun da tercihiydi.
6 Nike Total 90: Nike’ın büyük atılım yaptığı periyotlarda piyasaya sürülen modeli. Luis Figo, Roberto Carlos, Ronaldinho üzere isimler giyiyordu. Lakin modelin asıl başarısı, neredeyse her halı alanda tüm gençlerin tercih ettiği bir model olmasıydı.
7 Adidas Predator Accelerator: 98 Dünya Kupası’yla hafızalara kazınan bir başka krampon. Lakin bu sefer kaybeden Ronaldo’nun değil, kazanan Zidane’ın Predator’leri.
8 Mizuno Wave Cup: ‘Bilen bilir’ tadında bir marka olan Japonya merkezli Mizuno’nun Rivaldo’ya giydirdiği model. Yumuşaklığı ile teknik oyuncuların tercihi.
9 Umbro Speciali: 90’lı yılların unutulmaz modellerinden biri. Bilhassa İngiltere’de büyük sükse yarattı ve Alan Shearer ve Michael Owen üzere isimler tarafınca tercih edildi.
10 Diadora Brasil: İtalyan markası Diadora’nın en akıllarda kalan modeli. Roberto Baggio ve Marco Van Basten tarafınca giyildi. Sarı logosuyla 90’ların bir öbür akıllarda yer eden modeli.
Can Çırnaz – Futbol tutkunu birçok kişinin ilgilendiği bir husus da, oyunun aslında en kıymetli yanlarından biri olan futbolcu kramponları. Kramponlar, günümüzde birkaç büyük marka tarafınca domine edilen, en son mamüllerin tanıtımı için futbolculara astronomik paraların ödendiği bir alan haline dönüştü. Lakin durum her vakit bu biçimde değildi.
Kramponun tarihi kestirim ettiğinizden çok daha eskilere dayanıyor. Birinci kramponlar, İngiltere Hükümdarı 8.Henry’nin dolabında bulundu. Kramponların hükümdarın şahsi ayakkabıcısı Cornelius Johnson tarafınca 1525 yılında yapıldığı söz ediliyor. Birinci üretilen kramponlar bot formunda bilekliydi. bu vakitte futbolcular demir başlığı olan bu botları giyiyor, toprak alana tutunmak için de botların altına çiviler yerleştiriyordu. 1800’lü yılların sonunda futbolun kuralları netleşene kadar, oyunlar pek sert geçiyor, lokal fabrikalar ve köy kadroları içinde oynanan maçlar kırık kemikler ve travmalarla sonlanıyordu.
Oyunun kurallarının katılaşması ve epeyce daha tanınan hale gelmesiyle, daha uygun ayakkabılar için muhtaçlık arttı. bu biçimdece günümüzde kullanılanlara fazlaca daha benzeyen, deriden, kısa bilekli ve altında yuvarlak formlu çivilerin bulunduğu kramponlar kullanılmaya başlandı.
Birinci renkli krampon!
bu vakitte Gola, Valsport ve Hummel üzere üreticiler yalnızca kahverengi ve siyah deriden üretilen birinci markalı eserleri piyasaya sürdü. Dassler Kardeşler’in 1924 yılında bu piyasaya girişi, futbol tarihini etkileyecek bir adım oldu. Adidas bu vakitte birinci değiştirilebilir çivili kramponları üretti.,
2. Dünya Savaşı’nın akabinde, memleketler arası maçların da artması ve seyahatlerin çoğalmasıyla, daha yavaşça ve çağdaş kramponlar kullanılmaya başlandı. Dünya Kupası’nın da popülerlik kazandığı bu vakitte Adidas ve Puma içindeki rekabet dikkat çekiyordu. Dassler Kardeşler artık Adidas ve Puma markaları altında rakip olmuşlardı.
1960’lı senelerda sentetik gereçlerin de kullanılmasıyla eserler yeterlice gelişti ve hafifçeleşti. Periyodun yıldızı Pele, 1962 Dünya Kupası’nda Puma markalı kramponlarıyla hafızalara kazındı. Lakin Adidas kısa müddette rakibine yetişti ve geçti. bu vakitte Mitre, Asics ve Joma üzere markalar da piyasaya girdi. 1970’li senelerda futbolcular giydikleri marka üzerinden sponsorluk muahedeleriyle para kazanmaya başladılar. bu vakitte birinci sefer renkli bir krampon piyasaya sürüldü. İngiliz futbolcu Alan Ball, beyaz renkli Hummel markalı kramponlarıyla büyük dikkat çekmişti. bu vakitte Adidas ise oyuna damgasını vuracak ve tarihte yerini alacak olan ‘Copa Mundial’ modelini piyasaya sürdü. İtalyan markası Diadora da bu vakitte oyuna dahil oldu.
‘Kauçuk’ mucizesi!
1980’li ve 90’lı senelerda teknolojik gelişmeler kramponlara da yansıdı. Bunun en dikkat alımlı örneği eski Liverpool oyuncusu Craig Johnston’ın futbolu bıraktıktan daha sonra ürettiği prototip oldu. Kramponun üzerine kauçuk kesimler ekleyerek topa daha rahat istikamet verileceğini sav eden Johnston’ın üretimi, evvelce tüm büyük markalar tarafınca reddedildi. Adidas bu vakitte maddi olarak epeyce güç bir durumda ve iflasın eşiğindeydi. Fikrinin gerisinde duran Johnston, kendisini reddeden Adidas’a giderek bir toplantıyı bastı ve hazırladığı görüntüyü izletti.
Yöneticilerin görüntüyü izledikten daha sonra Johnston’ı ayakta alkışladığı ve kendisiyle özel mutabakat imzalanması için talimat verdiği tabir edilir. Bu sayede Adidas’ın ‘Predator’ ismini verdiği model seri üretime girdi ve krampon tarihinde bir mihenk taşı oldu.
94’te ABD’deki Dünya Kupası’yla lansmanı yapılan Predator büyük bir muvaffakiyet getirdi. Lakin bu vakitte sahneye bir öbür büyük ismin girişine şahit olduk. 90’lı senelerda, daha evvel bu alanda önemli bir faaliyet göstermeyen Nike, futbol kramponlarının piyasaya sürdü. Birinci senelerda Adidas’ın gerisinde kalan Nike, bilhassa 90’lı yılların sonları ve 2000’li senelerda büyük bir sıçrama yaparak futbol pazarının en kıymetli markalarından biri haline geldi ve fazlaca sayıda yıldız isim ile anlaştı. Son senelerda artık kramponlar çoklukla deriden değil, sentetik ve yavaşça materyallerden üretiliyor; devrimsel özelliklerden fazla, dikkat alımlı renkleri ve futbolcu sponsorluklarıyla pastadan hisse almaya çalışıyor.
Gelmiş geçmiş en ikonik kramponlar
1 – Adidas Copa Mundial: Diego Maradona ve Franz Beckenbauer tarafınca giyilmiş bir efsane. 80’li ve 90’lı senelerda büyüyenler bu kramponların tüm dünyada yeşil alanlara hakim olduğunu hatırlayacaktır. ‘İkonik’ sözünün kelamlık manası bu kramponlar.
2 – Adidas Predator Mania: Predator serisinin epey sayıda modeli bu listede yer alabilir lakin bunların en ünlüsü hiç elbet ‘Mania’ modeli. David Beckham’ın 2002 Dünya Kupası’nda kullandığı bu modeli ayrıyeten Zidane, Del Piero, Rui Costa, Gerrard ve Xavi üzere isimler giydi.
3 – Nike Mercurial: Nike’ın en başarılı serilerinden biri olan kramponun en unutulmaz birinci modeli; Brezilya bayrağı renkleriyle süslü olan ve ‘gerçek’ Ronaldo’nun ayağında bakılırsameye alıştığımız versiyonu. 98 Dünya Kupası’nı finalde kaybeden Ronaldo’nun bu kramponu efsane olarak anılıyor.
4 Puma King: Puma’nın en ikonik kramponu. Pele, Maradona, Cruyff üzere isimlerin bu modeli tercih ettiğini söylersek, herbiçimde kâfi olur.
5 Nike Tiempo: Nike’ın futbol dünyasına birinci büyük girişini yaptığı model. Eric Cantona, Paolo Maldini ve Mercurial’a geçmedilk evvel Ronaldo tarafınca giyildi. Cantona’nın yakasını kaldırdığı formasının altında klasik siyah-beyaz renkleriyle unutulmaz bir manzara yarattı. Ronaldinho’nun da tercihiydi.
6 Nike Total 90: Nike’ın büyük atılım yaptığı periyotlarda piyasaya sürülen modeli. Luis Figo, Roberto Carlos, Ronaldinho üzere isimler giyiyordu. Lakin modelin asıl başarısı, neredeyse her halı alanda tüm gençlerin tercih ettiği bir model olmasıydı.
7 Adidas Predator Accelerator: 98 Dünya Kupası’yla hafızalara kazınan bir başka krampon. Lakin bu sefer kaybeden Ronaldo’nun değil, kazanan Zidane’ın Predator’leri.
8 Mizuno Wave Cup: ‘Bilen bilir’ tadında bir marka olan Japonya merkezli Mizuno’nun Rivaldo’ya giydirdiği model. Yumuşaklığı ile teknik oyuncuların tercihi.
9 Umbro Speciali: 90’lı yılların unutulmaz modellerinden biri. Bilhassa İngiltere’de büyük sükse yarattı ve Alan Shearer ve Michael Owen üzere isimler tarafınca tercih edildi.
10 Diadora Brasil: İtalyan markası Diadora’nın en akıllarda kalan modeli. Roberto Baggio ve Marco Van Basten tarafınca giyildi. Sarı logosuyla 90’ların bir öbür akıllarda yer eden modeli.