Bazı insanlar geceleri yatağa girmez, bazıları ise sabahları dinlenmiş bir şekilde yataktan kalkar. İki kronotipin beyin performansında farklılıklar var mıdır?
Kronobiyolojide baykuşlar ve tarla kuşları arasında bir ayrım yapılır. Baykuşlar gece kuşlarıdır, akşamları yatağa girmekte ve sabah tekrar yataktan çıkmakta zorluk çekerler. Öte yandan tarla kuşları sabah insanlarıdır. Erken kalkmayı severler, ancak akşamları daha erken yorulurlar.
Imperial College London'daki araştırmacılar şimdi gece kuşlarının ve erken kalkanların bilişsel yeteneklerinin ve performanslarının farklı olup olmadığını araştırdılar. Bunu yapmak için zeka, düşünme yeteneği, tepki süresi ve hafıza üzerine testler tamamlamış 26.000'den fazla kişinin verilerini değerlendirdiler. Sonuçları, test deneklerinin kendi uyku süreleri ve yatma zamanları hakkındaki ifadeleriyle karşılaştırdılar. Çalışma katılımcıları kendilerini gece kuşu mu yoksa sabah kuşu mu olarak gördüklerini, yani sabah mı yoksa akşam mı kendilerini daha formda ve üretken hissettiklerini kendileri değerlendirdiler.
Şaşırtıcı sonuç: Gece kuşları ve ayrıca hiçbir kronotipe ait olmayan “orta uyuyanlar” testlerde erken kalkanlardan önemli ölçüde daha iyi performans gösterdi. İkincisi sürekli olarak en düşük değerleri gösterdi.
Basın bülteninde şöyle deniyor: “Akşam uyuyanlar veya baykuşlar bir grupta sabah uyuyanlardan yaklaşık %13,5 daha yüksek puan alırken, diğer grupta sabah uyuyanlardan %7,5 daha yüksek puan aldı. Orta uyuyanlar – ikisinin karışımı – da daha iyi performans gösterdi ve iki grupta sabah uyuyanlardan sırasıyla yaklaşık %10,6 ve %6,3 daha yüksek puan aldı.”
Araştırmacılar analizlerinde yaş, cinsiyet, sigara ve alkol tüketimi gibi diğer sağlık ve yaşam tarzı faktörlerini ve kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıkların varlığını da hesaba kattılar. Ancak sonuç sabit kaldı.
Çalışmanın yazarlarından biri olan Dr. Raha West şöyle açıklıyor: “Çalışmamız, akşamları doğal olarak daha aktif olan yetişkinlerin (bizim 'akşam insanları' dediğimiz) bilişsel testlerde 'sabah insanları'ndan daha iyi performans gösterme eğiliminde olduğunu buldu. Bu kronotipler yalnızca kişisel tercihler değil, aynı zamanda bilişsel işlevlerimizi de etkileyebilir.”
Ancak araştırmacılar şunu açıkça belirtiyor: Bir sabah insanını bir akşam insanına dönüştürmek mümkün değil; bireysel biyoritm bunun için fazla karmaşık.
Ancak bilim insanları başka bir şey daha keşfetti: Gecede yedi ila dokuz saat uyku, hafıza performansı, düşünme yeteneği ve bilgi işleme hızı gibi beyin ve bilişsel işlevler için idealdir. Buna karşılık, yedi saatten az veya dokuz saatten fazla uykunun açıkça zararlı bir etkisi vardı.