‘Hasta cebinden harcıyor’
Hande Atılgan – Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine bakılırsa; Türkiye’de 2020 yılında birinci kez teşhisi yapılmış yeni kanser hadise sayısı 234 bin ve kansere bağlı ömür kaybı sayısı 126 bin olarak gerçekleşti. DSÖ, 2040’a kadar ülkedeki toplam kanser olay sayısının yüzde 70 artışla 393 bine ulaşmasını bekliyor. Sıhhat Bakanlığı’nın kasım ayı bilgilerine bakılırsa ise kanserde erken teşhis için yürütülen fiyatsız taramalar 331 merkezle devam ediyor. Bu merkezlerde yılda ortalama 7 milyon vatandaş sık görülen göğüs, serviks (rahim ağzı) ve kolorektal (kalın bağırsak) kanser çeşitlerine karşı taranıyor. Uzmanlar ise pandemi periyodunda kanser taramalarının ihmal edildiği ya da ertelendiği noktasında ortaklaşıyor.
Pandemi zorladı
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) Sıhhat İktisadı Çalışma Kümesi’nin hazırladığı “Türkiye’de Kovid-19 pandemisinin kanser tedavisi üstündeki tesiri ve yenilikçi tedavilerin geleceği” başlıklı rapor hazırladıb Raporda, pandemide kanserle gayrette tarama ve erken teşhis sayılarında düşüş gözlendiği, hastaların radyoterapi hizmetlerinde aksaklıklar yaşandığı vurgulandı. Aksaklıklar sebebiyle mevcut tedavi formlarına ek olarak immünoterapi, maksada yönelik tedaviler ve kişiselleştirilmiş tedaviler üzere “yenilikçi tedavi şekilleri”ne duyulan muhtaçlığa işaret edilen çalışmada, bu “yenilikçi” formüllere erişime ait eksiklikler, şöyleki söz edildi:
“Yenilikçi tedavi biçimlerine erişim bilhassa yarattığı ekonomik maliyet niçiniyle zorlaşmaktadır. Bu tedavilere sonlandırılmış ulaşım, hem Türk Eczacılar Birliği aracılığı ile fazlaca daha yüksek fiyatla ilaç getirtilmesi durumunu doğurmuş birebir vakitte ruhsatlanmasına karşın geri ödemeye alınmamış ilaçlar için açılan davalar ülkemiz sıhhat sisteminin yanı sıra hukuk sistemi üzerine de yük getirmiş, ayrıyeten hasta cebinden ek harcamalara da niye olmuştur. Yenilikçi tedavilerin daha erişilebilir hâle gelmesi için evvela kanser tedavi maliyetlerinin yalnızca ilaca ödenen para olarak görülmemesi, dolaylı maliyetler ve ilaca erişim zorluklarının doğurduğu karmaşık ve kıymetli süreçlerin de dikkate alınması gerekir. Klinik araştırmaların da bu alanda değerli bir fırsat yarattığı gözden kaçırılmamalı, hem firmalar tıpkı vakitte bireyler özelinde değerlendirilmeli ve gerekli yasal düzenlemeler için tartışma ortamı oluşturulmalıdır.”
Üç çeşit tedavi
Çalışmada, yenilikçi tedavilerin “randevu, muayene, tetkik ve kıymetlendirme formlarındaki değişiklikler, hastaların hastanede kalış müddetini minimumda tutmak için daha kısa tedavilerin uygulanması, adjuvan (lokal tedaviler daha sonrası kanserin yeniden nüksetme riskini azaltmak için uygulanan tedavi) tedavilerin ertelenmesi, tedavi programlarının ortasının açılması, takip polikliniğinin durdurulması, cerrahi teşebbüslerin ertelenmesi, muayene ve tedavi süreçleri öncesinde PCR testi mecburiliği getirilmesi” üzere niçinlerle daha da kıymetli olduğu vurgulandı. Her geçen gün daha fazla ilgi çeken bu sistemler şöyleki belirtildi:
“İmmünoterapi, tümöre karşı bağışıklığı güçlendirerek insan immün sisteminin tümörü geriletmesini sağlayan tedavilerdir.
Maksada yönelik tedaviler, kanser hücresinde ve biyolojisinde kritik rol oynayan moleküllerin hedeflenerek kanserin geriletilmesi temeline dayanan tedavilerdir.
Kişiselleştirilmiş tedaviler, ileri ve kapsamlı moleküler teşhis halleri ile başta immünoterapi ve amaca yönelik tedaviler olmak üzere kanser tedavi seçeneklerinin adeta hastaya ve hastanın tümörüne mahsus bir strateji ile uygulanması yaklaşımıdır.”
Türkiye 50’nci sırada
TEPAV raporunda, pandemi devrinin çabucak hemen başındayken hipertansiyon tedavisinde yüzde 53, diyabet ve diyabetle alakalı komplikasyonların tedavisinde yüzde 49 ve kanser tedavisinde ise yüzde 42 aksaklıklar yaşandığı, klinik çalışmalara hasta alımının nörolojide yüzde 68, endokrin hastalıklarında yüzde 80 ve onkolojide yüzde 48 düşüş gösterdiği tabir edildi. DSÖ’nün datalarına nazaran; yeni kanser olay sayıları 2018’de 18 milyonken 2020’de 19.3 milyona, kansere bağlı mevt sayısı ise 2018’de 9.6 milyonken 2020’de 10 milyona çıktı. Gelecek 20 yıl içerisinde kanser hadiselerinin yüzde 50 artışla 29 milyon şahsa ulaşması bekleniyor. Mevcut hadiselerin 9.5 milyonu Asya’da yer alırken, Türkiye nüfusa oranlandığında 185 ülke içinde 50. sırada yer alıyor.
Hande Atılgan – Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) bilgilerine bakılırsa; Türkiye’de 2020 yılında birinci kez teşhisi yapılmış yeni kanser hadise sayısı 234 bin ve kansere bağlı ömür kaybı sayısı 126 bin olarak gerçekleşti. DSÖ, 2040’a kadar ülkedeki toplam kanser olay sayısının yüzde 70 artışla 393 bine ulaşmasını bekliyor. Sıhhat Bakanlığı’nın kasım ayı bilgilerine bakılırsa ise kanserde erken teşhis için yürütülen fiyatsız taramalar 331 merkezle devam ediyor. Bu merkezlerde yılda ortalama 7 milyon vatandaş sık görülen göğüs, serviks (rahim ağzı) ve kolorektal (kalın bağırsak) kanser çeşitlerine karşı taranıyor. Uzmanlar ise pandemi periyodunda kanser taramalarının ihmal edildiği ya da ertelendiği noktasında ortaklaşıyor.
Pandemi zorladı
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) Sıhhat İktisadı Çalışma Kümesi’nin hazırladığı “Türkiye’de Kovid-19 pandemisinin kanser tedavisi üstündeki tesiri ve yenilikçi tedavilerin geleceği” başlıklı rapor hazırladıb Raporda, pandemide kanserle gayrette tarama ve erken teşhis sayılarında düşüş gözlendiği, hastaların radyoterapi hizmetlerinde aksaklıklar yaşandığı vurgulandı. Aksaklıklar sebebiyle mevcut tedavi formlarına ek olarak immünoterapi, maksada yönelik tedaviler ve kişiselleştirilmiş tedaviler üzere “yenilikçi tedavi şekilleri”ne duyulan muhtaçlığa işaret edilen çalışmada, bu “yenilikçi” formüllere erişime ait eksiklikler, şöyleki söz edildi:
“Yenilikçi tedavi biçimlerine erişim bilhassa yarattığı ekonomik maliyet niçiniyle zorlaşmaktadır. Bu tedavilere sonlandırılmış ulaşım, hem Türk Eczacılar Birliği aracılığı ile fazlaca daha yüksek fiyatla ilaç getirtilmesi durumunu doğurmuş birebir vakitte ruhsatlanmasına karşın geri ödemeye alınmamış ilaçlar için açılan davalar ülkemiz sıhhat sisteminin yanı sıra hukuk sistemi üzerine de yük getirmiş, ayrıyeten hasta cebinden ek harcamalara da niye olmuştur. Yenilikçi tedavilerin daha erişilebilir hâle gelmesi için evvela kanser tedavi maliyetlerinin yalnızca ilaca ödenen para olarak görülmemesi, dolaylı maliyetler ve ilaca erişim zorluklarının doğurduğu karmaşık ve kıymetli süreçlerin de dikkate alınması gerekir. Klinik araştırmaların da bu alanda değerli bir fırsat yarattığı gözden kaçırılmamalı, hem firmalar tıpkı vakitte bireyler özelinde değerlendirilmeli ve gerekli yasal düzenlemeler için tartışma ortamı oluşturulmalıdır.”
Üç çeşit tedavi
Çalışmada, yenilikçi tedavilerin “randevu, muayene, tetkik ve kıymetlendirme formlarındaki değişiklikler, hastaların hastanede kalış müddetini minimumda tutmak için daha kısa tedavilerin uygulanması, adjuvan (lokal tedaviler daha sonrası kanserin yeniden nüksetme riskini azaltmak için uygulanan tedavi) tedavilerin ertelenmesi, tedavi programlarının ortasının açılması, takip polikliniğinin durdurulması, cerrahi teşebbüslerin ertelenmesi, muayene ve tedavi süreçleri öncesinde PCR testi mecburiliği getirilmesi” üzere niçinlerle daha da kıymetli olduğu vurgulandı. Her geçen gün daha fazla ilgi çeken bu sistemler şöyleki belirtildi:
“İmmünoterapi, tümöre karşı bağışıklığı güçlendirerek insan immün sisteminin tümörü geriletmesini sağlayan tedavilerdir.
Maksada yönelik tedaviler, kanser hücresinde ve biyolojisinde kritik rol oynayan moleküllerin hedeflenerek kanserin geriletilmesi temeline dayanan tedavilerdir.
Kişiselleştirilmiş tedaviler, ileri ve kapsamlı moleküler teşhis halleri ile başta immünoterapi ve amaca yönelik tedaviler olmak üzere kanser tedavi seçeneklerinin adeta hastaya ve hastanın tümörüne mahsus bir strateji ile uygulanması yaklaşımıdır.”
Türkiye 50’nci sırada
TEPAV raporunda, pandemi devrinin çabucak hemen başındayken hipertansiyon tedavisinde yüzde 53, diyabet ve diyabetle alakalı komplikasyonların tedavisinde yüzde 49 ve kanser tedavisinde ise yüzde 42 aksaklıklar yaşandığı, klinik çalışmalara hasta alımının nörolojide yüzde 68, endokrin hastalıklarında yüzde 80 ve onkolojide yüzde 48 düşüş gösterdiği tabir edildi. DSÖ’nün datalarına nazaran; yeni kanser olay sayıları 2018’de 18 milyonken 2020’de 19.3 milyona, kansere bağlı mevt sayısı ise 2018’de 9.6 milyonken 2020’de 10 milyona çıktı. Gelecek 20 yıl içerisinde kanser hadiselerinin yüzde 50 artışla 29 milyon şahsa ulaşması bekleniyor. Mevcut hadiselerin 9.5 milyonu Asya’da yer alırken, Türkiye nüfusa oranlandığında 185 ülke içinde 50. sırada yer alıyor.