‘Havai fişek yasaklansın!’
ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul – Havai fişek kullanmasın tabiata, beşere ve hayvanlara verdiği ziyanlar yıllardır gündeme gelse de kullanmasının sürdüğünü 2022 yılının birinci saniyelerinde bir kere daha gördük. Birfazlaca kentte yılbaşı kutlamaları niçiniyle atılan havai fişekler, kuş sürülerinin gece vakti sağa sola kaçışmasına ve kimi kuşların yaralanarak ölmesine niye oldu. Hava fişek yasağı için ilgili makamlara müracaatlarda bulunan Simurg Kuş Yuvası Derneği’nin İdare Konseyi Lideri Alaz Uslu, yalnızca hudutlu sayıda belediyenin, kendi etkinliklerinde hava fişek kullanmamakla yetindiğini belirtti. Uslu, şu tespitlerde bulundu:
Vefat riski
“Tahmin edilemeyen bir anda yüksek bir patlama sesi ile kuşlarda panik meydana geliyor. Bu panikle uyku tüneklerini terk eden kuşlarda karanlık ve dumana bağlı görüş azlığı niçiniyle binalara, güç iletim çizgilerine, ağaçlara çarpıp yaralanıyor. Bu faydalanmaların bir kısmı da vefatla sonuçlanıyor. Üreme devirlerinde, yuvada yavruları olan kuşlar, gece serinliğinde üşümemeleri için yavrularının üzerinde uyurlar. Havai fişek patlaması paniği ile yuvayı terk ettiğinde yuvadaki yavrular ve yuvalar ziyan nazaranbiliyor. Bilhassa düşük popülasyona sahip kuşlarda bu durum, cinsin devamlılığını tehlikeye sokuyor. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, havai fişeklerin anksiyete, dezoriyantasyon, gerilim ve kaygı bozuklukları ile alakalı olduğu bulunmuştur.”
Üreme periyodu olsa…
Havai fişek kullanmasın büsbütün yasaklanması gerektiğini savunan Türkiye’nin en büyük kuş müşahede ağı TRAKUŞ’un kurucusu Serhat Tigrel de, “Havai fişekler kuşların üreme vaktinde atılmış olsaydı; kuşların yarısını kaybettik.
Uygun ki yılbaşı devrinde üreyen kuş yok diyoruz. Yavrulu bir vakitte yapılsaydı bu şov, kuşların yarısı yuvasını terk ederdi. Örneğini Büyükçekme’de yaşadık. Her yıl bir adacığın üzerinde yüzlerce kuş ölürdü yahut yavrularını bırakıp giderdi. Mevzuyu belediye lideriyle görüştük, o bölgede havai fişekleri yasakladı. Yasakladıktan daha sonra da bölgede bir daha kuşlar üredi” dedi.
Sokak hayvanları da
Kuş gözlemcisi Alper Tüydeş de mevzuyla şunları aktardı:
“Şehirlerin ortasındaki kuşlar rutin gece seslerine alışmış aslında fakat havai fişekler apansız ortaya saçılan ışık ve yüksek gürültü, kentte dinlenen, serçe, bülbül, kumru, kırlangıç üzere biroldukça cinsin birden yerinden fırlamasına ve gecenin karanlığında sağa sola çarpmasına niye oluyor. Sokak hayvanları da tıpkı biçimde etkileniyor.”
İnsan sıhhatini da tehdit ediyor
İstanbul Kent Kurulu Hayvan Hakları Çalışma Kümesi tarafınca hazırlanan raporda; havai fişeklerin hem doğayı tıpkı vakitte insan ve hayvan sıhhatini tehdit ettiğinin altı çizildi.
İtalya’da 400’ü aşkın hayvan öldü
İtalya Etraf ve Hayvanları Müdafaa Derneği tarafınca yayınlanan bilgilere göre de yeni yıl kutlamalarında kullanılan havai fişekler niçiniyle 2021’de en az 400 kedi ve köpek hayatını yitirdi. Yüksek sesten korkan yüzlerce hayvan da korkarak kaçtı. Kovid-19 kısıtlamalarına karşın geçen yılki kutlamalarda da 360’tan fazla kedi ve köpek öldü.
ÇİĞDEM YILMAZ İstanbul – Havai fişek kullanmasın tabiata, beşere ve hayvanlara verdiği ziyanlar yıllardır gündeme gelse de kullanmasının sürdüğünü 2022 yılının birinci saniyelerinde bir kere daha gördük. Birfazlaca kentte yılbaşı kutlamaları niçiniyle atılan havai fişekler, kuş sürülerinin gece vakti sağa sola kaçışmasına ve kimi kuşların yaralanarak ölmesine niye oldu. Hava fişek yasağı için ilgili makamlara müracaatlarda bulunan Simurg Kuş Yuvası Derneği’nin İdare Konseyi Lideri Alaz Uslu, yalnızca hudutlu sayıda belediyenin, kendi etkinliklerinde hava fişek kullanmamakla yetindiğini belirtti. Uslu, şu tespitlerde bulundu:
Vefat riski
“Tahmin edilemeyen bir anda yüksek bir patlama sesi ile kuşlarda panik meydana geliyor. Bu panikle uyku tüneklerini terk eden kuşlarda karanlık ve dumana bağlı görüş azlığı niçiniyle binalara, güç iletim çizgilerine, ağaçlara çarpıp yaralanıyor. Bu faydalanmaların bir kısmı da vefatla sonuçlanıyor. Üreme devirlerinde, yuvada yavruları olan kuşlar, gece serinliğinde üşümemeleri için yavrularının üzerinde uyurlar. Havai fişek patlaması paniği ile yuvayı terk ettiğinde yuvadaki yavrular ve yuvalar ziyan nazaranbiliyor. Bilhassa düşük popülasyona sahip kuşlarda bu durum, cinsin devamlılığını tehlikeye sokuyor. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, havai fişeklerin anksiyete, dezoriyantasyon, gerilim ve kaygı bozuklukları ile alakalı olduğu bulunmuştur.”
Üreme periyodu olsa…
Havai fişek kullanmasın büsbütün yasaklanması gerektiğini savunan Türkiye’nin en büyük kuş müşahede ağı TRAKUŞ’un kurucusu Serhat Tigrel de, “Havai fişekler kuşların üreme vaktinde atılmış olsaydı; kuşların yarısını kaybettik.
Uygun ki yılbaşı devrinde üreyen kuş yok diyoruz. Yavrulu bir vakitte yapılsaydı bu şov, kuşların yarısı yuvasını terk ederdi. Örneğini Büyükçekme’de yaşadık. Her yıl bir adacığın üzerinde yüzlerce kuş ölürdü yahut yavrularını bırakıp giderdi. Mevzuyu belediye lideriyle görüştük, o bölgede havai fişekleri yasakladı. Yasakladıktan daha sonra da bölgede bir daha kuşlar üredi” dedi.
Sokak hayvanları da
Kuş gözlemcisi Alper Tüydeş de mevzuyla şunları aktardı:
“Şehirlerin ortasındaki kuşlar rutin gece seslerine alışmış aslında fakat havai fişekler apansız ortaya saçılan ışık ve yüksek gürültü, kentte dinlenen, serçe, bülbül, kumru, kırlangıç üzere biroldukça cinsin birden yerinden fırlamasına ve gecenin karanlığında sağa sola çarpmasına niye oluyor. Sokak hayvanları da tıpkı biçimde etkileniyor.”
İnsan sıhhatini da tehdit ediyor
İstanbul Kent Kurulu Hayvan Hakları Çalışma Kümesi tarafınca hazırlanan raporda; havai fişeklerin hem doğayı tıpkı vakitte insan ve hayvan sıhhatini tehdit ettiğinin altı çizildi.
İtalya’da 400’ü aşkın hayvan öldü
İtalya Etraf ve Hayvanları Müdafaa Derneği tarafınca yayınlanan bilgilere göre de yeni yıl kutlamalarında kullanılan havai fişekler niçiniyle 2021’de en az 400 kedi ve köpek hayatını yitirdi. Yüksek sesten korkan yüzlerce hayvan da korkarak kaçtı. Kovid-19 kısıtlamalarına karşın geçen yılki kutlamalarda da 360’tan fazla kedi ve köpek öldü.