Her yıl on binlerce bayanı mevtten kurtaran tek test! Yüzde 99…
Senim Tanay Karakuş / Milliyet.com.tr – Birçok bayanın “Bana bir şey olmaz” diyerek doktora gitmek istemediği için gayret etmek zorunda kaldığı jinekolojik kanserler niçiniyle 2018 yılında dünyada 468 bin kişi hayatını kaybetti! Türkiye’de de bayanlarda göğüs kanserinden daha sonra en çok jinekolojik kanserler görülüyor. Rahim kanseri, yumurtalık ve rahim ağzı kanseri ise bu listenin en başında. Ekseriyetle belirti vermeden sinsi bir biçimde ilerlediklerinden endişe, utanma ve vakit ayırmamaktan kaynaklı nizamlı olarak denetimden geçmeyen bayanların kâbusu olabiliyorlar. Hatta hastalık ileri evreye geçtiğinde fark edildiği için ne yazık ki öldürücü hale gelebiliyorlar. halbuki yılda yalnızca 1 sefer yapılacak sıradan bir denetimle yaşanacak tüm makûs senaryoların önüne geçilebilir!
Toplumda farkındalığın son derece az olduğu jinekolojik kanserlere dikkat çekmek ve farkındalık oluşturabilmek ismine eylül ayı, tüm dünyada ‘Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ayı’ ilan edildi. Biz de bu kapsamda tüm dünyada en hayli görülen üç bayan kanseri ve asla göz arkası edilmemesi gereken belirtileri hakkında bilgi almak üzere Tıbbı Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Can ve Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane’ye ulaştık…
‘MENOPOZ daha sonraSI DAHA SIK RASTLIYORUZ’
Ekseriyetle 50-60 yaş aralığında görülen rahim kanseri daha erken yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. “Vakaların birçoklarına menopoz daha sonrası periyotta rastlıyoruz” diyen Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane, menopoz öncesinde de rahim kanserinin görülebileceğini belirtiyor.
Rahim kanserini, “gelişmiş ülkelerde en sık görülen jinekolojik kanser” olarak tanımlayan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof.Dr. Alper Can da “Dünyada görülme sıklığı 100 binde 8.2’dir. Yüzde 85-90 oranında sıklıkla erken evrelerde yakalanır. O niçinle nispeten yeterli huyludur” diyor.
YAĞLI BESLENME RİSKİ ARTIRIYOR
Rahim kanserinin niye oluştuğu ve hangi durumların risk yarattığı konusunda bilgi veren Prof. Dr. Alper Can, kelamlarını şöyleki sürdürüyor: “Rahim kanseri, bedende östrojen hormonunun artması kararı oluşur. Obezite, diyabet, yağlı beslenme, östrojen ile büyümesi hızlandırılmış ve artırılmış tavuk ve et üzere eserler, erken adet görmek, geç menopoza girmek, epey sayıda doğum yapmak, tamoksifen kullanması ve genetik yatkınlık rahim kanserine yol açan risk faktörlerindendir.”
AZ YA DA ÇOK OLMASI FARK ETMEZ, KANAMA var ise DEĞERLİ
Menopoz daha sonrası periyotta ortaya çıkan vajinal kanama, rahim kanserinin en sık görülen belirtisi. “Menopozdan az yahut hayli olsun kanama her vakit önemli” diyen Prof. Dr. Cem Dane, “Bunun yanı sıra daha ender rastlanan bulgular içinde vajinal akıntı, pelvik ağrı, karın şişkinliği ve sindirim sistemi bozuklukları da yer alıyor” vurgusunu yapıyor.
BELİRTİLERİ DİĞER HASTALIKLARLA KARIŞIYOR
Jinekolojik kanser cinsleri içerisinde yumurtalık kanseri en sıkıntı tespit edilen jinekolojik kanser çeşidi ve belirtileri öbür hastalıklarla karışabiliyor. “Yumurtalık kanseri, daha daha erken ve daha geç yaşlarda karşımıza çıkar” açıklamasında bulunan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Can, yumurtalık kanserinin belirtileri hakkında değerli bilgiler veriyor:
“Özellikle karında şişkinlik ve ağrı ile belirti verir. Karında kitle oluşturabilecek tüm hastalıklarla karışabilir. Dış gebelik, gaz sıkışması, sıradan yumurtalık kistleri, karın zarı enfeksiyonları bu hastalıklardandır.”
ÇOK SAKINCALI! ŞİKAYETİ OLMAYINCA DOKTORA GİTMİYORLAR
“Ne yazık ki bu hastalarda erken periyotta bir şikâyet oluşmaz. Yumurtalık kanseri hastalarına erken teşhis koymak zordur” vurgusunda bulunan Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane, şunun da altını çiziyor: “Şikâyeti olmayan bayanlar doktora gitmiyorlar, bu epey sakıncalı. Ayrıyeten küçük yumurtalık kitleleri muayene sırasında gözden kaçabilir. Kasık ağrısı, karında şişlik, kilo almış üzere hissetmek, hazımsızlık, kabızlık, idrar yapmada şikâyetler, yorgunluk, bitkinlik, kilo kaybı var ise kesinlikle bir uzmana başvurun.”
YÜZDE 99 HPV VİRÜSÜ niçinİYLE OLUŞUYOR
Türkiye’de yüz binde 4,5 oranında görülen serviks yani rahim ağzı kanserine her yıl dünya çapında 500 binden çok bayan yakalanıyor. Rahim ağzı kanserleri ise yüzde 99 oranında HPV virüsü niçiniyle oluşuyor. Cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilen rahim ağzı kanserine karşı yaklaşık 16 yıldır uygulanan HPV aşılarının kıymeti epeyce büyük.
DSÖ: MARUZ KALMADAN EVVEL AŞILANIN
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de, ülkelerin rahim ağzı kanserini yok etme yolunda süratle ilerleyebilmesi için 2030 yılında kadar bir dizi aksiyon planı oluşturdu. Buna nazaran kız çocuklarının yüzde 90’ının çabucak hemen cinsel aktiviteye başlamadan 15 yaşına kadar aşılanmasını öneren DSÖ, aşıların HPV’ye maruz kalmadan evvel uygulandığında en güzel kararı verdiğini hatırlatıyor.
KANSERE DÖNMEDEN SMEAR TESTİYLE SAPTANIYOR
Serviks yani rahim ağzı kanserinin uzun süren, inatçı yüksek riskli HPV enfeksiyonu kararı oluştuğunu söyleyen Prof. Dr. Cem Dane, “Bu hastalık smear yahut HPV testleri ile yapılan taramalarda tesadüfen saptanır. Bu niçinle rutin olarak her yıl bir sefer smear testi yaptırın, bu biçimdece rahim ağzında meydana gelen değişimler kansere dönmeden kolaylıkla saptanıp tedavi edilebilir” davetinde bulunuyor.
ERKEKLERİ DE AŞILIYORLAR ZİRA…
Kanada, Avustralya üzere ülkelerde rahim ağzı kanserine karşı erkekler de aşılanıyor. Bundaki maksat, erkeği aşılayarak bayana bulaştırma ihtimalini azaltmak. Uzmanlar “Eğer bayanlar da erkekler de cinsel yaşama geçmedilk evvel aşılanırsa serviks kanseri dünya üzerinden kaldırabilir” beklentisini taşıyor.
“Serviks kanserine yol açabilen yaklaşık 15 HPV tipi ‘yüksek riskli HPV’ olarak tanımlanır. HPV tip 16 ve 18 bir epey yerde olduğu üzere Türkiye’de de servikal kanserlerle bağlı en sık görülen iki yüksek risk HPV tipidir” diyen Prof. Dr. Cem Dane, HPV aşılarına değinerek şunları söylüyor:
ORTAK HAVUZ, HAMAM, SAUNA VE TUVALETE DİKKAT!
“HPV aşısının 12 yaş daha sonrasında yapılması uygundur. tıpkı vakitte birinci cinsel hayatın başlangıcından evvel aşının tamamlanması koruyuculuğu bakımından değer taşıyor. Ayrıyeten hastalıktan korunmak için havuz, hamam, sauna, tuvaletler üzere ortak kullanım alanlarında hijyenin korunmasına dikkat etmek gerekir. Hastalığın bulaşmasını önlemek maksadıyla kişinin ferdi olarak hassasiyet göstermesinin yanı sıra partnerinin de hijyenik kurallara uygun bir hayat sürmesi ve tek eşliliği tercih etmesi değerli.”
KANSEROJEN HALE GELMEDEN AZALTIP YOK ETMEK MÜMKÜN
“HPV aşıları ve öbür tedbirlerle bulaşı engellersek kanser olma riskini azaltırız” diyen Prof.Dr. Alper Can, “Serviks kanseri bilhassa sosyo-ekonomik seviyesi düşük toplumlarda görülüyor. Buna yol açan sebep HPV virüsü olduğundan HPV bulaşını azaltmak ve bedende kanserojen hale gelmeden engellemek, serviks kanserini tüm dünyada azaltıp yok edecektir. adamların aşılanması da HPV virüsünün bulaşmasını engelleyecektir“ yorumunda bulunuyor.
BÜSBÜTÜN ENGELLEMESE DE KORUYOR! İŞTE O TEKLİFLER
Jinekolojik kanserlerden korunmada kimi faktörlere dikkat etmek ve tedbirler almak, bu hastalıkları büsbütün engellemese de yarar sağlıyor. Bu mevzuda ikazlarda bulunan Prof. Dr. Cem Dane, şunları söylüyor:
“Serviks kanserinde HPV aşılarının yararı emsalsiz. Ayrıyeten sigara kullanmasından uzak durulması, B vitaminleri, B (beta) ve folat içerikli diyetler serviks kanser riskini azaltıyor. Sistemli olarak smear testi yaptırmak rahim ağzı kanserinin erken teşhisi ve tam olarak tedavi edilebilmesine imkan sağlar.
Rahim kanserinin önlenmesinde ise ülkü beden yükünü korumak, çok yağlı besinlerden uzak durmak ve karşılıksız östrojen kullanmasından kaçınmak birinci uygulanabilecek önlemler olarak öne çıkıyor.
Yumurtalık kanserinden korunmak için de sigara ve alkol üzere kansere yol açabilen unsurlardan uzak durmak, sağlıklı beslenmek, doğum denetim ilaçlarının denetimli biçimde kullanması öneriliyor.”
Senim Tanay Karakuş / Milliyet.com.tr – Birçok bayanın “Bana bir şey olmaz” diyerek doktora gitmek istemediği için gayret etmek zorunda kaldığı jinekolojik kanserler niçiniyle 2018 yılında dünyada 468 bin kişi hayatını kaybetti! Türkiye’de de bayanlarda göğüs kanserinden daha sonra en çok jinekolojik kanserler görülüyor. Rahim kanseri, yumurtalık ve rahim ağzı kanseri ise bu listenin en başında. Ekseriyetle belirti vermeden sinsi bir biçimde ilerlediklerinden endişe, utanma ve vakit ayırmamaktan kaynaklı nizamlı olarak denetimden geçmeyen bayanların kâbusu olabiliyorlar. Hatta hastalık ileri evreye geçtiğinde fark edildiği için ne yazık ki öldürücü hale gelebiliyorlar. halbuki yılda yalnızca 1 sefer yapılacak sıradan bir denetimle yaşanacak tüm makûs senaryoların önüne geçilebilir!
Toplumda farkındalığın son derece az olduğu jinekolojik kanserlere dikkat çekmek ve farkındalık oluşturabilmek ismine eylül ayı, tüm dünyada ‘Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ayı’ ilan edildi. Biz de bu kapsamda tüm dünyada en hayli görülen üç bayan kanseri ve asla göz arkası edilmemesi gereken belirtileri hakkında bilgi almak üzere Tıbbı Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Can ve Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane’ye ulaştık…
‘MENOPOZ daha sonraSI DAHA SIK RASTLIYORUZ’
Ekseriyetle 50-60 yaş aralığında görülen rahim kanseri daha erken yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. “Vakaların birçoklarına menopoz daha sonrası periyotta rastlıyoruz” diyen Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane, menopoz öncesinde de rahim kanserinin görülebileceğini belirtiyor.
Rahim kanserini, “gelişmiş ülkelerde en sık görülen jinekolojik kanser” olarak tanımlayan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof.Dr. Alper Can da “Dünyada görülme sıklığı 100 binde 8.2’dir. Yüzde 85-90 oranında sıklıkla erken evrelerde yakalanır. O niçinle nispeten yeterli huyludur” diyor.
YAĞLI BESLENME RİSKİ ARTIRIYOR
Rahim kanserinin niye oluştuğu ve hangi durumların risk yarattığı konusunda bilgi veren Prof. Dr. Alper Can, kelamlarını şöyleki sürdürüyor: “Rahim kanseri, bedende östrojen hormonunun artması kararı oluşur. Obezite, diyabet, yağlı beslenme, östrojen ile büyümesi hızlandırılmış ve artırılmış tavuk ve et üzere eserler, erken adet görmek, geç menopoza girmek, epey sayıda doğum yapmak, tamoksifen kullanması ve genetik yatkınlık rahim kanserine yol açan risk faktörlerindendir.”
AZ YA DA ÇOK OLMASI FARK ETMEZ, KANAMA var ise DEĞERLİ
Menopoz daha sonrası periyotta ortaya çıkan vajinal kanama, rahim kanserinin en sık görülen belirtisi. “Menopozdan az yahut hayli olsun kanama her vakit önemli” diyen Prof. Dr. Cem Dane, “Bunun yanı sıra daha ender rastlanan bulgular içinde vajinal akıntı, pelvik ağrı, karın şişkinliği ve sindirim sistemi bozuklukları da yer alıyor” vurgusunu yapıyor.
BELİRTİLERİ DİĞER HASTALIKLARLA KARIŞIYOR
Jinekolojik kanser cinsleri içerisinde yumurtalık kanseri en sıkıntı tespit edilen jinekolojik kanser çeşidi ve belirtileri öbür hastalıklarla karışabiliyor. “Yumurtalık kanseri, daha daha erken ve daha geç yaşlarda karşımıza çıkar” açıklamasında bulunan Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Can, yumurtalık kanserinin belirtileri hakkında değerli bilgiler veriyor:
“Özellikle karında şişkinlik ve ağrı ile belirti verir. Karında kitle oluşturabilecek tüm hastalıklarla karışabilir. Dış gebelik, gaz sıkışması, sıradan yumurtalık kistleri, karın zarı enfeksiyonları bu hastalıklardandır.”
ÇOK SAKINCALI! ŞİKAYETİ OLMAYINCA DOKTORA GİTMİYORLAR
“Ne yazık ki bu hastalarda erken periyotta bir şikâyet oluşmaz. Yumurtalık kanseri hastalarına erken teşhis koymak zordur” vurgusunda bulunan Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Cem Dane, şunun da altını çiziyor: “Şikâyeti olmayan bayanlar doktora gitmiyorlar, bu epey sakıncalı. Ayrıyeten küçük yumurtalık kitleleri muayene sırasında gözden kaçabilir. Kasık ağrısı, karında şişlik, kilo almış üzere hissetmek, hazımsızlık, kabızlık, idrar yapmada şikâyetler, yorgunluk, bitkinlik, kilo kaybı var ise kesinlikle bir uzmana başvurun.”
YÜZDE 99 HPV VİRÜSÜ niçinİYLE OLUŞUYOR
Türkiye’de yüz binde 4,5 oranında görülen serviks yani rahim ağzı kanserine her yıl dünya çapında 500 binden çok bayan yakalanıyor. Rahim ağzı kanserleri ise yüzde 99 oranında HPV virüsü niçiniyle oluşuyor. Cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilen rahim ağzı kanserine karşı yaklaşık 16 yıldır uygulanan HPV aşılarının kıymeti epeyce büyük.
DSÖ: MARUZ KALMADAN EVVEL AŞILANIN
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de, ülkelerin rahim ağzı kanserini yok etme yolunda süratle ilerleyebilmesi için 2030 yılında kadar bir dizi aksiyon planı oluşturdu. Buna nazaran kız çocuklarının yüzde 90’ının çabucak hemen cinsel aktiviteye başlamadan 15 yaşına kadar aşılanmasını öneren DSÖ, aşıların HPV’ye maruz kalmadan evvel uygulandığında en güzel kararı verdiğini hatırlatıyor.
KANSERE DÖNMEDEN SMEAR TESTİYLE SAPTANIYOR
Serviks yani rahim ağzı kanserinin uzun süren, inatçı yüksek riskli HPV enfeksiyonu kararı oluştuğunu söyleyen Prof. Dr. Cem Dane, “Bu hastalık smear yahut HPV testleri ile yapılan taramalarda tesadüfen saptanır. Bu niçinle rutin olarak her yıl bir sefer smear testi yaptırın, bu biçimdece rahim ağzında meydana gelen değişimler kansere dönmeden kolaylıkla saptanıp tedavi edilebilir” davetinde bulunuyor.
ERKEKLERİ DE AŞILIYORLAR ZİRA…
Kanada, Avustralya üzere ülkelerde rahim ağzı kanserine karşı erkekler de aşılanıyor. Bundaki maksat, erkeği aşılayarak bayana bulaştırma ihtimalini azaltmak. Uzmanlar “Eğer bayanlar da erkekler de cinsel yaşama geçmedilk evvel aşılanırsa serviks kanseri dünya üzerinden kaldırabilir” beklentisini taşıyor.
“Serviks kanserine yol açabilen yaklaşık 15 HPV tipi ‘yüksek riskli HPV’ olarak tanımlanır. HPV tip 16 ve 18 bir epey yerde olduğu üzere Türkiye’de de servikal kanserlerle bağlı en sık görülen iki yüksek risk HPV tipidir” diyen Prof. Dr. Cem Dane, HPV aşılarına değinerek şunları söylüyor:
ORTAK HAVUZ, HAMAM, SAUNA VE TUVALETE DİKKAT!
“HPV aşısının 12 yaş daha sonrasında yapılması uygundur. tıpkı vakitte birinci cinsel hayatın başlangıcından evvel aşının tamamlanması koruyuculuğu bakımından değer taşıyor. Ayrıyeten hastalıktan korunmak için havuz, hamam, sauna, tuvaletler üzere ortak kullanım alanlarında hijyenin korunmasına dikkat etmek gerekir. Hastalığın bulaşmasını önlemek maksadıyla kişinin ferdi olarak hassasiyet göstermesinin yanı sıra partnerinin de hijyenik kurallara uygun bir hayat sürmesi ve tek eşliliği tercih etmesi değerli.”
KANSEROJEN HALE GELMEDEN AZALTIP YOK ETMEK MÜMKÜN
“HPV aşıları ve öbür tedbirlerle bulaşı engellersek kanser olma riskini azaltırız” diyen Prof.Dr. Alper Can, “Serviks kanseri bilhassa sosyo-ekonomik seviyesi düşük toplumlarda görülüyor. Buna yol açan sebep HPV virüsü olduğundan HPV bulaşını azaltmak ve bedende kanserojen hale gelmeden engellemek, serviks kanserini tüm dünyada azaltıp yok edecektir. adamların aşılanması da HPV virüsünün bulaşmasını engelleyecektir“ yorumunda bulunuyor.
BÜSBÜTÜN ENGELLEMESE DE KORUYOR! İŞTE O TEKLİFLER
Jinekolojik kanserlerden korunmada kimi faktörlere dikkat etmek ve tedbirler almak, bu hastalıkları büsbütün engellemese de yarar sağlıyor. Bu mevzuda ikazlarda bulunan Prof. Dr. Cem Dane, şunları söylüyor:
“Serviks kanserinde HPV aşılarının yararı emsalsiz. Ayrıyeten sigara kullanmasından uzak durulması, B vitaminleri, B (beta) ve folat içerikli diyetler serviks kanser riskini azaltıyor. Sistemli olarak smear testi yaptırmak rahim ağzı kanserinin erken teşhisi ve tam olarak tedavi edilebilmesine imkan sağlar.
Rahim kanserinin önlenmesinde ise ülkü beden yükünü korumak, çok yağlı besinlerden uzak durmak ve karşılıksız östrojen kullanmasından kaçınmak birinci uygulanabilecek önlemler olarak öne çıkıyor.
Yumurtalık kanserinden korunmak için de sigara ve alkol üzere kansere yol açabilen unsurlardan uzak durmak, sağlıklı beslenmek, doğum denetim ilaçlarının denetimli biçimde kullanması öneriliyor.”