Herkes satmak istiyor fakat… ‘Gerçek olup olmadığı bu biçimde anlaşılır’
Gülşah Karaman / Milliyet.com.tr – Birden fazla gök taşı dünya atmosferine girdiğinde yanarak yok oluyor. Fakat kimileri yeryüzüne ulaşarak bize uzay ve hayat hakkında kıymetli bilgiler sunuyor. her insanın merak ettiği ve bilim insanlarının da karşılık aradığı, canlılığın nereden geldiği ya da kozmosta yalnız olup olmadığımız sorularının karşılıkları gök taşlarında bilinmeyen.
Pekala, gök taşları öteki hangi ayrıntıları taşıyor? Gök taşları ile geleceği gorebilmek mümkün mü? Astrofizikçi Dr. Selçuk Topal bu sorulara dikkat çeken karşılıklar verdi.
KIYMETLİ OLMASININ niçinİ…
Gök taşı niye bu kadar kıymetli? Bu cisimlerden epeyce azının dünya atmosferine girebildiğini belirten Dr. Selçuk Topal, “Toz haline gelmeden yeryüzüne ulaşabilenlere meteorit yahut gök taşı denir. Bu cisimleri değerli yapan yegâne şey, Güneş Sistemi’nin birinci oluştuğu vakit içinderdan kalan bilgiler taşımalarıdır. Bu alanda çalışan bilim insanları işte bu niçinle gök taşlarına sahip olmak ister. Vatandaşlar ise bu cisimleri bir ticari eser olarak görüyor” diye konuştu.
EN BÜYÜKLERİ 60 TON CİVARINDA
Dünya’ya uzaydan her gün ortalama 50 ton gereç düştüğünü ve bunların toz boyutlarında cisimler olduğunu söz eden Dr. Selçuk Topal, Dünya’ya ulaşan kimi gök taşlarının büyüklüğüne değindi. Dr. Topal, “En büyükleri içinde 1920 yılında keşfedilen Hoba gök taşı bulunur. Tek kesim halinde olan bilinen en büyük kütleli bu gök taşı 60 ton civarındadır. Yani bir yılda Dünya’ya ulaşan tüm mikro gök taşlarının toplamından bile daha büyüktür” dedi.
GEZEGENİ KOZMİK FELAKETLERDEN KORUYABİLİR
Uzay boşluğunda milyarlarca yıldır el değmeden dolaşan gök taşları geçmişe dair bilgiler sunabilir. Dr. Selçuk Topal, güneşin ve onun etrafında oluşan gezegenlerin o devirdeki fizikî şartlarının ne olduğunu, 65 milyon yıl evvel yaklaşık 10 km çapındaki bir asteroidin Dünya’ya çarpmasıyla kara ve deniz canlılarının %75’inin nasıl yok olduğunu, Güneş’in ve sistemin yaşını gök taşlarını incelerek anlaşılabileceğini söyleyip şunları ekledi:
“Gelecekte bir asteroit felaketi ile karşılaştığımızda bizi nasıl bir senaryonun beklediği konusunda bize kıymetli bilgiler verebilir. Bu cisimleri âlâ anlamak gelecekte dünyayı tehdit edecek bir asteroidi nasıl durdurabileceğimizi bize öğretir. Japonya Uzay Ajansı (JAXA) ve NASA milyonlarca km ötedeki asteroitlerden örnekler aldılar bile. Yani gök taşlarını âlâ anlamak bir gün gezegeni kozmik bir felaketten korumamıza da yardım eder.”
‘TÜRKİYE’DE BİRÇOK KİŞİ NASIL SATABİLECEĞİNİ MERAK EDİYOR’
Türkiye’de insanların gök taşına bakış açılarını pahalandıran Dr. Topal, birfazlaca vatandaşın gök taşlarını para kazanılabilen bir şey olarak gördüğünü söz ediyor. Topal bu mevzuya şöyleki bir örnek veriyor. “Bingöl’ün Sarıçiçek köyüne düşen gök taşı olayında olduğu üzere. Ben de bir yıl içerisinde onlarca e-mail alıyorum. Biroldukça insan görseller gönderip sanki buldukları şeyin bir gök taşı olup olmadığını öğrenmek istiyor. Bu insanların neredeyse hepsi ellerindeki gök taşı zannettikleri o cisimleri nasıl satabileceklerini merak ediyor.”
GERÇEK GÖK TAŞI BU TÜRLÜ ANLAŞILIYOR!
Gök taşlarının fotoğraftan tanımlanmadığını söz eden Dr. Selçuk Topal, gerçek gök taşına ilişkin ayrıntıları paylaştı. Topal, “Bir cismin gök taşı olduğunu gösterebilecek kimi belirteçler vardır. Gök taşları çoklukla siyah ve yanmış üzere bir yüzeye sahiptir. Atmosferde ilerlerken binlerce derece sıcaklığa maruz kaldıkları için dış yüzeyi erimiş ve üzerinde pürüzsüz parmak izlerine emsal formlar oluşmuş olabilir. Kaya gibisi, demir gibisi ve kaya-demir gibisi genel cinslere ayrılırlar” diye altını çiziyor.
ŞAYET BİR GÖK TAŞINI AVUCUNUZA KOYARSANIZ…
Dünya’da bugüne kadar on binlerce gök taşı bulunmuştur ve bulunanların birden fazla kaya gibisi gök taşlarıdır. Bu taşların, silisyum, oksijen, nikel, demir, karbon içerdiğini belirten Selçuk Topal, “Şayet bir gök taşını avucunuza koyarsanız hacmine göre kütlesinin hayli fazla olduğunu düşünebilirsiniz. Muhtemelen ‘bu epey ağır’ dersiniz. Zira gök taşlarının büyük bir kısmı olağan kayalara nazaran epey daha ağırdır. Öbür birfazlaca kimyasal kompozisyon ve fizikî yapıda olabilirler. Bulduğunuz bir cismin gök taşı olup olmadığından emin olmanın en düzgün yolu o cismin bir kesiminin kimyasal tahlilinin yapılmasıdır” kelamlarıyla gök taşı hakkında bilinmeyenleri deklare etti.
‘GÖK TAŞI SATIN ALAN WEB SİTELERİ VAR’
Türkiye’de bunu bölüm haline getirmiş birfazlaca gök taşı avcısı bulunuyor. Neredeyse her bulan para eder mi diye merak ediyor. Bu husus hakkında ise Dr. Selçuk Topal şunları söylüyor:
“Enstitüler, üniversiteler, bu alanda çalışan bilim insanları yahut bu işin ticaretini yapan firmalar satın almak isteyebilir. Gök taşı satın alan web siteleri bile var. Piyasayı tam olarak bilmiyorum. Lakin gök taşları bu gezegende hayatta kalmak istiyorsak anlamamız gereken cisimlerin başında geliyor.”
GELECEKTE DEV BÜYÜKLÜKTE BİR ASTEROİT DÜNYA’YA ÇARPABİLİR!
Dünya etrafında dolanan ve kozmik ölçekte bize yakın olan 30.000’e yakın cisim tespit edildiğini aktaran Selçuk Topal, bunların 10.000 tanesi 140 metreden daha büyükken 1000 tanesi ise 1 km’den daha büyük olduğunu söylüyor. Topal, “İstatistiksel olarak birkaç milyon yılda bir gezegen ölçeklerinde ziyan verebilecek büyüklükte bir asteroit dünyaya çarpabilir. Şayet bir gün bu biçimde dev asteroitleri yok edebileceksek evvela asteroitlerin kesimleri olan gök taşlarını kimyasını âlâ anlamalıyız. Bu manada bakıldığında gök taşları değer biçilemez cisimlerdir. Bence beşerler bu cisimlere bir de bu açıdan bakmalılar. Nasıl bir cihan içerisinde yaşadığımızı, nasıl risklerin bizi beklediğini ve bu gezegenin ne kadar eşsiz bir yer olduğunu anlamak isteyenlere Kaostan Kozmosa Kozmosun Kıssası kitabımı okumalarını tavsiye ediyorum” diyor.
Gülşah Karaman / Milliyet.com.tr – Birden fazla gök taşı dünya atmosferine girdiğinde yanarak yok oluyor. Fakat kimileri yeryüzüne ulaşarak bize uzay ve hayat hakkında kıymetli bilgiler sunuyor. her insanın merak ettiği ve bilim insanlarının da karşılık aradığı, canlılığın nereden geldiği ya da kozmosta yalnız olup olmadığımız sorularının karşılıkları gök taşlarında bilinmeyen.
Pekala, gök taşları öteki hangi ayrıntıları taşıyor? Gök taşları ile geleceği gorebilmek mümkün mü? Astrofizikçi Dr. Selçuk Topal bu sorulara dikkat çeken karşılıklar verdi.
KIYMETLİ OLMASININ niçinİ…
Gök taşı niye bu kadar kıymetli? Bu cisimlerden epeyce azının dünya atmosferine girebildiğini belirten Dr. Selçuk Topal, “Toz haline gelmeden yeryüzüne ulaşabilenlere meteorit yahut gök taşı denir. Bu cisimleri değerli yapan yegâne şey, Güneş Sistemi’nin birinci oluştuğu vakit içinderdan kalan bilgiler taşımalarıdır. Bu alanda çalışan bilim insanları işte bu niçinle gök taşlarına sahip olmak ister. Vatandaşlar ise bu cisimleri bir ticari eser olarak görüyor” diye konuştu.
EN BÜYÜKLERİ 60 TON CİVARINDA
Dünya’ya uzaydan her gün ortalama 50 ton gereç düştüğünü ve bunların toz boyutlarında cisimler olduğunu söz eden Dr. Selçuk Topal, Dünya’ya ulaşan kimi gök taşlarının büyüklüğüne değindi. Dr. Topal, “En büyükleri içinde 1920 yılında keşfedilen Hoba gök taşı bulunur. Tek kesim halinde olan bilinen en büyük kütleli bu gök taşı 60 ton civarındadır. Yani bir yılda Dünya’ya ulaşan tüm mikro gök taşlarının toplamından bile daha büyüktür” dedi.
GEZEGENİ KOZMİK FELAKETLERDEN KORUYABİLİR
Uzay boşluğunda milyarlarca yıldır el değmeden dolaşan gök taşları geçmişe dair bilgiler sunabilir. Dr. Selçuk Topal, güneşin ve onun etrafında oluşan gezegenlerin o devirdeki fizikî şartlarının ne olduğunu, 65 milyon yıl evvel yaklaşık 10 km çapındaki bir asteroidin Dünya’ya çarpmasıyla kara ve deniz canlılarının %75’inin nasıl yok olduğunu, Güneş’in ve sistemin yaşını gök taşlarını incelerek anlaşılabileceğini söyleyip şunları ekledi:
“Gelecekte bir asteroit felaketi ile karşılaştığımızda bizi nasıl bir senaryonun beklediği konusunda bize kıymetli bilgiler verebilir. Bu cisimleri âlâ anlamak gelecekte dünyayı tehdit edecek bir asteroidi nasıl durdurabileceğimizi bize öğretir. Japonya Uzay Ajansı (JAXA) ve NASA milyonlarca km ötedeki asteroitlerden örnekler aldılar bile. Yani gök taşlarını âlâ anlamak bir gün gezegeni kozmik bir felaketten korumamıza da yardım eder.”
‘TÜRKİYE’DE BİRÇOK KİŞİ NASIL SATABİLECEĞİNİ MERAK EDİYOR’
Türkiye’de insanların gök taşına bakış açılarını pahalandıran Dr. Topal, birfazlaca vatandaşın gök taşlarını para kazanılabilen bir şey olarak gördüğünü söz ediyor. Topal bu mevzuya şöyleki bir örnek veriyor. “Bingöl’ün Sarıçiçek köyüne düşen gök taşı olayında olduğu üzere. Ben de bir yıl içerisinde onlarca e-mail alıyorum. Biroldukça insan görseller gönderip sanki buldukları şeyin bir gök taşı olup olmadığını öğrenmek istiyor. Bu insanların neredeyse hepsi ellerindeki gök taşı zannettikleri o cisimleri nasıl satabileceklerini merak ediyor.”
GERÇEK GÖK TAŞI BU TÜRLÜ ANLAŞILIYOR!
Gök taşlarının fotoğraftan tanımlanmadığını söz eden Dr. Selçuk Topal, gerçek gök taşına ilişkin ayrıntıları paylaştı. Topal, “Bir cismin gök taşı olduğunu gösterebilecek kimi belirteçler vardır. Gök taşları çoklukla siyah ve yanmış üzere bir yüzeye sahiptir. Atmosferde ilerlerken binlerce derece sıcaklığa maruz kaldıkları için dış yüzeyi erimiş ve üzerinde pürüzsüz parmak izlerine emsal formlar oluşmuş olabilir. Kaya gibisi, demir gibisi ve kaya-demir gibisi genel cinslere ayrılırlar” diye altını çiziyor.
ŞAYET BİR GÖK TAŞINI AVUCUNUZA KOYARSANIZ…
Dünya’da bugüne kadar on binlerce gök taşı bulunmuştur ve bulunanların birden fazla kaya gibisi gök taşlarıdır. Bu taşların, silisyum, oksijen, nikel, demir, karbon içerdiğini belirten Selçuk Topal, “Şayet bir gök taşını avucunuza koyarsanız hacmine göre kütlesinin hayli fazla olduğunu düşünebilirsiniz. Muhtemelen ‘bu epey ağır’ dersiniz. Zira gök taşlarının büyük bir kısmı olağan kayalara nazaran epey daha ağırdır. Öbür birfazlaca kimyasal kompozisyon ve fizikî yapıda olabilirler. Bulduğunuz bir cismin gök taşı olup olmadığından emin olmanın en düzgün yolu o cismin bir kesiminin kimyasal tahlilinin yapılmasıdır” kelamlarıyla gök taşı hakkında bilinmeyenleri deklare etti.
‘GÖK TAŞI SATIN ALAN WEB SİTELERİ VAR’
Türkiye’de bunu bölüm haline getirmiş birfazlaca gök taşı avcısı bulunuyor. Neredeyse her bulan para eder mi diye merak ediyor. Bu husus hakkında ise Dr. Selçuk Topal şunları söylüyor:
“Enstitüler, üniversiteler, bu alanda çalışan bilim insanları yahut bu işin ticaretini yapan firmalar satın almak isteyebilir. Gök taşı satın alan web siteleri bile var. Piyasayı tam olarak bilmiyorum. Lakin gök taşları bu gezegende hayatta kalmak istiyorsak anlamamız gereken cisimlerin başında geliyor.”
GELECEKTE DEV BÜYÜKLÜKTE BİR ASTEROİT DÜNYA’YA ÇARPABİLİR!
Dünya etrafında dolanan ve kozmik ölçekte bize yakın olan 30.000’e yakın cisim tespit edildiğini aktaran Selçuk Topal, bunların 10.000 tanesi 140 metreden daha büyükken 1000 tanesi ise 1 km’den daha büyük olduğunu söylüyor. Topal, “İstatistiksel olarak birkaç milyon yılda bir gezegen ölçeklerinde ziyan verebilecek büyüklükte bir asteroit dünyaya çarpabilir. Şayet bir gün bu biçimde dev asteroitleri yok edebileceksek evvela asteroitlerin kesimleri olan gök taşlarını kimyasını âlâ anlamalıyız. Bu manada bakıldığında gök taşları değer biçilemez cisimlerdir. Bence beşerler bu cisimlere bir de bu açıdan bakmalılar. Nasıl bir cihan içerisinde yaşadığımızı, nasıl risklerin bizi beklediğini ve bu gezegenin ne kadar eşsiz bir yer olduğunu anlamak isteyenlere Kaostan Kozmosa Kozmosun Kıssası kitabımı okumalarını tavsiye ediyorum” diyor.