Merve YİĞİTCAN – Ömer GÖREN
Ukrayna’ya eser satan fakat savaş niçiniyle ödemelerini alamayan ihracatçılar, Vergi Adap Kanunu’nun (VUK) 323’üncü hususu kapsamındaki ‘şüpheli alacak’ istisnasının Ukrayna’da kalan alacakları için uygulanmasını istiyor. Aksi biçimde firmalar faturasını carilerine işledikleri fakat tahsil edemedikleri alacakları için vergi ödemek zorunda kalacaklar.
Mevzuyla ilgili kanun düzenlemesi bekleyen ihracatçıların bu talebinin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Dış Ekonomik Bağlar Konseyi (DEİK) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafınca, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na iletildiği öğrenildi. VUK’un 323’üncü unsuru bu haliyle yalnızca dava ve icra safh asında olan alacakları kuşkulu alacak olarak kabul ederken, vergi uzmanları yapılacak bir kanun düzenlemesiyle Ukrayna’da kalan kayıtlı fakat tahsil edilemeyen alacakların da bu kapsama alınabileceğini söz ediyor. DEİK Türkiye-Ukrayna İş Kurulu Lideri Ruşen Çetin, firmalardan 323’üncü unsurun uygulanması tarafında taleplerin geldiğini, bu talebin Hazine ve Maliye Bakanlığı’na aktarıldığını, lakin sürece ait olumlu ya da olumsuz rastgele bir geri dönüşün çabucak hemen yapılmadığını tabir etti.
“Para kâr olarak gözüküyor”
Bahisle ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) Lideri Ömer Karadeniz, Ukrayna’nın plastikte epey süratli büyüyen bir pazar olduğunu söylerken, 2021 yılının plastik ihracatı yapan işletmeler açısından olumlu geçtiğini, fakat savaşın kesimde mağduriyetlere yol açtığını lisana getirdi. Firmaların Ukrayna’dan tahsil edemedikleri alacaklarıyla ilgili yaşanan badireleri aktaran Karadeniz, “Vergi Tarz Kanunu 323’üncü hususu uyarınca, ‘şüpheli alacak’ yani tahsili mümkün olmayan alacaklar için konan kanunu, Ukrayna’dan tahsilat yapamayan firmalara yönelik de uygulanmasını istedik. Şirketlerin muhasebesi üzerinde para kâr olarak gözüküyor ve devlet vergi istiyor. Tahsil edilip edilmediğine de bakmıyor. Bu sebeple, 323’üncü unsurda bir düzenleme yapılmasının faydalı olacağını söylüyoruz. bu biçimde olursa en azından firmalar, almadıkları bir gelirin vergisini ödemek zorunda kalmayacak” bilgisini verdi.
“Bakanlığa talebimizi ilettik”
Ukrayna’ya en çok ihracat yapılan dallardan biri de yaş zerzevat meyve sektörü… Tahsil edilemeyen alacakların dalı sıkıştırdığını anlatan Akdeniz Yaş Zerzevat ve Meyve İhracatçıları Birliği Lideri Nejdat Sin, faturası kesilip ödemesi yapılmayan alacakların vergileri ile uğraştıklarını söylemiş oldu. Dalın Ukrayna kaynaklı kayıpları ve alacaklarına ait bir evrak hazırladıklarını, bu evrak ile tahsil edilemeyen paranın mücbire girmesi konusunda taleplerini ilgili bakanlıklara ilettiklerini belirten Sin, çabucak hemen bu mevzuda bir gelişme yaşanmadığını lisana getirdi.
“Alacakların ispatında ıstıraplar yaşanabilir”
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Onur Fayat da Ukrayna’nın hayli kısa vakitte olağana dönmesinin beklenmediğini, ötürüsıyla kısa vakitte oradaki tahsilatların yapılmasının mümkün olmadığını vurguladı. Bu niçinle VUK 323’üncü unsurun bu alacakları kapsamasının kesim için faydalı olacağına işaret eden Fayat, “Ancak oradaki alacakların ispatı noktasında külfetler olabilir. Çünkü yolcu birlikteinde resmi olmayan ihracatlar da var. Fakat en azından resmi cari alacaklarla ilgili bu yapılabilir” formunda konuştu.
Uzmanlara nazaran, ‘mücbir sebep’ ilanı ile kuşkulu alacak uygulanabilir
Firmalar Ukrayna’dan ödemesi alınmayan ihracatlarının vergisini ödemek istemiyor. Pekala bu yasal olarak ne kadar mümkün? Bu sorunun cevabını Yeni Küme İdare Heyeti Lideri Yeminli Mali Müşavir Yılmaz Sezer, DÜNYA’ya verdi. Firmaların Ukrayna’dan alacaklarıyla ilgili, zorlayan sebep ilanı ile ‘şüpheli alacak’ uygulamasının gündeme gelebileceğine işaret eden Sezer, şu açıklamalarda bulundu: “Türk Vergi Sistemi’nde alacakların tahsil edilememesi konusu Vergi Yol Kanunu ile kuşkulu alacak başlığı altında düzenlenmiştir. Kanunun 323’üncü Maddesi’ne bakılırsa ticari ve zirai karın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak kuralıyla; dava yahut icra safh asında bulunan alacaklar, yapılan protestoya yahut yazı ile bir kezden fazla istenilmesine karşın borçlu tarafınca ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar, kuşkulu alacak sayılır. Burada kanunda sayılmamış bulunmasına karşın bildiri ile yapılan düzenleme ile ifl as erteleme ve konkordato kuruluşlarına tabi olan firmalardan alacakları olanlar da kuşkulu alacak ayırabiliyorlardır. Yani aslında vadesinde tahsil edilemeyen ve ileride tahsil edilip edilemeyeceği kesin olarak belirli olmayan senetli yahut senetsiz alacaklar ‘şüpheli alacak’ durumundadır. Kuşkulu alacak uygulaması ile işletmeler kesmiş oldukları fatura karşılığı alacaklarını alamadıkları durumda, alamadıkları paranın vergisini ödemekten kurtulurlar. çabucak sonrasında alacaklarını tahsil etmeleri halinde ise, bir daha kayıtlara intikal ettirilerek verginin ödenmesi sağlanır. Bu durumda ise vergi ödemesi para alınıncaya kadar ötelenmiş olmaktadır. Ukrayna’ya yapılan ihracat bedellerinin vadelerinde yurda gelmemesi yahut ne vakit geleceğinin belirli olmaması durumu mevcut ise ve bu belgelendirilebilecekse zorlayan sebep ilanı ile kuşkulu alacak uygulaması gündeme gelebilir.”
Depolarda kalan mamüllerin geri çekilmesi için takviye bekleniyor
Ukrayna ile iş yapan firmaların tek sorunu tahsil edilemeyen alacaklar değil. beraberinde Ukrayna’da depoilarda malları kalan ihracatçılar bunların Türkiye’ye geri çekilmesi için bir formül oluşturulmasını bekliyor. PLAFED Lideri Ömer Karadeniz, Ukrayna’da yatırımları olan firmaların depolarında bulunan mallarını ülkeye getirebilimesi için bir planlama yapılmasının gerektiğini söylemiş oldu. Karadeniz, “İlgililere sorduk, olumsuz cevap aldık. Aslında acil çözülmesi gereken değerli bir husus. Zira mallar depolarda boşu boşuna duruyor ve maddi açıdan da ihracatçıya külfet getiriyor. Eserlerin depolardan çekilmesiyle, mümkün kayıpların önüne geçilmesi de mümkün olacaktır” diye konuştu. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Lideri Berke İçten de en azından sevkiyatın yapılabileceği Romanya’ya yakın depolarda kalan malların geri çekilmesini istediklerini lisana getirdi. İçten, “Kendi malımızı Ukrayna’dan ithal etmek istemiyoruz. Bir istisna getirilerek Türkiye’ye geri çekmek istiyoruz” diye konuştu.
Ukrayna’ya eser satan fakat savaş niçiniyle ödemelerini alamayan ihracatçılar, Vergi Adap Kanunu’nun (VUK) 323’üncü hususu kapsamındaki ‘şüpheli alacak’ istisnasının Ukrayna’da kalan alacakları için uygulanmasını istiyor. Aksi biçimde firmalar faturasını carilerine işledikleri fakat tahsil edemedikleri alacakları için vergi ödemek zorunda kalacaklar.
Mevzuyla ilgili kanun düzenlemesi bekleyen ihracatçıların bu talebinin Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Dış Ekonomik Bağlar Konseyi (DEİK) ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafınca, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na iletildiği öğrenildi. VUK’un 323’üncü unsuru bu haliyle yalnızca dava ve icra safh asında olan alacakları kuşkulu alacak olarak kabul ederken, vergi uzmanları yapılacak bir kanun düzenlemesiyle Ukrayna’da kalan kayıtlı fakat tahsil edilemeyen alacakların da bu kapsama alınabileceğini söz ediyor. DEİK Türkiye-Ukrayna İş Kurulu Lideri Ruşen Çetin, firmalardan 323’üncü unsurun uygulanması tarafında taleplerin geldiğini, bu talebin Hazine ve Maliye Bakanlığı’na aktarıldığını, lakin sürece ait olumlu ya da olumsuz rastgele bir geri dönüşün çabucak hemen yapılmadığını tabir etti.
“Para kâr olarak gözüküyor”
Bahisle ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) Lideri Ömer Karadeniz, Ukrayna’nın plastikte epey süratli büyüyen bir pazar olduğunu söylerken, 2021 yılının plastik ihracatı yapan işletmeler açısından olumlu geçtiğini, fakat savaşın kesimde mağduriyetlere yol açtığını lisana getirdi. Firmaların Ukrayna’dan tahsil edemedikleri alacaklarıyla ilgili yaşanan badireleri aktaran Karadeniz, “Vergi Tarz Kanunu 323’üncü hususu uyarınca, ‘şüpheli alacak’ yani tahsili mümkün olmayan alacaklar için konan kanunu, Ukrayna’dan tahsilat yapamayan firmalara yönelik de uygulanmasını istedik. Şirketlerin muhasebesi üzerinde para kâr olarak gözüküyor ve devlet vergi istiyor. Tahsil edilip edilmediğine de bakmıyor. Bu sebeple, 323’üncü unsurda bir düzenleme yapılmasının faydalı olacağını söylüyoruz. bu biçimde olursa en azından firmalar, almadıkları bir gelirin vergisini ödemek zorunda kalmayacak” bilgisini verdi.
“Bakanlığa talebimizi ilettik”
Ukrayna’ya en çok ihracat yapılan dallardan biri de yaş zerzevat meyve sektörü… Tahsil edilemeyen alacakların dalı sıkıştırdığını anlatan Akdeniz Yaş Zerzevat ve Meyve İhracatçıları Birliği Lideri Nejdat Sin, faturası kesilip ödemesi yapılmayan alacakların vergileri ile uğraştıklarını söylemiş oldu. Dalın Ukrayna kaynaklı kayıpları ve alacaklarına ait bir evrak hazırladıklarını, bu evrak ile tahsil edilemeyen paranın mücbire girmesi konusunda taleplerini ilgili bakanlıklara ilettiklerini belirten Sin, çabucak hemen bu mevzuda bir gelişme yaşanmadığını lisana getirdi.
“Alacakların ispatında ıstıraplar yaşanabilir”
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Onur Fayat da Ukrayna’nın hayli kısa vakitte olağana dönmesinin beklenmediğini, ötürüsıyla kısa vakitte oradaki tahsilatların yapılmasının mümkün olmadığını vurguladı. Bu niçinle VUK 323’üncü unsurun bu alacakları kapsamasının kesim için faydalı olacağına işaret eden Fayat, “Ancak oradaki alacakların ispatı noktasında külfetler olabilir. Çünkü yolcu birlikteinde resmi olmayan ihracatlar da var. Fakat en azından resmi cari alacaklarla ilgili bu yapılabilir” formunda konuştu.
Uzmanlara nazaran, ‘mücbir sebep’ ilanı ile kuşkulu alacak uygulanabilir
Firmalar Ukrayna’dan ödemesi alınmayan ihracatlarının vergisini ödemek istemiyor. Pekala bu yasal olarak ne kadar mümkün? Bu sorunun cevabını Yeni Küme İdare Heyeti Lideri Yeminli Mali Müşavir Yılmaz Sezer, DÜNYA’ya verdi. Firmaların Ukrayna’dan alacaklarıyla ilgili, zorlayan sebep ilanı ile ‘şüpheli alacak’ uygulamasının gündeme gelebileceğine işaret eden Sezer, şu açıklamalarda bulundu: “Türk Vergi Sistemi’nde alacakların tahsil edilememesi konusu Vergi Yol Kanunu ile kuşkulu alacak başlığı altında düzenlenmiştir. Kanunun 323’üncü Maddesi’ne bakılırsa ticari ve zirai karın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak kuralıyla; dava yahut icra safh asında bulunan alacaklar, yapılan protestoya yahut yazı ile bir kezden fazla istenilmesine karşın borçlu tarafınca ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar, kuşkulu alacak sayılır. Burada kanunda sayılmamış bulunmasına karşın bildiri ile yapılan düzenleme ile ifl as erteleme ve konkordato kuruluşlarına tabi olan firmalardan alacakları olanlar da kuşkulu alacak ayırabiliyorlardır. Yani aslında vadesinde tahsil edilemeyen ve ileride tahsil edilip edilemeyeceği kesin olarak belirli olmayan senetli yahut senetsiz alacaklar ‘şüpheli alacak’ durumundadır. Kuşkulu alacak uygulaması ile işletmeler kesmiş oldukları fatura karşılığı alacaklarını alamadıkları durumda, alamadıkları paranın vergisini ödemekten kurtulurlar. çabucak sonrasında alacaklarını tahsil etmeleri halinde ise, bir daha kayıtlara intikal ettirilerek verginin ödenmesi sağlanır. Bu durumda ise vergi ödemesi para alınıncaya kadar ötelenmiş olmaktadır. Ukrayna’ya yapılan ihracat bedellerinin vadelerinde yurda gelmemesi yahut ne vakit geleceğinin belirli olmaması durumu mevcut ise ve bu belgelendirilebilecekse zorlayan sebep ilanı ile kuşkulu alacak uygulaması gündeme gelebilir.”
Depolarda kalan mamüllerin geri çekilmesi için takviye bekleniyor
Ukrayna ile iş yapan firmaların tek sorunu tahsil edilemeyen alacaklar değil. beraberinde Ukrayna’da depoilarda malları kalan ihracatçılar bunların Türkiye’ye geri çekilmesi için bir formül oluşturulmasını bekliyor. PLAFED Lideri Ömer Karadeniz, Ukrayna’da yatırımları olan firmaların depolarında bulunan mallarını ülkeye getirebilimesi için bir planlama yapılmasının gerektiğini söylemiş oldu. Karadeniz, “İlgililere sorduk, olumsuz cevap aldık. Aslında acil çözülmesi gereken değerli bir husus. Zira mallar depolarda boşu boşuna duruyor ve maddi açıdan da ihracatçıya külfet getiriyor. Eserlerin depolardan çekilmesiyle, mümkün kayıpların önüne geçilmesi de mümkün olacaktır” diye konuştu. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Lideri Berke İçten de en azından sevkiyatın yapılabileceği Romanya’ya yakın depolarda kalan malların geri çekilmesini istediklerini lisana getirdi. İçten, “Kendi malımızı Ukrayna’dan ithal etmek istemiyoruz. Bir istisna getirilerek Türkiye’ye geri çekmek istiyoruz” diye konuştu.