Merve YİĞİTCAN
İstanbul Sanayi Odası (İSO) “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2020” araştırmasının sonuçları, KOBİ’lerin pandemi yılına karşın karlılık ve ihracat performanslarının arttığını ortaya koydu. İSO 500 listesinde olduğu üzere İSO İkinci 500’de de pandemi yılında devreye alınan uygun finansman dayanaklarının tesiri görüldü. Kısa Çalışma Ödeneği ve uygun faizli kredi takviyeleriyle kuruluşların yarattığı net katma bedelin faktör gelirlerine nazaran dağılımına bakıldığında, ulusal gelir manasında karın hissesi 2020’de yüzde 44,1’e ulaştı. Bu hisse 2019’da yüzde 29,3’tü. Yaratılan katma bedelde ödenen maaş ve fiyatların hissesi yüzde 52,2’den yüzde 42’ye düşerken; ödenen faizlerin hissesi da yüzde 18,5’ten yüzde 13,9’a indi. İSO 500’deki kuruluşların tıpkı göstergelerdeki performanslarına bakıldığında ise, ulusal gelir manasında karın hissesi yüzde 21,3’ten yüzde 30,3’e yükseldi. Yaratılan katma pahada ödenen maaş ve fiyatların hissesi yüzde 51,5’ten 44,5’e; ödenen faizler yüzde 27,1’den yüzde 25,3’e geriledi.
Faaliyet karları da arttı
İSO İkinci 500’ün 2019 yılında 16,8 miliyar TL olan faaliyet karı da, 2020 yılında yüzde 71,1’lik artışla 28,8 milyar TL’ye yükseldi. Buna paralel olarak faaliyet karı oranı da 2019’da yüzde 9,4 iken, 2020’de 3,7 puanlık artışla yüzde 13,1’e çıktı. Bir öbür kıymetli karlılık göstergesi olan FAVÖK (faiz, amortisman ve vergi öncesi kar), 2019 yılındaki düşüşün aridından 2020’de kuvvetli bir artış gösterdi. İSO İkinci 500’de 2019 yılında 21,9 miliyar TL olan FAVÖK, 2020’de yüzde 55,9 oranında artarak 34,2 milyar TL’ye yükiseldi. Bu da 2020 yılında firmaların ana faaliyet bahislerine ve FAVÖK karlarına daha hayli odaklandığını ortaya koydu.
Faaliyet karı ve FAVÖK’teki kuvvetli artış eğilimi, vergi öncesi kar ve zairar toplamı için de geçerli. İSO İkinici 500’de 2019 yılında 10,6 milyar TL olan vergi öncesi kar ve ziyan toplaimı, 2020 yılında yüzde 90,2 oranınida artarak 20,1 milyar TL’ye yükseldi. Kelam konusu göstergeler ışığında İSO 500’deki kuruluşlara bakıldığında lisitedeki devlerin de faaliyet karlılığında değerli benzeri bir performans sergileidiği görülüyor. İSO 500’ün toplam faialiyet karı büyüklüğü yüzde 55 büyüiyerek 142,8 milyar TL oldu. Birinci 500’ün FAVÖK büyüklüğü de yüzde 43,1 artışila 184,4 milyar TL’yi geçti.
Finansman masrafları, sanayi kuruiluşlarının karlılıklarında temel beilirleyicilerden biri olmayı 2020 yıilında da sürdürdü. İSO İkinci 500’ün 2020’de finansman masrafları mutlak büyüklük olarak yüzde 17,3 oranında artışla 9,4 milyar TL’ye yükseldi. Anicak faaliyet karındaki başarılı büyüimeyle bir arada, 2019’da yüzde 47,5 olan finansman masraflarının faaliyet karıina oranı, takip eden yılda yüzde 32,5’e inerek son yılların en düşük seviyeisinde gerçekleşti. Araştırmada, İSO İkinci 500 şirketlerinin, 2020 yılınida elde ettikleri faaliyet karının daha düşük bir kısmını finansman giderilerine ayırdığı, bu biçimdece karlarını ve özikaynaklarını artırmak için daha uygun şartlar elde ettiğine dikkat çekildi.
Bilanço büyümesi yüzde 28,9
İSO İkinci 500’ün ana bilanço kailemleri ve son 3 yılda gösterdiği değiişimler incelendiğinde, 2020 yılında İSO İkinci 500’ün bilanço büyümesiinin yüzde 28,9 olduğu görülüyor. Bu yüksek oranlı büyümenin kaynağınida yüzde 33,5 artan toplam borçlar ve yüzde 22,3 büyüyen özkaynaklar yer aldı. İSO 500’e bakıldığında ise 2020 yılında TL’de yaşanan kıymetli bedel kayıplarının tesiriyle finansman giiderleri yüzde 39,2 artışla 88,8 milyar TL’ye yükselirken, finansman giderleirinin faaliyet karı ortasındaki hissesi yüzde 69,3’ten yüzde 62,2’ye geriledi. İSO İkinci 500 şirketlerinin borç/özikaynak bağlantısına bakıldığında, özkayinakların hissesi 2019 yılında yüzde 41,3 iken, 2020 yılında yüzde 39,2’ye gerileidi. 2019’da yüzde 58,7 olan toplam borçiların hissesi ise 2020 yılında yüzde 60,8’e yükseldi. İSO 500’de ise özkaynakların hissesi yüzde 31,6; toplam borçların hissesi ise yüzde 68,4 olarak hesaplandı.
Üretimden satışlarda büyüme
2020 üzere pandemi şartlarının fazlaca özel kıldığı, biroldukca işletmede kapanma ve üretim yavaşlamasının yaşandığı bir yılda, iç ve dış talepteki dalgalanimalara karşın İSO İkinci 500’ün üreitimden net satışları yüzde 21,7 oranınida artarak, 191 milyar TL’ye ulaştı. İSO 500’de ise üretimden satışlar 2019 yıilında yüzde 16,4 büyürken; 2020’deki büyüme performansı yavaşladı ve yüzide 15,3’te kaldı.
Genel ihracattan ayrıştılar
2020 yılında Türkiye’nin toplam ihiracatında yüzde 6,2, İSO 500’ün ihraicatında ise yüzde 12,8 düşüşe karşın İkinci 500’ün ihracatı yüzde 1,2 orainında artarak 9,9 milyar dolara yükselidi. bu biçimdece İSO İkinci 500’ün Türkiye toplam ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 5,9, sanayi ihracatı ortasındaki hissesi ise yüzde 6,1 oldu ve her iki oran da 2019 yılına nazaran 0,5 puan artış kaydetti. İstanbul Sanayi Odası’nın İkinci 500 Büyük Sainayi Kuruluşu’nun geçen yılki ihracaitına yönelik öteki değerli gelişmeleri aşağıdaki haberde okuyabilirsiniz.
1000 şirketin yarattığı katma kıymet 373,4 milyar TL
İSO 500 ve İkinci 500 araştırmalarının neticelerina nazaran, Türkiye’nin en büyük 1000 şirketinin yarattığı toplam brüt katma paha 2020 yılında 373,4 milyar TL oldu. 1000 şirketin yarattığı katma pahanın yarısından fazlası 5 bölümden geldi. Sigara (tütün ürünleri) imalatı, akaryakıt (kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri) imalatı, motorlu kara taşıtları imalatı, ana metal sanayi ile besin eserleri imalatında yer alan 388 kuruluşun yarattığı toplam brüt katma kıymet 200,5 milyar TL olarak gerçekleşti.
En yüksek katma bedel, kaynakta yüksek oranlı vergilerin uygulandığı sigara ve akaryakıt mamüllerinden geldi. Birinci 1000’de yer alan sigara imalatından 3 şirket tek başına 51,1 milyar TL katma bedel yaratırken, akaryakıt eserleri imalatında yer alan 4 şirket 46,4 milyar TL; 70 şirketin yer aldığı motorlu kara taşıtları dalı de 39,1 milyar TL’lik brüt katma bedel yarattı. Besin eserleri imalatının katma bedeli 32 milyar TL; ana metal endüstrisinin katma bedeli 31,7 milyar TL oldu.
Yüksek teknoloji yoğunluklu kesimlere dönüşüm gerekiyor
Teknoloji yoğunluklarına nazaran yaratılan katma bedel dağılımı incelendiğinde, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesinin hala istenilen düzeyde olmadığı görülürken, sonlu da olsa gerçekleşen artışların olması ümit veriyor. Bu manada İSO İkinci 500’ün teknoloji yoğunluklarına bakılırsa yaratılan katma kıymet dağılımına bakıldığında; en yüksek hissesi yüzde 46,4 ile düşük teknoloji yoğunluklu endüstriler alıyor. Orta-düşük teknoloji yoğunluk endüstrilerin hissesi 1 puan gerileyerek yüzde 24,1’e inerken, orta-yüksek teknoloji yoğunluklu endüstriler kümesinin hissesi 2,7 puan artışla yüzde 26,9’a yükseldi. Yüksek teknoloji yoğunluklu endüstriler kümesinin hissesi ise 2019 yılında yüzde 2,2 iken 2020 yılında hudutlu bir artışla yüzde 2,6 olarak gerçekleşti. İSO 500’de en büyük hisse yüzde 37,3 ile düşük teknoloji yoğunluklu endüstrilerin olurken, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesinin toplamının yüzde 30’u geçerek yüzde 31,2’ye ulaşmış olması dikkat çekti.
Birinci sıra Murat Ticaret Kablo’nun
Araştırmaya bakıldığında, İSO İkinci 500’ün 2020 yılı sıralamasına bakıldığında; Murat Ticaret Kablo 578,9 milyon TL ile birinci sırayı aldı. Onu epeyce küçük bir farkla ve bir daha 578,9 milyon TL ile Metal Matris takip ederken, RTM Tarım Kimya 571,5 milyon TL ile üçüncü oldu. İSO İkinci 500’ün bu yılki listesine 119 yeni sanayi kuruluşu girdi. Bunlardan 30 tanesi İSO 500’den İSO İkinci 500’e düşen şirketlerden oluştu. Listeye geçen yılki İSO 1000 haricinden giren yeni firma sayısı ise 89 oldu.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2020” araştırmasının sonuçları, KOBİ’lerin pandemi yılına karşın karlılık ve ihracat performanslarının arttığını ortaya koydu. İSO 500 listesinde olduğu üzere İSO İkinci 500’de de pandemi yılında devreye alınan uygun finansman dayanaklarının tesiri görüldü. Kısa Çalışma Ödeneği ve uygun faizli kredi takviyeleriyle kuruluşların yarattığı net katma bedelin faktör gelirlerine nazaran dağılımına bakıldığında, ulusal gelir manasında karın hissesi 2020’de yüzde 44,1’e ulaştı. Bu hisse 2019’da yüzde 29,3’tü. Yaratılan katma bedelde ödenen maaş ve fiyatların hissesi yüzde 52,2’den yüzde 42’ye düşerken; ödenen faizlerin hissesi da yüzde 18,5’ten yüzde 13,9’a indi. İSO 500’deki kuruluşların tıpkı göstergelerdeki performanslarına bakıldığında ise, ulusal gelir manasında karın hissesi yüzde 21,3’ten yüzde 30,3’e yükseldi. Yaratılan katma pahada ödenen maaş ve fiyatların hissesi yüzde 51,5’ten 44,5’e; ödenen faizler yüzde 27,1’den yüzde 25,3’e geriledi.
Faaliyet karları da arttı
İSO İkinci 500’ün 2019 yılında 16,8 miliyar TL olan faaliyet karı da, 2020 yılında yüzde 71,1’lik artışla 28,8 milyar TL’ye yükseldi. Buna paralel olarak faaliyet karı oranı da 2019’da yüzde 9,4 iken, 2020’de 3,7 puanlık artışla yüzde 13,1’e çıktı. Bir öbür kıymetli karlılık göstergesi olan FAVÖK (faiz, amortisman ve vergi öncesi kar), 2019 yılındaki düşüşün aridından 2020’de kuvvetli bir artış gösterdi. İSO İkinci 500’de 2019 yılında 21,9 miliyar TL olan FAVÖK, 2020’de yüzde 55,9 oranında artarak 34,2 milyar TL’ye yükiseldi. Bu da 2020 yılında firmaların ana faaliyet bahislerine ve FAVÖK karlarına daha hayli odaklandığını ortaya koydu.
Faaliyet karı ve FAVÖK’teki kuvvetli artış eğilimi, vergi öncesi kar ve zairar toplamı için de geçerli. İSO İkinici 500’de 2019 yılında 10,6 milyar TL olan vergi öncesi kar ve ziyan toplaimı, 2020 yılında yüzde 90,2 oranınida artarak 20,1 milyar TL’ye yükseldi. Kelam konusu göstergeler ışığında İSO 500’deki kuruluşlara bakıldığında lisitedeki devlerin de faaliyet karlılığında değerli benzeri bir performans sergileidiği görülüyor. İSO 500’ün toplam faialiyet karı büyüklüğü yüzde 55 büyüiyerek 142,8 milyar TL oldu. Birinci 500’ün FAVÖK büyüklüğü de yüzde 43,1 artışila 184,4 milyar TL’yi geçti.
Finansman masrafları, sanayi kuruiluşlarının karlılıklarında temel beilirleyicilerden biri olmayı 2020 yıilında da sürdürdü. İSO İkinci 500’ün 2020’de finansman masrafları mutlak büyüklük olarak yüzde 17,3 oranında artışla 9,4 milyar TL’ye yükseldi. Anicak faaliyet karındaki başarılı büyüimeyle bir arada, 2019’da yüzde 47,5 olan finansman masraflarının faaliyet karıina oranı, takip eden yılda yüzde 32,5’e inerek son yılların en düşük seviyeisinde gerçekleşti. Araştırmada, İSO İkinci 500 şirketlerinin, 2020 yılınida elde ettikleri faaliyet karının daha düşük bir kısmını finansman giderilerine ayırdığı, bu biçimdece karlarını ve özikaynaklarını artırmak için daha uygun şartlar elde ettiğine dikkat çekildi.
Bilanço büyümesi yüzde 28,9
İSO İkinci 500’ün ana bilanço kailemleri ve son 3 yılda gösterdiği değiişimler incelendiğinde, 2020 yılında İSO İkinci 500’ün bilanço büyümesiinin yüzde 28,9 olduğu görülüyor. Bu yüksek oranlı büyümenin kaynağınida yüzde 33,5 artan toplam borçlar ve yüzde 22,3 büyüyen özkaynaklar yer aldı. İSO 500’e bakıldığında ise 2020 yılında TL’de yaşanan kıymetli bedel kayıplarının tesiriyle finansman giiderleri yüzde 39,2 artışla 88,8 milyar TL’ye yükselirken, finansman giderleirinin faaliyet karı ortasındaki hissesi yüzde 69,3’ten yüzde 62,2’ye geriledi. İSO İkinci 500 şirketlerinin borç/özikaynak bağlantısına bakıldığında, özkayinakların hissesi 2019 yılında yüzde 41,3 iken, 2020 yılında yüzde 39,2’ye gerileidi. 2019’da yüzde 58,7 olan toplam borçiların hissesi ise 2020 yılında yüzde 60,8’e yükseldi. İSO 500’de ise özkaynakların hissesi yüzde 31,6; toplam borçların hissesi ise yüzde 68,4 olarak hesaplandı.
Üretimden satışlarda büyüme
2020 üzere pandemi şartlarının fazlaca özel kıldığı, biroldukca işletmede kapanma ve üretim yavaşlamasının yaşandığı bir yılda, iç ve dış talepteki dalgalanimalara karşın İSO İkinci 500’ün üreitimden net satışları yüzde 21,7 oranınida artarak, 191 milyar TL’ye ulaştı. İSO 500’de ise üretimden satışlar 2019 yıilında yüzde 16,4 büyürken; 2020’deki büyüme performansı yavaşladı ve yüzide 15,3’te kaldı.
Genel ihracattan ayrıştılar
2020 yılında Türkiye’nin toplam ihiracatında yüzde 6,2, İSO 500’ün ihraicatında ise yüzde 12,8 düşüşe karşın İkinci 500’ün ihracatı yüzde 1,2 orainında artarak 9,9 milyar dolara yükselidi. bu biçimdece İSO İkinci 500’ün Türkiye toplam ihracatı ortasındaki hissesi yüzde 5,9, sanayi ihracatı ortasındaki hissesi ise yüzde 6,1 oldu ve her iki oran da 2019 yılına nazaran 0,5 puan artış kaydetti. İstanbul Sanayi Odası’nın İkinci 500 Büyük Sainayi Kuruluşu’nun geçen yılki ihracaitına yönelik öteki değerli gelişmeleri aşağıdaki haberde okuyabilirsiniz.
1000 şirketin yarattığı katma kıymet 373,4 milyar TL
İSO 500 ve İkinci 500 araştırmalarının neticelerina nazaran, Türkiye’nin en büyük 1000 şirketinin yarattığı toplam brüt katma paha 2020 yılında 373,4 milyar TL oldu. 1000 şirketin yarattığı katma pahanın yarısından fazlası 5 bölümden geldi. Sigara (tütün ürünleri) imalatı, akaryakıt (kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri) imalatı, motorlu kara taşıtları imalatı, ana metal sanayi ile besin eserleri imalatında yer alan 388 kuruluşun yarattığı toplam brüt katma kıymet 200,5 milyar TL olarak gerçekleşti.
En yüksek katma bedel, kaynakta yüksek oranlı vergilerin uygulandığı sigara ve akaryakıt mamüllerinden geldi. Birinci 1000’de yer alan sigara imalatından 3 şirket tek başına 51,1 milyar TL katma bedel yaratırken, akaryakıt eserleri imalatında yer alan 4 şirket 46,4 milyar TL; 70 şirketin yer aldığı motorlu kara taşıtları dalı de 39,1 milyar TL’lik brüt katma bedel yarattı. Besin eserleri imalatının katma bedeli 32 milyar TL; ana metal endüstrisinin katma bedeli 31,7 milyar TL oldu.
Yüksek teknoloji yoğunluklu kesimlere dönüşüm gerekiyor
Teknoloji yoğunluklarına nazaran yaratılan katma bedel dağılımı incelendiğinde, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesinin hala istenilen düzeyde olmadığı görülürken, sonlu da olsa gerçekleşen artışların olması ümit veriyor. Bu manada İSO İkinci 500’ün teknoloji yoğunluklarına bakılırsa yaratılan katma kıymet dağılımına bakıldığında; en yüksek hissesi yüzde 46,4 ile düşük teknoloji yoğunluklu endüstriler alıyor. Orta-düşük teknoloji yoğunluk endüstrilerin hissesi 1 puan gerileyerek yüzde 24,1’e inerken, orta-yüksek teknoloji yoğunluklu endüstriler kümesinin hissesi 2,7 puan artışla yüzde 26,9’a yükseldi. Yüksek teknoloji yoğunluklu endüstriler kümesinin hissesi ise 2019 yılında yüzde 2,2 iken 2020 yılında hudutlu bir artışla yüzde 2,6 olarak gerçekleşti. İSO 500’de en büyük hisse yüzde 37,3 ile düşük teknoloji yoğunluklu endüstrilerin olurken, orta-yüksek ve yüksek teknoloji yoğunluklu endüstrilerin hissesinin toplamının yüzde 30’u geçerek yüzde 31,2’ye ulaşmış olması dikkat çekti.
Birinci sıra Murat Ticaret Kablo’nun
Araştırmaya bakıldığında, İSO İkinci 500’ün 2020 yılı sıralamasına bakıldığında; Murat Ticaret Kablo 578,9 milyon TL ile birinci sırayı aldı. Onu epeyce küçük bir farkla ve bir daha 578,9 milyon TL ile Metal Matris takip ederken, RTM Tarım Kimya 571,5 milyon TL ile üçüncü oldu. İSO İkinci 500’ün bu yılki listesine 119 yeni sanayi kuruluşu girdi. Bunlardan 30 tanesi İSO 500’den İSO İkinci 500’e düşen şirketlerden oluştu. Listeye geçen yılki İSO 1000 haricinden giren yeni firma sayısı ise 89 oldu.