İmtihan derdi nedir ve baş etme yolları nelerdir ?

KıtlamA

New member
İmtihan olgusu hepimizin hayatın bir periyodunda karşımıza çıkan bir gerçektir. Her yıl milyonlarca aile imtihanlara hazırlanan çocuklarının başarısı için elinden gelenin en güzelini yapma arayışı içine girmektedir. İmtihan süreci yalnızca çocuğun değil tüm ailenin hayatını etkilemektedir. Çocuğumuzun girdiği imtihanlarda başarılı olması, imtihanlara gereğince hazırlanması kadar bu süreçteki psikoloji ile yakından ilgilidir. İmtihan telaşı, özgüven eksikliği, motivasyon azlığı, ergenlik devri sıkıntıları, aile içi bağlantılarda sıkıntılar, Dikkat eksikliği-hiperaktivite, Özgül öğrenme bozukluğu, depresyon, toplumsal fobi, takıntılar, öğrenme ve tesirli çalışma stratejilerini bilmemeden kaynaklanan meseleler çocuğun imtihan muvaffakiyetini tesirler.

Çocuğunuz İmtihan Korkusu Yaşıyor Olabilir mi?

Çocuğunuz imtihandan bundan evvelki gece uyuyamıyorsa, imtihanda heyecanlanıp epeyce düzgün çalışmış olduğu ve bildiği biçimde başarılı olamıyorsa, imtihan sırasında midesinde, karın bölgesinde gerilme ya da rahatsızlık oluyorsa, soğuk terleme ve baş ağrıları çekiyorsa, bildiklerini de unutuyorsa, dikkatsizlik yüzünden hayli sayıda kusur yapıyorsa imtihan tasası yaşıyor olabilir.

Sorumluluk sahibi olan, bir maksadı olan ve bunun gerçekleşmesi için uğraş gösteren her öğrencinin, bilgisinin değerlendirildiği bu tip imtihanlardan evvel kısmen dert duyması doğal ve gereklidir. Zira tasa az ölçüde ise kişi üzerinde motivasyon ve performansı arttırıcı tesir gösterir. Lakin korku istenen seviyenin üzerine çıktığında kişinin dikkat, öğrenme, bellek işlevlerini olumsuz tesirler ve başarıyı ve motivasyonu düşürür. İmtihan Korkusu, imtihan öncesinde öğrenilen bilginin, imtihan sırasında tesirli bir formda kullanılmasına mahzur olan ve muvaffakiyetin düşmesine yol açan, ağır telaştır. İmtihan Korkusu yaşayan öğrenciler, çalışmalarını planlamakta, yanlışsız düşünmekte, konsantre olmakta ve çalıştığı mevzuları hatırlamakta kuvvetlikler yaşarlar. Gerilimin artmasıyla birlikte olumsuz niyetler öğrencinin zihnini kaplamaya başlar. Bunun kararı olarak telaş ve gerilimin derecesine göre şahısta imtihandan günler öncesinde bile kendisini göstermeye başlayan huzursuzluk, sonluluk, konsantrasyon kuvvetliğü, uykusuzluk, karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, titreme, çarpıntı, terleme üzere belirtiler ortaya çıkar. Kimi öğrenciler ise; daha fazlaca baş, boyun ve sırt ağrısı, dinlendirici uyku uyuyamama şikayetleri olur. İmtihan yaklaştıkça ders çalışma isteğinde besbelli bir azalma, sakinlik, içe kapanma olabilir. İmtihan günü ile ilgili ya hayli konuşurlar ya da vurdumduymazlık geliştirirler.

İmtihan yaklaştıkça belirtiler daha hayli artar ve kasvetin şiddetine bakılırsa birtakım kimi öğrencinin imtihanı terk etmesine, hatta imtihana giremeyecek duruma gelmesine yol açar. Sonuç olarak akademik olarak epey başarılı olabilecek bir öğrencinin başarısızlığına sebep olabilir.

İmtihan Telaşına niye Olan Olumsuz Fikirler Nelerdir?

İmtihan derdi yaşayan kişi, kendisi ve imtihanla ilgili daima olumsuz kanılar ve senaryolar peşindedir. Tabir yerindeyse kendi zihninin ürettiği senaryoya kendisi inanır. Daima içsel olarak konuşan ve kendini eleştiren kendini cezalandıran bir tutum içine girer. Diğerleriyle kendini kıyaslar, ‘başkaları ne der’ diye düşünür, ‘Ablam kazandı ya ben kazanamazsam, öğretmenlerime aileme rezil olacağım, benden epey şey bekliyorlar, öbürleri benden daha âlâ çalışıyor, kazanmam mümkün değil, bildiklerimi unutursam, gereğince hazırlanmadım, müddet yetmeyecek, kesinlikle berbat bir şey olacak, başarılı olamayacağım, dikkatim dağılacak, soruları kaydırırsam, vakit yetmezse, imtihanda her şeyi unutacağım, elim terleyecek, karnım ağrıyacak…’ üzere daima olumsuz kanılar aklına gelir.

İmtihan Korkusunu Anne Baba Tavırları Ne Olmalıdır?

İmtihan devrinde anne babalarda en az çocuklar kadar dertlidir. Telaş bulaşıcı bir histir. Çocuğunuzun geleceği konusundaki kaygılarınız çocuğunuza yansır. Bu niçinle evvela aileler kendi dertlerini azaltmaya çalışmalıdırlar. Çocuğumuzun telaşını artırmak yalnızca ona baskı yapmak yahut olumsuz kelamlar söylemekle artmaz. Olumlu cümleler kursak bile, vücut lisanımız yüz sözümüz ve ses tonu ile verdiğiniz bildiriler aksiyse korkumuz çocuğumuza geçer. Ağızdan çıkan ile vücutların söylemiş olduği çelişiyorsa öğrenci daha epeyce vücut lisanına dikkat edecektir. ‘Ben senin başarılı ve keyifli olmanı istiyorum’ derken ‘başarılı ol ki etrafa rezil olmayalım’ diye düşünüyorsanız ona takviye olamazsınız. Çok fazla sorumluluk alan dertli çocuklarda ‘sana epeyce güveniyoruz kesinlikle başaracağına inanıyoruz’ denmesi bile ‘bana hayli güveniyorlar, ailemin inancını boşa çıkartırsam’ niyetine ve derde sebep olabilir. Bu niçinle sonuca değil sürece odaklanmak ve ‘elinden geleni yaptığına inanıyoruz, vakit zaman başarısız olsan bile çalışmaya devam eder ve elinden gelenin en uygununu yapmaya çalışırsan istediğin gayeye ulaşırsın, senin yanındayız, bunun için biz de elimizden geleni yapmaya hazırız’ denmesi çocuk için rahatlatıcı olacaktır.

Onu ne kadar sevdiğinizi ona her vakit hissettirin. Bir çocuğun başarılı olması için motivasyona muhtaçlığı vardır. Bunun için çocuğun başarabileceği kapasiteye sahip olduğuna inanması, başarmaktan keyif alması gereklidir. Çocukların en epeyce anne babalarından övgü aldıklarında keyifli olur. Çocuklar anne babalarda düş kırıklığı yarattıklarını hissetmeye başlarlarsa, içe kapanma, yetersizlik hisleri ortaya çıkar. Çocuğumuzdan kapasitesinden çoksını ister, yapabildiklerini görmez, yapamadıklarını yüzüne vurur, daima tembelsin derseniz, bir süre daha sonra çocuk da bu durumu kabullenir, özgüvenini ve çalışma çaba etme motivasyonu kaybeder. Yalnızca başarılı olduğunda sevgi ve ilgi goren, başarısızlıklarında eleştirilen çocuklar, kendi pahalarını yalnızca başarılı olmaya bağlayacakları için, kendilerine güvenmez ve en ufak başarısızlıkta imtihan telaşına kapılabilirler. Mevzuyu öğrenip öğrenmediğine değil de, yalnızca imtihanda düzgün not alıp alamayacağına odaklanır, imtihanda başarılı olup olamayacağını düşünmekten ders çalışmaya konsantre olamaz, imtihan sırasında heyecandan bildiklerini unutur.

Gereğinden çok fedakarlıktan kaçının ve bunları hatırlatmayın, maddi olarak çok fedakarlıkta bulunmak, bu fedakarlıkların daima hatırlatılması öğrenciyi ders çalışamaz hale getirir, “ailemin bu fedakarlıklarına karşılık vermek zorundayım.” biçiminde düşünerek daha fazla kaygılanabilir.

Negatif motivasyondan uzak durun. Birtakım anne babalar çocuklarının motivasyonunu artırmak için; ‘Bu kadar çalışmayla kazanamazsın“ üzere söylemiş olduği kelamlar, hırslanıp çalışmasını sağlamayacağı üzere, çocuğun ya inatlaşmasına ya da korkudan çalışamamasına yol açar

Çocuğunuzu hiç bir vakit diğer çocuklarla kıyaslamayın, örnek göstermeyin. Eşiniz yahut çocuğunuz sizi diğerleriyle kıyasladığında ne hissediyorsanız, çocuğunuz da onu hisseder. Kendi eksiklerini goremez yahut çok abartır, öfkelenir, sizi cürümler, motivasyonu azalır, tasası artar. “Amcanın kızı tıbbı kazandı, havasından yanına varılmıyor, aman bizi mahcup etme.” vb. cinsinden yaklaşımlar çocuğunuza ziyan verebilir. Çocuk, ailesinin ve diğerlerinin gözünde kendisinin değil, sınavdaki muvaffakiyetinin değerli olduğunu düşünür ve imtihana gerçek dışı bir mana yükler.

Çocuğunuzdan beklentilerinizde gerçekçi olmaya çalışın. Objektif bakıldığında belirli alanlarda güçlü tarafları olabileceği üzere aşikâr alanlarda da zayıf özellikleri olabilir. Çok beklentiye girmeyin. Her anne baba çocuğunun özel olduğunu düşünür. Beklentileriniz ile çocuğunuzun yapabilecekleri birbiriyle uyumlu olursa çocuğunuz daha az dert yaşayabilir. kimi vakit çok pohpohlamak, ’Çok zeki ancak çalışmıyor’ kelamları, çocuğun kendini dev aynasında da görmesine ve tembelliğine sebep olabilir. Çocuğumuza vereceğiniz bildiri; ‘her ne yaparsan yap, elinden gelenin en uygununu yap, beklentimiz ise ‘başarıya değil, hedefli, planlı programlı, çalışmasına yönelik’ olmalıdır.

Çocuğa, imtihanların onun kişiliğini pahalandıran bir ölçü olmadığı, kazanmak kadar kaybetmenin de hayatın bir modülü olduğu, hayatın sonu olmadığı anlatılmalıdır. En iyiyi isteyen mükemmeliyetçi ebeveynler çocukta kusur yapma korkusuna yol açar. Çocuğun Kusurunu düşünmesini sağlamak, bir arada tahlili konuşabilmek değerlidir. İmtihandan yahut ödevinden düşük not almış morali bozulmuş bir çocuğa “ben sana söylemiş oldum, baştan savma yapmışsın, son ana bırakıyorsun” yerine “üzgün görünüyorsun, bir daha sonraki ödevinden, imtihanından düzgün not alabilmek için nelerde eksiğin var bunu konuşabiliriz” diyebilmek çocuğun yanılgılarından ders almasına yardımcı olmamızı sağlar.

Öğrenci Neler Yapmalıdır?

İmtihanın kararına değil sürece odaklanın.
İmtihan ve sonuçlarını düşünmek zihinsel gücünüzü ve vaktinizi boşa harcamanıza yol açar. Günlük çalışma planları yapın, nasıl ilerlediğinize kendinizde şaşıracaksınız.

İmtihanlar öğrenme için birer fırsat olarak nazaranbiliriz. Berbat geçen imtihan daha sonrası ‘Ne yaptım? Neleri düzgün yaptım? Neleri daha düzgün yapabilirdim? Nelerin farkına vardım? Ne öğrendim? Bu sorunu nasıl çözebilirim?’ sorularını sorup, tahlil bulabiliriz. İmtihanlar hangi konularda eksiklerimiz olduğunu, vakti uygun kullanıp kullanmadığımızı, çalışma sistemimizin yanlışsız olup olmadığını, imtihan stratejimizi gözden geçirmemizi sağlayabilir.

Olumsuz niyetlerden uzak durun. Hep olumlu düşünmeye ihtimam gösterin. Karamsar ve negatif niyetlerle vaktinizi boşa harcamayın. Hiç kimse imtihana tüm ayrıntıları tam olarak bilerek giremez. Kesinlikle ayrıntıların bir kısmı unutulacaktır, kıymetli olan bunu en aza indirgemektir. Zihinsel gücünüzü yeni ayrıntıları öğrenmek ve eski ayrıntılarınızı tekrar etmek için kullanın.

Kendinizi diğerleriyle kıyaslamayın. her insanın öğrenme ve çalışma tarzı farklıdır. Sizin bir deneme imtihanında başarılı olamamanız, bir daha sonrakinde de başarısız olacağınız manasına gelmez. Oburlarının ne yaptığını düşünmek yerine eksikliklerinizi tamamlamaya çalışmanız daha faydalı olacaktır.

Planlı hareket edin, hakikat ve tesirli ders çalışın. Ders çalışırken kısa periyotlu planlar yapmanız hayli değerlidir. Tamamlanan her gaye kendinizi daha yeterli hissetmenizi ve bir daha sonraki adımı atmak için daha istekli olmanızı sağlayacaktır. Anlamadan, ezberleyerek çalışmak da ayrıntıların çabuk unutulmasına sebep olacak, yorum yapma yeteneğinizi zayıflatacaktır. Anlamadığınız kısımları, hayli sıradan bir şey bile olsa öğretenlerinize sormaktan çekinmeyin. Kendinizi yeterli tanıyın, en düzgün ne biçimde öğrendiğinizi tespit edin. Kesinlikle dinlenmeye vakit ayırın. Değerli olan epey çalışmak değil, tesirli çalışmaktır.

Motivasyonunuzu yüksek tutun. Kendinize itimadınızı hiç bir vakit kaybetmeyin. Küçük de olsa eski başarılarınızı sık sık hatırlayın.

Ailenizden ve öğretmenlerinizden takviye istemekten çekinmeyin. Moraliniz bozulduğunda, muhakkak bir mevzuyu öğrenmekte zorluk çektiğinizde, çalışma programınızı oluşturmakta kuvvetlik çektiğinizde yardım istemekten çekinmeyin. Unutmayın her başarılı atletin onu muvaffakiyete götüren bir antrenörü vardır. kimi vakit dışardan kendi goremediğimiz kimi eksiklerimizin bize söylenmesi epeyce faydalı olmaktadır. İmtihan derdi, öğrenme stratejileri, dikkat eksikliği konusunda çocuk ve ergen psikiyatristinden dayanak alabilirsiniz.

Yaşadığımız sürece hem muvaffakiyetler kazanacağız birebir vakitte kimi birtakım başarısızlıklar yaşayacağız. Bir kişinin ömürde başarılı olabilmesi için, her kararın yeni bir başlangıç olduğunu gorebilmesi kıymetlidir. İmtihanlar her vakit olacak, ömür denen oyun karşımıza daima yeni imtihanlar getirecektir. Bu oyunda en kıymetli kural daima oyunda kalmaktır. Çocuğunuza muvaffakiyete adım adım ulaşıldığını, bunun bir maraton olduğunu hatırlatın. Herkes üzere onun da performansının vakit zaman düşebileceğini unutmayın. Bu üzere periyotlarda onu motive edip yüreklendirin. Bilgi eksikliği olan mevzuları vakit geçirmeden tespit edin ve gerekli olan tedbirleri alın. Tasayla baş edemediğini görürseniz profesyonel dayanak almaktan kaçınmayın. Çocuğunuzu yeterli gözlemleyin, ruhsal bir ıstırap yaşıyorsa, dikkat ve öğrenme sıkıntıları yaşıyorsa bunların niçinini ve tahlilini bulmaya çalışın.