İmtihan derdi nedir ve baş etme yolları nelerdir ?

KıtlamA

New member
İmtihan olgusu hepimizin hayatın bir devrinde karşımıza çıkan bir gerçektir. Her yıl milyonlarca aile imtihanlara hazırlanan çocuklarının başarısı için elinden gelenin en uygununu yapma arayışı içine girmektedir. İmtihan süreci yalnızca çocuğun değil tüm ailenin hayatını etkilemektedir. Çocuğumuzun girdiği imtihanlarda başarılı olması, imtihanlara gereğince hazırlanması kadar bu süreçteki psikoloji ile yakından ilgilidir. İmtihan derdi, özgüven eksikliği, motivasyon azlığı, ergenlik periyodu meseleleri, aile içi bağlantılarda meseleler, Dikkat eksikliği-hiperaktivite, Özgül öğrenme bozukluğu, depresyon, toplumsal fobi, takıntılar, öğrenme ve tesirli çalışma stratejilerini bilmemeden kaynaklanan problemler çocuğun imtihan muvaffakiyetini tesirler.

Çocuğunuz İmtihan Korkusu Yaşıyor Olabilir mi?

Çocuğunuz imtihandan bundan evvelki gece uyuyamıyorsa, imtihanda heyecanlanıp fazlaca yeterli çalışmış olduğu ve bildiği biçimde başarılı olamıyorsa, imtihan sırasında midesinde, karın bölgesinde gerilme ya da rahatsızlık oluyorsa, soğuk terleme ve baş ağrıları çekiyorsa, bildiklerini de unutuyorsa, dikkatsizlik yüzünden epeyce sayıda kusur yapıyorsa imtihan telaşı yaşıyor olabilir.

Sorumluluk sahibi olan, bir gayesi olan ve bunun gerçekleşmesi için gayret gösteren her öğrencinin, bilgisinin değerlendirildiği bu tip imtihanlardan evvel kısmen tasa duyması doğal ve gereklidir. Zira dert az ölçüde ise kişi üzerinde motivasyon ve performansı arttırıcı tesir gösterir. Lakin tasa istenen seviyenin üzerine çıktığında kişinin dikkat, öğrenme, bellek işlevlerini olumsuz tesirler ve başarıyı ve motivasyonu düşürür. İmtihan Tasası, imtihan öncesinde öğrenilen bilginin, imtihan sırasında tesirli bir halde kullanılmasına pürüz olan ve muvaffakiyetin düşmesine yol açan, ağır derttir. İmtihan Tasası yaşayan öğrenciler, çalışmalarını planlamakta, hakikat düşünmekte, konsantre olmakta ve çalıştığı mevzuları hatırlamakta kuvvetlikler yaşarlar. Gerilimin artmasıyla birlikte olumsuz fikirler öğrencinin zihnini kaplamaya başlar. Bunun kararı olarak korku ve gerilimin derecesine bakılırsa bireyde imtihandan günler öncesinde bile kendisini göstermeye başlayan huzursuzluk, sonluluk, konsantrasyon kuvvetliğü, uykusuzluk, karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, titreme, çarpıntı, terleme üzere belirtiler ortaya çıkar. Birtakım öğrenciler ise; daha epeyce baş, boyun ve sırt ağrısı, dinlendirici uyku uyuyamama şikayetleri olur. İmtihan yaklaştıkça ders çalışma isteğinde besbelli bir azalma, sakinlik, içe kapanma olabilir. İmtihan günü ile ilgili ya epey konuşurlar ya da vurdumduymazlık geliştirirler.

İmtihan yaklaştıkça belirtiler daha epey artar ve düşüncenin şiddetine nazaran birtakım kimi öğrencinin imtihanı terk etmesine, hatta imtihana giremeyecek duruma gelmesine yol açar. Sonuç olarak akademik olarak hayli başarılı olabilecek bir öğrencinin başarısızlığına sebep olabilir.

İmtihan Telaşına niye Olan Olumsuz Kanılar Nelerdir?

İmtihan tasası yaşayan kişi, kendisi ve imtihanla ilgili daima olumsuz kanılar ve senaryolar peşindedir. Tabir yerindeyse kendi zihninin ürettiği senaryoya kendisi inanır. Daima içsel olarak konuşan ve kendini eleştiren kendini cezalandıran bir tutum içine girer. Diğerleriyle kendini kıyaslar, ‘başkaları ne der’ diye düşünür, ‘Ablam kazandı ya ben kazanamazsam, öğretmenlerime aileme rezil olacağım, benden hayli şey bekliyorlar, öbürleri benden daha âlâ çalışıyor, kazanmam mümkün değil, bildiklerimi unutursam, gereğince hazırlanmadım, mühlet yetmeyecek, kesinlikle makus bir şey olacak, başarılı olamayacağım, dikkatim dağılacak, soruları kaydırırsam, vakit yetmezse, imtihanda her şeyi unutacağım, elim terleyecek, karnım ağrıyacak…’ üzere daima olumsuz niyetler aklına gelir.

İmtihan Korkusunu Anne Baba Tavırları Ne Olmalıdır?

İmtihan periyodunda anne babalarda en az çocuklar kadar korkuludur. Dert bulaşıcı bir histir. Çocuğunuzun geleceği konusundaki kaygılarınız çocuğunuza yansır. Bu niçinle evvela aileler kendi korkularını azaltmaya çalışmalıdırlar. Çocuğumuzun telaşını artırmak yalnızca ona baskı yapmak yahut olumsuz kelamlar söylemekle artmaz. Olumlu cümleler kursak bile, vücut lisanımız yüz tabirimiz ve ses tonu ile verdiğiniz bildiriler aksiyse korkumuz çocuğumuza geçer. Ağızdan çıkan ile vücutların söylemiş olduği çelişiyorsa öğrenci daha fazlaca vücut lisanına dikkat edecektir. ‘Ben senin başarılı ve keyifli olmanı istiyorum’ derken ‘başarılı ol ki etrafa rezil olmayalım’ diye düşünüyorsanız ona takviye olamazsınız. Çok fazla sorumluluk alan dertli çocuklarda ‘sana epey güveniyoruz kesinlikle başaracağına inanıyoruz’ denmesi bile ‘bana epey güveniyorlar, ailemin itimadını boşa çıkartırsam’ niyetine ve derde sebep olabilir. Bu niçinle sonuca değil sürece odaklanmak ve ‘elinden geleni yaptığına inanıyoruz, vakit zaman başarısız olsan bile çalışmaya devam eder ve elinden gelenin en düzgününü yapmaya çalışırsan istediğin amaca ulaşırsın, senin yanındayız, bunun için biz de elimizden geleni yapmaya hazırız’ denmesi çocuk için rahatlatıcı olacaktır.

Onu ne kadar sevdiğinizi ona her vakit hissettirin. Bir çocuğun başarılı olması için motivasyona gereksinimi vardır. Bunun için çocuğun başarabileceği kapasiteye sahip olduğuna inanması, başarmaktan keyif alması gereklidir. Çocukların en çok anne babalarından övgü aldıklarında memnun olur. Çocuklar anne babalarda düş kırıklığı yarattıklarını hissetmeye başlarlarsa, içe kapanma, yetersizlik hisleri ortaya çıkar. Çocuğumuzdan kapasitesinden çoksını ister, yapabildiklerini görmez, yapamadıklarını yüzüne vurur, daima tembelsin derseniz, bir süre daha sonra çocuk da bu durumu kabullenir, özgüvenini ve çalışma uğraş etme motivasyonu kaybeder. Yalnızca başarılı olduğunda sevgi ve ilgi bakılırsan, başarısızlıklarında eleştirilen çocuklar, kendi bedellerini yalnızca başarılı olmaya bağlayacakları için, kendilerine güvenmez ve en ufak başarısızlıkta imtihan derdine kapılabilirler. Mevzuyu öğrenip öğrenmediğine değil de, yalnızca imtihanda güzel not alıp alamayacağına odaklanır, imtihanda başarılı olup olamayacağını düşünmekten ders çalışmaya konsantre olamaz, imtihan sırasında heyecandan bildiklerini unutur.

Gereğinden çok fedakarlıktan kaçının ve bunları hatırlatmayın, maddi olarak çok fedakarlıkta bulunmak, bu fedakarlıkların daima hatırlatılması öğrenciyi ders çalışamaz hale getirir, “ailemin bu fedakarlıklarına karşılık vermek zorundayım.” biçiminde düşünerek daha fazla kaygılanabilir.

Negatif motivasyondan uzak durun. Kimi anne babalar çocuklarının motivasyonunu artırmak için; ‘Bu kadar çalışmayla kazanamazsın“ üzere söylemiş olduği kelamlar, hırslanıp çalışmasını sağlamayacağı üzere, çocuğun ya inatlaşmasına ya da telaştan çalışamamasına yol açar

Çocuğunuzu hiç bir vakit öteki çocuklarla kıyaslamayın, örnek göstermeyin. Eşiniz yahut çocuğunuz sizi diğerleriyle kıyasladığında ne hissediyorsanız, çocuğunuz da onu hisseder. Kendi eksiklerini bakılırsamez yahut çok abartır, öfkelenir, sizi cürümler, motivasyonu azalır, telaşı artar. “Amcanın kızı tıbbı kazandı, havasından yanına varılmıyor, aman bizi mahcup etme.” vb. cinsinden yaklaşımlar çocuğunuza ziyan verebilir. Çocuk, ailesinin ve diğerlerinin gözünde kendisinin değil, sınavdaki muvaffakiyetinin kıymetli olduğunu düşünür ve imtihana gerçek dışı bir mana yükler.

Çocuğunuzdan beklentilerinizde gerçekçi olmaya çalışın. Objektif bakıldığında belirli alanlarda güçlü tarafları olabileceği üzere aşikâr alanlarda da zayıf özellikleri olabilir. Çok beklentiye girmeyin. Her anne baba çocuğunun özel olduğunu düşünür. Beklentileriniz ile çocuğunuzun yapabilecekleri birbiriyle uyumlu olursa çocuğunuz daha az tasa yaşayabilir. kimi vakit çok pohpohlamak, ’Çok zeki fakat çalışmıyor’ kelamları, çocuğun kendini dev aynasında da görmesine ve tembelliğine sebep olabilir. Çocuğumuza vereceğiniz ileti; ‘her ne yaparsan yap, elinden gelenin en uygununu yap, beklentimiz ise ‘başarıya değil, hedefli, planlı programlı, çalışmasına yönelik’ olmalıdır.

Çocuğa, imtihanların onun kişiliğini pahalandıran bir ölçü olmadığı, kazanmak kadar kaybetmenin de ömrün bir modülü olduğu, hayatın sonu olmadığı anlatılmalıdır. En iyiyi isteyen mükemmeliyetçi ebeveynler çocukta kusur yapma korkusuna yol açar. Çocuğun Kusurunu düşünmesini sağlamak, bir arada tahlili konuşabilmek kıymetlidir. İmtihandan yahut ödevinden düşük not almış morali bozulmuş bir çocuğa “ben sana söylemiş oldum, baştan savma yapmışsın, son ana bırakıyorsun” yerine “üzgün görünüyorsun, bir daha sonraki ödevinden, imtihanından güzel not alabilmek için nelerde eksiğin var bunu konuşabiliriz” diyebilmek çocuğun yanılgılarından ders almasına yardımcı olmamızı sağlar.

Öğrenci Neler Yapmalıdır?

İmtihanın kararına değil sürece odaklanın.
İmtihan ve sonuçlarını düşünmek zihinsel gücünüzü ve vaktinizi boşa harcamanıza yol açar. Günlük çalışma planları yapın, nasıl ilerlediğinize kendinizde şaşıracaksınız.

İmtihanlar öğrenme için birer fırsat olarak bakılırsabiliriz. Makûs geçen imtihan daha sonrası ‘Ne yaptım? Neleri âlâ yaptım? Neleri daha yeterli yapabilirdim? Nelerin farkına vardım? Ne öğrendim? Bu sorunu nasıl çözebilirim?’ sorularını sorup, tahlil bulabiliriz. İmtihanlar hangi konularda eksiklerimiz olduğunu, vakti âlâ kullanıp kullanmadığımızı, çalışma tekniğimizin gerçek olup olmadığını, imtihan stratejimizi gözden geçirmemizi sağlayabilir.

Olumsuz fikirlerden uzak durun. Sürekli olumlu düşünmeye itina gösterin. Karamsar ve negatif kanılarla vaktinizi boşa harcamayın. Hiç kimse imtihana tüm ayrıntıları tam olarak bilerek giremez. Kesinlikle ayrıntıların bir kısmı unutulacaktır, değerli olan bunu en aza indirgemektir. Zihinsel gücünüzü yeni ayrıntıları öğrenmek ve eski ayrıntılarınızı yine etmek için kullanın.

Kendinizi diğerleriyle kıyaslamayın. her insanın öğrenme ve çalışma tarzı farklıdır. Sizin bir deneme imtihanında başarılı olamamanız, bir daha sonrakinde de başarısız olacağınız manasına gelmez. Oburlarının ne yaptığını düşünmek yerine eksikliklerinizi tamamlamaya çalışmanız daha faydalı olacaktır.

Planlı hareket edin, gerçek ve tesirli ders çalışın. Ders çalışırken kısa periyotlu planlar yapmanız epeyce değerlidir. Tamamlanan her amaç kendinizi daha yeterli hissetmenizi ve bir daha sonraki adımı atmak için daha istekli olmanızı sağlayacaktır. Anlamadan, ezberleyerek çalışmak da ayrıntıların çabuk unutulmasına sebep olacak, yorum yapma yeteneğinizi zayıflatacaktır. Anlamadığınız kısımları, fazlaca sıradan bir şey bile olsa öğretenlerinize sormaktan çekinmeyin. Kendinizi güzel tanıyın, en âlâ ne biçimde öğrendiğinizi tespit edin. Kesinlikle dinlenmeye vakit ayırın. Değerli olan fazlaca çalışmak değil, tesirli çalışmaktır.

Motivasyonunuzu yüksek tutun. Kendinize inancınızı hiç bir vakit kaybetmeyin. Küçük de olsa eski başarılarınızı sık sık hatırlayın.

Ailenizden ve öğretmenlerinizden takviye istemekten çekinmeyin. Moraliniz bozulduğunda, aşikâr bir mevzuyu öğrenmekte zorluk çektiğinizde, çalışma programınızı oluşturmakta kuvvetlik çektiğinizde yardım istemekten çekinmeyin. Unutmayın her başarılı atletin onu muvaffakiyete götüren bir antrenörü vardır. kimi vakit dışardan kendi bakılırsamediğimiz birtakım eksiklerimizin bize söylenmesi fazlaca faydalı olmaktadır. İmtihan tasası, öğrenme stratejileri, dikkat eksikliği konusunda çocuk ve ergen psikiyatristinden takviye alabilirsiniz.

Yaşadığımız sürece hem muvaffakiyetler kazanacağız birebir vakitte birtakım kimi başarısızlıklar yaşayacağız. Bir kişinin ömürde başarılı olabilmesi için, her kararın yeni bir başlangıç olduğunu gorebilmesi değerlidir. İmtihanlar her vakit olacak, ömür denen oyun karşımıza daima yeni imtihanlar getirecektir. Bu oyunda en kıymetli kural daima oyunda kalmaktır. Çocuğunuza muvaffakiyete adım adım ulaşıldığını, bunun bir maraton olduğunu hatırlatın. Herkes üzere onun da performansının vakit zaman düşebileceğini unutmayın. Bu üzere periyotlarda onu motive edip yüreklendirin. Bilgi eksikliği olan hususları vakit geçirmeden tespit edin ve gerekli olan tedbirleri alın. Tasayla baş edemediğini görürseniz profesyonel dayanak almaktan kaçınmayın. Çocuğunuzu uygun gözlemleyin, ruhsal bir külfet yaşıyorsa, dikkat ve öğrenme problemleri yaşıyorsa bunların niçinini ve tahlilini bulmaya çalışın.