Yener KARADENİZ
Geçen hafta Rusya’nın Ukrayna’ya savaş ilan etmesi akabinde hem ABD tıpkı vakitte AB’nin Rusya’ya yönelik deklare ettiğı ekonomik yaptırımların tesiri, birinci vakit içinderda hazır giysi kesiminde görüldü. Ukrayna’da faaliyet gösteren 24 markanın 267 mağazası ve 180 satış noktası büsbütün kapanırken, Rusya’da faaliyet gösteren 32 markanın 655 mağazası ve 2 bin 556 satış noktasında ise huzursuz bir bekleyiş süreci başladı. Ülkede yaşanan negatif ekonomik ortamın birinci vakit içinderda hazır giysi ve gibisi eser alışverişinde sakinliğe yol açtığını belirten dal temsilcileri, yaşanan gelişmeler niçiniyle yalnızca Ukrayna’da iptal ve ertelemelerin 150-200 milyon doları bulduğunu kaydetti. Rusya’da ise hali hazırda hazır giysi alışverişi ve ihracat durma noktasına gelmiş vaziyette. Resmi sayılara göre geçen yıl Ukrayna’ya 173 milyon dolar, Rusya’ya ise 287 milyon dolar ihracat gerçekleştirilmişti. Lakin iki ülke de daha fazlaca yolcu birliktei ile ihracat gerçekleştiriyor ve kelam konusu sayı Ukrayna’da 750 milyon doları bulurken Rusya’da ise 1 milyar doları aşıyor. Geçen ay her iki ülkede de fuara katılan ve büyük oranda iş temasları gerçekleştiren kesimin, Rusya’ya resmi ihracatı 287 milyon dolardan 1 milyar dolara çıkarma gayesi vardı.
En epeyce Laleli ve Osmanbey etkilendi
Her iki ülkeye de en çok ihracat gerçekleştiren Laleli ve Osmanbey bölgeleri. Yalnızca Laleli’de yapılan yolcu birliktei satışların yaklaşık yüzde 50’si Rusya ve Ukrayna’ya gerçekleştiriliyor. TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Onur Fayat, en net derdin Ukrayna piyasasında yaşandığını ve bölgeye yapılan ihracatta iptal ve ertelemelerin 150-200 milyon doları bulduğunu söylemiş oldu. Fayat, “Yakın tarihte her iki ülkede de kıymetli iş ilişkilerinin yapıldığı iki adet fuar vardı. Ukrayna’ya sevkiyat durduğu üzere Rusya’da ise huzursuz bir bekleyiş hakim. İki ülkede daha epeyce yolcu birlikteinde ticaret yapıldığı için fazlaca fazla swift sürecine tabi olmuyor, fakat bizim resmi ticarette de ödeme sisteminde fazlaca külfet olmayacaktır. Kuyumculardan alınıyor, yolcu birlikteindeki nakitler ile ya da diğer türlü mahsuplaşılıyor” tabirlerini kullandı.
Rusya ve Ukrayna’da sigorta yok
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Gültepe, iki ülkeye yolcu birliktei ile 1,5 milyar doları aşkın ihracat yapıldığını belirterek, “Umuyoruz iki ülke içinde bir an evvel sulh sağlanır. Lakin şu an Ukrayna’da ticaret büsbütün durduğu üzere Rusya’da da iptal ve ertelemeler var. Beşerler önünü görmek istiyor” dedi. Pekala iptal ve ertelemelere yönelik dalda bir sigorta var mı? Mustafa Gültepe, yolcu birlikteinde olduğu üzere resmide de hayli küçük bir limit haricinde ekseriyetle inanca dayalı bir ticaretin kelam konusu olduğunu anlattı. Swift konusunda ise düşünce yaşayacaklarını belirten Gültepe, devam edecek ticarette her türlü riski göze alarak para ünitelerinin kullanılabileceğini lisana getirdi. Akdeniz Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Gürkan Tekin de şu anda TIR’ların sonda beklediğini belirterek, “En ufak ıstırapta birinci uzaklaşılan dal hazır giysi. ötürüsıyla şu an dal önemli biçimde etkileniyor. Kayıt haricinde sigorta yok, resmi satışta ise sigorta kapsamında değil. Sigorta daha hayli AB bölgesinde oluyor. O niçinle önemli etkilenme olacak. Şu an ihracat durma noktasında” değerlendirmesinde bulundu.
Laleli açıkta yakalandı, üretim durdu
Rusya-Ukrayna savaşından en çok etkilenecek bölge Laleli ve Osmanbey üzere dokuma merkezleri. Bahisle ilgili kriz masası oluşturulan Laleli’de Perşembe günü 253 olan Ukraynalı konuk sayısı 500’ü geçmiş durumda. Sayı her geçen gün artıyor. LASİAD Lideri Gıyasettin Eyyüpkoca, “Laleli’de 3 milyar dolara yakın ticaret kelam konusu. Bunun yarısına yakını iki ülkeyle gerçekleştiriliyor. Şu an iki ülkeye de ticaret durdu. Açık hesap sorunu de var. İki ülke ile açık hesap ile çalışanlar da var yıllardır. Sipariş iptalleri var. İptal ve ertelemelerin 200 milyon doları bile aştığını varsayım ediyoruz. Bu üretimi de etkiledi, atölyeler durmuş vaziyette. Hudut olduğu için Polonya’dan bile sipariş iptalleri var. Bu durumdan güya en epey etkilenecek ülke biz olacağız. İki ülkenin bölgedeki ticaretteki hissesi yüzde 50. Laleli’de pazarın yarısı tehlikede” diye konuştu.
Osmanbey Tekstilci İş İnsanları Derneği (OTİAD) Lideri Eda Arpacı, Rusya’nın Ukrayna’ya başlatmış olduğu askeri operasyon daha sonrası Osmanbey’de sipariş, sevkiyat ve tahsilat ile ilgili ne tıp sıkıntılar yaşandı ve neler öngörülüyor diye bir çalışma yaptıklarını belirterek, “Aldığımız bilgiye göre her iki ülkede de sipariş iptalleri var. Ukrayna’ya mal sevkiyatı yapılamıyor. Rusya’ya ise sevkiyat yapılmakla birlikte yüklemeler bekletiliyor. Moskova’da fuar vardı. 287 milyon doların 1 milyar dolara çıkması bekleniyordu. Şu belirsizlik ortamında önceliğimiz halklar ziyan görmeden sulh ortamının oluşması. Lakin bu biçimde zararın boyutunu tespit edebileceğiz” tabirlerini kullandı.
Markalar yarın toplanıyor
Rusya 655 mağaza ile Türk markalarının en çok mağaza bulundurduğu ülke. Ukrayna’da ise 24 markanın 267 mağazası bulunuyor. İki ülkede bulunan 922 mağazayı işleten markaların çatı kuruluşu Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), bugün bölgede bulunan mağazaların akıbeti ile ilgili bir toplantı yapacak. BMD Lideri Sinan Öncel, “Ukrayna’nın akabinde artık Rusya ile ilgili dertler artmış durumda. Ülkeye para ve mal transferleri durdu. Bugün bölgede mağazası bulunan markalar ile bir toplantı gerçekleştirerek durum değerlendirmesi yapıp, yol haritası belirleyeceğiz” açıklamasında bulundu.
Kamar: Plan yok, ana göre yaşayacağız
Her iki ülkede de mağazaları bulunan Roberto Bravo İdare Şurası Lideri Mustafa Kamar, Ukrayna’da bulunan tüm mağazaların kapalı olduğunu, çalışanların inançlı bölgelere gittiğini ve ihracatın da büsbütün sıfırlandığını anlattı. beraberinde Mücevher İhracatçıları Birliği Lideri da olan Kamar, Rusya ile ilgili ise şu sözleri kullandı: “Rusya’da şu anda devalüasyon var. Dolara ulaşım zorlaştı. İhracat yapsanız paranızın Türkiye’ye gelmesi ile ilgili sorun var. Şu an orası da kitlenmiş vaziyette. Herkes A-B-C planlarını yapmaya çalışıyor. Orda da beklemedeyiz. Ticaret devam mı ediyor durdu mu bakılırsaceğiz. Şu an paranın gelmesi ile ilgili dertler sebebi ile mal gönderme işi de epey sıkıntı. Dolara hangi kur ile ulaşacağımızı bilmediğimiz için ihracat kısmı da tıkandı. Plan yok şu an için bekleyip nazaranceğiz” dedi. Boberto Bravo, Moskova’da 14 mağaza 12 adet frachise ve 100 yakın satış noktası ile hizmet verirken, Ukrayna’da ise 5 adet franchise ve 10’a yakın da satış noktası ile yer alıyor.
Rusya’daki şantiyeler yavaşladı
Leyla İLHAN
Geçtiğimiz yıl yurtharicinde alınan 29,3 milyar dolarlık iş ölçüsünün 11 milyar dolarlık kısmını Rusya’da üstüne alan Türk müteahhitlik firmalarının bu ülkedeki işleri yavaşladı. Firmalar SWIFT yaptırımının sonuçlarını bekliyor. Devam eden projelerle birlikte Türk müteahhitlerinin ülkedeki yatırım meblağı ise 32 milyar doları buluyor. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, Rusya’daki süreci şu anda izlediklerini belirterek, “hemen çabucak şu biçimde bir pürüz oldu diyecek bir durum yok. Ne olacak, ne bitecek diye beklemek lazım” dedi. Fakat tıpkı zamandavam eden projeler tıpkı vakitte ödemeler açısından kaygılı olduklarını tabir eden Eren, şunları söylemiş oldu: “Rusya yatırımlarını özetlemek gerekirsek mı, ödemeler nasıl olacak? Turizm açısından ne olacak, Rus turistler gelebilecek mi? Geldiklerinde onların ödemeleri ve para transferleri nasıl olacak konusunu bizde merakla bekliyoruz.” Eren, şu anda odak noktalarının yeni pazar arayışı olmadığını lisana getirdi.
“Malzeme alınamıyor”
Yenigün İnşaat İdare Heyeti Lideri ve Türkiye Müteahhitler Birliği eski Lideri Mithat Yenigün de, Rusya’da 4 projede 750 milyon dolarlık bir iş yürüttüklerini belirterek, halihazırda şantiyelerde işleri durdurmadıklarını lakin işlerin yavaşlamaya başladığını söylemiş oldu. Artan fiyatlar ve belirsizlik ortamı niçiniyle şantiyelere materyal almada sorun yaşadıklarını aktaran Yenigün, sürecin tesirlerini izlemeye başladıklarını söylemiş oldu.
Rusya mobilya siparişlerini beklemeye aldı
Rusya ve Ukrayna içindeki savaş mobilya dalını de etkilemeye devam ediyor. Mobilya ve Yatak Sanayicileri Derneği (MhalbukiD) Lider Yardımcısı Davut Doğan, “Ukrayna’da mağazalar kapandı. Rusya’da siparişler beklemeye alındı” dedi. Tedarik zincirindeki risklerin artmasından dolayı lojistik maliyetlerinin epeyce fazla arttığını aktaran Doğan, “Bu niçinle karşı taraf siparişleri beklemeye aldı. Biz genelde fabrika teslim satıyoruz. Burada her iki ülkeye mobilya götürecek TIR bulmakta zorluk yaşıyor” dedi.
Mobilyada öncelikli pazar değil
Rusya’nın hem mobilya alanında üretici ülke olması tıpkı vakitte keyfi olarak uyguladığı gümrük vergileri niçiniyle bölümün ihracat yaptığı birinci 10 ülke içinde yer almadığını kaydeden Mobilya Dernekleri Federasyonu Lideri Ahmet Güleç, “ötürüsıyla buradaki duraksama kesimimizde büyük bir kayıp oluşturmayacak” dedi.
Türk turist rota değiştirdi
Selenay YAĞCI
Ukrayna ve Rusya savaşının akabinde yerli turist, pasaportsuz girdiği ve en epeyce tercih ettiği birinci 3 destinasyondan biri olan Ukrayna yerine alternatifl ere yöneldi. Yaşanan gelişmelerle bir arada Rusya ve Ukrayna paket çeşitlerini iptal eden Türk turist rotayı vizesiz Belgrad’a ve Mısır’a kırdı. Ukrayna ve Türkiye içinde 2017’de imzalanan mutabakat uyarınca iki ülke vatandaşları vizeye ve pasaporta muhtaçlık duymadan yalnızca kimlik kartlarıyla karşılıklı ziyaretlerde bulunabiliyor. Pandemi öncesinde Türkiye ve Ukrayna içinde her gün 20 uçak kalkıyordu. Türkiye’den Ukrayna’ya giden turist sayısı da 3 kat artmıştı. Türkiye, pandemi öncesi yaklaşık 300 bin ile Ukrayna’ya turist gönderen ülkeler içinde birinci 10’da yer alıyordu. Geçen yıl ise yaklaşık 200 bin Türk turist Ukrayna’yı ziyaret etmişti. Son bir haftada yaşanan gelişmelerle bir arada Türk turistlerin bir kısmı cinslerini büsbütün iptal etti, bir kısmı de rotayı değiştirdi. Prontotour İdare Heyeti Lideri Ali Onaran, her hafta bir kümeleri olduğunu tabir ederek, Türk turistlerin en hayli tercih ettiği 3 destinasyondan birinin Ukrayna olduğunu söylemiş oldu. Ukrayna’dan son turist kümelerinin 4 gün evvel döndüğünü belirten Onaran, “O kümemize eşlik eden rehberimizin şu anda sığınakta olduğu bilgisini aldık. Ukrayna paket cinsleri, son senelerda pek artan bir taleple karşılaşıyordu. Bilhassa Lviv ve Kiev tipleri tercih ediliyordu. Vizesiz pasaportsuz giriş kolaylık sağlamıştı. Yerli turist, 3 günde karar verip gidiyordu. Yaşanan gelişmelerin akabinde çeşitlerin bir kısmı iptal oldu bir kısmı da rota değiştirdi” dedi.
Ukrayna’ya ihracat durdu, Rusya’dan yeni sipariş gelmiyor
Mehmet Hanifi GÜLEL
Rusya-Ukrayna savaşı, Türkiye’nin bu iki ülkeye yaş meyve ve zerzevat ihracatını da riske soktu. Ukrayna’ya ihracat, ağır savaş şartları, limanların ve havaalanlarının çalışamaması niçiniyle bütünüyle durdu. Bölümün Rusya’ya ihracatında ise yeni siparişler gelmiyor. Tüketimi vakit içinde hudutlu olan yaş meyve ve sebzede pazar kapanması, eserin bütünüyle bozulmasına niye oluyor. Her iki ülkeye ortalama aylık 100 milyon dolarlık zerzevat ve meyve ihracatı yapan Türkiye, eserin tarlada kalmaması için acil alternatif pazarlar arayışına girdi. Türkiye 2021 yılında Rusya’ya 1 milyar doların üzerinde yaş meyve ve zerzevat ihracatı yaptı. Bu yılın ocak ayında ise yüzde 17’lik azalış ile 66 milyon dolarlık yaş meyve ve zerzevat ihracatı gerçekleşti. Rusya ve Ukrayna’dan siparişlerin durduğu bilgisini veren İstanbul Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Melisa Tokgöz Keyifli, Rusya pazarında kotalar ötürüsıyla diğer meseleler da bulunduğuna işaret etti. Memnun, “İhracatçıların geneli bu süreçte biraz daha beklemek ve ne olduğunu görmek istiyor. Şu an ne kadar eserin yolda olduğunu, ne kadar kontrat iptali olduğunu net olarak bilemiyoruz. Mevzuyu araştırıyoruz” dedi.
Savaştan evvel Ukrayna pazarında artış vardı
Ukrayna’ya 2021 yılında toplam yaş meyve ve zerzevat ihracatı bundan evvelki yıla göre yüzde 11 artışla 217 milyon dolara yükseldi. Artış eğilimi bu yılın ocak ayında da sürdü ve aylık bazda yüzde 42 artış elde edilerek 29 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Gelişen bu pazarda ihracatın durduğunu belirten Melisa Tokgöz Keyifli, “Ukrayna Türkiye için değerli bir pazar. Alternatif pazarlar konusuna her vakit çalışıyoruz. Bugün en büyük yaş meyve zerzevat pazarımız AB ve Rusya. AB bizim için kıymetli bir pazar. Konteyner krizi, yükselen navlun ve güç fiyatları Türkiye’yi AB için değerli tedarikçi noktasına taşıyor. Zira konteyner bulamasanız kamyonlara yükleyip gönderebiliyoruz. Aralık ayından bu yana istikralı kur da ihracatçının elini güçlü hale getirdi. Pazarı çeşitlendirmek hedefiyle Uzakdoğu ülkeleri Çin, Tayvan, Kore, Vietnam ve Japonya’ya ulaşabilmemiz için navlun takviyesi allamamız gerekiyor” formunda konuştu.
İKLİMLENDİRME
Dala sipariş iptali gelmedi
İklimlendirme Sanayi İhracatçıları Birliği İdare Konseyi Lideri Mehmet Şanal, Rusya-Ukrayna savaşının bugün itibariyle iş iptallerine niye olmadığını söylemiş oldu. Şanal, bölüm olarak gelişmeleri yakından takip ettiklerini, lakin bir iptal bildirimi almadıklarını belirtti. Hem Ukrayna tıpkı vakitte Rusya’nın iklimlendirme dalı açısından kıymetli pazarlar olduğunu belirten Mehmet Şanal, Rusya’nın ısıtma tarafında uygun bir tedarikçi ve partneri olduğunu söylemiş oldu. Şanal, şöyleki konuştu: “Ukrayna da pazarımız, bizim için son derece kıymetli. Rusya’nın toplam iklimlendirme ithalatı 11,5 milyar dolar, bu ithalattan Türkiye 210 milyon dolarlık ihracatla yüzde 1,79 hisse alıyor. Ukrayna’nın iklimlendirme ithalatı ise 1,7 milyar dolar ve Türkiye bundan 70 milyon dolar hissesi ile yüzde 4.19 hisse alıyor. Her iki ülkeye olan ihracatımız dünya genelinde aldığımız paydan daha yüksek. Yaşanılan durum daha epeyce sıcak pazardaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz ve her iki ülke de bizim için ısıtma, soğutma ve tesisat gereçleri konusunda değerli pazarlarımız” dedi.
Geçen hafta Rusya’nın Ukrayna’ya savaş ilan etmesi akabinde hem ABD tıpkı vakitte AB’nin Rusya’ya yönelik deklare ettiğı ekonomik yaptırımların tesiri, birinci vakit içinderda hazır giysi kesiminde görüldü. Ukrayna’da faaliyet gösteren 24 markanın 267 mağazası ve 180 satış noktası büsbütün kapanırken, Rusya’da faaliyet gösteren 32 markanın 655 mağazası ve 2 bin 556 satış noktasında ise huzursuz bir bekleyiş süreci başladı. Ülkede yaşanan negatif ekonomik ortamın birinci vakit içinderda hazır giysi ve gibisi eser alışverişinde sakinliğe yol açtığını belirten dal temsilcileri, yaşanan gelişmeler niçiniyle yalnızca Ukrayna’da iptal ve ertelemelerin 150-200 milyon doları bulduğunu kaydetti. Rusya’da ise hali hazırda hazır giysi alışverişi ve ihracat durma noktasına gelmiş vaziyette. Resmi sayılara göre geçen yıl Ukrayna’ya 173 milyon dolar, Rusya’ya ise 287 milyon dolar ihracat gerçekleştirilmişti. Lakin iki ülke de daha fazlaca yolcu birliktei ile ihracat gerçekleştiriyor ve kelam konusu sayı Ukrayna’da 750 milyon doları bulurken Rusya’da ise 1 milyar doları aşıyor. Geçen ay her iki ülkede de fuara katılan ve büyük oranda iş temasları gerçekleştiren kesimin, Rusya’ya resmi ihracatı 287 milyon dolardan 1 milyar dolara çıkarma gayesi vardı.
En epeyce Laleli ve Osmanbey etkilendi
Her iki ülkeye de en çok ihracat gerçekleştiren Laleli ve Osmanbey bölgeleri. Yalnızca Laleli’de yapılan yolcu birliktei satışların yaklaşık yüzde 50’si Rusya ve Ukrayna’ya gerçekleştiriliyor. TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Onur Fayat, en net derdin Ukrayna piyasasında yaşandığını ve bölgeye yapılan ihracatta iptal ve ertelemelerin 150-200 milyon doları bulduğunu söylemiş oldu. Fayat, “Yakın tarihte her iki ülkede de kıymetli iş ilişkilerinin yapıldığı iki adet fuar vardı. Ukrayna’ya sevkiyat durduğu üzere Rusya’da ise huzursuz bir bekleyiş hakim. İki ülkede daha epeyce yolcu birlikteinde ticaret yapıldığı için fazlaca fazla swift sürecine tabi olmuyor, fakat bizim resmi ticarette de ödeme sisteminde fazlaca külfet olmayacaktır. Kuyumculardan alınıyor, yolcu birlikteindeki nakitler ile ya da diğer türlü mahsuplaşılıyor” tabirlerini kullandı.
Rusya ve Ukrayna’da sigorta yok
İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Mustafa Gültepe, iki ülkeye yolcu birliktei ile 1,5 milyar doları aşkın ihracat yapıldığını belirterek, “Umuyoruz iki ülke içinde bir an evvel sulh sağlanır. Lakin şu an Ukrayna’da ticaret büsbütün durduğu üzere Rusya’da da iptal ve ertelemeler var. Beşerler önünü görmek istiyor” dedi. Pekala iptal ve ertelemelere yönelik dalda bir sigorta var mı? Mustafa Gültepe, yolcu birlikteinde olduğu üzere resmide de hayli küçük bir limit haricinde ekseriyetle inanca dayalı bir ticaretin kelam konusu olduğunu anlattı. Swift konusunda ise düşünce yaşayacaklarını belirten Gültepe, devam edecek ticarette her türlü riski göze alarak para ünitelerinin kullanılabileceğini lisana getirdi. Akdeniz Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Lideri Gürkan Tekin de şu anda TIR’ların sonda beklediğini belirterek, “En ufak ıstırapta birinci uzaklaşılan dal hazır giysi. ötürüsıyla şu an dal önemli biçimde etkileniyor. Kayıt haricinde sigorta yok, resmi satışta ise sigorta kapsamında değil. Sigorta daha hayli AB bölgesinde oluyor. O niçinle önemli etkilenme olacak. Şu an ihracat durma noktasında” değerlendirmesinde bulundu.
Laleli açıkta yakalandı, üretim durdu
Rusya-Ukrayna savaşından en çok etkilenecek bölge Laleli ve Osmanbey üzere dokuma merkezleri. Bahisle ilgili kriz masası oluşturulan Laleli’de Perşembe günü 253 olan Ukraynalı konuk sayısı 500’ü geçmiş durumda. Sayı her geçen gün artıyor. LASİAD Lideri Gıyasettin Eyyüpkoca, “Laleli’de 3 milyar dolara yakın ticaret kelam konusu. Bunun yarısına yakını iki ülkeyle gerçekleştiriliyor. Şu an iki ülkeye de ticaret durdu. Açık hesap sorunu de var. İki ülke ile açık hesap ile çalışanlar da var yıllardır. Sipariş iptalleri var. İptal ve ertelemelerin 200 milyon doları bile aştığını varsayım ediyoruz. Bu üretimi de etkiledi, atölyeler durmuş vaziyette. Hudut olduğu için Polonya’dan bile sipariş iptalleri var. Bu durumdan güya en epey etkilenecek ülke biz olacağız. İki ülkenin bölgedeki ticaretteki hissesi yüzde 50. Laleli’de pazarın yarısı tehlikede” diye konuştu.
Osmanbey Tekstilci İş İnsanları Derneği (OTİAD) Lideri Eda Arpacı, Rusya’nın Ukrayna’ya başlatmış olduğu askeri operasyon daha sonrası Osmanbey’de sipariş, sevkiyat ve tahsilat ile ilgili ne tıp sıkıntılar yaşandı ve neler öngörülüyor diye bir çalışma yaptıklarını belirterek, “Aldığımız bilgiye göre her iki ülkede de sipariş iptalleri var. Ukrayna’ya mal sevkiyatı yapılamıyor. Rusya’ya ise sevkiyat yapılmakla birlikte yüklemeler bekletiliyor. Moskova’da fuar vardı. 287 milyon doların 1 milyar dolara çıkması bekleniyordu. Şu belirsizlik ortamında önceliğimiz halklar ziyan görmeden sulh ortamının oluşması. Lakin bu biçimde zararın boyutunu tespit edebileceğiz” tabirlerini kullandı.
Markalar yarın toplanıyor
Rusya 655 mağaza ile Türk markalarının en çok mağaza bulundurduğu ülke. Ukrayna’da ise 24 markanın 267 mağazası bulunuyor. İki ülkede bulunan 922 mağazayı işleten markaların çatı kuruluşu Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), bugün bölgede bulunan mağazaların akıbeti ile ilgili bir toplantı yapacak. BMD Lideri Sinan Öncel, “Ukrayna’nın akabinde artık Rusya ile ilgili dertler artmış durumda. Ülkeye para ve mal transferleri durdu. Bugün bölgede mağazası bulunan markalar ile bir toplantı gerçekleştirerek durum değerlendirmesi yapıp, yol haritası belirleyeceğiz” açıklamasında bulundu.
Kamar: Plan yok, ana göre yaşayacağız
Her iki ülkede de mağazaları bulunan Roberto Bravo İdare Şurası Lideri Mustafa Kamar, Ukrayna’da bulunan tüm mağazaların kapalı olduğunu, çalışanların inançlı bölgelere gittiğini ve ihracatın da büsbütün sıfırlandığını anlattı. beraberinde Mücevher İhracatçıları Birliği Lideri da olan Kamar, Rusya ile ilgili ise şu sözleri kullandı: “Rusya’da şu anda devalüasyon var. Dolara ulaşım zorlaştı. İhracat yapsanız paranızın Türkiye’ye gelmesi ile ilgili sorun var. Şu an orası da kitlenmiş vaziyette. Herkes A-B-C planlarını yapmaya çalışıyor. Orda da beklemedeyiz. Ticaret devam mı ediyor durdu mu bakılırsaceğiz. Şu an paranın gelmesi ile ilgili dertler sebebi ile mal gönderme işi de epey sıkıntı. Dolara hangi kur ile ulaşacağımızı bilmediğimiz için ihracat kısmı da tıkandı. Plan yok şu an için bekleyip nazaranceğiz” dedi. Boberto Bravo, Moskova’da 14 mağaza 12 adet frachise ve 100 yakın satış noktası ile hizmet verirken, Ukrayna’da ise 5 adet franchise ve 10’a yakın da satış noktası ile yer alıyor.
Rusya’daki şantiyeler yavaşladı
Leyla İLHAN
Geçtiğimiz yıl yurtharicinde alınan 29,3 milyar dolarlık iş ölçüsünün 11 milyar dolarlık kısmını Rusya’da üstüne alan Türk müteahhitlik firmalarının bu ülkedeki işleri yavaşladı. Firmalar SWIFT yaptırımının sonuçlarını bekliyor. Devam eden projelerle birlikte Türk müteahhitlerinin ülkedeki yatırım meblağı ise 32 milyar doları buluyor. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Lideri Erdal Eren, Rusya’daki süreci şu anda izlediklerini belirterek, “hemen çabucak şu biçimde bir pürüz oldu diyecek bir durum yok. Ne olacak, ne bitecek diye beklemek lazım” dedi. Fakat tıpkı zamandavam eden projeler tıpkı vakitte ödemeler açısından kaygılı olduklarını tabir eden Eren, şunları söylemiş oldu: “Rusya yatırımlarını özetlemek gerekirsek mı, ödemeler nasıl olacak? Turizm açısından ne olacak, Rus turistler gelebilecek mi? Geldiklerinde onların ödemeleri ve para transferleri nasıl olacak konusunu bizde merakla bekliyoruz.” Eren, şu anda odak noktalarının yeni pazar arayışı olmadığını lisana getirdi.
“Malzeme alınamıyor”
Yenigün İnşaat İdare Heyeti Lideri ve Türkiye Müteahhitler Birliği eski Lideri Mithat Yenigün de, Rusya’da 4 projede 750 milyon dolarlık bir iş yürüttüklerini belirterek, halihazırda şantiyelerde işleri durdurmadıklarını lakin işlerin yavaşlamaya başladığını söylemiş oldu. Artan fiyatlar ve belirsizlik ortamı niçiniyle şantiyelere materyal almada sorun yaşadıklarını aktaran Yenigün, sürecin tesirlerini izlemeye başladıklarını söylemiş oldu.
Rusya mobilya siparişlerini beklemeye aldı
Rusya ve Ukrayna içindeki savaş mobilya dalını de etkilemeye devam ediyor. Mobilya ve Yatak Sanayicileri Derneği (MhalbukiD) Lider Yardımcısı Davut Doğan, “Ukrayna’da mağazalar kapandı. Rusya’da siparişler beklemeye alındı” dedi. Tedarik zincirindeki risklerin artmasından dolayı lojistik maliyetlerinin epeyce fazla arttığını aktaran Doğan, “Bu niçinle karşı taraf siparişleri beklemeye aldı. Biz genelde fabrika teslim satıyoruz. Burada her iki ülkeye mobilya götürecek TIR bulmakta zorluk yaşıyor” dedi.
Mobilyada öncelikli pazar değil
Rusya’nın hem mobilya alanında üretici ülke olması tıpkı vakitte keyfi olarak uyguladığı gümrük vergileri niçiniyle bölümün ihracat yaptığı birinci 10 ülke içinde yer almadığını kaydeden Mobilya Dernekleri Federasyonu Lideri Ahmet Güleç, “ötürüsıyla buradaki duraksama kesimimizde büyük bir kayıp oluşturmayacak” dedi.
Türk turist rota değiştirdi
Selenay YAĞCI
Ukrayna ve Rusya savaşının akabinde yerli turist, pasaportsuz girdiği ve en epeyce tercih ettiği birinci 3 destinasyondan biri olan Ukrayna yerine alternatifl ere yöneldi. Yaşanan gelişmelerle bir arada Rusya ve Ukrayna paket çeşitlerini iptal eden Türk turist rotayı vizesiz Belgrad’a ve Mısır’a kırdı. Ukrayna ve Türkiye içinde 2017’de imzalanan mutabakat uyarınca iki ülke vatandaşları vizeye ve pasaporta muhtaçlık duymadan yalnızca kimlik kartlarıyla karşılıklı ziyaretlerde bulunabiliyor. Pandemi öncesinde Türkiye ve Ukrayna içinde her gün 20 uçak kalkıyordu. Türkiye’den Ukrayna’ya giden turist sayısı da 3 kat artmıştı. Türkiye, pandemi öncesi yaklaşık 300 bin ile Ukrayna’ya turist gönderen ülkeler içinde birinci 10’da yer alıyordu. Geçen yıl ise yaklaşık 200 bin Türk turist Ukrayna’yı ziyaret etmişti. Son bir haftada yaşanan gelişmelerle bir arada Türk turistlerin bir kısmı cinslerini büsbütün iptal etti, bir kısmı de rotayı değiştirdi. Prontotour İdare Heyeti Lideri Ali Onaran, her hafta bir kümeleri olduğunu tabir ederek, Türk turistlerin en hayli tercih ettiği 3 destinasyondan birinin Ukrayna olduğunu söylemiş oldu. Ukrayna’dan son turist kümelerinin 4 gün evvel döndüğünü belirten Onaran, “O kümemize eşlik eden rehberimizin şu anda sığınakta olduğu bilgisini aldık. Ukrayna paket cinsleri, son senelerda pek artan bir taleple karşılaşıyordu. Bilhassa Lviv ve Kiev tipleri tercih ediliyordu. Vizesiz pasaportsuz giriş kolaylık sağlamıştı. Yerli turist, 3 günde karar verip gidiyordu. Yaşanan gelişmelerin akabinde çeşitlerin bir kısmı iptal oldu bir kısmı da rota değiştirdi” dedi.
Ukrayna’ya ihracat durdu, Rusya’dan yeni sipariş gelmiyor
Mehmet Hanifi GÜLEL
Rusya-Ukrayna savaşı, Türkiye’nin bu iki ülkeye yaş meyve ve zerzevat ihracatını da riske soktu. Ukrayna’ya ihracat, ağır savaş şartları, limanların ve havaalanlarının çalışamaması niçiniyle bütünüyle durdu. Bölümün Rusya’ya ihracatında ise yeni siparişler gelmiyor. Tüketimi vakit içinde hudutlu olan yaş meyve ve sebzede pazar kapanması, eserin bütünüyle bozulmasına niye oluyor. Her iki ülkeye ortalama aylık 100 milyon dolarlık zerzevat ve meyve ihracatı yapan Türkiye, eserin tarlada kalmaması için acil alternatif pazarlar arayışına girdi. Türkiye 2021 yılında Rusya’ya 1 milyar doların üzerinde yaş meyve ve zerzevat ihracatı yaptı. Bu yılın ocak ayında ise yüzde 17’lik azalış ile 66 milyon dolarlık yaş meyve ve zerzevat ihracatı gerçekleşti. Rusya ve Ukrayna’dan siparişlerin durduğu bilgisini veren İstanbul Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Birliği Lideri Melisa Tokgöz Keyifli, Rusya pazarında kotalar ötürüsıyla diğer meseleler da bulunduğuna işaret etti. Memnun, “İhracatçıların geneli bu süreçte biraz daha beklemek ve ne olduğunu görmek istiyor. Şu an ne kadar eserin yolda olduğunu, ne kadar kontrat iptali olduğunu net olarak bilemiyoruz. Mevzuyu araştırıyoruz” dedi.
Savaştan evvel Ukrayna pazarında artış vardı
Ukrayna’ya 2021 yılında toplam yaş meyve ve zerzevat ihracatı bundan evvelki yıla göre yüzde 11 artışla 217 milyon dolara yükseldi. Artış eğilimi bu yılın ocak ayında da sürdü ve aylık bazda yüzde 42 artış elde edilerek 29 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Gelişen bu pazarda ihracatın durduğunu belirten Melisa Tokgöz Keyifli, “Ukrayna Türkiye için değerli bir pazar. Alternatif pazarlar konusuna her vakit çalışıyoruz. Bugün en büyük yaş meyve zerzevat pazarımız AB ve Rusya. AB bizim için kıymetli bir pazar. Konteyner krizi, yükselen navlun ve güç fiyatları Türkiye’yi AB için değerli tedarikçi noktasına taşıyor. Zira konteyner bulamasanız kamyonlara yükleyip gönderebiliyoruz. Aralık ayından bu yana istikralı kur da ihracatçının elini güçlü hale getirdi. Pazarı çeşitlendirmek hedefiyle Uzakdoğu ülkeleri Çin, Tayvan, Kore, Vietnam ve Japonya’ya ulaşabilmemiz için navlun takviyesi allamamız gerekiyor” formunda konuştu.
İKLİMLENDİRME
Dala sipariş iptali gelmedi
İklimlendirme Sanayi İhracatçıları Birliği İdare Konseyi Lideri Mehmet Şanal, Rusya-Ukrayna savaşının bugün itibariyle iş iptallerine niye olmadığını söylemiş oldu. Şanal, bölüm olarak gelişmeleri yakından takip ettiklerini, lakin bir iptal bildirimi almadıklarını belirtti. Hem Ukrayna tıpkı vakitte Rusya’nın iklimlendirme dalı açısından kıymetli pazarlar olduğunu belirten Mehmet Şanal, Rusya’nın ısıtma tarafında uygun bir tedarikçi ve partneri olduğunu söylemiş oldu. Şanal, şöyleki konuştu: “Ukrayna da pazarımız, bizim için son derece kıymetli. Rusya’nın toplam iklimlendirme ithalatı 11,5 milyar dolar, bu ithalattan Türkiye 210 milyon dolarlık ihracatla yüzde 1,79 hisse alıyor. Ukrayna’nın iklimlendirme ithalatı ise 1,7 milyar dolar ve Türkiye bundan 70 milyon dolar hissesi ile yüzde 4.19 hisse alıyor. Her iki ülkeye olan ihracatımız dünya genelinde aldığımız paydan daha yüksek. Yaşanılan durum daha epeyce sıcak pazardaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz ve her iki ülke de bizim için ısıtma, soğutma ve tesisat gereçleri konusunda değerli pazarlarımız” dedi.