Merve YİĞİTCAN
Son periyoda damgasını vuran yeni ekonomik model ihracatla büyümeyi evvelandirirken, kapasitelerde sona yaklaşan ihracatçılar uzun vadeli kredi bulamadığı ve kurun nerede duracağını önbakılırsamediği için yeni yatırım planlarını rafa kaldırmak zorunda kalıyor. “Kapasite artmadan ihracat artmaz” diyen endüstriciler, yeni yatırımların hayata geçmesi için uzun vadeli ve uygun finansman modelleriyle ihracatçının desteklenmesini, kurda da rekabetçi düzeyde stabilite istiyor.
Son açıklanan aralık ayına ait imalat sanayi kapasite kullanım oranları yeni yatırım gerekliliğinin en kıymetli sinyallerinden biri. Aralıkta yüzde 78,7’ye çıkan kapasite kullanım oranı, orta malları endüstrinde yüzde 80,3’e kadar yükseldi. İmalat endüstrinin yüksek kapasite kullanması olumlu, lakin piyasada istikrara oturmayan kur ve uzun vadeli finansmana erişim sorunu yatırım planlarının hayata geçirilmesi noktasında duraklamaya niye oluyor. Yatırımların devreye girmemesi ise ihracatla büyüme odağına oturtulan yeni ekonomik modelin geleceğini tehlikeye atabilir. Mevzuyla ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan çeşitli kesim temsilcileri, ihracatta sürdürülebilir bir büyümenin yakalanması için rekabetçi kur ve uzun vadeli uygun finansman vurgusu yapıyor.
Kurun durduğu düzey yatırımı etkileyecek
TOBB Konfeksiyon ve Hazırgiyim Sanayi Meclis Lideri Onur Fayat, ihracatın uygun gittiğini, bir fazlaca endüstricinin yeni yatırımlar için OSB’lerde yer tahsisine gittiğini söylerken, bundan daha sonra kıymetli olanın bu yatırımların devreye girmesi için yeterli bir yatırım iklimi olduğunu söylemiş oldu. İhracatçıların faizde önünü nazaranbilmesinin ve kurun epeyce oynak olmamasının kıymetine dikkat çeken Fayat, “hemen çabucak bununla ilgili yatırım iklimi manasında gerekenlerin olmadığını söyleyebilirim. Şu an biz faizin nerede olacağını bilmiyoruz. Bırakın faizleri kurun nerede duracağını da bilmiyoruz, bu niçinle ihracatçılar olarak bütçe yapamıyoruz” dedi.
Kur muhafazalı TL mevduatın da yatırım kararlarını etkileyeceğini söyleyen Fayat, şu biçimde devam etti: “Eğer yeni mevduat eserine vatandaş büyük bir teveccüh gösterirse ve dolar daha da düşerse, ihracatçılar olarak bırakın yeni yatırım yapmayı minimum fiyatın maliyetini bile karşılamakta zorlanırız. İhracatçı kurların rekabetçi olmasını ister. Bence ihracatçı, yeni yatırım sonucunda faizdilk evvel yeni açıklanan mevduat modelinin dövizi nerelere getireceğini izleyecektir. Şu an birden fazla kişi beklemede, şayet önünü bakılırsabilirse bu yatırımları yapar. Kurda ve faizde de şu an bu öngörülebilirlik yok. Şu an siyaset faizi ile alakası olmayan TL krediler var. Birinci çeyrekte yatırımlar için bekle-gör siyasetinin oluşacağını düşünüyorum.”
“Kimse yatırım havasında değil”
TOBB Türkiye Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi Lideri Yavuz Eroğlu, firmaların üretimlerinin ağır, ihracatlarının âlâ gittiğini söylerken, ihracatın sonunun ‘firmaların kapasitesi kadar’ olduğunu vurguladı. Firmaların kapasitede hududa geldiğini lisana getiren Eroğlu, “Yeni yatırım yapılabilsin ki ihracat sürdürülebilir bir biçimde büyüsün. Lakin bu mevzuda öngörülebilirlik kaybolduğu için yatırımla ilgili önemli zahmet var. İhracat büyümesiyle Türkiye büyüyecek, diye bir sav var. Lakin ihracat kapasitesi büyüdüğü kadar artar. Firmaların yatırım hedefl eri vardı. Yatırım ayağı hayli problemli, kimse yatırım havasında değil” diye konuştu.
Döviz artışının yarattığı maliyet artışının biroldukça yatırım kaleminde artışa niye olduğuna değinen Eroğlu, ihracatla büyüme modelinin sürdürülebilir olması için yatırımların devamının gelmesi gerektiğini, bu niye bir biçimde öngörülebilirliğin bir an evvel sağlanması gerektiğini kelamlarına ekledi.
Stabil ve rekabetçi kur gerekiyor
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Tahsin Öztiryaki, ihracatta değerli gelişmelerin yaşandığını, Türkiye’den talebin yüksek olduğunu, bu türlü devam ederse daha da artacağını, kesinlikle kapasite büyütülmesi gerektiğini söylemiş oldu. Yatırıma gereksinim olduğunun altını çizen Öztiryaki, “Yatırım da finansmana ulaşımdan geçiyor. Finansmana uzun vadeli ve uygun kaidelerde ulaşımın olması halinde yatırımlar artar. Bunun hazırlığı var. İhracatı artıracak ithalatı düşürecek yatırımların desteklenmesi gerekiyor. Kur artsın diye bir talebimiz yok, fakat stabil ve rekabetçi olması önemli” diye konuştu.
“Bir yıllık krediyle yatırım olmaz”
Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran, yatırım muhtaçlığına vurgu yaparken, yatırımların yapılması için düşük faizli uzun vadeli kredi gerektiğine işaret etti. Dalgakıran, “ötürüsıyla 5 yıl – 10 yıl vadeli kredi alacaksın ki yatırım yapabilesin. Bir yıllık krediyle yatırım yapılmaz. Bu alanda bir gelişme yok onu bekliyoruz” dedi. İhracatçıların bankalardaki TL limitlerde yaşandığı ezalara da değinen Dalgakıran, dövizin artmasına karşın TL limitlerin birebir kaldığını, lakin bunların güncellenmesinin koşul olduğunu vurguladı.
Son periyoda damgasını vuran yeni ekonomik model ihracatla büyümeyi evvelandirirken, kapasitelerde sona yaklaşan ihracatçılar uzun vadeli kredi bulamadığı ve kurun nerede duracağını önbakılırsamediği için yeni yatırım planlarını rafa kaldırmak zorunda kalıyor. “Kapasite artmadan ihracat artmaz” diyen endüstriciler, yeni yatırımların hayata geçmesi için uzun vadeli ve uygun finansman modelleriyle ihracatçının desteklenmesini, kurda da rekabetçi düzeyde stabilite istiyor.
Son açıklanan aralık ayına ait imalat sanayi kapasite kullanım oranları yeni yatırım gerekliliğinin en kıymetli sinyallerinden biri. Aralıkta yüzde 78,7’ye çıkan kapasite kullanım oranı, orta malları endüstrinde yüzde 80,3’e kadar yükseldi. İmalat endüstrinin yüksek kapasite kullanması olumlu, lakin piyasada istikrara oturmayan kur ve uzun vadeli finansmana erişim sorunu yatırım planlarının hayata geçirilmesi noktasında duraklamaya niye oluyor. Yatırımların devreye girmemesi ise ihracatla büyüme odağına oturtulan yeni ekonomik modelin geleceğini tehlikeye atabilir. Mevzuyla ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan çeşitli kesim temsilcileri, ihracatta sürdürülebilir bir büyümenin yakalanması için rekabetçi kur ve uzun vadeli uygun finansman vurgusu yapıyor.
Kurun durduğu düzey yatırımı etkileyecek
TOBB Konfeksiyon ve Hazırgiyim Sanayi Meclis Lideri Onur Fayat, ihracatın uygun gittiğini, bir fazlaca endüstricinin yeni yatırımlar için OSB’lerde yer tahsisine gittiğini söylerken, bundan daha sonra kıymetli olanın bu yatırımların devreye girmesi için yeterli bir yatırım iklimi olduğunu söylemiş oldu. İhracatçıların faizde önünü nazaranbilmesinin ve kurun epeyce oynak olmamasının kıymetine dikkat çeken Fayat, “hemen çabucak bununla ilgili yatırım iklimi manasında gerekenlerin olmadığını söyleyebilirim. Şu an biz faizin nerede olacağını bilmiyoruz. Bırakın faizleri kurun nerede duracağını da bilmiyoruz, bu niçinle ihracatçılar olarak bütçe yapamıyoruz” dedi.
Kur muhafazalı TL mevduatın da yatırım kararlarını etkileyeceğini söyleyen Fayat, şu biçimde devam etti: “Eğer yeni mevduat eserine vatandaş büyük bir teveccüh gösterirse ve dolar daha da düşerse, ihracatçılar olarak bırakın yeni yatırım yapmayı minimum fiyatın maliyetini bile karşılamakta zorlanırız. İhracatçı kurların rekabetçi olmasını ister. Bence ihracatçı, yeni yatırım sonucunda faizdilk evvel yeni açıklanan mevduat modelinin dövizi nerelere getireceğini izleyecektir. Şu an birden fazla kişi beklemede, şayet önünü bakılırsabilirse bu yatırımları yapar. Kurda ve faizde de şu an bu öngörülebilirlik yok. Şu an siyaset faizi ile alakası olmayan TL krediler var. Birinci çeyrekte yatırımlar için bekle-gör siyasetinin oluşacağını düşünüyorum.”
“Kimse yatırım havasında değil”
TOBB Türkiye Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi Lideri Yavuz Eroğlu, firmaların üretimlerinin ağır, ihracatlarının âlâ gittiğini söylerken, ihracatın sonunun ‘firmaların kapasitesi kadar’ olduğunu vurguladı. Firmaların kapasitede hududa geldiğini lisana getiren Eroğlu, “Yeni yatırım yapılabilsin ki ihracat sürdürülebilir bir biçimde büyüsün. Lakin bu mevzuda öngörülebilirlik kaybolduğu için yatırımla ilgili önemli zahmet var. İhracat büyümesiyle Türkiye büyüyecek, diye bir sav var. Lakin ihracat kapasitesi büyüdüğü kadar artar. Firmaların yatırım hedefl eri vardı. Yatırım ayağı hayli problemli, kimse yatırım havasında değil” diye konuştu.
Döviz artışının yarattığı maliyet artışının biroldukça yatırım kaleminde artışa niye olduğuna değinen Eroğlu, ihracatla büyüme modelinin sürdürülebilir olması için yatırımların devamının gelmesi gerektiğini, bu niye bir biçimde öngörülebilirliğin bir an evvel sağlanması gerektiğini kelamlarına ekledi.
Stabil ve rekabetçi kur gerekiyor
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Lideri Tahsin Öztiryaki, ihracatta değerli gelişmelerin yaşandığını, Türkiye’den talebin yüksek olduğunu, bu türlü devam ederse daha da artacağını, kesinlikle kapasite büyütülmesi gerektiğini söylemiş oldu. Yatırıma gereksinim olduğunun altını çizen Öztiryaki, “Yatırım da finansmana ulaşımdan geçiyor. Finansmana uzun vadeli ve uygun kaidelerde ulaşımın olması halinde yatırımlar artar. Bunun hazırlığı var. İhracatı artıracak ithalatı düşürecek yatırımların desteklenmesi gerekiyor. Kur artsın diye bir talebimiz yok, fakat stabil ve rekabetçi olması önemli” diye konuştu.
“Bir yıllık krediyle yatırım olmaz”
Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Lideri Adnan Dalgakıran, yatırım muhtaçlığına vurgu yaparken, yatırımların yapılması için düşük faizli uzun vadeli kredi gerektiğine işaret etti. Dalgakıran, “ötürüsıyla 5 yıl – 10 yıl vadeli kredi alacaksın ki yatırım yapabilesin. Bir yıllık krediyle yatırım yapılmaz. Bu alanda bir gelişme yok onu bekliyoruz” dedi. İhracatçıların bankalardaki TL limitlerde yaşandığı ezalara da değinen Dalgakıran, dövizin artmasına karşın TL limitlerin birebir kaldığını, lakin bunların güncellenmesinin koşul olduğunu vurguladı.