Karadeniz’de ‘güvenli bölgelere transfer’ daveti
Doğu Karadeniz’de her yıl ağır hasara yol açan sel ve heyelanların niye olduğu can ve mal kayıplarının önüne geçilmesi için çalışmalar yürütülüyor, tedbirler artırılıyor. Uzmanlar yapılması gerekenleri ortaya koyup, riskli alanlarda kalanların tahliye edilmesini öneriyor.
RTEÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Ekolog Prof. Dr. Turan Yüksek sel ve heyelanlara niye olan yanlışları; kırsal, kentsel ve yönetimsel alanda yapılan yanlışlar diye üçe ayırabileceklerini belirtti. Prof. Dr. Yüksel, “Kırsal alanda önemli bir dağınık yerleşim ve çok yapılaşma var. ötürüsıyla taban üzerine bina yoğunluğu oluşturuyor. Bu binaların hem kendi fizikî tartıları tıpkı vakitte biriken yağış sularını drene etmeden bahçemize bıraktığımız için bahçenin yükünü daha da arttırmış oluyoruz. Dağınık yerleşim ötürüsıyla Doğu Karadeniz’de metrekareye yapılan yol yoğunluğu dünya ortalamasının epey üstünde. Yapılan yollar, tekniğine uygun olarak mazgallar, yan drenajlar yapılmadığı için sel anında afeti daha da arttırıyor. Kırsal alanda yapılan tüm meskenlerin, çatılardan akan suyuyla, meskenlerde kullanılan suyu bahçeye vermek yerine kesinlikle drenaj sistemine ve yan derelere transfer etmeliyiz” dedi.
‘FAZLA SUYUN YAN DERELERE AKTARILMASI GEREKİR’
İhtar ve tekliflerde bulunan Prof. Dr. Turan Yüksek “Rize’de toprakları muhafaza, kullanma tekniğine nazaran kullanmıyoruz. Burada arazi eğimli ve engebeli. Rize’de topraklarımızın yüzde 50’si, yüzde 20 ile yüzde 60 eğim kümesinde yer alıyor. Bu tip yerlerde biz müdafaa önlemlerini almadan asla tarım yapamayız. Çay bahçelerinde kesinlikle yamacın üst ve alt kısmında gerekli teknik önlemlerin alınması, yamaç içerisinde çay tarımı yapılacak alanların teraslama yapılması ve teras içerisinde de kesinlikle drenaj kanalları oluşturularak fazla suyun yan derelere aktarılmasını sağlamak zorundayız” diye konuştu.
‘DERELERİN YANINDAKİ BİNALAR DEVRE DIŞI BIRAKILMALI’
Dere yataklarının kenarındaki yapılan binaların, devre dışı bırakılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Yüksek, “Kentsel alanda ise kırsal alandan gelen yüksek ölçüde materyal taşıyan suyun, kentsel alanda yatakları daraltılmış ve üstleri kapatılmış olan derelerde geçişlerde fazlaca önemli dertler oluyor. Bu derelerin tümünün üstlerinin açılması, daraltılan yatakların kesinlikle genişletilmesi gerekiyor. Bilhassa derelerin taşkın anında oluşturacağı yüke göre, dere yataklarının yan kenarındaki yapılan binalarında devre dışı bırakılması gerekiyor. Dere yataklarının yan kenarları fakat regresyon gayeli kullanılabilir, bunun haricinde asla bina olarak kullanılmasını Rize için önermiyoruz. Şu anda yaptığımız yanlışlardan biri de hayli önemli bir orman tahribatının olması. Gelecekte de bu tahribat önemli düzeyde Rize’deki afete risk oluşturuyor” sözlerini kullandı.
‘VATANDAŞLARIN İNANÇLI BÖLGEYE TRANSFER EDİLMESİ GEREK’
‘Güvenli bölge transfer’ teklifinde bulunan Prof. Dr. Turan Yüksek “Yerleşim tertibinin kesinlikle belirli kurallara göre yapılması gerekiyor. Rize’nin yerleşim yerlerinin birden fazla değişik şiddete ve heyelana hassas. Ekosistemin bu coğrafyada bize verdiği kısıtlayıcı öge. Heyelan alanlarının özensiz, benim arazim mantığıyla hareket ederek yerleşim yerine açılması afeti tetikleyen ögelerden biri. Heyelan hassaslığı düşük olan ve yerleşime uygun olabilecek yerlerin teşvik edilmesi ve heyelan hassaslığı yüksek olan alandaki vatandaşların bu güvenlikli bölgeye transfer edilmesi gerekiyor” dedi.
Doğu Karadeniz’de her yıl ağır hasara yol açan sel ve heyelanların niye olduğu can ve mal kayıplarının önüne geçilmesi için çalışmalar yürütülüyor, tedbirler artırılıyor. Uzmanlar yapılması gerekenleri ortaya koyup, riskli alanlarda kalanların tahliye edilmesini öneriyor.
RTEÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Ekolog Prof. Dr. Turan Yüksek sel ve heyelanlara niye olan yanlışları; kırsal, kentsel ve yönetimsel alanda yapılan yanlışlar diye üçe ayırabileceklerini belirtti. Prof. Dr. Yüksel, “Kırsal alanda önemli bir dağınık yerleşim ve çok yapılaşma var. ötürüsıyla taban üzerine bina yoğunluğu oluşturuyor. Bu binaların hem kendi fizikî tartıları tıpkı vakitte biriken yağış sularını drene etmeden bahçemize bıraktığımız için bahçenin yükünü daha da arttırmış oluyoruz. Dağınık yerleşim ötürüsıyla Doğu Karadeniz’de metrekareye yapılan yol yoğunluğu dünya ortalamasının epey üstünde. Yapılan yollar, tekniğine uygun olarak mazgallar, yan drenajlar yapılmadığı için sel anında afeti daha da arttırıyor. Kırsal alanda yapılan tüm meskenlerin, çatılardan akan suyuyla, meskenlerde kullanılan suyu bahçeye vermek yerine kesinlikle drenaj sistemine ve yan derelere transfer etmeliyiz” dedi.
‘FAZLA SUYUN YAN DERELERE AKTARILMASI GEREKİR’
İhtar ve tekliflerde bulunan Prof. Dr. Turan Yüksek “Rize’de toprakları muhafaza, kullanma tekniğine nazaran kullanmıyoruz. Burada arazi eğimli ve engebeli. Rize’de topraklarımızın yüzde 50’si, yüzde 20 ile yüzde 60 eğim kümesinde yer alıyor. Bu tip yerlerde biz müdafaa önlemlerini almadan asla tarım yapamayız. Çay bahçelerinde kesinlikle yamacın üst ve alt kısmında gerekli teknik önlemlerin alınması, yamaç içerisinde çay tarımı yapılacak alanların teraslama yapılması ve teras içerisinde de kesinlikle drenaj kanalları oluşturularak fazla suyun yan derelere aktarılmasını sağlamak zorundayız” diye konuştu.
‘DERELERİN YANINDAKİ BİNALAR DEVRE DIŞI BIRAKILMALI’
Dere yataklarının kenarındaki yapılan binaların, devre dışı bırakılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Yüksek, “Kentsel alanda ise kırsal alandan gelen yüksek ölçüde materyal taşıyan suyun, kentsel alanda yatakları daraltılmış ve üstleri kapatılmış olan derelerde geçişlerde fazlaca önemli dertler oluyor. Bu derelerin tümünün üstlerinin açılması, daraltılan yatakların kesinlikle genişletilmesi gerekiyor. Bilhassa derelerin taşkın anında oluşturacağı yüke göre, dere yataklarının yan kenarındaki yapılan binalarında devre dışı bırakılması gerekiyor. Dere yataklarının yan kenarları fakat regresyon gayeli kullanılabilir, bunun haricinde asla bina olarak kullanılmasını Rize için önermiyoruz. Şu anda yaptığımız yanlışlardan biri de hayli önemli bir orman tahribatının olması. Gelecekte de bu tahribat önemli düzeyde Rize’deki afete risk oluşturuyor” sözlerini kullandı.
‘VATANDAŞLARIN İNANÇLI BÖLGEYE TRANSFER EDİLMESİ GEREK’
‘Güvenli bölge transfer’ teklifinde bulunan Prof. Dr. Turan Yüksek “Yerleşim tertibinin kesinlikle belirli kurallara göre yapılması gerekiyor. Rize’nin yerleşim yerlerinin birden fazla değişik şiddete ve heyelana hassas. Ekosistemin bu coğrafyada bize verdiği kısıtlayıcı öge. Heyelan alanlarının özensiz, benim arazim mantığıyla hareket ederek yerleşim yerine açılması afeti tetikleyen ögelerden biri. Heyelan hassaslığı düşük olan ve yerleşime uygun olabilecek yerlerin teşvik edilmesi ve heyelan hassaslığı yüksek olan alandaki vatandaşların bu güvenlikli bölgeye transfer edilmesi gerekiyor” dedi.