Kritik tarih 5 Ocak! Uzmanlar uyardı: Tüm hava araçları için geçerli
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Kovid-19’un hayatımıza girmesinden bu yana havacılık dalı büyük yaralar almış olsa da günümüzde uçaklar hâlâ en hayli tercih edilen ulaşım araçlarının başında geliyor. Havacılık kesiminde yaşanan en ufak yanlışlar bile vakit zaman epey önemli sonuçlara niye oluyor. Uzmanların da belirttiği üzere, “Havacılık kuralları kanla yazılıyor.”
RİSKLERE KAPI ARALIYOR
Amerikan Federal Havacılık Yönetimi’nin (FAA) geçtiğimiz günlerde 5G teknolojisinin uçuş güvenliğinde yaratacağı riske dair aldığı kararlar, “5G ile bir arada uçak kazaları artacak mı?” sorusunu gündeme getirdi. Şu ana kadar bu durumdan kaynaklanan bir olumsuzluk yaşanmamış olsa da Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Uçak Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, elektromanyetik kirliğin artacağını ve bunun uçuş güvenliğinde risklere kapı araladığını vurguladı.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Uçak Mühendisliği Kısım Lider Yardımcısı Doç. Dr. Işıl Müellif da uçakların kullandığı kimi sistemlerin frekansları ile 5G vericilerinin kullanacağı frekansın birbirine yakın olduğu için havalimanları etrafında çalışacak olan 5G C-Band ile çalışan baz istasyonlarının iniş ve kalkışlar sırasına birtakım uçuş göstergelerinde karışıklık yaşanabileceğini belirtti. Göstergelerde gerçekleşen karışıklık yahut pilotun yanlış okuması kararı geçmişte hayli sayıda uçak kazası yaşandığı biliniyor.
‘BU KARAR DİKKATE ALINMALI’
Memleketler arası havacılık otoritelerinin aldığı kararların neredeyse BM Güvenlik Kurulu kararlarına muadil olduğunu ileten Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan “Federal Havacılık Yönetimi (FAA) havacılık otoritelerinin en doruğundaki kurum olup ABD’nin sivil havacılık otoritesidir. Bu mevzuda bir başka değerli yapıda Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) olarak bilinir. Dünyanın en büyük uçak üreticileri olan ABD’li Boeing ve Avrupalı Airbus ise doğal olarak çalışmalarını bu havacılık otoriteleri ile birlikte sürdürmek zorundalar” diyerek uçak şirketlerinin bu mevzuda FAA ile hareket etmesinin olağan olduğunu söylemiş oldu.
Doç. Dr. Işıl Müellif ise FAA’nın havacılık otoriteleri ortasında yaptırım gücü yüksek olan bir kurum olduğunu lisana getirdi. Muharrir, “FAA’nın 7 Aralık 2021’de yayınlamış olduğu uçuşa elverişlilik kararları, 5G C-Band vericilerinin yaratacağı elektronik kaosa karşılık uçakların radyo altimetre datalarını kullanan belli süreçleri yasaklamak yahut sonlandırmak tarafında yani bu hususta bir güncelleme var” dedi.
ALÇAK İRTİFADA ÖNEMLİ SORUNLAR YARATABİLİR
Doç. Dr. Işıl Muharrir, radyo altimetresinin uçuş güvenliğinde kıymetli bir sistem olduğunu tabir etti. Bu sistemin sağlıklı çalışmadığı durumlarda uçağın irtifa bilgisi konusunda aldatıcı bilgiler vereceğini söyleyen Müellif, iniş ve kalkışlarda aldatıcı dataların büyük risk yaratacağını söylemiş oldu.
Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan ise uçakların günümüzde en inançlı ulaşım aracı olduğunun altını çizdi ve bunun sivil havacılık kurallarının tartışmaya kapalı olması yardımıyla olduğunu söylemiş oldu. Kuşhan, “Aslında şimdiye kadar olumsuz bir durum yaratmamış olan 1G teknolojili bir cep telefonunun bile uçakta açık olmasının yasaklanması tüm soruların karşılığıdır. Her G geçişinde alt yapıda değişiklikler olması, elektromanyetik kirliliği artırır ve doğal olarak uçuş güvenliğini riske atar” diye konuştu. Kuşhan, alınan sonucun iniş ve kalkış sırasında uçakların ve yerleşim ünitelerinin tehlikede olduğuna dikkat çektiğini belirtti.
BÜTÜN HAVA ARAÇLARI RİSK ALTINDA
5G vericilerinden yayılacak sinyallerin yaratacağı argüman edilen kaostan tüm hava araçlarının etkileneceğini vurgulayan Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, “5G IoT (nesnelerin interneti) nin bir eseri olup, IoT tüm otonom araçların kullanmasında ötürüsıyla sabit ve döner kanatlı İHA sistemlerinde de kullanılacak. Bulut bilgi akışı sırasında ise elektromanyetik kirlilikte doğal olarak yüksek ölçüde artış olacaktır. Bu da bilhassa yeni teknoloji eseri olan tüm helikopterler için bir tehlike arz edebilir” tabirlerini kullandı.
Doç. Dr. Işıl Müellif ise birebir sistemlerin helikopterlerde de kullanıldığını belirterek, “Uçaklar için geçerli olan risklerin benzerleri bir daha helikopterler için de kelam konusu” dedi.
‘TÜM DÜNYAYI İLGİLENDİRİYOR’
ABD Federal Havacılık Yönetimi’nin Memleketler arası Sivil Havacılık Yönetimi (ICAO) üyesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan “Bu sebeple FAA’nın aldığı bu karar tüm ICAO üyesi ülkeleri ilgilendiriyor. özetlemek gerekirsesı bilhassa FAA tarafınca alınan bir karar yahut NOTAM şimdi tüm ICAO ülkeleri tarafınca uygulanır, hatta Kuzey Kore sivil havacılık otoritesi bile ICAO kurallarını uygular yahut uygulamak zorundadır” diyerek sonucun tüm dünyada uygulamaya alınacağını belirtti.
Yakın vakitte yaşanan Boeing 737 Max krizi üzerinden örnek veren Kuşhan, “Hepimizin bildiği geçen yıl biten Boeing 737 Max krizinde uçuşların durdurulmasına FAA karar verdi ve bir hafta daha sonra ise birebir FAA sonucu ülkemizdeki Boeing 737 Max modelleri için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafınca uygulandı” dedi. Boeing 737 Max tipi uçaklar üretim yanılgısından kaynaklı sebeplerle 5 ayda iki kazaya karışmış ve bu kazalarda 346 kişi hayatını kaybetmişti.
DEĞERLİ DEĞİŞİKLİKLER YARATABİLİR
5G teknolojisinin havacılık kesimine değerli yararlar sağlayacağını da söyleyen Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, bilhassa bakım tamirat süreçlerini daha kolay hale geleceğini belirtti. Bakım tamirat sürecinin kolaylaşması ise maliyetleri kıymetli ölçüde düşürebilir ve daha ucuz bir uçak seyahati sağlayabilir.
‘SİNYAL SURATI VE KAPASİTESİ ARTACAK’
Doç. Dr. Işıl Müellif, 5G teknolojisi ve 5G C-Band üzere bu değişen teknolojinin tüm versiyonlarının genel manada sağlayacağı yararlardan en değerlisinin sinyal suratı ve kapasitesinde yaşanacak artışlar olduğunu söylemiş oldu. “Ara gözetmeksizin indirme (download), yükleme (upload) suratlarında ve data transfer kapasitesinde görülecek artış ile bilgi transfer süresindeki düşüş hayatımıza genel manada epeyce büyük kolaylıklar getirmeyi vadediyor” diyen Müellif, bu durum yardımıyla havalimanı işletme sürecinin daha kolay hale geleceğini, daha kaliteli bir uçuş tecrübesi sağlanacağının altını çizdi.
UÇAK ÜRETİCİLERİ NE YAPACAK?
Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, Airbus ve Boeing üzere uçak üreticilerinin bu bahiste havacılık otoritelerinden bir adım bekleyeceğini düşündüğünü söylemiş oldu. Kuşhan, “Sektörün en değerli ticari eserleri olan uçaklar öylesine bir bilgi birikimi ve altyapı ile üretilir ki gelip süreksiz yahut yeni geliştirilen teknolojiler bu eserlere çabucak uygulanamaz” diyerek muhtemel tedbirlerin kısa vadede mümkün olmadığını belirtti.
Boeing 737 meselai veren Kuşhan, “Bu uçak platform olarak 1967 eseri bir modeldir. Zira modeli ‘uçuş güvenliği’ konusunda epeyce uygun bir örnektir, ayakları yere basan bir projedir.?Yani yeni bir bilgisayar, yeni bir materyal yahut yeni bir teknoloji söylemiş olduğiniz vakit, tüm bölümler bu uygulamalara açıkken havacılık bölümü kapalıdır. Bu ortada tüm bu gelişmelerin fazlaca büyük bir kısmı bir paradoks olarak havacılık dalından gelir” sözlerini kullandı.
‘5 OCAK’TAN daha sonra SONUÇLANACAK’
Doç. Dr. Işıl Muharrir ise mevzuyla ilgili tartışmaların sürdüğünü belirterek, “Uçak üreticileri 5G alt yapısına geçişin bu haliyle uçağın inançlı bir biçimde çalışmasını olumsuz etkileyebileceği görüşündeler. Telekomünikasyon şirketleri ise 5G yapısının zararsız olduğunu savunuyor. FAA ise 5G’nin uçuş güvenliğinde risk yaratmayacağını gösteren somut bir ispatın olmadığı üzerinde ısrarcı” halinde konuştu ve bu mevzuda yaşanan tartışmaların 5 Ocak’tan daha sonra yaşanacak olaylar üzerinden sonuçlanacağını belirtti.
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Kovid-19’un hayatımıza girmesinden bu yana havacılık dalı büyük yaralar almış olsa da günümüzde uçaklar hâlâ en hayli tercih edilen ulaşım araçlarının başında geliyor. Havacılık kesiminde yaşanan en ufak yanlışlar bile vakit zaman epey önemli sonuçlara niye oluyor. Uzmanların da belirttiği üzere, “Havacılık kuralları kanla yazılıyor.”
RİSKLERE KAPI ARALIYOR
Amerikan Federal Havacılık Yönetimi’nin (FAA) geçtiğimiz günlerde 5G teknolojisinin uçuş güvenliğinde yaratacağı riske dair aldığı kararlar, “5G ile bir arada uçak kazaları artacak mı?” sorusunu gündeme getirdi. Şu ana kadar bu durumdan kaynaklanan bir olumsuzluk yaşanmamış olsa da Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Uçak Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, elektromanyetik kirliğin artacağını ve bunun uçuş güvenliğinde risklere kapı araladığını vurguladı.
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Uçak Mühendisliği Kısım Lider Yardımcısı Doç. Dr. Işıl Müellif da uçakların kullandığı kimi sistemlerin frekansları ile 5G vericilerinin kullanacağı frekansın birbirine yakın olduğu için havalimanları etrafında çalışacak olan 5G C-Band ile çalışan baz istasyonlarının iniş ve kalkışlar sırasına birtakım uçuş göstergelerinde karışıklık yaşanabileceğini belirtti. Göstergelerde gerçekleşen karışıklık yahut pilotun yanlış okuması kararı geçmişte hayli sayıda uçak kazası yaşandığı biliniyor.
‘BU KARAR DİKKATE ALINMALI’
Memleketler arası havacılık otoritelerinin aldığı kararların neredeyse BM Güvenlik Kurulu kararlarına muadil olduğunu ileten Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan “Federal Havacılık Yönetimi (FAA) havacılık otoritelerinin en doruğundaki kurum olup ABD’nin sivil havacılık otoritesidir. Bu mevzuda bir başka değerli yapıda Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) olarak bilinir. Dünyanın en büyük uçak üreticileri olan ABD’li Boeing ve Avrupalı Airbus ise doğal olarak çalışmalarını bu havacılık otoriteleri ile birlikte sürdürmek zorundalar” diyerek uçak şirketlerinin bu mevzuda FAA ile hareket etmesinin olağan olduğunu söylemiş oldu.
Doç. Dr. Işıl Müellif ise FAA’nın havacılık otoriteleri ortasında yaptırım gücü yüksek olan bir kurum olduğunu lisana getirdi. Muharrir, “FAA’nın 7 Aralık 2021’de yayınlamış olduğu uçuşa elverişlilik kararları, 5G C-Band vericilerinin yaratacağı elektronik kaosa karşılık uçakların radyo altimetre datalarını kullanan belli süreçleri yasaklamak yahut sonlandırmak tarafında yani bu hususta bir güncelleme var” dedi.
ALÇAK İRTİFADA ÖNEMLİ SORUNLAR YARATABİLİR
Doç. Dr. Işıl Muharrir, radyo altimetresinin uçuş güvenliğinde kıymetli bir sistem olduğunu tabir etti. Bu sistemin sağlıklı çalışmadığı durumlarda uçağın irtifa bilgisi konusunda aldatıcı bilgiler vereceğini söyleyen Müellif, iniş ve kalkışlarda aldatıcı dataların büyük risk yaratacağını söylemiş oldu.
Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan ise uçakların günümüzde en inançlı ulaşım aracı olduğunun altını çizdi ve bunun sivil havacılık kurallarının tartışmaya kapalı olması yardımıyla olduğunu söylemiş oldu. Kuşhan, “Aslında şimdiye kadar olumsuz bir durum yaratmamış olan 1G teknolojili bir cep telefonunun bile uçakta açık olmasının yasaklanması tüm soruların karşılığıdır. Her G geçişinde alt yapıda değişiklikler olması, elektromanyetik kirliliği artırır ve doğal olarak uçuş güvenliğini riske atar” diye konuştu. Kuşhan, alınan sonucun iniş ve kalkış sırasında uçakların ve yerleşim ünitelerinin tehlikede olduğuna dikkat çektiğini belirtti.
BÜTÜN HAVA ARAÇLARI RİSK ALTINDA
5G vericilerinden yayılacak sinyallerin yaratacağı argüman edilen kaostan tüm hava araçlarının etkileneceğini vurgulayan Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, “5G IoT (nesnelerin interneti) nin bir eseri olup, IoT tüm otonom araçların kullanmasında ötürüsıyla sabit ve döner kanatlı İHA sistemlerinde de kullanılacak. Bulut bilgi akışı sırasında ise elektromanyetik kirlilikte doğal olarak yüksek ölçüde artış olacaktır. Bu da bilhassa yeni teknoloji eseri olan tüm helikopterler için bir tehlike arz edebilir” tabirlerini kullandı.
Doç. Dr. Işıl Müellif ise birebir sistemlerin helikopterlerde de kullanıldığını belirterek, “Uçaklar için geçerli olan risklerin benzerleri bir daha helikopterler için de kelam konusu” dedi.
‘TÜM DÜNYAYI İLGİLENDİRİYOR’
ABD Federal Havacılık Yönetimi’nin Memleketler arası Sivil Havacılık Yönetimi (ICAO) üyesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan “Bu sebeple FAA’nın aldığı bu karar tüm ICAO üyesi ülkeleri ilgilendiriyor. özetlemek gerekirsesı bilhassa FAA tarafınca alınan bir karar yahut NOTAM şimdi tüm ICAO ülkeleri tarafınca uygulanır, hatta Kuzey Kore sivil havacılık otoritesi bile ICAO kurallarını uygular yahut uygulamak zorundadır” diyerek sonucun tüm dünyada uygulamaya alınacağını belirtti.
Yakın vakitte yaşanan Boeing 737 Max krizi üzerinden örnek veren Kuşhan, “Hepimizin bildiği geçen yıl biten Boeing 737 Max krizinde uçuşların durdurulmasına FAA karar verdi ve bir hafta daha sonra ise birebir FAA sonucu ülkemizdeki Boeing 737 Max modelleri için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafınca uygulandı” dedi. Boeing 737 Max tipi uçaklar üretim yanılgısından kaynaklı sebeplerle 5 ayda iki kazaya karışmış ve bu kazalarda 346 kişi hayatını kaybetmişti.
DEĞERLİ DEĞİŞİKLİKLER YARATABİLİR
5G teknolojisinin havacılık kesimine değerli yararlar sağlayacağını da söyleyen Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, bilhassa bakım tamirat süreçlerini daha kolay hale geleceğini belirtti. Bakım tamirat sürecinin kolaylaşması ise maliyetleri kıymetli ölçüde düşürebilir ve daha ucuz bir uçak seyahati sağlayabilir.
‘SİNYAL SURATI VE KAPASİTESİ ARTACAK’
Doç. Dr. Işıl Müellif, 5G teknolojisi ve 5G C-Band üzere bu değişen teknolojinin tüm versiyonlarının genel manada sağlayacağı yararlardan en değerlisinin sinyal suratı ve kapasitesinde yaşanacak artışlar olduğunu söylemiş oldu. “Ara gözetmeksizin indirme (download), yükleme (upload) suratlarında ve data transfer kapasitesinde görülecek artış ile bilgi transfer süresindeki düşüş hayatımıza genel manada epeyce büyük kolaylıklar getirmeyi vadediyor” diyen Müellif, bu durum yardımıyla havalimanı işletme sürecinin daha kolay hale geleceğini, daha kaliteli bir uçuş tecrübesi sağlanacağının altını çizdi.
UÇAK ÜRETİCİLERİ NE YAPACAK?
Prof. Dr. Melih Cemal Kuşhan, Airbus ve Boeing üzere uçak üreticilerinin bu bahiste havacılık otoritelerinden bir adım bekleyeceğini düşündüğünü söylemiş oldu. Kuşhan, “Sektörün en değerli ticari eserleri olan uçaklar öylesine bir bilgi birikimi ve altyapı ile üretilir ki gelip süreksiz yahut yeni geliştirilen teknolojiler bu eserlere çabucak uygulanamaz” diyerek muhtemel tedbirlerin kısa vadede mümkün olmadığını belirtti.
Boeing 737 meselai veren Kuşhan, “Bu uçak platform olarak 1967 eseri bir modeldir. Zira modeli ‘uçuş güvenliği’ konusunda epeyce uygun bir örnektir, ayakları yere basan bir projedir.?Yani yeni bir bilgisayar, yeni bir materyal yahut yeni bir teknoloji söylemiş olduğiniz vakit, tüm bölümler bu uygulamalara açıkken havacılık bölümü kapalıdır. Bu ortada tüm bu gelişmelerin fazlaca büyük bir kısmı bir paradoks olarak havacılık dalından gelir” sözlerini kullandı.
‘5 OCAK’TAN daha sonra SONUÇLANACAK’
Doç. Dr. Işıl Muharrir ise mevzuyla ilgili tartışmaların sürdüğünü belirterek, “Uçak üreticileri 5G alt yapısına geçişin bu haliyle uçağın inançlı bir biçimde çalışmasını olumsuz etkileyebileceği görüşündeler. Telekomünikasyon şirketleri ise 5G yapısının zararsız olduğunu savunuyor. FAA ise 5G’nin uçuş güvenliğinde risk yaratmayacağını gösteren somut bir ispatın olmadığı üzerinde ısrarcı” halinde konuştu ve bu mevzuda yaşanan tartışmaların 5 Ocak’tan daha sonra yaşanacak olaylar üzerinden sonuçlanacağını belirtti.