Küçük bir not defterine övgü
Bundan 29 yıl evvel, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Kitap Patolojisi kısmının bulunduğu avludaydık. Avlu küçüktü, ortasında zakkum ağaçları vardı. İstanbul Üniversitesi Arşivcilik Kısmı öğrencileri olarak orada hocamız Saadet Gazi’nin verdiği kâğıt ve cilt onarımı dersi için toplanmıştık. Birinci sefer kitap hastanesi denebilecek bir yerde bulunuyordum. Meğerse kâğıt da hastalanıyormuş ve uzman ellerde tedavi edilmesi gerekiyormuş.
Hiç unutmuyorum, kâğıt uzmanı hocamız kıymetli Saadet Gazi Hanım bize bir derste Fatih Sultan Mehmet’in kütüphanesinden çıkan devasa bir kitap göstermişti. Padişahın okuduğu kitaplardan bir tanesiydi ve doğal olarak yakından görmek için bile özel müsaade gereken cinsten epeyce ender bir eserdi. Beş yüz yıllık kitabın burada olmasının sebebi hasta olmasıydı ve tedavi görüyordu. Buna karşın sayfalarının birçok sağlamdı, kâğıdı mükemmeldi ve fazlaca etkileyici görünüyordu. Derste kâğıdın yapısı anlatılırken ben masadan aldığım çeşitli Japon kâğıtlarını ışığa meblağ, su yollarına bakar, ortadan sızan ışıkta bir kent haritasına benzeyen çizgileri incelerdim.
Şuurlu olarak güzel defteri aramaya işte bu biçimdelar başladım. Müdavimi olduğum kırtasiyelere giderdim, defterlere bakar, ardında “acid free” yani “asitsiz” ibaresi olan defter arardım. Gerçi defterleri oldum mümkün sevmişimdir, 1980’lerin sonunda bu biçimdeların en tanınan kırtasiyelerden biri Nişantaşı’ndaki Dünya Gençlik Merkezi ve çabucak aşağısındaki sokakta bulunan Karum’du (ilk kaliteli mürekkep şişemi aldığım mükemmeller diyarı Karum Kırtasiye yerinde duruyor ancak Dünya Gençlik Merkezi artık yok).
bu biçimde bu biçimde epeyce hoş defterler buldum, yazdım ve biriktirdim. Fakat bu iş hiç kolay değildir zira her şeyin güzelinde geçerli olan kural bu alanda da geçerli: Uygun defter her vakit güç bulunur. Kıssadan pay, âlâ bir defter bulduğunuz vakit hiç kaçırmayın derim. Zira hoşnut kaldığınız bir defteri tekrar bulmak mümkün olmayabilir. örneğin 1990’lı senelerda âlâ kırtasiyelerde UNICEF’in fazlaca kaliteli ciltli özel basım defterleri bulunuyordu. 2000’lerin başında UNICEF üzere devasa bir kurum bile o hoş defterleri üretmeyi durdurdu. Ben de daha küçük defterlere yöneldim. yıllar daha sonra şair ve musahhih Nihat Ateş dostumun A4 uzunluğundaki defterlere iştahla yazdığını gördüğümde epeyce şaşırdığımı hatırlıyorum (şiirde de tıpkı tavrı seçtim ve üç dizeden oluşan “haiku” stilini epey seviyorum).
‘Not alınız efendim’
Küçük not defterleri adeta minik bir mucizedir, hayallerinizi yazmaktan toplantılarda yapılacak karalamalara kadar her işe fayda. Gömleğin yahut ceketin cebine sığan o küçümen not defterlerinden kelam ediyorum. Çocuk olsun, yetişkin olsun her insanın yanında bir not defteri olmalı, aklınıza bir fikir gelince cep telefonuna not almak da mümkün şüphesiz fakat gariptir, metal ve plastik karışımı cep telefonları kâğıt bir not defteri kadar kalıcı değildir. Kalıcı olmayı bırakın fonksiyonel de değildir. Ölçün bakın, defteri kalemi çıkarıp yazmaya başlamak her vakit bir cep telefondaki bir uygulamayı açıp yazmaya başlamaktan epeyce daha kolay ve pratiktir. Üstelik bir not defterine yazarken aklınıza öbür bin türlü şey gelir de cep telefonuna uzun uzun not alan kimseyi görmedim. Cep telefonundaki bilgiler (fotoğraflar da) her an uçup gidebilir, diyelim ki notunuzun kenarına bir çizim yapmak istediniz, daha âlâ ve hayli daha gelişmiş bir telefon gerekir, binlerce liralık telefonların da ömrü belirli, birkaç yılda çöp oluyorlar. Defterler bu manada bir hazinedir, harici bir güç kaynağına muhtaçlığı yoktur, virüs bulaşması aklınıza bile gelmez ve en yeterli defter bile telefonun yanında sudan ucuz sayılır.
Ayrıyeten Ercüment Ekrem Talu’nun başına gelenleri biliyorsanız bir kalem ve bir not defterinin yeri geldiğinde hayat kurtardığını da bilirsiniz. Ali Can Sekmeç’in Chronicle mecmuasında (sayı 4, 2006) yer alan yazısına göre şöyleki bir olay yaşanmış: Cumhuriyet’in birinci senelerında Ankara’da çalışacak kaliteli bürokratlar aranıyor. Atatürk de “Gidip İstanbul’dan Fransızca konuşabilen adamlar bulup getirin,” diyor. Fransızcası güçlü olan ve etrafında “hoca” diye tanınan ünlü gazeteci Ercüment Ekrem Beyefendi bulunmuş, getirmişler. Akabinde Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü olan Ercüment Ekrem Beyefendi bir gün Atatürk’ün huzuruna çağrılmış. Atatürk yapılması gereken işleri sıralamış ve akabinde “Not alınız efendim” demiş. Çabucak ceplerini karıştıran Ercüment Ekrem Beyefendi kalem ve kâğıt bulamayınca o esnada odada bulunan Latife Hanım’a dönerek “Bir kalem getirebilir misiniz?” deyince hava birden
buz kesmiş. Bu olay daha sonrasında Ercüment Ekrem Beyefendi nazaranvinden alınmış.
Her şey bir yana, bana kalırsa not defterine bir şeyler yazmak pazar günü bayiye gidip bir Milliyet gazetesi almak kadar kolay.
Haftanın Kalemi: Platinum Plaisir PGB-1000
Platinum kalemlerini sevmeyen yoktur, ben kuruluş yılından dolayı (1919) ayrıyeten seviyorum. PGB-1000, alüminyum bir gövdeye sahip giriş düzeyi bir dolmakalem; buna rağmen üstün bir özelliği var. Kalemin mühürlü kapak tasarımı ucun hiç kullanılmadan bir yıl yahut daha uzun mühlet boyunca kurumasını önlüyor. İnce (03), orta (0.5) üzere uçlar ise alışıldık uçlardan hayli daha ince.
Haftanın Defteri: Leuchtturm1917 A5 noktalı
Leuchtturm1917 asıl şöhretini “bullet journal” denen ve özelleştirilebilen ajanda biçimi defterlere borçlu olsa da yaptığı her defter tıpkı bu sayfadaki üzere kaliteli. Değerli mı? Evet. Hoş mi? Evet. Bedel mi? Evet.
Haftanın Mürekkebi: Pilot Iroshizuku Chiku-Rin
Bir mürekkep şişesinden çok parfüm şişesine benzeyen hoşluğuyla Pilot Iroshizuku Chiku-Rin, bambu ormanlarının değişken yeşil tonlarından ilham alıyor. Kâğıt üzerinde de o denli, yoğundan açığa hafifçeçe renk değiştiriyor. Şişenin altındaki üçgen boşluk ise mürekkebin son damlasına kadar kullanılmasını sağlıyor.
Bundan 29 yıl evvel, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Kitap Patolojisi kısmının bulunduğu avludaydık. Avlu küçüktü, ortasında zakkum ağaçları vardı. İstanbul Üniversitesi Arşivcilik Kısmı öğrencileri olarak orada hocamız Saadet Gazi’nin verdiği kâğıt ve cilt onarımı dersi için toplanmıştık. Birinci sefer kitap hastanesi denebilecek bir yerde bulunuyordum. Meğerse kâğıt da hastalanıyormuş ve uzman ellerde tedavi edilmesi gerekiyormuş.
Hiç unutmuyorum, kâğıt uzmanı hocamız kıymetli Saadet Gazi Hanım bize bir derste Fatih Sultan Mehmet’in kütüphanesinden çıkan devasa bir kitap göstermişti. Padişahın okuduğu kitaplardan bir tanesiydi ve doğal olarak yakından görmek için bile özel müsaade gereken cinsten epeyce ender bir eserdi. Beş yüz yıllık kitabın burada olmasının sebebi hasta olmasıydı ve tedavi görüyordu. Buna karşın sayfalarının birçok sağlamdı, kâğıdı mükemmeldi ve fazlaca etkileyici görünüyordu. Derste kâğıdın yapısı anlatılırken ben masadan aldığım çeşitli Japon kâğıtlarını ışığa meblağ, su yollarına bakar, ortadan sızan ışıkta bir kent haritasına benzeyen çizgileri incelerdim.
Şuurlu olarak güzel defteri aramaya işte bu biçimdelar başladım. Müdavimi olduğum kırtasiyelere giderdim, defterlere bakar, ardında “acid free” yani “asitsiz” ibaresi olan defter arardım. Gerçi defterleri oldum mümkün sevmişimdir, 1980’lerin sonunda bu biçimdeların en tanınan kırtasiyelerden biri Nişantaşı’ndaki Dünya Gençlik Merkezi ve çabucak aşağısındaki sokakta bulunan Karum’du (ilk kaliteli mürekkep şişemi aldığım mükemmeller diyarı Karum Kırtasiye yerinde duruyor ancak Dünya Gençlik Merkezi artık yok).
bu biçimde bu biçimde epeyce hoş defterler buldum, yazdım ve biriktirdim. Fakat bu iş hiç kolay değildir zira her şeyin güzelinde geçerli olan kural bu alanda da geçerli: Uygun defter her vakit güç bulunur. Kıssadan pay, âlâ bir defter bulduğunuz vakit hiç kaçırmayın derim. Zira hoşnut kaldığınız bir defteri tekrar bulmak mümkün olmayabilir. örneğin 1990’lı senelerda âlâ kırtasiyelerde UNICEF’in fazlaca kaliteli ciltli özel basım defterleri bulunuyordu. 2000’lerin başında UNICEF üzere devasa bir kurum bile o hoş defterleri üretmeyi durdurdu. Ben de daha küçük defterlere yöneldim. yıllar daha sonra şair ve musahhih Nihat Ateş dostumun A4 uzunluğundaki defterlere iştahla yazdığını gördüğümde epeyce şaşırdığımı hatırlıyorum (şiirde de tıpkı tavrı seçtim ve üç dizeden oluşan “haiku” stilini epey seviyorum).
‘Not alınız efendim’
Küçük not defterleri adeta minik bir mucizedir, hayallerinizi yazmaktan toplantılarda yapılacak karalamalara kadar her işe fayda. Gömleğin yahut ceketin cebine sığan o küçümen not defterlerinden kelam ediyorum. Çocuk olsun, yetişkin olsun her insanın yanında bir not defteri olmalı, aklınıza bir fikir gelince cep telefonuna not almak da mümkün şüphesiz fakat gariptir, metal ve plastik karışımı cep telefonları kâğıt bir not defteri kadar kalıcı değildir. Kalıcı olmayı bırakın fonksiyonel de değildir. Ölçün bakın, defteri kalemi çıkarıp yazmaya başlamak her vakit bir cep telefondaki bir uygulamayı açıp yazmaya başlamaktan epeyce daha kolay ve pratiktir. Üstelik bir not defterine yazarken aklınıza öbür bin türlü şey gelir de cep telefonuna uzun uzun not alan kimseyi görmedim. Cep telefonundaki bilgiler (fotoğraflar da) her an uçup gidebilir, diyelim ki notunuzun kenarına bir çizim yapmak istediniz, daha âlâ ve hayli daha gelişmiş bir telefon gerekir, binlerce liralık telefonların da ömrü belirli, birkaç yılda çöp oluyorlar. Defterler bu manada bir hazinedir, harici bir güç kaynağına muhtaçlığı yoktur, virüs bulaşması aklınıza bile gelmez ve en yeterli defter bile telefonun yanında sudan ucuz sayılır.
Ayrıyeten Ercüment Ekrem Talu’nun başına gelenleri biliyorsanız bir kalem ve bir not defterinin yeri geldiğinde hayat kurtardığını da bilirsiniz. Ali Can Sekmeç’in Chronicle mecmuasında (sayı 4, 2006) yer alan yazısına göre şöyleki bir olay yaşanmış: Cumhuriyet’in birinci senelerında Ankara’da çalışacak kaliteli bürokratlar aranıyor. Atatürk de “Gidip İstanbul’dan Fransızca konuşabilen adamlar bulup getirin,” diyor. Fransızcası güçlü olan ve etrafında “hoca” diye tanınan ünlü gazeteci Ercüment Ekrem Beyefendi bulunmuş, getirmişler. Akabinde Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü olan Ercüment Ekrem Beyefendi bir gün Atatürk’ün huzuruna çağrılmış. Atatürk yapılması gereken işleri sıralamış ve akabinde “Not alınız efendim” demiş. Çabucak ceplerini karıştıran Ercüment Ekrem Beyefendi kalem ve kâğıt bulamayınca o esnada odada bulunan Latife Hanım’a dönerek “Bir kalem getirebilir misiniz?” deyince hava birden
buz kesmiş. Bu olay daha sonrasında Ercüment Ekrem Beyefendi nazaranvinden alınmış.
Her şey bir yana, bana kalırsa not defterine bir şeyler yazmak pazar günü bayiye gidip bir Milliyet gazetesi almak kadar kolay.
Haftanın Kalemi: Platinum Plaisir PGB-1000
Platinum kalemlerini sevmeyen yoktur, ben kuruluş yılından dolayı (1919) ayrıyeten seviyorum. PGB-1000, alüminyum bir gövdeye sahip giriş düzeyi bir dolmakalem; buna rağmen üstün bir özelliği var. Kalemin mühürlü kapak tasarımı ucun hiç kullanılmadan bir yıl yahut daha uzun mühlet boyunca kurumasını önlüyor. İnce (03), orta (0.5) üzere uçlar ise alışıldık uçlardan hayli daha ince.
Haftanın Defteri: Leuchtturm1917 A5 noktalı
Leuchtturm1917 asıl şöhretini “bullet journal” denen ve özelleştirilebilen ajanda biçimi defterlere borçlu olsa da yaptığı her defter tıpkı bu sayfadaki üzere kaliteli. Değerli mı? Evet. Hoş mi? Evet. Bedel mi? Evet.
Haftanın Mürekkebi: Pilot Iroshizuku Chiku-Rin
Bir mürekkep şişesinden çok parfüm şişesine benzeyen hoşluğuyla Pilot Iroshizuku Chiku-Rin, bambu ormanlarının değişken yeşil tonlarından ilham alıyor. Kâğıt üzerinde de o denli, yoğundan açığa hafifçeçe renk değiştiriyor. Şişenin altındaki üçgen boşluk ise mürekkebin son damlasına kadar kullanılmasını sağlıyor.