Makine dalını, siparişi yetiştirme telaşı sardı

Bilgin

Global Mod
Global Mod
Hasan KUŞ

Makine sanayi, pandemi periyodunun kayıplarını telafi ederek üretim ve ihracatta atağa kalktı. Bu yıl otomotiv ve otomotiv yan sanayi, tarım, dokuma, iş makinesi ve savunma sanayii alanlarına yönelik siparişlerde artışlar yaşanıyor. Birtakım firmalar 2021 siparişlerini doldurarak 2022 siparişlerini almaya başladı. Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) bilgilerine göre, bölüm ihracatta da süratli bir büyüme sürecine girdi.

Pandeminin başından itibaren Çin’de fiyatlar artarken, Hindistan ve Avrupa’da üretime orta verilmesi üzere gelişmeler yaşandı. Bu gelişmeler birtakım üretim ve tedarik operasyonlarını Türkiye’ye kaydırdı. Navlun fiyatlarındaki yükseliş de Türkiye’deki sipariş ölçüsünü artırdı. Bu yıl makinede otomotiv ve otomotiv yan sanayi, tarım, dokuma, iş makinesi ve savunma sanayii alanlarına yönelik siparişlerde gözle görülür artışlar yaşandı. Kimi firmalar 2022’e sipariş almaya başladı.

Gelişmiş ülkelere makine ihracatı yüzde 18 arttı

MAİB, makine bölümünün yılın birinci 5 ayı sonunda hür bölgeler dâhil ihracatını 2019’a bakılırsa yüzde 12, 2020’ye bakılırsa ise yüzde 37 artırdığını, kesimin toplam ihracatının 9,2 milyar dolar olduğunu deklare etti. Ortalarında Almanya, Birleşik Krallık, İtalya, Fransa ve Polonya üzere Avrupa ülkelerinin de bulunduğu bölümün en çok ihracat gerçekleştirdiği birinci 10 pazarda 2019 yılına nazaran ortalama yüzde 18 artış sağlandığı, birinci çeyrekte üretim artışının da yüzde 20’nin üzerine çıktığı açıklandı.

“Pandemi devri kayıplarını telafi ettik”

Yeni makine siparişlerinin arttığını belirten MAİB Lideri Kutlu Karavelioğlu, “2019’a bakılırsa 1 milyar dolar fazla ihracat yaparak, geçen yılın bütününde uğradığımız kaybı birinci 5 ayda yerine koyduk ve pandeminin makine ihracatına tesirlerini büsbütün bertaraf etmiş olduk” dedi. Son 12 aylık müddette ihracatın 19,5 milyar dolara ulaştığını kaydeden Karavelioğlu, yılsonu maksadını 21 milyar doların çıkmak üzere revize ettiklerini söylemiş oldu. Karavelioğlu şöyleki konuştu: “Avrupa ülkelerinin ihracatımızın yüzde 59,7’sini çekiyor olması epey manalı bir göstergedir. Yüzde 9,7 gerileyen ihracatın ve yüzde 70’lere düşen kapasite kullanım oranlarının olağanlaşması AB için vakit alacaktır. Zaafa düşen Avrupalı KOBİ’ler için kıymetli bir tahlil ortağı ise, makine dalında geçen yılı yüzde 9, bu yılın birinci çeyreğini ise yüzde 28,5 üretim artışı ile kapatan Türkiye olacaktır.”

Avrupalının pandemi kahrı devam ediyor

Avrupa devletlerinde pandemi düşüncelerinin devam ettiğini öne süren Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) Genel Sekreteri Zühtü Bakır ise, bölümün bölgede artan faaliyetleriyle, sınai ve teknolojik işbirliklerinden aldığı hissesi artırma eğilimini sürdürdüğünü kaydetti. Dal olarak artan talebe karşılık verebilmek için ağır çaba gösterdiklerini lisana getiren Bakır, “Firmalarımızın, seyahat imkanlarının kısıtlandığı bu vakitte, süreçlerin dijitalleşmesi büyük değer taşıdı” dedi.

Dampingli ve düşük teknolojili eserler tehlike oluşturuyor

Bölümün bu yılın birinci 5 ayında yüzde 36,4 artışla 11,1 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdiğine işaret eden Bakır, üretiminin yaklaşık yüzde 60’ını ihraç eden bir kesim olarak iç talepten yalnızca yüzde 33 hisse aldıklarını belirtti. Zühtü Bakır, şöyleki konuştu: “Derinlemesine tahlil ettiğimizde, Batı’dan gelen kaliteli ve kredili malların değil, Doğu’dan gelen dampingli ve düşük teknolojili malların tehlike oluşturduğunu görüyoruz. Memleketler arası ticaret temelleri doğrultusunda oluşturulan vergilerin yatırım teşvik uygulaması ile geçersiz kılınması kesimimiz aleyhine oluşturduğu haksız rekabet kadar ülke iktisadına de büyük ziyan veriyor. Bu doğrultuda, 11. Kalkınma Planı’ndaki, Yatırım Teşvik Mevzuatı’nın günün gereksinimlerine nazaran elden geçirilmesi önlemleri ışığında, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’mızın gerekli adımları hızla atmasını değerli görüyoruz.”

Bakır, ayrıyeten Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası ve Vilayetler Bankası başta olmak üzere kamu bankalarının yatırım finansmanında yerli malını destekleyen uygulamalar geliştirmesini ve kamu özel işbirliği projeleri başta olmak üzere kamu alımlarında yerli malı kullanmasının teşvik edilmesini istedi.

Kapasite kullanım oranı tekrar yüzde 75’i geçti

Pandemi periyodunda Türkiye Makina Federasyonu olarak, Koronavirüs Tesirleri ve Önlemleri Kıymetlendirme anketleri yaptıklarını lisana getiren Zühtü Bakır, pandemi periyodunda, KOBİ niteliğine haiz bölümdeki firmaların finansal kırılganlıklarının artırdığını belirlediklerini söylemiş oldu. Bakır, “Sektör olabildiğince ihracat odağını sürdürürken, bir orta yüzde 50’lere düşen kapasite kullanım oranlarımızı yeniden yüzde 75’lere taşımasını, istihdamı karşılıklı fedakârlıklarla muhafazayı bildik” tabirini kullandı.

İhracatta yeni pazarlarda büyük artışlar oldu

Ülkeler bazında bakıldığında birinci çeyrekte, AB pazarındaki ihracat artışı yüzde 38’e ulaşırken, Almanya, ABD, İngiltere, Fransa ve İtalya kıymetini korudu. Dal, birinci 10 pazarda 2019’a nazaran yüzde 18, 2020’ye bakılırsa yüzde 51 artış sağladı. 2021’in birinci 5 ayında Özbekistan’a ihracat yüzde 143,6’lık artışla 303 milyon dolara yükseldi. Birebir periyotta İspanya’ya ihracatını yüzde 78 artırarak 309 milyon dolara çıkaran dal, Rusya’ya ise yüzde 39,5 artışla 289 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi.
Son iki yılın artışı dikkate alındığında da Ukrayna ve Özbekistan’da artış yüzde 100’ü geçerken Rusya, İran ve Mısır’da yüzde 50’yi aşan ve İspanya’da ise yüzde 30’ları bulan ihracat artışı oldu. bu biçimdelikle kimi yeni ülkeler de dalın kıymetli pazarları ortasına girdi.

Kadro tezgahlarında siparişlerde yüzde 35 artış

Birinci çeyrekte makine ve teçhizat yatırımlarında yüzde 33 artış oldu. İmalat endüstrisinin temel üretim araçlarından olan grup tezgahları bölümü özelinde ise alınan siparişler yüzde 100 artış gösterdi. Bu yıl kadro tezgahları üretimi yüzde 20 arttı.

“Ticaret savaşları lehimize sonuçlar doğuracak”

MAİB Lideri Kutlu Karavelioğlu, pandemi sürecinde dahi 360 milyar dolarlık makine ithal eden AB’ye yapılan 12 milyar dolarlık ihracatın Türkiye için yetinilecek bir sonuç olmadığını söylemiş oldu. “İhracatımızın büyük kısmı yanında makine ithalatımızın da yüzde 55’ini AB’den yapmak, bizi biroldukça Avrupalıdan daha Avrupalı yapıyor lakin biz bu pastadan fazlaca daha kalın bir dilim kesmenin peşindeyiz. AB ve Çin içindeki ticari kapışmanın artacağına dair işaretler Avrupa Komisyonu’nun güncellenen sanayi stratejisinde yer buldu” diyen Karavelioğlu, ticaret savaşlarının Türkiye’nin lehine sonuçlar doğuracağını söylemiş oldu.