Esra ÖZARFAT
Türkiye ile Malezya içinde 17 Nisan 2014’te imzalanan 1 Ağustos 2015’te yürürlüğe giren Özgür Ticaret Muahedesi (STA) kapsamında getirilen eserlere geriye dönük vergi tartışmalara niye oldu. Tarife satırlarının yaklaşık yüzde 70’inde karşılıklı olarak gümrük vergileri sıfırlanan STA’nın hizmetleri, yatırımları ve elektronik ticareti kapsayacak biçimde güncellenmesine yönelik çalışmaların da 2022’de sonuçlandırılması bekleniyor.
İki ülke içinde ticaretin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülürken, Gemlik Gümrük Müdürlüğü’nde farklı gelişmeler yaşanıyor. Mart ayında memleketler arası mutabakat kodu Malezya seçilerek vergi avantajı sağlanan lakin direkt nakliyat kurallarına uymayan süreçlerle ilgili incelemeler başlatıldı. Akabinde buradan ithalat yapan firmalardan “transit ülkesi geçişini kapsayan tek bir sevk evrakı” yahut “Manipüle Edilmemiş Eşya Belgesi” istenmeye, bu evrakların temin edilememesi durumunda ise ikame edici öbür evraklar istenmeye, bu dokümanları tamamlayamayan firmalara ise cezalar kesilmeye başlandı. Bursa’da bu mevzuda 6 bin belgenin açılırken, birtakım firmalara geçmişe dönük 20 milyon liraya kadar ceza kesildiği de tez edildi.
“Somut tespit olmadan süreç yapılıyor”
Firmalar “doğrudan nakliyat kuralı”nı ihlal edecek bir durumun olmadığını tabir eden dilekçe ve yazılarla Gemlik Gümrük Müdürlüğü ve Ticaret Bakanlığı’na müracaatta bulundu. Dilekçelerde şu tabirlere yer verildi: “Malezya limanlarından çıkan bir geminin Singapur yahut destinasyonda ana sınırlar tarafınca belirenmiş aktarma limanına uğramadan gelmesi mümkün değildir. Müdürlükçe incelemeye olağan tutulan ithalat süreçleri kapsamı eşyalara ait olarak çıkış ülkesi olan Malezya’da yükleme limanı Port Klang/Malezya, boşaltma limanı ise Gemlik/Türkiye olarak belirtilen konşimentoların düzenlendiği; çıkış ülkesinde düzenlenen kelam konusu konşimentolarda konteyner numarasına ve konteyner tatbik edilen mühür numarasına yer verildiği, kelam konusu eşyaların yüklü bulunduğu konteynırların, çıkış ülkesinde yüklendikleri geminin aktarma limanına kadar taşıma yaptığı, çabucak sonrasında kelam konusu konteynırların aktarma limanında transit eşya statüsünde liman alanına alındığı, ardından rastgele bir süreç ve personellik gerekmeksizin ve konteyner ile mühür numaraları değişmeksizin, aktarma limanından Türkiye’ye kadar taşıma işini üstüne alan gemiye yüklenmek suretiyle ülkemize getirildiği görülmüştür” denildi.
Konu bakana iletildi
Konuyu gündeme getiren Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Lideri İbrahim Burkay, “Özellikle pandemi şartlarında Malezya ile ticarette taşıma sırasında diğer ülkelerden yapılan aktarmalarda firmalarımıza direkt ticareti bozdukları öne sürülen sebebi ile geçmişe dönük gümrük vergisi uygulanıyor. Ek olarak da cezalar kesiliyor. Gelen gemilerin farklı limanlara uğramasından kaynaklanan lakin STA kararlarına karşıt olan bu uygulama biroldukca ithalatçı firmamızı önemli derde soktu. Hem mahkeme süreçleri başladı, birebir vakitte gümrükte önemli cezalar yazılmaya başlandı. Yalnızca Bursa’da bu hususta 6 bin evrak açıldı. Sayın Bakanımız Mehmet Muş’a mevzuyu aktardık ve sorunun tahlile kavuşturulacağı kelamını aldık. Bakanlığımızın bu sıkıntıyı sulh yoluyla çözeceğini ve şirketlerimizin bu meşakkatinin çözülmüş olacağına inanıyoruz” dedi.
“Zorlama argümanlarla sanayiciye para cezaları yazılıyor”
Konuyu Memleketler arası Rekabet ve Teknoloji Birliği (URTEB) olarak nisan ayında gündeme getirdiklerini ve ihtarlarda bulunduklarını hatırlatan URTEB Lideri Ahmet Özenalp ise direkt nakliyat kuralını ihlal eden bir durumun kelam konusu olmadığına işaret etti. Özenalp, şu biçimde konuştu: “Singapur dünyanın en büyük aktarma limanıdır. İşin tabiatı gereği yükler orada elleçlenir, konteynerler gidecekleri bölgelere bakılırsa gemilere aktarılarak dünyaya dağılır. Gümrük yetkililerinin kimileri bu durumu direkt transit prensibinin ihlali olarak değerlendiriyorlar. Anlaşılır üzere değil. daha sonra da talep ettikleri evrakları getirmeyenlere yüzbinlerce lira ceza kesiliyor. Direkt elleçleme kuralı ihlal edildiyse dokümanları ile ispat edilmeli. Mallar yıllardır Malezya’dan bu türlü Gemlik’e geliyor. Artık mi direkt nakliyat kuralı ihlal oldu? Endüstrici de iş adamı da yoruldu. Zorlama argümanlarla endüstrici para cezaları ile karşı karşıya bırakılmamalı. Birtakım endüstriciler dava açmak zorunda kaldılar bile.
“Bakanlık cezaları iptal etti, resmi tebligat bekleniyor”
BTSO Lideri İbrahim Burkay ve Bursalı sanayicilerin Ticaret Bakanlığı ile yaptığı ağır görüşmelerin akabinde hususun bir daha değerlendirildiği, endüstricinin sunduğu dokümanlar kâfi sayılarak kesilen cezaların iptal edileceği tarafında duyum alındı. Lakin mevzuyla ilgili bakanlıktan çabucak hemen resmi bir tebligat yapılmadı.
Sadece Gemlik Gümrüğü’nde uygulanıyor
İsmini vermek istemeyen bir dokumacılık sanayicisi şunları söylemiş oldu: “İstenen evraklar sıkıntı bulunacak çeşitten. Bunların bir kısmı taşıma evrakları. Bizim mutabakatlarımız gereği tüm nakliyat süreçlerini, yük ve gemi mutabakatlarını satıcı taraf yapıyor. Hangi sinirle nasıl geleceğini bilmiyoruz. Lakin nakliye şirketlerinden de doküman almamız isteniyor. Arıyoruz fakat muhatap bulamıyoruz. aslına bakarsan bu evrakların bizim tarafımızdan elde edilmesi mümkün değil. Firmalar evrakları toplayamayınca ceza yazılıyor. Ayrıyeten bu yalnızca Gemlik Gümrüğü’nde yapılan bir uygulama. Öbür gümrüklerde olduğunu duymadık. Ortada hukuksuz, yanlışlı bir ithalat durumu yok. Bu durum ticareti zorlaştırmaya giriyor.”
Türkiye ile Malezya içinde 17 Nisan 2014’te imzalanan 1 Ağustos 2015’te yürürlüğe giren Özgür Ticaret Muahedesi (STA) kapsamında getirilen eserlere geriye dönük vergi tartışmalara niye oldu. Tarife satırlarının yaklaşık yüzde 70’inde karşılıklı olarak gümrük vergileri sıfırlanan STA’nın hizmetleri, yatırımları ve elektronik ticareti kapsayacak biçimde güncellenmesine yönelik çalışmaların da 2022’de sonuçlandırılması bekleniyor.
İki ülke içinde ticaretin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülürken, Gemlik Gümrük Müdürlüğü’nde farklı gelişmeler yaşanıyor. Mart ayında memleketler arası mutabakat kodu Malezya seçilerek vergi avantajı sağlanan lakin direkt nakliyat kurallarına uymayan süreçlerle ilgili incelemeler başlatıldı. Akabinde buradan ithalat yapan firmalardan “transit ülkesi geçişini kapsayan tek bir sevk evrakı” yahut “Manipüle Edilmemiş Eşya Belgesi” istenmeye, bu evrakların temin edilememesi durumunda ise ikame edici öbür evraklar istenmeye, bu dokümanları tamamlayamayan firmalara ise cezalar kesilmeye başlandı. Bursa’da bu mevzuda 6 bin belgenin açılırken, birtakım firmalara geçmişe dönük 20 milyon liraya kadar ceza kesildiği de tez edildi.
“Somut tespit olmadan süreç yapılıyor”
Firmalar “doğrudan nakliyat kuralı”nı ihlal edecek bir durumun olmadığını tabir eden dilekçe ve yazılarla Gemlik Gümrük Müdürlüğü ve Ticaret Bakanlığı’na müracaatta bulundu. Dilekçelerde şu tabirlere yer verildi: “Malezya limanlarından çıkan bir geminin Singapur yahut destinasyonda ana sınırlar tarafınca belirenmiş aktarma limanına uğramadan gelmesi mümkün değildir. Müdürlükçe incelemeye olağan tutulan ithalat süreçleri kapsamı eşyalara ait olarak çıkış ülkesi olan Malezya’da yükleme limanı Port Klang/Malezya, boşaltma limanı ise Gemlik/Türkiye olarak belirtilen konşimentoların düzenlendiği; çıkış ülkesinde düzenlenen kelam konusu konşimentolarda konteyner numarasına ve konteyner tatbik edilen mühür numarasına yer verildiği, kelam konusu eşyaların yüklü bulunduğu konteynırların, çıkış ülkesinde yüklendikleri geminin aktarma limanına kadar taşıma yaptığı, çabucak sonrasında kelam konusu konteynırların aktarma limanında transit eşya statüsünde liman alanına alındığı, ardından rastgele bir süreç ve personellik gerekmeksizin ve konteyner ile mühür numaraları değişmeksizin, aktarma limanından Türkiye’ye kadar taşıma işini üstüne alan gemiye yüklenmek suretiyle ülkemize getirildiği görülmüştür” denildi.
Konu bakana iletildi
Konuyu gündeme getiren Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Lideri İbrahim Burkay, “Özellikle pandemi şartlarında Malezya ile ticarette taşıma sırasında diğer ülkelerden yapılan aktarmalarda firmalarımıza direkt ticareti bozdukları öne sürülen sebebi ile geçmişe dönük gümrük vergisi uygulanıyor. Ek olarak da cezalar kesiliyor. Gelen gemilerin farklı limanlara uğramasından kaynaklanan lakin STA kararlarına karşıt olan bu uygulama biroldukca ithalatçı firmamızı önemli derde soktu. Hem mahkeme süreçleri başladı, birebir vakitte gümrükte önemli cezalar yazılmaya başlandı. Yalnızca Bursa’da bu hususta 6 bin evrak açıldı. Sayın Bakanımız Mehmet Muş’a mevzuyu aktardık ve sorunun tahlile kavuşturulacağı kelamını aldık. Bakanlığımızın bu sıkıntıyı sulh yoluyla çözeceğini ve şirketlerimizin bu meşakkatinin çözülmüş olacağına inanıyoruz” dedi.
“Zorlama argümanlarla sanayiciye para cezaları yazılıyor”
Konuyu Memleketler arası Rekabet ve Teknoloji Birliği (URTEB) olarak nisan ayında gündeme getirdiklerini ve ihtarlarda bulunduklarını hatırlatan URTEB Lideri Ahmet Özenalp ise direkt nakliyat kuralını ihlal eden bir durumun kelam konusu olmadığına işaret etti. Özenalp, şu biçimde konuştu: “Singapur dünyanın en büyük aktarma limanıdır. İşin tabiatı gereği yükler orada elleçlenir, konteynerler gidecekleri bölgelere bakılırsa gemilere aktarılarak dünyaya dağılır. Gümrük yetkililerinin kimileri bu durumu direkt transit prensibinin ihlali olarak değerlendiriyorlar. Anlaşılır üzere değil. daha sonra da talep ettikleri evrakları getirmeyenlere yüzbinlerce lira ceza kesiliyor. Direkt elleçleme kuralı ihlal edildiyse dokümanları ile ispat edilmeli. Mallar yıllardır Malezya’dan bu türlü Gemlik’e geliyor. Artık mi direkt nakliyat kuralı ihlal oldu? Endüstrici de iş adamı da yoruldu. Zorlama argümanlarla endüstrici para cezaları ile karşı karşıya bırakılmamalı. Birtakım endüstriciler dava açmak zorunda kaldılar bile.
“Bakanlık cezaları iptal etti, resmi tebligat bekleniyor”
BTSO Lideri İbrahim Burkay ve Bursalı sanayicilerin Ticaret Bakanlığı ile yaptığı ağır görüşmelerin akabinde hususun bir daha değerlendirildiği, endüstricinin sunduğu dokümanlar kâfi sayılarak kesilen cezaların iptal edileceği tarafında duyum alındı. Lakin mevzuyla ilgili bakanlıktan çabucak hemen resmi bir tebligat yapılmadı.
Sadece Gemlik Gümrüğü’nde uygulanıyor
İsmini vermek istemeyen bir dokumacılık sanayicisi şunları söylemiş oldu: “İstenen evraklar sıkıntı bulunacak çeşitten. Bunların bir kısmı taşıma evrakları. Bizim mutabakatlarımız gereği tüm nakliyat süreçlerini, yük ve gemi mutabakatlarını satıcı taraf yapıyor. Hangi sinirle nasıl geleceğini bilmiyoruz. Lakin nakliye şirketlerinden de doküman almamız isteniyor. Arıyoruz fakat muhatap bulamıyoruz. aslına bakarsan bu evrakların bizim tarafımızdan elde edilmesi mümkün değil. Firmalar evrakları toplayamayınca ceza yazılıyor. Ayrıyeten bu yalnızca Gemlik Gümrüğü’nde yapılan bir uygulama. Öbür gümrüklerde olduğunu duymadık. Ortada hukuksuz, yanlışlı bir ithalat durumu yok. Bu durum ticareti zorlaştırmaya giriyor.”