Bilgisayarınıza sık sık yazılım yükleyen biriyseniz, birçok yazılımın heyetim esnasında .NET Framework paketini de birlikteinde yüklemek istediğini fark etmişsinizdir. Bu paket genelde geliştiricileri ilgilendirse de, bu isimde bir programın niçin yüklenen programlar kısmında göründüğünü merak eden kullanıcılar da olacaktır. Bu niçinle .NET Framework isminin ne tabir ettiğini ve sisteminizde niye yer kapladığını anlatacağız.
Öncelikle bir framework nedir onu açıklayalım. Framework, içerisinde uygulama geliştirme arayüzleri (API) ve programcıların muhtaçlık duyduklarında çağırabilecekleri paylaşımlı bir kod kütüphanesi barından paketlere denir. .NET Framework’ta ise paylaşımlı kod kütüphanesi Framework Class Library (FCL) olarak isimlendiriliyor. Bu kütüphanedeki kodlar bir epeyce çeşit işlev çalıştırabiliyor. Bu sayede programcılar ufak süreçler için gerekli işlevleri sıfırdan yazmak zorunda kalmıyor.
Diğer framework paketlerine kıyasla .NET, ayıca uygulamalar için çalışma alanı (runtime enviroment) da sunuyor. Çalışma alanları, ortasında uygulamaların çalıştığı sanal makine gibisi bir kum havuzudur denebilir. Java ve Ruby on Rails üzere bir epeyce yazılım geliştirme platformu emsal çalışma alanları sunmaktadır. Kelam konusu .NET olunca, bu çalışma alanı Common Language Runtime (CLR) olarak isimlendirilir. Örneğin bir kullanıcı bir uygulamayı çalıştırdığında, uygulamanın kodları çalışma alanında makine lisanına derlenir ve akabinde uygulama çalıştırılır.
Uygulamaları çalışma alanları ortasında çalıştırmanın birden çok avantajı mevcut. Bunların en büyüğü ise uyumluluk. Geliştiriciler kodlarını C#, C++, F#, Visual Basic üzere sık kullanılan programlama lisanlarında yazabilir ve ve bu kodlar .NET takviyeli bütün donanımlar üzerinde çalıştırılabilir.
Microsoft vakit ortasında .NET uygulamaları ile Windows dışı platformlar içindeki uyumluluğu artırmak için birden çok projeye imza attı. Bunlardan biri olan ücretsiz ve açık kaynak kodlu Mono, başta Linux olmak üzere başka platformlar ile .NET uygulamalarını bir ortaya getirmek için kullanılıyor. .NET Core Framework ise emsal bir vazifesi yavaşça ve modüler oldukçalu platform uygulamaları için yerine getiriyor.
Yazılım geliştiricisi olmayan kullanıcıların bu soruyu sorması çok doğal. Üstte belirttiğimiz üzere .NET, geliştiricilere bir epey kolaylık sunuyor. Lakin geliştiricilerin bu kolaylıklar ile geliştirdiği uygulamaların son kullanıcı ekseninde çalıştırılması için de sistemde gerekli .NET sürümünün yüklü olması gerekiyor.
Kullanıcıların merak edebileceği bir öbür şey ise sistemlerinde niye birden çok .NET sürümünün yüklü olduğu olabilir. .NET birinci vakit içinderda gün yüzüne çıktığında her yeni sürümün geriye yönelik uyumluluğa sahip olması planlanıyordu. Lakin Windows XP ve Vista devirlerinde yeni .NET sürümlerinin uyumluluk konusunda sorun yaşadığı tespit edildi. Bu sebeple tıpkı bilgisayarda birden çok .NET sürümü yüklü olabiliyordu.
her neyse ki çağdaş Windows sürümlerinde emsal sıkıntıları bakılırsamiyoruz. Windows Vista günlerinde yaşanan iki kıymetli gelişme .NET Framework’un uyumluluk sıkıntılarını önemli bir biçimde azalttı. birinci vakit içinderda .NET Framework 3.5 yayınlandı. Bu sürüm, .NET’in 2 ve 3 sürümlerini büsbütün destekleyecek biçimde düzenlendi. Bu sayede .NET’in 2 yahut 3 sürümünü talep eden bir uygulama, .NET 3.5 ile de meselesiz bir biçimde çalışabiliyordu. bu vakitte yaşanan başka kıymetli gelişme ise, .NET yükseltmelerinin Windows Update aracılığıyla dağıtılması oldu.
Windows 8 ile bir arada çıkan .NET Framework 4 ise, kendindilk evvel gelen sürümlerin bilakis geriye yönelik uyumluluğu büsbütün kaldırdı. Yani Windows 8 yahut 10 kullanıyorsanız, sisteminizde büyük ihtimalle .NET’in hem 3.5 tıpkı vakitte 4 sürümü yüklü olacaktır. Windows artık .NET 3.5 ve öncesi sürümleri için yazılan uygulamaları 3.5 sürümü ile, 4 için yazılan uygulamaları ise 4 sürümü ile çalıştırıyor.
Ancak bu bahiste kaygı etmenize gerek yok çünkü Windows hangi uygulamanın hangi .NET sürümüne gereksinim duyduğunu otomatik olarak belirleyebilir. Windows’a birinci kere .NET 3.5 yahut 4 gerektiren bir yazılım yüklediğinizde, Windows otomatik olarak gerekli .NET sürümünü yüklüyor ve kullanıcıların .NET ile uğraşması gerekmiyor.
Öncelikle bir framework nedir onu açıklayalım. Framework, içerisinde uygulama geliştirme arayüzleri (API) ve programcıların muhtaçlık duyduklarında çağırabilecekleri paylaşımlı bir kod kütüphanesi barından paketlere denir. .NET Framework’ta ise paylaşımlı kod kütüphanesi Framework Class Library (FCL) olarak isimlendiriliyor. Bu kütüphanedeki kodlar bir epeyce çeşit işlev çalıştırabiliyor. Bu sayede programcılar ufak süreçler için gerekli işlevleri sıfırdan yazmak zorunda kalmıyor.
Diğer framework paketlerine kıyasla .NET, ayıca uygulamalar için çalışma alanı (runtime enviroment) da sunuyor. Çalışma alanları, ortasında uygulamaların çalıştığı sanal makine gibisi bir kum havuzudur denebilir. Java ve Ruby on Rails üzere bir epeyce yazılım geliştirme platformu emsal çalışma alanları sunmaktadır. Kelam konusu .NET olunca, bu çalışma alanı Common Language Runtime (CLR) olarak isimlendirilir. Örneğin bir kullanıcı bir uygulamayı çalıştırdığında, uygulamanın kodları çalışma alanında makine lisanına derlenir ve akabinde uygulama çalıştırılır.
Uygulamaları çalışma alanları ortasında çalıştırmanın birden çok avantajı mevcut. Bunların en büyüğü ise uyumluluk. Geliştiriciler kodlarını C#, C++, F#, Visual Basic üzere sık kullanılan programlama lisanlarında yazabilir ve ve bu kodlar .NET takviyeli bütün donanımlar üzerinde çalıştırılabilir.
Microsoft vakit ortasında .NET uygulamaları ile Windows dışı platformlar içindeki uyumluluğu artırmak için birden çok projeye imza attı. Bunlardan biri olan ücretsiz ve açık kaynak kodlu Mono, başta Linux olmak üzere başka platformlar ile .NET uygulamalarını bir ortaya getirmek için kullanılıyor. .NET Core Framework ise emsal bir vazifesi yavaşça ve modüler oldukçalu platform uygulamaları için yerine getiriyor.
Yazılım geliştiricisi olmayan kullanıcıların bu soruyu sorması çok doğal. Üstte belirttiğimiz üzere .NET, geliştiricilere bir epey kolaylık sunuyor. Lakin geliştiricilerin bu kolaylıklar ile geliştirdiği uygulamaların son kullanıcı ekseninde çalıştırılması için de sistemde gerekli .NET sürümünün yüklü olması gerekiyor.
Kullanıcıların merak edebileceği bir öbür şey ise sistemlerinde niye birden çok .NET sürümünün yüklü olduğu olabilir. .NET birinci vakit içinderda gün yüzüne çıktığında her yeni sürümün geriye yönelik uyumluluğa sahip olması planlanıyordu. Lakin Windows XP ve Vista devirlerinde yeni .NET sürümlerinin uyumluluk konusunda sorun yaşadığı tespit edildi. Bu sebeple tıpkı bilgisayarda birden çok .NET sürümü yüklü olabiliyordu.
her neyse ki çağdaş Windows sürümlerinde emsal sıkıntıları bakılırsamiyoruz. Windows Vista günlerinde yaşanan iki kıymetli gelişme .NET Framework’un uyumluluk sıkıntılarını önemli bir biçimde azalttı. birinci vakit içinderda .NET Framework 3.5 yayınlandı. Bu sürüm, .NET’in 2 ve 3 sürümlerini büsbütün destekleyecek biçimde düzenlendi. Bu sayede .NET’in 2 yahut 3 sürümünü talep eden bir uygulama, .NET 3.5 ile de meselesiz bir biçimde çalışabiliyordu. bu vakitte yaşanan başka kıymetli gelişme ise, .NET yükseltmelerinin Windows Update aracılığıyla dağıtılması oldu.
Windows 8 ile bir arada çıkan .NET Framework 4 ise, kendindilk evvel gelen sürümlerin bilakis geriye yönelik uyumluluğu büsbütün kaldırdı. Yani Windows 8 yahut 10 kullanıyorsanız, sisteminizde büyük ihtimalle .NET’in hem 3.5 tıpkı vakitte 4 sürümü yüklü olacaktır. Windows artık .NET 3.5 ve öncesi sürümleri için yazılan uygulamaları 3.5 sürümü ile, 4 için yazılan uygulamaları ise 4 sürümü ile çalıştırıyor.
Ancak bu bahiste kaygı etmenize gerek yok çünkü Windows hangi uygulamanın hangi .NET sürümüne gereksinim duyduğunu otomatik olarak belirleyebilir. Windows’a birinci kere .NET 3.5 yahut 4 gerektiren bir yazılım yüklediğinizde, Windows otomatik olarak gerekli .NET sürümünü yüklüyor ve kullanıcıların .NET ile uğraşması gerekmiyor.