Mirastan yoksun kalmamak için… Vasiyet yazılırsa yüzde 50 azaltır!
Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Türkiye’de vefatının akabinde miras bırakacak olan şahısların vasiyet hazırlamaması büyük bir sorun olarak görülüyor. Her geçen gün miras paylaşılamamasından dolayı davalar açılıyor ve aile fertleri miras korkuları yüzünden hengame ediyor. Kardeşin kardeşe düşman bulunmasına yol açan miras paylaşımında tahlil, hazırlanacak bir vasiyetname olabilir mi? Türkiye’de niye vasiyet kültürü yok ya da beşerler vasiyet hazırlamayı niye istemiyorlar?
Kanunda vasiyet çeşitleri el yazılı, resmi ve kelamlı olarak üç çeşit olarak belirtiliyor. Resmi memurun bulunmasına gerek olmayan el yazılı vasiyetname, resmi memurun ve şahidin olması gerekti resmi vasiyetname, bu vasiyetnamelerin düzenlenemediği vakit içinderda ise kelamlı vasiyetname yazılabiliyor. Her birinin geçerliliği için kanunda farklı şartlar var.
‘ÇATIŞMA KORKUSU YAŞIYORLAR’
Avukat Serpil Çınar’a göre insanların vasiyetname hazırlamaktan kaçınmasının niçini, senelerca sürecek olan tenkis davaları ve kardeşlerin ya da ailelerin birbiriyle çatışma korkusu yaşaması. Öbür bir sebep olarak ise Çınar, bireylerin vasiyetnamenin nasıl yazıldığını ve geçerli olup olmadığını bilemediği için de çekinme olarak belirtiyor. Serpil Çınar, “Aslında kişi, bu konularda alanında uzman biroldukca avukattan danışmanlık alarak kesin ve net bir tahlile ulaşılabilir” dedi.
‘KÖKLERİMİZDE VAKIF KÜLTÜRÜ VAR’
Avukat Ali Erişen ise vasiyet külçeşidinin olmaması konusunda Serpil Çınar ile hemfikir. “Atatürk vasiyet konusunda ölmedilk evvel bir vasiyetname yazarak örnek olsa da Türkiye’de bu biçimde bir kültür yok” diyen Erişen, bu durumun sebebinin Uygar Hukuk’u İsviçre’den almamız olduğunu söylemiş oldu. Ali Erişen köklerimizde daha epeyce vakıf kültürü olduğunu söyleyerek cumhuriyetin ilanından daha sonra da vasiyet külçeşidinin oturmadığını ve bundan sebep yargının büyük bir iş yükü olduğunun altını çizdi. beraberinde aile büyüğü vasiyet yapmak istediğinde mevtle muadil tutulduğunu belirten Erişen, “Allah gecinden versin deniyor. ‘Vasiyeti zenginler yapar’ halinde yanlış bir algı da var” diye konuştu.
‘ÖLÜM KORKUSU EN BÜYÜK SEBEP’
Pekala, olayın ruhsal tabanında neler yatıyor? Beşerler vasiyet hazırlamaktan niye çekiniyorlar? Bu soruya Psikolog Pelin Hazer, “Türkiye’de insanların vasiyet hazırlamak istememesinin birfazlaca niçini var. Mevt korkusu bunlardan en yaygın olanı” diyerek karşılık verdi. Hazer, insanların vasiyet hazırlarken nereden başlayacağını bilememelerinin, yabancılara şahsi hayatlarıyla ilgili detay vermekten kaçınmalarının ve yalnızca zenginlerin vasiyete gereksinimi olduğu üzere yanlış bilinen bilgilerin da vasiyet hazırlamaktan geri durulmasına sebep olduğunun altını çizdi. Vasiyet yazmanın mecburilik olarak görülmemesinin de kahır yarattığını belirten Pelin Hazer, “Genelde beşerler bir şeyi yapmak zorunda hissettiklerinde o şeyi yapmaktan kaçınırlar. Vasiyet yazmayı mecburî bir sorumluluk olarak görmek de insanların vasiyet yazmaktan kaçınmalarının bir niçini olabilir” diye konuştu.
‘ADALET VE ADİL KİŞİ OLMA DÜRTÜSÜ ARTMALI’
“Eğer ülkemizde yaygın bir vasiyet kültürü olsaydı miras davalarında rastgele bir azalma yaşanır mıydı?” sorusuna Serpil Çınar ve Ali Erişen’in iki farklı yanıtı var. Serpil Çınar, vasiyetnamelerin türel yükü ne azalttığını ne de artırdığını söylerken, Ali Erişen ise “Şayet vasiyet kültürümüz olsaydı mahkemelerin dava yükünü yüzde 50 azaltırdı” dedi. Pekala, iki avukat niye farklı biçimde düşünüyor? Serpil Çınar “Bizim ülkemizde de geçmişten bu yana vasiyet geleneği olsa da ölen kişinin son isteği, mirasçıların güzeline gitmiyor ya da adaletli bir paylaşım üzere gelmiyor” diyerek vasiyetin miras kavgalarının tahlili olmadığı görüşünde. Bunun devamında vefat daha sonrasında miras bırakanın resmiyete kaydedilmeyen çocuğu ortaya çıkabildiğini ve ailenin daha sonradan haberi olduğunu belirten Çınar, kimi civarlarda ‘Kız çocuğuna rastgele bir miras bırakılmaz’ anlayışı olduğunun da altını çizdi. Serpil Çınar bahisle ilgili “Vasiyet kültürü değil, adalet ve adil bir kişi olma hissinin yaygınlaşması halinde miras davalarının azalacağını düşünüyorum” dedi.
‘YÜZDE 50 AZALTACAK’
Vasiyet külçeşidinin mahkemelerin dava yükünü yüzde 50 azaltacağını söyleyen Ali Erişen ise durumu şöyleki kıymetlendirdi:
“Örneğin evlatlarınızdan biri sizin bakımınızı üstleniyor. Oturduğunuz meskeni ona vermek istiyorsunuz. Lakin vasiyet kültürü olmadığı için meskeni satış gösteriyorsunuz. Sizin vefatınızdan daha sonra hiç bir vakit aşıma olağan olmadan kardeşler size bakan kardeşe dava açıp tapuyu iptal ediyorlar. Kardeşler ortası arbede başlıyor. Bu olaylardan daha sonra kardeşler aslına bakarsanız hiç görüşmüyor. Bu satış da bağışlama usulü gibi yapıldığından mahkeme tarafınca iptal ediliyor. Bu sefer miras kardeşler içinde tekrar paylaştırılıyor ve bu davalar senelerca sürüyor. Kardeşler birbirlerinin aleyhinde şahit gösteriyorlar. Bu durum toplumsal huzuru da bozuyor.”
‘İŞ YÜKÜNÜ AZALTIR’
Vasiyetin fazlaca değerli bir bahis olduğuna vurgu yapan Avukat Ali Erişen, “Şahıs gitse ‘Ben bunu kızıma-oğluma bağışlıyorum zira bana baktı etti’ dese bunu derken hiç bir sebep göstermesine de gerek yok. Bu aile içi çatışmayı tahminen önleyemeyebilir lakin en azından mahkemelerin iş yükünü azaltır. Çok daha kısa süren davalar olur” diyerek vasiyetnamenin kıymetini vurguladı.
‘YIKICI OLABİLİR’
Vasiyet hazırlamak aile içi bağlantılarda pek değerli. Bununla ilgili Psikolog Pelin Hazer, “Kişinin vefatından daha sonra ailenin meselelerle uğraşmamasını istemek, biroldukça insanın vasiyet hazırlamasının büyük bir sebebi. Kişinin vefatından daha sonra aile bireylerinin bu üslup sıkıntılarla yüzleşmesi son derece rahatsız edici ve yıkıcı olabilir. Bu yüzdendir ki kişinin vasiyet hazırlaması hem aile fertlerini bu sorunlarla karşılaşmaktan koruyarak birebir vakitte bu sorunlara tahlil getirerek mevcut aile bağlarının bozulmasının önüne geçiyor” diyerek vasiyetname yazmanın aile içi psikolojideki değerini vurguladı.
BATI TOPLUMLARINDA niye YAYGIN?
Vasiyet külçeşidinin ülkemizde yaygın olmaması akıllara Batı toplumlarında bunun niye fazla yaygın olduğunu da getiriyor. Doğu toplumlarında niye vasiyet hazırlama oranı, Batı toplumlarına göre daha az? Bu hususa Psikolog Pelin Hazer, “Batı toplumlarının hayat biçimlerine baktığımızda şahsi hayatlarından detayları diğerlerine aktarmaktan rahatsız olmadıklarını görüyoruz. Lakin Doğu toplumlarının kültürlerine baktığımızda, kişinin hayatıyla ilgili şahsi detayları paylaşması rahatsız edici bulunabiliyor. Bunun da bir tesiri olarak bireyler daha vasiyeti hazırlama evresindeyken bile ömür biçimlerinden ötürü sorunlarla karşılaşabiliyorlar. Bu yüzdendir ki Doğu kültürlerinde gerek vasiyetle ilgili kâfi bilgi olmamasından ve vasiyete karşı normların bulunmasından gerek de bireylerin hayat biçiminden ötürü vasiyet yazmak şahıslar için sıkıntı bir durum haline gelebiliyor” diyerek yanıt verdi.
‘MİRAS HAKKINA TECAVÜZ GERÇEKLEŞTİĞİ İÇİN…’
Şayet vasiyette mirasın tamamı bağışlansa dahi birinci dereceden akrabalar hak alabiliyor mu? Bu husus için Avukat Serpil Çınar ve Avukat Ali Erişen tıpkı fikirde. Bağışlanmış bir miras dahi olsa mirasçılar az bir ölçüde mirastan hisse alabiliyor. Buna ‘saklı pay’ deniliyor. Ama herkes gizli hisse mirasçısı olamıyor. Fakat miras bırakanın çocuğu, evlatlığı, torun üzere altsoyu, anne ve babası ile eşi gizli hisse mirasçısı olabiliyor. Kardeş, gizli hisse mirasçısı olamıyor. Miras verenin mevt öncesinde tüm mal varlığını birisine devretmesi halinde gizli hisseli mirasçıların miras hakkına tecavüz gerçekleştiği için mevt daha sonrasında gizli hisse sahibi mirasçı, tenkis davası açabiliyor. Ancak gizli hisse oranı mirasın büyük bir oranı değil.
Avukat Erişen, gizli hisse oranı için “Örneğin 100 bin TL’lik bir miras kelam hususuysa gizli hisse oranı 10 bin TL’dir” diyerek durumu özetledi. “Miras bırakının iradesine kanun fazlaca değer veriyor” diyen Erişen, kanunun duruma bu biçimde bakmasının niçinini de vasiyet yazanın adil olmasını beklemesinden kaynaklandığını belirtti.
‘EVLATLIKTAN REDDEMEZSİNİZ ANCAK…’
Pekala, hangi durumda beşerler vasiyetten yoksun kalabiliyorlar? Avukat Serpil Çınar “TMK husus 578’de mirastan mahrumluk halleri sayılmıştır” tabirlerini kullandı. Mirasçının taammüden ve hukuka muhalif olarak miras bırakanı öldürmesi ya da öldürmeye teşebbüsünde bulunması, miras bırakanı taammüden ve hukuka karşıt olarak daima biçimde vefata bağlı tasarruf yapamayacak duruma getirmesi, mesela mirasçının ağır bir hata işlemesi, anne-babaya karşı üzücü bir muamelede bulunması, mirasçılıkta bağışlanmayan hareketler içerisinde bulunması (anne-babaya bakmama), uyuşturucu kullanımı, daima suça bulaşması üzere faktörler mirastan yoksun bırakabiliyor. Ali Erişen, “Hayırsız evlat sahibi birfazlaca kişi bize evlatlıktan reddetmek için geliyor. Türkiye kanunlarında bu biçimde bir şey yok. Kimseyi evlatlıktan reddedemezsiniz” diyerek durumu deklare etti. Ayrıyeten miras bırakanın artık bir daha yapamayacağı bir durumda ve vakitte vefata bağlı bir tasarrufu taammüden ve hukuka ters olarak ortadan kaldıranlar yahut bozanlar, fakat miras bırakanın affıyla mirasçı olabiliyorlar.
NASIL UYGULANIYOR?
Avukat Serpil Çınar vasiyetnamenin nasıl uygulandığıyla ilgili kıymetli detaylar paylaştı. Vasiyetin noterde düzenlendiğini söyleyen Çınar, “Ölüm halinde noter tarafınca savcılığa vasiyetname gönderiliyor ve savcının yazısıyla vasiyetnamenin okunması için sulh hukuk mahkemesinde vasiyetin açılması davası görülüyor” dedi. “Lehine vasiyet bırakılan ile öbür mirasçıya sulh hukuk mahkemesi tarafınca duruşma davetiyesi gönderiliyor” diyen Çınar, “Bu prosedür gereği duruşmada her ikisi hazır edilerek ölen kişinin vasiyeti açılır ve her iki tarafın huzurunda okunur” tabirlerini kullandı.
‘İNSANLAR BİLGİLENDİRİLMELİ’
Türkiye’de vasiyet külçeşidinin artması için neler yapılabilir? Bu bahisle ilgili iki avukat da birebir görüşte. Vasiyetnamelerle ilgili halkın bilgi düzeyi hayli az diyen Serpil Çınar, halkı bilgilendirmenin kıymetli bir adım olduğu görüşünde. Çınar, “Evlat ayrımı yapıldığında ya da mirasçılar içinde adaletli bir paylaşım yapılmadığında daha sonradan dava açılabilir. Bunun senelerca süreceğini miras bırakan bilmeli” dedi. Ali Erişen ise ABD ve Avrupa’da yapıldığı üzere Adalet Bakanlığı’nın kamu spotu hazırlaması gerektiğine vurgu yaptı. Erişen, vasiyetnamelerin istendiği vakit değiştirilebileceği ve kaldırabileceğinin insanlara anlatılması gerektiğini söylemiş oldu. Yasal düzenlemeler yapılması gerek diyen Erişen, “Tüketim mahkemelerine gittiğinizde harç ödemiyorlar. örneğin vasiyet düzenlediğinizde kimi harçlarla ilgili ödeme alınmayabilir” diyerek yasal düzenlemenin değiştirilmesinin faydalı olabileceğini söylemiş oldu.
Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Türkiye’de vefatının akabinde miras bırakacak olan şahısların vasiyet hazırlamaması büyük bir sorun olarak görülüyor. Her geçen gün miras paylaşılamamasından dolayı davalar açılıyor ve aile fertleri miras korkuları yüzünden hengame ediyor. Kardeşin kardeşe düşman bulunmasına yol açan miras paylaşımında tahlil, hazırlanacak bir vasiyetname olabilir mi? Türkiye’de niye vasiyet kültürü yok ya da beşerler vasiyet hazırlamayı niye istemiyorlar?
Kanunda vasiyet çeşitleri el yazılı, resmi ve kelamlı olarak üç çeşit olarak belirtiliyor. Resmi memurun bulunmasına gerek olmayan el yazılı vasiyetname, resmi memurun ve şahidin olması gerekti resmi vasiyetname, bu vasiyetnamelerin düzenlenemediği vakit içinderda ise kelamlı vasiyetname yazılabiliyor. Her birinin geçerliliği için kanunda farklı şartlar var.
‘ÇATIŞMA KORKUSU YAŞIYORLAR’
Avukat Serpil Çınar’a göre insanların vasiyetname hazırlamaktan kaçınmasının niçini, senelerca sürecek olan tenkis davaları ve kardeşlerin ya da ailelerin birbiriyle çatışma korkusu yaşaması. Öbür bir sebep olarak ise Çınar, bireylerin vasiyetnamenin nasıl yazıldığını ve geçerli olup olmadığını bilemediği için de çekinme olarak belirtiyor. Serpil Çınar, “Aslında kişi, bu konularda alanında uzman biroldukca avukattan danışmanlık alarak kesin ve net bir tahlile ulaşılabilir” dedi.
‘KÖKLERİMİZDE VAKIF KÜLTÜRÜ VAR’
Avukat Ali Erişen ise vasiyet külçeşidinin olmaması konusunda Serpil Çınar ile hemfikir. “Atatürk vasiyet konusunda ölmedilk evvel bir vasiyetname yazarak örnek olsa da Türkiye’de bu biçimde bir kültür yok” diyen Erişen, bu durumun sebebinin Uygar Hukuk’u İsviçre’den almamız olduğunu söylemiş oldu. Ali Erişen köklerimizde daha epeyce vakıf kültürü olduğunu söyleyerek cumhuriyetin ilanından daha sonra da vasiyet külçeşidinin oturmadığını ve bundan sebep yargının büyük bir iş yükü olduğunun altını çizdi. beraberinde aile büyüğü vasiyet yapmak istediğinde mevtle muadil tutulduğunu belirten Erişen, “Allah gecinden versin deniyor. ‘Vasiyeti zenginler yapar’ halinde yanlış bir algı da var” diye konuştu.
‘ÖLÜM KORKUSU EN BÜYÜK SEBEP’
Pekala, olayın ruhsal tabanında neler yatıyor? Beşerler vasiyet hazırlamaktan niye çekiniyorlar? Bu soruya Psikolog Pelin Hazer, “Türkiye’de insanların vasiyet hazırlamak istememesinin birfazlaca niçini var. Mevt korkusu bunlardan en yaygın olanı” diyerek karşılık verdi. Hazer, insanların vasiyet hazırlarken nereden başlayacağını bilememelerinin, yabancılara şahsi hayatlarıyla ilgili detay vermekten kaçınmalarının ve yalnızca zenginlerin vasiyete gereksinimi olduğu üzere yanlış bilinen bilgilerin da vasiyet hazırlamaktan geri durulmasına sebep olduğunun altını çizdi. Vasiyet yazmanın mecburilik olarak görülmemesinin de kahır yarattığını belirten Pelin Hazer, “Genelde beşerler bir şeyi yapmak zorunda hissettiklerinde o şeyi yapmaktan kaçınırlar. Vasiyet yazmayı mecburî bir sorumluluk olarak görmek de insanların vasiyet yazmaktan kaçınmalarının bir niçini olabilir” diye konuştu.
‘ADALET VE ADİL KİŞİ OLMA DÜRTÜSÜ ARTMALI’
“Eğer ülkemizde yaygın bir vasiyet kültürü olsaydı miras davalarında rastgele bir azalma yaşanır mıydı?” sorusuna Serpil Çınar ve Ali Erişen’in iki farklı yanıtı var. Serpil Çınar, vasiyetnamelerin türel yükü ne azalttığını ne de artırdığını söylerken, Ali Erişen ise “Şayet vasiyet kültürümüz olsaydı mahkemelerin dava yükünü yüzde 50 azaltırdı” dedi. Pekala, iki avukat niye farklı biçimde düşünüyor? Serpil Çınar “Bizim ülkemizde de geçmişten bu yana vasiyet geleneği olsa da ölen kişinin son isteği, mirasçıların güzeline gitmiyor ya da adaletli bir paylaşım üzere gelmiyor” diyerek vasiyetin miras kavgalarının tahlili olmadığı görüşünde. Bunun devamında vefat daha sonrasında miras bırakanın resmiyete kaydedilmeyen çocuğu ortaya çıkabildiğini ve ailenin daha sonradan haberi olduğunu belirten Çınar, kimi civarlarda ‘Kız çocuğuna rastgele bir miras bırakılmaz’ anlayışı olduğunun da altını çizdi. Serpil Çınar bahisle ilgili “Vasiyet kültürü değil, adalet ve adil bir kişi olma hissinin yaygınlaşması halinde miras davalarının azalacağını düşünüyorum” dedi.
‘YÜZDE 50 AZALTACAK’
Vasiyet külçeşidinin mahkemelerin dava yükünü yüzde 50 azaltacağını söyleyen Ali Erişen ise durumu şöyleki kıymetlendirdi:
“Örneğin evlatlarınızdan biri sizin bakımınızı üstleniyor. Oturduğunuz meskeni ona vermek istiyorsunuz. Lakin vasiyet kültürü olmadığı için meskeni satış gösteriyorsunuz. Sizin vefatınızdan daha sonra hiç bir vakit aşıma olağan olmadan kardeşler size bakan kardeşe dava açıp tapuyu iptal ediyorlar. Kardeşler ortası arbede başlıyor. Bu olaylardan daha sonra kardeşler aslına bakarsanız hiç görüşmüyor. Bu satış da bağışlama usulü gibi yapıldığından mahkeme tarafınca iptal ediliyor. Bu sefer miras kardeşler içinde tekrar paylaştırılıyor ve bu davalar senelerca sürüyor. Kardeşler birbirlerinin aleyhinde şahit gösteriyorlar. Bu durum toplumsal huzuru da bozuyor.”
‘İŞ YÜKÜNÜ AZALTIR’
Vasiyetin fazlaca değerli bir bahis olduğuna vurgu yapan Avukat Ali Erişen, “Şahıs gitse ‘Ben bunu kızıma-oğluma bağışlıyorum zira bana baktı etti’ dese bunu derken hiç bir sebep göstermesine de gerek yok. Bu aile içi çatışmayı tahminen önleyemeyebilir lakin en azından mahkemelerin iş yükünü azaltır. Çok daha kısa süren davalar olur” diyerek vasiyetnamenin kıymetini vurguladı.
‘YIKICI OLABİLİR’
Vasiyet hazırlamak aile içi bağlantılarda pek değerli. Bununla ilgili Psikolog Pelin Hazer, “Kişinin vefatından daha sonra ailenin meselelerle uğraşmamasını istemek, biroldukça insanın vasiyet hazırlamasının büyük bir sebebi. Kişinin vefatından daha sonra aile bireylerinin bu üslup sıkıntılarla yüzleşmesi son derece rahatsız edici ve yıkıcı olabilir. Bu yüzdendir ki kişinin vasiyet hazırlaması hem aile fertlerini bu sorunlarla karşılaşmaktan koruyarak birebir vakitte bu sorunlara tahlil getirerek mevcut aile bağlarının bozulmasının önüne geçiyor” diyerek vasiyetname yazmanın aile içi psikolojideki değerini vurguladı.
BATI TOPLUMLARINDA niye YAYGIN?
Vasiyet külçeşidinin ülkemizde yaygın olmaması akıllara Batı toplumlarında bunun niye fazla yaygın olduğunu da getiriyor. Doğu toplumlarında niye vasiyet hazırlama oranı, Batı toplumlarına göre daha az? Bu hususa Psikolog Pelin Hazer, “Batı toplumlarının hayat biçimlerine baktığımızda şahsi hayatlarından detayları diğerlerine aktarmaktan rahatsız olmadıklarını görüyoruz. Lakin Doğu toplumlarının kültürlerine baktığımızda, kişinin hayatıyla ilgili şahsi detayları paylaşması rahatsız edici bulunabiliyor. Bunun da bir tesiri olarak bireyler daha vasiyeti hazırlama evresindeyken bile ömür biçimlerinden ötürü sorunlarla karşılaşabiliyorlar. Bu yüzdendir ki Doğu kültürlerinde gerek vasiyetle ilgili kâfi bilgi olmamasından ve vasiyete karşı normların bulunmasından gerek de bireylerin hayat biçiminden ötürü vasiyet yazmak şahıslar için sıkıntı bir durum haline gelebiliyor” diyerek yanıt verdi.
‘MİRAS HAKKINA TECAVÜZ GERÇEKLEŞTİĞİ İÇİN…’
Şayet vasiyette mirasın tamamı bağışlansa dahi birinci dereceden akrabalar hak alabiliyor mu? Bu husus için Avukat Serpil Çınar ve Avukat Ali Erişen tıpkı fikirde. Bağışlanmış bir miras dahi olsa mirasçılar az bir ölçüde mirastan hisse alabiliyor. Buna ‘saklı pay’ deniliyor. Ama herkes gizli hisse mirasçısı olamıyor. Fakat miras bırakanın çocuğu, evlatlığı, torun üzere altsoyu, anne ve babası ile eşi gizli hisse mirasçısı olabiliyor. Kardeş, gizli hisse mirasçısı olamıyor. Miras verenin mevt öncesinde tüm mal varlığını birisine devretmesi halinde gizli hisseli mirasçıların miras hakkına tecavüz gerçekleştiği için mevt daha sonrasında gizli hisse sahibi mirasçı, tenkis davası açabiliyor. Ancak gizli hisse oranı mirasın büyük bir oranı değil.
Avukat Erişen, gizli hisse oranı için “Örneğin 100 bin TL’lik bir miras kelam hususuysa gizli hisse oranı 10 bin TL’dir” diyerek durumu özetledi. “Miras bırakının iradesine kanun fazlaca değer veriyor” diyen Erişen, kanunun duruma bu biçimde bakmasının niçinini de vasiyet yazanın adil olmasını beklemesinden kaynaklandığını belirtti.
‘EVLATLIKTAN REDDEMEZSİNİZ ANCAK…’
Pekala, hangi durumda beşerler vasiyetten yoksun kalabiliyorlar? Avukat Serpil Çınar “TMK husus 578’de mirastan mahrumluk halleri sayılmıştır” tabirlerini kullandı. Mirasçının taammüden ve hukuka muhalif olarak miras bırakanı öldürmesi ya da öldürmeye teşebbüsünde bulunması, miras bırakanı taammüden ve hukuka karşıt olarak daima biçimde vefata bağlı tasarruf yapamayacak duruma getirmesi, mesela mirasçının ağır bir hata işlemesi, anne-babaya karşı üzücü bir muamelede bulunması, mirasçılıkta bağışlanmayan hareketler içerisinde bulunması (anne-babaya bakmama), uyuşturucu kullanımı, daima suça bulaşması üzere faktörler mirastan yoksun bırakabiliyor. Ali Erişen, “Hayırsız evlat sahibi birfazlaca kişi bize evlatlıktan reddetmek için geliyor. Türkiye kanunlarında bu biçimde bir şey yok. Kimseyi evlatlıktan reddedemezsiniz” diyerek durumu deklare etti. Ayrıyeten miras bırakanın artık bir daha yapamayacağı bir durumda ve vakitte vefata bağlı bir tasarrufu taammüden ve hukuka ters olarak ortadan kaldıranlar yahut bozanlar, fakat miras bırakanın affıyla mirasçı olabiliyorlar.
NASIL UYGULANIYOR?
Avukat Serpil Çınar vasiyetnamenin nasıl uygulandığıyla ilgili kıymetli detaylar paylaştı. Vasiyetin noterde düzenlendiğini söyleyen Çınar, “Ölüm halinde noter tarafınca savcılığa vasiyetname gönderiliyor ve savcının yazısıyla vasiyetnamenin okunması için sulh hukuk mahkemesinde vasiyetin açılması davası görülüyor” dedi. “Lehine vasiyet bırakılan ile öbür mirasçıya sulh hukuk mahkemesi tarafınca duruşma davetiyesi gönderiliyor” diyen Çınar, “Bu prosedür gereği duruşmada her ikisi hazır edilerek ölen kişinin vasiyeti açılır ve her iki tarafın huzurunda okunur” tabirlerini kullandı.
‘İNSANLAR BİLGİLENDİRİLMELİ’
Türkiye’de vasiyet külçeşidinin artması için neler yapılabilir? Bu bahisle ilgili iki avukat da birebir görüşte. Vasiyetnamelerle ilgili halkın bilgi düzeyi hayli az diyen Serpil Çınar, halkı bilgilendirmenin kıymetli bir adım olduğu görüşünde. Çınar, “Evlat ayrımı yapıldığında ya da mirasçılar içinde adaletli bir paylaşım yapılmadığında daha sonradan dava açılabilir. Bunun senelerca süreceğini miras bırakan bilmeli” dedi. Ali Erişen ise ABD ve Avrupa’da yapıldığı üzere Adalet Bakanlığı’nın kamu spotu hazırlaması gerektiğine vurgu yaptı. Erişen, vasiyetnamelerin istendiği vakit değiştirilebileceği ve kaldırabileceğinin insanlara anlatılması gerektiğini söylemiş oldu. Yasal düzenlemeler yapılması gerek diyen Erişen, “Tüketim mahkemelerine gittiğinizde harç ödemiyorlar. örneğin vasiyet düzenlediğinizde kimi harçlarla ilgili ödeme alınmayabilir” diyerek yasal düzenlemenin değiştirilmesinin faydalı olabileceğini söylemiş oldu.