openSUSE, Novell tarafınca geliştirilen Linux tabanlı bir işletim sistemi olan SUSE’un açık kaynak kodlu ve topluluk takviyesiyle birlikte geliştirilmesine başlanmasıyla ortaya çıkan, kararlılığı yüksek bir dağıtım. Red Çizgi bazlı dağıtımlar içinde çoklukla kurumsal kullanıma uygunluğu ve paklığı ile bilinen SUSE Enterprise Linux, ülkemizde pek tanınan olmasa da aslında bilişim bölümündeki kıymetli işletim sistemlerinden.
Red Hat’ın CentOS projesini rolling release bir dağıtım ve test ortamı (bir nevi RHEL’in betası diyebiliriz) haline getireceğine dair yaptığı açıklama daha sonrası Novell tarafınca da pek enteresan bir atılım geldi. Nisan ayından itibaren openSUSE dağıtımının rolling release olmayan Leap versiyonunun SUSE Enterprise Linux sürümünün birebir birebiri olacağı ve kurumsal sürümün bunun üzerine inşa edileceği belirtildi.
Bu karar daha sonrası openSUSE’un sunucu ve geliştirme ortamlarında kullanılabilecek en makul dağıtımlardan biri haline geldiğini de söyleyebiliriz. İşte biz de bu bu rehberimizde openSUSE dağıtımı nasıl kurulur, bunu anlatacağız.
Suram evrelerine geçmeden hemilk evvel openSUSE’un iki adet sürümü olduğunu belirtmiş olalım. Bu sürümlerin bu kadar keskin biçimde ayrılmasının asıl sebebi geliştirilme usullerinden kaynaklanıyor.
Leap sürümü, openSUSE projesinin özellik güncellemelerini nispeten daha az ve yavaş alan stabilite ve güvenlik odaklı geliştirilen hali diyebiliriz. Artık Nisan ayında yapılan duyuru daha sonrasında da SUSE Enterprise Linux’un temel aldığı ve inşa edildiği dağıtım olacağını biliyoruz. Şayet daima güncelleme alması yerine sistemin kararlılığı sizler için kıymetliyse ve kurup unutayım halinde bir bilgisayar kullanıcı iseniz openSUSE Leap sizler için en ülkü dağıtımlardan biri olacaktır. Lakin güvenlik güncellemeleri haricinde yeni özellikleri içeren geliştirme paketlerini ise daha geç alacağınızı belirtmiş olalım.
Tumblewood sürümü ise openSUSE’un daima güncelleme alan ve rolling release olan hali. Bu sürümü de birfazlaca Linux dağıtımına bakılırsa kararlıdır diyebiliriz ama bir nevi test ve beta dağıtımı olduğu için birtakım kimi sistemin çalışmasını etkileyebilecek kimi güncellemeler sunulmakta. şüphesiz ki bu stil problemli bir güncelleme kurduğunuzdaysa basitçe sistemi güncellemenin yapılmadığı vakte alabiliyorsunuz. Olumlu tarafları ise süratlice yeni özellikler ve geliştirmelerle sisteminizi kullanabilmeniz. Ayrıyeten bir sefer kurup hiç bir vakit sistemi üst sürümlere geçirmek için bir daha kurmanız gerekmiyor çünkü rolling release olduğu için her vakit aktüel kalıyor.
ISO Kalıbını İndirme
openSUSE projesinin web sitesine girelim. daha sonrasında aslına bakarsanız karşımıza bundan evvelki başlığımızda bahsetmiş olduğumiz iki sürüm de çıkıyor. Bizler bu rehberde openSUSE Leap versiyonunu kuracağız. esasen heyetim biçimine bakıldığında ikisi içinde rastgele bir fark bulunmuyor. Sizler hangisini isterseniz onu kurabilirsiniz olağan olarak. “Install Leap” diyerek devam ediyoruz.
Açılan bu sayfada “Download” kısmına geldiğimizde iki adet ISO kalıbının var olduğunu görüyoruz. Bunlardan birincisi ekseriyetle daima kullandığımız çeşitten olan çevrimdışı ISO kalıbı. Bu kalıbı kullanarak yapacağınız sistem kurulumunda internet olması koşul değildir, olmadan da kurabilirsiniz.
Network Image kalıbı ise yalnızca heyetim arayüzünü barındırır, sistem için gereken belgeleri internet üzerinden indirerek suramı yapar. Bu kalıpla yapacağınız openSUSE kurulumunun suratının, büyük ölçüde internet süratiniz ve öteki faktörlerden etkileneceğini unutmayın. Ayrıyeten live sistem kalıpları üzere alternatif ISO belgelerini “Alternative Download” kısmından bulabilirsiniz.
Bizler klasik çevrimdışı imajı seçip indiriyoruz.
Bu üslup ISO belgelerini indirirken mümkün mertebe indirme yöneticilerinden yaralanmanızda fayda var. Çünkü tarayıcıların kendi indiricileri ile indirilen imajların birçoğunda hash denetimi yapıldığında uyumsuzluk yaşandığını yani evrakın bütün bir biçimde inmediğini görüyoruz.
Bu biçim Linux ISO’larını indirdiğiniz yerde paylaşılan torrent evrakı var ise torrent istemcileri aracılığıyla, olağan ISO evraklarını ise fiyatlı bir yazılım Internet Download Manager ve fiyatsız olan alternatifi Free Download Manager üzere bir indirme yöneticisi sayesinde süratli ve inançlı bir biçimde indirebilirsiniz. Bizler indirme daha sonrası bir daha de hash denetimi yapacağız.
ISO kalıbımız indirildikten daha sonra suramda eza çıkmaması için evrak bütünlüğünü denetim etmemiz gerekiyor. Bunu da her bir belge için eşsiz olan hash bedellerini kullanarak yapıyoruz. Karşılaştırmayı yapabilmek için ISO’nun özgün kıymetlerini bilmemiz gerekiyor. Bunun için openSUSE Leap kalıbını birinci indirdiğimiz yere gidiyoruz ve aşağıdaki ekran imgesinde görüldüğü üzere “Checksum” seçeneğini seçip “sha256” uzantılı belgeyi indiriyoruz.
Biz Windows sistemde olduğumuz için indirdiğimiz “sha256” uzantılı belgenin kendisini kullanarak değil, ortasındaki hash pahasına bakarak doğrulamayı yapacağız. İndirdiğimiz belgeyi not defteri ile açalım ve işaretlediğim kısımda yer alan uzun kıymeti aklımızda tutalım.
Artık sıra geldi ISO kalıbımızın SHA256 hash kıymetini öğrenmeye. Bunu biroldukça biçimde yapabiliriz lakin ben en kolay usul olan 7-Zip’i kullanacağım. ISO belgesine sağ tıklayıp CRC SHA kısmından SHA256 seçeneğini seçerek devam ediyoruz. Çıkan sağlama toplamı bizim SHA256 kıymetimiz.
Gördüğünüz üzere metin evrakındaki paha ile bizim evrakımızın sahip olduğu SHA256 bedeli tıpkı. Yani ISO kalıbımız düzgün bir biçimde inmiş diyebiliriz. Artık USB belleğimize yazdırıp süratlice heyetime geçebiliriz.
ISO Belgesini USB Belleğe Yazdırma
Artık indirme evrelerini yaptığımıza göre konseyime geçmek için ISO evrakımızı USB belleğe boot edilebilir bir biçimde yazdırmamız gerekiyor. Bu evre pek kıymetli çünkü ISO belgemizi belleğimize uygun ve önyüklenebilir bir biçimde yazdırmazsak sisteminiz bellekten başlamayacağı için konseyime geçemeyiz.
Linux dağıtımları kelam konusu olduğunda belleği yazdırmak için tavsiye ettiğimiz üç adet yazılım bulunuyor. Bunlar:
Win32DiskImager’ı projenin barındırıldığı siteye giderek indirelim ve setup’ı çalıştıralım.
Açılan pencerede lisans mukavelesini okuyalım ve kabul edip öbür bütün basamaklarda “Next” diyerek devam edelim.
Suram bitti. Tikleri aşağıdaki üzere yapıp Win32DiskImager’i çabucak suram daha sonrası çalıştıralım.
Şayet öncesinden USB belleğimizi takmadıysak, programı kapatalım ve USB belleğimizi bilgisayarımıza bağlayıp tekrar açalım. Otomatik olarak USB belleğin harfini seçecektir ama bir daha de emin olmak için sizler de denetim edin.
Her şeyin yanlışsız olduğundan emin olduğumuzda ISO kalıbımızı seçmek için klasör işaretine basalım.
Klasör işaretine bastıktan daha sonra karşımıza klasik evrak seçme ekranı geldi. Burada Win32DiskImager’in ISO yazabilmesine karşın IMG evraklarını yazmak üzere evrak seçimi yapabildiğini görüyoruz. İşaretlediğimiz kısmı *.* olarak değiştirip ISO evrakımızı seçiyoruz.
ISO belgemizi seçtikten daha sonra artık “Write” diyerek belleğe yazma sürecini başlatabiliriz. Çıkan ekranda USB bellekteki bütün bilgileri kaybedeceğimize/verilen silineceğine dair bir ikaz çıkıyor. Bunu da onaylayıp yazma sürecini başlatıyoruz.
Bu süreç bitene kadar bekleyin, USB belleğinizi bilgisayardan çekmeyin. Yazma süreci belleğinizin suratına bağlı olarak uzun yahut kısa sürebilir.
Yazma süreci sürüyor, sabırla bitmesini bekleyelim.
Yazım süreci bittikten daha sonra artık openSUSE kurmaya hazırsınız.
USB Bellekten Boot Etme ve Sistemin Heyetimi
USB belleğimizi yazdırdıktan daha sonra bilgisayardan çıkartalım, akabinde bilgisayarımızı kapatalım ve USB belleğimizi bilgisayar kapalıyken yeniden takalım. Bu etapta yapmanız gereken klasik Windows kurulumlarında da olduğu üzere boot menüsüne girip USB belleğinizi seçerek boot etmek. Ayrıyeten internet kablomuzun takılı olduğundan emin olalım. Wi-Fi kullanıyorsanız buna gerek yok ancak ben bir daha de Wi-Fi kartınızın görünmeme ihtimaline rağmen bağlı bir biçimde heyetime geçmenizi öneriyorum.
Her bilgisayarda anakart üreticisine bağlı olarak boot menü tuşları değişmekte. Sizler de kendi bilgisayarınızın boot menüsüne erişmek için hangi tuşu kullanmanız gerektiğini bilmiyorsanız daha evvel hazırlamış olduğumuz Boot Menüsü Kısayol Tuşları Veritabanı mevzumuza göz atabilirsiniz.
Daha rahat anlaşılması açısından, boot daha sonrası heyetim etaplarını ben sanal makine üzerinde gerçekleştireceğim. Sizlerde de rastgele bir farklılık olmadan suram kademeleri tıpkı olacaktır.
Sistemi USB belleğimizden boot ettikten daha sonra karşımıza bu türlü bir ekran gelecek. “Installation” diyelim ve iki sefer Enter’a basarak devam edelim. Birinci seçenek olan “Boot from Hard Disk”i seçerseniz sistem kurulmayacak ve sistemde var olan diskten devam edecektir.
Bu basamakta heyetimi gorebilmemiz için gereken birtakım şoförler sistem belleğine yükleniyor ve gerekli heyetim aracı çalıştırılmak üzere ayarlanıyor. Sabırla bekleyelim.
Suram hazırlıkları devam ediyor. Suramı gerçekleştireceğimiz arayüz işte burası. Solda heyetim etaplarını ve hangi evrede olduğumuzu bakılırsabilirsiniz. Şu anda suram aracımız sistemin ağ konfigürasyonunu yapıyor. Sabırla bekleyelim, fazlaca sürmez esasen. Ağ donanımınızı algılayıp ayarlayınca bitecektir. Şayet kablosuz irtibat kullanıyorsanız Wi-Fi ağına bağlanmanızı da isteyebilir. Ben kablolu kullandığım için istemedi.
Karşımıza gelen lisans mukavelesini okuyalım ve sistemimiz için uygun lisan seçeneğini seçerek devam edelim. Bu noktada katiyen klavye testini yapmayı unutmayın. Ben Türkçe seçtim ve klavyemi test ettim. Rastgele bir düşünce yoksa “İleri” diyerek devam edebiliriz. var ise da uygun klavye ayarını seçip devam edin.
Suram sistemde yer alan donanımları ve bağlı aygıtları süratlice test ediyor. Bu etap aslında kıymetli çünkü sistemi tanıyıp buna uygun biçimde şoförleri kuracak.
Ek olarak karşımıza online yazılım depolarını eklemeyi isteyip istemediğimizi soruyor. Bizler online depoların eklenmesini istiyoruz, fizikî olarak imaj indirip güncelleme yapmak hem uğraştırıcı tıpkı vakitte yenilik manasında tavsiye edilmediğinden “Evet” diyerek devam edelim. Sizler ben el ile daima ISO mount edip repomu seçerim ve güncellememi yaparım diyorsanız “Hayır” diyebilirsiniz.
“Evet” diyelim. bu biçimdece heyetim sürerken bir yandan da güncellemeleri kendisi yapsın. Bizleri uğraştırmasın. Yazılım kurabileceğimiz vakit da online repolardan faydalanabilelim.
Bizlere hangi çevrimiçi repoların faal edileceğine dair ufak bir liste sunuyor. Şayet stabil olmayan test güncellemelerini de almak istiyorsanız ilgili repoları seçebilirsiniz ama ben bu repoları kullanmanızı pek önermiyorum. Olağan ve stabil bir sistem için dokunmadan “İleri” diyerek devam edelim.
Çevrimiçi repolar sisteme dahil ediliyor, beraberinde paket listesi de güncelleniyor. hiç bir şeye dokunmayalım, bitmesini bekleyelim. Çok uzun sürmez.
Burası aslında heyetimin en değerli basamaklarından biri. Sistemi ne biçimde ve hangi masaüstü ortamıyla kullanacağınıza bu kademede karar veriyorsunuz. openSUSE bu mevzuda çok çeşitlilik sunan bir dağıtım. Ayrıyeten neredeyse hepsinde pek stabil olduğunu da söyleyebilirim. Ben KDE masaüstü ortamını sevdiğim için “Desktop with KDE Plasma” seçeneğini seçtim. Sizler kullanım formunuza bakılırsa birini seçebilirsiniz.
Ek olarak rastgele bir masaüstü ortamı içermeyen sunucu kurulumları da bulunuyor. Şayet sunucularda kullanacaksanız bu seçeneği de tercih edebillirsiniz.
“İleri” diyerek devam edelim.
Heyetimde en epeyce dikkat etmeniz gereken başka etap ise disk bölümleme. openSUSE burada sizin için otomatik olarak bir teklif yapacaktır ancak şayet ki dual boot heyetim yapıyorsanız Windows’un bulunduğu diskin de silinmediğinden emin olmalısınız. Şayet manuel bölümleme ve evrak formatı seçimi yapacaksanız “Guided Setup” ve “Expert Partitioner” seçeneklerini kullanabilirsiniz. Daha evvel rastgele bir Linux dağıtımı kurma tecrübesine sahip değilseniz bu etapta bilgili birinden yardım almanızı öneririm.
Ben rastgele bir şeye dokunmayacağım, direkt kuracağım. BTRFS belge formatını da seviyorum bu niçinle direkt “İleri” diyerek devam ediyorum.
Türkiye’yi seçip saat dilimimizi belirleyelim. Sistem bunu ekseriyetle otomatik olarak ayarlar.
Heyetimin bu kısmında sistemi kullanabilmeniz için bir kullanıcı oluşturmanız gerekiyor. Burada kullanıcının olağan ismi, login olurken kullanacağı kullanıcı ismi ve bir parola belirlememiz gerekiyor. Ayrıyeten “Use this password for system administrator” seçeneği ile bu parolayı sistemde yönetici olarak rahatça hareket edebilmek için de kullanacağız. “Automatic Login” ise bilgisayarımızı açtığımızda bizden şifre istemeden otomatik giriş yapma ayarını tabir ediyor. Ben ikisini de tikli bıraktım. “İleri” diyerek devam edebiliriz.
Son sefer yaptığımız değişiklikleri belgeleri kopyalamaya başlamadan evvel bizlere soruyor. Şayet yanılgılı yaptığınız bir şey var ise bu evrede geri dönüp düzeltebilirsiniz. Heyetim başladıktan daha sonra bu biçimde bir bahtınız kalmamakta. “Kur” diyerek devam edelim.
Sabit disk yapılandırmamızın da ayarladığımız biçimde yapılacağını söylüyor. Emin değilsek geri gidip ayarlarımızı denetim edelim. Eminsek yinedan “Kur” diyerek devam edelim.
Şu anda suram başladı. Sistemimiz bir yandan kuruluyor, bir yandan da gerekli olan birtakım paketleri internet üzerinden indirerek tamamlıyor. Ayrıyeten güncellemelerin birçoğu da bu evrede yapılıyor. bu biçimdece sistem heyetimi bittiğinde yüzlerce güncellemeyle uğraşmak zorunda kalmıyorsunuz.
Suram tamamlandı. Sistemimiz bir daha başlayacak.
Heyetim tamamlandığı için bizleri openSUSE’un kendi GRU tabanlı bootloader’i bizleri karşılıyor. Dikkat ederseniz üç adet seçenek var, bunlardan biri snapshot almak için oburu ise gelişmiş ayarlar menüsünü söz ediyor. Gelişmiş ayarlar kısmında rastgele bir güncelleme sisteminizi bozarsa diye kurtarma yapabileceğiniz bir kısım mevcut.
Bizler openSUSE yazan seçeneği seçerek sistemimizi başlatalım.
Sonunda masaüstüne gelebildik. Suram muvaffakiyetle tamamlandı. Sistemi yeni kuranlar için karşımıza ufak bir bilgilendirme penceresi geliyor. Buradan openSUSE’un genel kullanması hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Şayet ek sorularınız var ise Technopat Sosyal’de GNU/Linux bölümümüzdeki OpenSUSE kısmını kullanabilirsiniz.
Red Hat’ın CentOS projesini rolling release bir dağıtım ve test ortamı (bir nevi RHEL’in betası diyebiliriz) haline getireceğine dair yaptığı açıklama daha sonrası Novell tarafınca da pek enteresan bir atılım geldi. Nisan ayından itibaren openSUSE dağıtımının rolling release olmayan Leap versiyonunun SUSE Enterprise Linux sürümünün birebir birebiri olacağı ve kurumsal sürümün bunun üzerine inşa edileceği belirtildi.
Bu karar daha sonrası openSUSE’un sunucu ve geliştirme ortamlarında kullanılabilecek en makul dağıtımlardan biri haline geldiğini de söyleyebiliriz. İşte biz de bu bu rehberimizde openSUSE dağıtımı nasıl kurulur, bunu anlatacağız.
Suram evrelerine geçmeden hemilk evvel openSUSE’un iki adet sürümü olduğunu belirtmiş olalım. Bu sürümlerin bu kadar keskin biçimde ayrılmasının asıl sebebi geliştirilme usullerinden kaynaklanıyor.
Leap sürümü, openSUSE projesinin özellik güncellemelerini nispeten daha az ve yavaş alan stabilite ve güvenlik odaklı geliştirilen hali diyebiliriz. Artık Nisan ayında yapılan duyuru daha sonrasında da SUSE Enterprise Linux’un temel aldığı ve inşa edildiği dağıtım olacağını biliyoruz. Şayet daima güncelleme alması yerine sistemin kararlılığı sizler için kıymetliyse ve kurup unutayım halinde bir bilgisayar kullanıcı iseniz openSUSE Leap sizler için en ülkü dağıtımlardan biri olacaktır. Lakin güvenlik güncellemeleri haricinde yeni özellikleri içeren geliştirme paketlerini ise daha geç alacağınızı belirtmiş olalım.
Tumblewood sürümü ise openSUSE’un daima güncelleme alan ve rolling release olan hali. Bu sürümü de birfazlaca Linux dağıtımına bakılırsa kararlıdır diyebiliriz ama bir nevi test ve beta dağıtımı olduğu için birtakım kimi sistemin çalışmasını etkileyebilecek kimi güncellemeler sunulmakta. şüphesiz ki bu stil problemli bir güncelleme kurduğunuzdaysa basitçe sistemi güncellemenin yapılmadığı vakte alabiliyorsunuz. Olumlu tarafları ise süratlice yeni özellikler ve geliştirmelerle sisteminizi kullanabilmeniz. Ayrıyeten bir sefer kurup hiç bir vakit sistemi üst sürümlere geçirmek için bir daha kurmanız gerekmiyor çünkü rolling release olduğu için her vakit aktüel kalıyor.
ISO Kalıbını İndirme
openSUSE projesinin web sitesine girelim. daha sonrasında aslına bakarsanız karşımıza bundan evvelki başlığımızda bahsetmiş olduğumiz iki sürüm de çıkıyor. Bizler bu rehberde openSUSE Leap versiyonunu kuracağız. esasen heyetim biçimine bakıldığında ikisi içinde rastgele bir fark bulunmuyor. Sizler hangisini isterseniz onu kurabilirsiniz olağan olarak. “Install Leap” diyerek devam ediyoruz.
Açılan bu sayfada “Download” kısmına geldiğimizde iki adet ISO kalıbının var olduğunu görüyoruz. Bunlardan birincisi ekseriyetle daima kullandığımız çeşitten olan çevrimdışı ISO kalıbı. Bu kalıbı kullanarak yapacağınız sistem kurulumunda internet olması koşul değildir, olmadan da kurabilirsiniz.
Network Image kalıbı ise yalnızca heyetim arayüzünü barındırır, sistem için gereken belgeleri internet üzerinden indirerek suramı yapar. Bu kalıpla yapacağınız openSUSE kurulumunun suratının, büyük ölçüde internet süratiniz ve öteki faktörlerden etkileneceğini unutmayın. Ayrıyeten live sistem kalıpları üzere alternatif ISO belgelerini “Alternative Download” kısmından bulabilirsiniz.
Bizler klasik çevrimdışı imajı seçip indiriyoruz.
Bu üslup ISO belgelerini indirirken mümkün mertebe indirme yöneticilerinden yaralanmanızda fayda var. Çünkü tarayıcıların kendi indiricileri ile indirilen imajların birçoğunda hash denetimi yapıldığında uyumsuzluk yaşandığını yani evrakın bütün bir biçimde inmediğini görüyoruz.
Bu biçim Linux ISO’larını indirdiğiniz yerde paylaşılan torrent evrakı var ise torrent istemcileri aracılığıyla, olağan ISO evraklarını ise fiyatlı bir yazılım Internet Download Manager ve fiyatsız olan alternatifi Free Download Manager üzere bir indirme yöneticisi sayesinde süratli ve inançlı bir biçimde indirebilirsiniz. Bizler indirme daha sonrası bir daha de hash denetimi yapacağız.
ISO kalıbımız indirildikten daha sonra suramda eza çıkmaması için evrak bütünlüğünü denetim etmemiz gerekiyor. Bunu da her bir belge için eşsiz olan hash bedellerini kullanarak yapıyoruz. Karşılaştırmayı yapabilmek için ISO’nun özgün kıymetlerini bilmemiz gerekiyor. Bunun için openSUSE Leap kalıbını birinci indirdiğimiz yere gidiyoruz ve aşağıdaki ekran imgesinde görüldüğü üzere “Checksum” seçeneğini seçip “sha256” uzantılı belgeyi indiriyoruz.
Biz Windows sistemde olduğumuz için indirdiğimiz “sha256” uzantılı belgenin kendisini kullanarak değil, ortasındaki hash pahasına bakarak doğrulamayı yapacağız. İndirdiğimiz belgeyi not defteri ile açalım ve işaretlediğim kısımda yer alan uzun kıymeti aklımızda tutalım.
Artık sıra geldi ISO kalıbımızın SHA256 hash kıymetini öğrenmeye. Bunu biroldukça biçimde yapabiliriz lakin ben en kolay usul olan 7-Zip’i kullanacağım. ISO belgesine sağ tıklayıp CRC SHA kısmından SHA256 seçeneğini seçerek devam ediyoruz. Çıkan sağlama toplamı bizim SHA256 kıymetimiz.
Gördüğünüz üzere metin evrakındaki paha ile bizim evrakımızın sahip olduğu SHA256 bedeli tıpkı. Yani ISO kalıbımız düzgün bir biçimde inmiş diyebiliriz. Artık USB belleğimize yazdırıp süratlice heyetime geçebiliriz.
ISO Belgesini USB Belleğe Yazdırma
Artık indirme evrelerini yaptığımıza göre konseyime geçmek için ISO evrakımızı USB belleğe boot edilebilir bir biçimde yazdırmamız gerekiyor. Bu evre pek kıymetli çünkü ISO belgemizi belleğimize uygun ve önyüklenebilir bir biçimde yazdırmazsak sisteminiz bellekten başlamayacağı için konseyime geçemeyiz.
Linux dağıtımları kelam konusu olduğunda belleği yazdırmak için tavsiye ettiğimiz üç adet yazılım bulunuyor. Bunlar:
- BalenaEtcher
- Win32DiskImager
- Rufus
Win32DiskImager’ı projenin barındırıldığı siteye giderek indirelim ve setup’ı çalıştıralım.
Açılan pencerede lisans mukavelesini okuyalım ve kabul edip öbür bütün basamaklarda “Next” diyerek devam edelim.
Suram bitti. Tikleri aşağıdaki üzere yapıp Win32DiskImager’i çabucak suram daha sonrası çalıştıralım.
Şayet öncesinden USB belleğimizi takmadıysak, programı kapatalım ve USB belleğimizi bilgisayarımıza bağlayıp tekrar açalım. Otomatik olarak USB belleğin harfini seçecektir ama bir daha de emin olmak için sizler de denetim edin.
Her şeyin yanlışsız olduğundan emin olduğumuzda ISO kalıbımızı seçmek için klasör işaretine basalım.
Klasör işaretine bastıktan daha sonra karşımıza klasik evrak seçme ekranı geldi. Burada Win32DiskImager’in ISO yazabilmesine karşın IMG evraklarını yazmak üzere evrak seçimi yapabildiğini görüyoruz. İşaretlediğimiz kısmı *.* olarak değiştirip ISO evrakımızı seçiyoruz.
ISO belgemizi seçtikten daha sonra artık “Write” diyerek belleğe yazma sürecini başlatabiliriz. Çıkan ekranda USB bellekteki bütün bilgileri kaybedeceğimize/verilen silineceğine dair bir ikaz çıkıyor. Bunu da onaylayıp yazma sürecini başlatıyoruz.
Bu süreç bitene kadar bekleyin, USB belleğinizi bilgisayardan çekmeyin. Yazma süreci belleğinizin suratına bağlı olarak uzun yahut kısa sürebilir.
Yazma süreci sürüyor, sabırla bitmesini bekleyelim.
Yazım süreci bittikten daha sonra artık openSUSE kurmaya hazırsınız.
USB Bellekten Boot Etme ve Sistemin Heyetimi
USB belleğimizi yazdırdıktan daha sonra bilgisayardan çıkartalım, akabinde bilgisayarımızı kapatalım ve USB belleğimizi bilgisayar kapalıyken yeniden takalım. Bu etapta yapmanız gereken klasik Windows kurulumlarında da olduğu üzere boot menüsüne girip USB belleğinizi seçerek boot etmek. Ayrıyeten internet kablomuzun takılı olduğundan emin olalım. Wi-Fi kullanıyorsanız buna gerek yok ancak ben bir daha de Wi-Fi kartınızın görünmeme ihtimaline rağmen bağlı bir biçimde heyetime geçmenizi öneriyorum.
Her bilgisayarda anakart üreticisine bağlı olarak boot menü tuşları değişmekte. Sizler de kendi bilgisayarınızın boot menüsüne erişmek için hangi tuşu kullanmanız gerektiğini bilmiyorsanız daha evvel hazırlamış olduğumuz Boot Menüsü Kısayol Tuşları Veritabanı mevzumuza göz atabilirsiniz.
Daha rahat anlaşılması açısından, boot daha sonrası heyetim etaplarını ben sanal makine üzerinde gerçekleştireceğim. Sizlerde de rastgele bir farklılık olmadan suram kademeleri tıpkı olacaktır.
Sistemi USB belleğimizden boot ettikten daha sonra karşımıza bu türlü bir ekran gelecek. “Installation” diyelim ve iki sefer Enter’a basarak devam edelim. Birinci seçenek olan “Boot from Hard Disk”i seçerseniz sistem kurulmayacak ve sistemde var olan diskten devam edecektir.
Bu basamakta heyetimi gorebilmemiz için gereken birtakım şoförler sistem belleğine yükleniyor ve gerekli heyetim aracı çalıştırılmak üzere ayarlanıyor. Sabırla bekleyelim.
Suram hazırlıkları devam ediyor. Suramı gerçekleştireceğimiz arayüz işte burası. Solda heyetim etaplarını ve hangi evrede olduğumuzu bakılırsabilirsiniz. Şu anda suram aracımız sistemin ağ konfigürasyonunu yapıyor. Sabırla bekleyelim, fazlaca sürmez esasen. Ağ donanımınızı algılayıp ayarlayınca bitecektir. Şayet kablosuz irtibat kullanıyorsanız Wi-Fi ağına bağlanmanızı da isteyebilir. Ben kablolu kullandığım için istemedi.
Karşımıza gelen lisans mukavelesini okuyalım ve sistemimiz için uygun lisan seçeneğini seçerek devam edelim. Bu noktada katiyen klavye testini yapmayı unutmayın. Ben Türkçe seçtim ve klavyemi test ettim. Rastgele bir düşünce yoksa “İleri” diyerek devam edebiliriz. var ise da uygun klavye ayarını seçip devam edin.
Suram sistemde yer alan donanımları ve bağlı aygıtları süratlice test ediyor. Bu etap aslında kıymetli çünkü sistemi tanıyıp buna uygun biçimde şoförleri kuracak.
Ek olarak karşımıza online yazılım depolarını eklemeyi isteyip istemediğimizi soruyor. Bizler online depoların eklenmesini istiyoruz, fizikî olarak imaj indirip güncelleme yapmak hem uğraştırıcı tıpkı vakitte yenilik manasında tavsiye edilmediğinden “Evet” diyerek devam edelim. Sizler ben el ile daima ISO mount edip repomu seçerim ve güncellememi yaparım diyorsanız “Hayır” diyebilirsiniz.
“Evet” diyelim. bu biçimdece heyetim sürerken bir yandan da güncellemeleri kendisi yapsın. Bizleri uğraştırmasın. Yazılım kurabileceğimiz vakit da online repolardan faydalanabilelim.
Bizlere hangi çevrimiçi repoların faal edileceğine dair ufak bir liste sunuyor. Şayet stabil olmayan test güncellemelerini de almak istiyorsanız ilgili repoları seçebilirsiniz ama ben bu repoları kullanmanızı pek önermiyorum. Olağan ve stabil bir sistem için dokunmadan “İleri” diyerek devam edelim.
Çevrimiçi repolar sisteme dahil ediliyor, beraberinde paket listesi de güncelleniyor. hiç bir şeye dokunmayalım, bitmesini bekleyelim. Çok uzun sürmez.
Burası aslında heyetimin en değerli basamaklarından biri. Sistemi ne biçimde ve hangi masaüstü ortamıyla kullanacağınıza bu kademede karar veriyorsunuz. openSUSE bu mevzuda çok çeşitlilik sunan bir dağıtım. Ayrıyeten neredeyse hepsinde pek stabil olduğunu da söyleyebilirim. Ben KDE masaüstü ortamını sevdiğim için “Desktop with KDE Plasma” seçeneğini seçtim. Sizler kullanım formunuza bakılırsa birini seçebilirsiniz.
Ek olarak rastgele bir masaüstü ortamı içermeyen sunucu kurulumları da bulunuyor. Şayet sunucularda kullanacaksanız bu seçeneği de tercih edebillirsiniz.
“İleri” diyerek devam edelim.
Heyetimde en epeyce dikkat etmeniz gereken başka etap ise disk bölümleme. openSUSE burada sizin için otomatik olarak bir teklif yapacaktır ancak şayet ki dual boot heyetim yapıyorsanız Windows’un bulunduğu diskin de silinmediğinden emin olmalısınız. Şayet manuel bölümleme ve evrak formatı seçimi yapacaksanız “Guided Setup” ve “Expert Partitioner” seçeneklerini kullanabilirsiniz. Daha evvel rastgele bir Linux dağıtımı kurma tecrübesine sahip değilseniz bu etapta bilgili birinden yardım almanızı öneririm.
Ben rastgele bir şeye dokunmayacağım, direkt kuracağım. BTRFS belge formatını da seviyorum bu niçinle direkt “İleri” diyerek devam ediyorum.
Türkiye’yi seçip saat dilimimizi belirleyelim. Sistem bunu ekseriyetle otomatik olarak ayarlar.
Heyetimin bu kısmında sistemi kullanabilmeniz için bir kullanıcı oluşturmanız gerekiyor. Burada kullanıcının olağan ismi, login olurken kullanacağı kullanıcı ismi ve bir parola belirlememiz gerekiyor. Ayrıyeten “Use this password for system administrator” seçeneği ile bu parolayı sistemde yönetici olarak rahatça hareket edebilmek için de kullanacağız. “Automatic Login” ise bilgisayarımızı açtığımızda bizden şifre istemeden otomatik giriş yapma ayarını tabir ediyor. Ben ikisini de tikli bıraktım. “İleri” diyerek devam edebiliriz.
Son sefer yaptığımız değişiklikleri belgeleri kopyalamaya başlamadan evvel bizlere soruyor. Şayet yanılgılı yaptığınız bir şey var ise bu evrede geri dönüp düzeltebilirsiniz. Heyetim başladıktan daha sonra bu biçimde bir bahtınız kalmamakta. “Kur” diyerek devam edelim.
Sabit disk yapılandırmamızın da ayarladığımız biçimde yapılacağını söylüyor. Emin değilsek geri gidip ayarlarımızı denetim edelim. Eminsek yinedan “Kur” diyerek devam edelim.
Şu anda suram başladı. Sistemimiz bir yandan kuruluyor, bir yandan da gerekli olan birtakım paketleri internet üzerinden indirerek tamamlıyor. Ayrıyeten güncellemelerin birçoğu da bu evrede yapılıyor. bu biçimdece sistem heyetimi bittiğinde yüzlerce güncellemeyle uğraşmak zorunda kalmıyorsunuz.
Suram tamamlandı. Sistemimiz bir daha başlayacak.
Heyetim tamamlandığı için bizleri openSUSE’un kendi GRU tabanlı bootloader’i bizleri karşılıyor. Dikkat ederseniz üç adet seçenek var, bunlardan biri snapshot almak için oburu ise gelişmiş ayarlar menüsünü söz ediyor. Gelişmiş ayarlar kısmında rastgele bir güncelleme sisteminizi bozarsa diye kurtarma yapabileceğiniz bir kısım mevcut.
Bizler openSUSE yazan seçeneği seçerek sistemimizi başlatalım.
Sonunda masaüstüne gelebildik. Suram muvaffakiyetle tamamlandı. Sistemi yeni kuranlar için karşımıza ufak bir bilgilendirme penceresi geliyor. Buradan openSUSE’un genel kullanması hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Şayet ek sorularınız var ise Technopat Sosyal’de GNU/Linux bölümümüzdeki OpenSUSE kısmını kullanabilirsiniz.