Orman yangınları için korkutan tahmin! İşte Türkiye’nin en riskli bölgeleri
Can Şişman / milliyet.com.tr Türkiye 2021 yazında orman yangınlarıyla sarsıldı. 28 Temmuz 2021’de Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye’nin bir hayli kentine yayılan orman yangınları hepimizin yüreğini yaktı. Başta Akdeniz ve Ege olmak üzere Marmara, Batı Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 49 vilayette çıkan 299 orman yangınında 8 kişi hayatını kaybetti, yüzbinlerce hektar orman küle döndü, biroldukça hayvan hayatını yitirdi.
Orman yangınları sadece Türkiye’yi değil Akdeniz’e komşu olan Yunanistan ve İtalya üzere ülkelerde de yaşandı. BBC’de yayınlanan son haber ise enteresan. Büyük orman yangınlarının Akdeniz kıyılarının ‘yeni normal’i olabileceğine dair vurgu yapılan haberde Akdeniz’e kıyısı olan Türkiye, Yunanistan ve İtalya üzere ülkelerin global hava sıcaklığı artışından direkt etkilenebileceğine dikkat çekildi.
Pekala, yakın gelecekte Türkiye’yi neler bekliyor? Bu yıl canımızı yakın orman yangınları felaketi her yaz yaşanabilir mi? 2022 yazı nasıl geçecek? Türkiye’de yangın riski altındaki bölgeler hangileri? Yangın tehlikesini İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Şaylan ve Memleketler arası Hava Kirliliği Tedbire ve Etraf Muhafaza Birliği Lideri Prof. Dr. Selahattin İncecik ile konuştuk.
‘GEÇMİŞE NAZARAN İKİ KAT DAHA FAZLA’
Bu yaz Marmaris, Antalya ve Bodrum başta olmak üzere bir hayli bölgede yaşanan orman yangınları hepimizi derinden üzdü. Bu yangınlar, Akdeniz’e komşu olan Yunanistan ve İtalya üzere ülkelerde de yaşandı. Akdeniz bölgesindeki ülkelerde her yaz orman yangını felaketi yaşanabilir mi? Orman yangınları Akdeniz için ‘yeni normal’ mi olacak?
Prof. Dr. Levent Şaylan, 1 Ocak 2021’den bugüne kadar Avrupa Topluluğu ülkelerinde yanan toplam orman alanının yaklaşık 500 bin hektar olduğuna dikkat çekti. Bu sayının korkutucu olduğunu Şaylan, şu sözlerle ifade etti: “Avrupa Topluluğu ülkelerinde 2021 yılında çıkan yangın sayısı geçmişteki sayılara göre iki kattan daha fazladır.” Orman yangınları için gerekli meteorolojik kuralların daha riskli hale geldiğine dikkat çeken Şaylan, “İklim değişimi ile ilgili raporlar incelendiğinde orman yangınları için iklim bakımından kuralların riski arttıran derecede olduğu belirtilmekte” dedi.
‘GÜNÜMÜZDE ‘MEGA YANGINLAR’ GÖRÜLÜYOR’
İklim değişikliğinin tesirlerinin biroldukça alanda her yıl daha bariz olarak hissedildiğini söyleyen Şaylan, “Günümüzde daha yüksek seviyede yangın tehlikesi, daha uzun yangın mevsimleri ve süratli yayılan ‘mega yangınlar’ görülüyor” diye konuştu. Yangınların artık yalnızca Akdeniz’de deği,l bununla birlikte orta ve kuzey Avrupa için de büyüyen bir tehdit olduğunu söyleyen Prof. Dr. Levent Şaylan, Akdeniz bölgesinde sıcak hava dalgalarının ve kuraklığın arttığının açıkça ortaya konulduğunu hatırlattı.
Şaylan, Türkiye’de de iklim değişimi paralelinde ileriye dönük olarak yapılan varsayımlarda yalnızca Akdeniz değil, geri kalan tüm bölgelerde de hava sıcaklığı artışı yaşanacağına dikkat çekti ve şunları ekledi: “Türkiye’nin biroldukca bölgesinde gelecekte yağışların ölçüsünde azalma ve zamansal değişim bekleniyor.”
TÜRKİYE’Yİ GELECEKTE NELER BEKLİYOR?
Türkiye’yi gelecek devirde büyük sıcak hava dalgaları bekliyor olabilir mi? Tüm bu gelişmeler büyük bir tehlikenin habercisi mi? Örneğin önümüzdeki yaz 2021 yazı üzere korkutucu geçebilir mi? Prof. Dr. Levent Şaylan, global ısınma ve iklim değişiminin orman yangını riskini artırabileceğine dikkat çekip lakin alınacak müdahale ve yapılacak çabalarla yanan orman alanlarının sayısının azaltılabileceğini söylemiş oldu.
Şaylan, evvelki senelerda bu bahiste olumlu bir gelişme kaydedildiğini şu sözlerle deklare etti: “2021 yılı hariç, son senelerda orman yangın sayıları artmasına karşın yanan orman alanlarımızda bir azalma eğilimi kelam konusuydu. Fakat 2021 yılı dünyada biroldukça ülkede orman yangınları bakımından ne yazık ki rekorların kırıldığı bir yıl oldu.”
GÜNEYDOĞU VE AKDENİZ’E DİKKAT!
Dünyada her yıl yaklaşık 50 milyon hektar orman alanının yandığına dikkat çeken Şaylan, Akdeniz ve Ege bölgelerini uyardı. Şaylan’a göre Akdeniz ve Ege bölgelerimiz en çok orman yangınının çıktığı bölgeler. “Yağışların azalması, sıcaklığın artması, sıcak hava dalgalarının daha sık yaşanması, orman yangınları riskini gün geçtikçe artırıyor” diyen Şaylan, 2021 yazındaki üzere bir orman yangını felaketinin yaşanmayabileceğini şu sözlerle deklare etti: “Bundan daha sonraki senelerda orman yangınları 2021 yazındaki üzere olmayabilir. Alınacak tedbirler burada tesirli olabilir. Fakat bölgenin sıcaklığında meydana gelen artışlar ve kurak periyotlar yangın riskinin gelecekte artacağının göstergeleridir.”
Prof. Dr. Selahattin İncecik ise Güneydoğu ve Akdeniz bölgelerine dikkat çekti. “Türkiye’de önümüzdeki projeksiyon periyodu ortasında iki senaryoya dayalı olarak 2.0-3.5 derece ve 4.0-6.0 derece sıcaklık artışı bekleniyor” diyen İncecik, en yüksek sıcaklık artışının Güneydoğu ve Akdeniz bölgelerinde beklendiğini, bu bölgelerde sıcak hava dalgaları ve yangın risklerinin artacağını belirtti.
‘TÜRKİYE’NİN EN RİSKLİ BÖLGELERİ…’
Pekala, Akdeniz kıyıları dışında Türkiye’de öteki yangın riski altında olan bölgeler var mı? Prof. Dr. Levent Şaylan, Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinin kıyı kesitlerinin orman yangınında 1. derecede risk altında olduklarını belirterek “Bu risk, sıcaklık artışları ve kuraklıklar ile öteki bölgelerimizde de kendini hissettirebilir” dedi.
Türkiye’de ormanların büyük bir kısmının coğrafya ve iklim özellikleri niçini ile ağır bir yangın tehdidi altında bulunduğunu belirten Şaylan, Türkiye’nin kıyı kısımlarının risk altında olduğunu şu sözlerle tabir etti: “Ülkemizde Kahramanmaraş’tan başlayan, Akdeniz ve Ege’yi takiben İstanbul’a kadar uzanan 1700 kilometrelik kıyı bandı birinci derecede orman yangınları riski ile karşı karşıya.” Prof. Dr. Selahattin İncecik de bilhassa Güney Ege Bölgesi’ni işaret etti. İncecik, “Orman yangınları bakımından Türkiye’nin en riskli bölgeleri Akdeniz ve Güney Ege bölgeleridir” dedi.
‘ESKİ HALİNE DÖNMESİ UZUN VAKİT ALACAK’
Orman yangınları argüman edildiği üzere her yıl yaşandığı takdirde Akdeniz bölgesindeki ülkeler ve Türkiye’nin ekolojik istikrar durumu nasıl şekillenir? Prof. Dr. Selahattin İncecik, orman alanlarının azalmasının ekolojik istikrar bakımından en büyük tehlike olduğunu söylemiş oldu.
Prof. Dr. Levent Şaylan da tıpkı İncecik üzere ekolojik istikrarın orman yangınlarından etkilenmemesinin mümkün olmadığı görüşünde. Yanan ormanların bulundukları yerde canlı ve cansız etrafın ziyan gördüğünü söyleyen Şaylan, orman ekosisteminin tekrar eski haline dönmesinin uzun vakit içinder alacağını belirtti. Ormanların yanmasının atmosferdeki sera gazını artırdığını söyleyen Şaylan, bu durumun da global ısınmaya ve iklimlerin değişmesine niye olduğunu hatırlattı.
‘TAMAMEN YASAKLANMALI VE BU YASAK DENETLENMELİ’
Yangınlarla çabada kişisel ve toplumsal olarak ne üzere tedbirler alabiliriz? Prof. Dr. Levent Şaylan, Türkiye’deki orman yangınlarının hayli az bir ölçüsünün mesela yıldırım üzere doğal sebeplerle çıktığını söylemiş oldu. “Orman yangınlarının çıkış sebeplerinin büyük bir kısmının insan kaynaklı olduğu belirlenmiştir” diyen Şaylan, şöyleki devam etti: “Bu niçinle yangın riskleri konusunda toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitim kampanyaları fazlaca kıymetli.”
Prof. Dr. Selahattin İncecik ise orman yangınlarının büyük bir kısmının doğal niçinlerden dolayı ortaya çıktığı görüşünde. İncecik, orman alanlarında ateş yakılmaması gerektiğini şu sözlerle deklare etti: “Daha düşük bir faktör olan insan kaynaklı yangınların da kesinlikle büsbütün önlenmesi gerekiyor. Orman alanlarında ateş yakmanın artık büsbütün yasaklanması ve bu yasağın da denetlenmesi gerekiyor.”
‘ÇOCUKLAR ÖFKELİ TAVIRLAR SERGİLİYORDU’
Bu yaz orman yangınlarından en epeyce etkilenen bölgelerden biri Marmaris’ti. Yangının yaralarını sarmaya başlayan Marmaris’te dikkat çeken bir aktiflik düzenlenmeye başlandı. Marmaris İlçe Ulusal Eğitim Müdürlüğü ve Marmaris Kent Kurulu’nun katkılarıyla yangından etkilenen Turgut, Osmaniye, Bayır ve Orhaniye üzere mahallelerde yaşayan çocuklar için şenlikler düzenleniyor. ‘Mahallemizde Çocuk Şenliği’ isimli aktifliğe katılan çocuklar gün boyunca arkadaşlarıyla bir arada müzikler söylüyor, kucak dolusu dans ediyor, bir yandan da etraf farkındalığı eğitimi alarak çeşitli etkinliklere katılıyor.
Aktifliklerin düzenlenmesinde hisse sahibi olan Marmaris Kent Kurulu Yürütme Konseyi Üyesi Aysun Diyaroğlu, bu aktifliklerin çıkış noktasını şu biçimde anlattı: “Yangından daha sonraki günlerde Marmaris Kent Kurulu olarak mahallelerde kurduğumuz meclis üyelerinden aldığımız bilgilerle çocukların travmatik, öfkeli ve saldırgan tavırlar ortasında olduğu bilgisine ulaştık. Bunun üzerine rehabilite hedefli bu şenlik fikri ortaya çıktı.”
‘ÇOCUKLAR İÇİN ÇOK FAYDALI’
Diyaroğlu, devam edeceğini duyurduğu bu etkinlikler ile çocuklarda özgüven hissini geliştirmeyi hedeflediklerini belirterek “Amacımız çocuklarda etraf bilgisini oluşturmak ve onlara beraberliğin gücünü aşılamak” dedi. Bir daha sonraki amaçlarının bölgedeki öbür mahallelerde de bu anlayışı yaygınlaştırmak olduğunu söyleyen Diyaroğlu, her bahar başında şenlikleri geliştirerek devam ettirmek istediklerini söylemiş oldu. Gün sonunda aktifliğe katılan çocuklardan “En keyifli olduğum gün bugündü” üzere reaksiyonlar aldıklarını söyleyen Diyaroğlu, çocukların da bu şenliğin devam etmesini istediğini belirtti.
Pekala, Marmaris’teki bu etkinlikler çocuk psikolojisi için ne mana söz ediyor? Klinik psikolog ve muharrir Murat Atila, çocuklarda görülen travmatik yansıların azalmasına katkı sunan bu şenliklerin yapılmasının çocuklar için çok faydalı olduğu görüşünde. “Aynı acıları hayatış, benzeri kayıplar vermiş çocukların kümeler halinde etkinliklere katılmaları, yaşadıkları acıları bir nebze olsun unutmaları ismine önemli” diyen Atila, travmatik olaylar daha sonrasında çocuklarla kesinlikle irtibat kurulması gerektiğini hatırlattı. Bu şekil şenlikler ile içe kapanmış, hislerini bastırmış çocukların dışa dönük davranışlar sergilemelerinin sağlanabileceğini belirten Atila, “Arkadaş dayanağı bulan çocuklar kendilerini daha kolay söz edebilir” dedi.
‘EĞER 6 AYDAN DAHA UZUN SÜRÜYORSA…’
Yaşanan travma daha sonrasında çocuklara yaklaşım nasıl olmalı? Şenlikler dışında çocuk psikolojisi için diğer nelere dikkat etmek gerekir? Klinik psikolog ve müellif Murat Atila, çocukların hislerini söz etmelerine yardımcı olunması gerektiğini vurgulayarak, “Çocukların ilişkin olma, sevilme, kabul görme ve öz itimat üzere hisleri güçlendirilmeli” dedi. Psikososyal etkinlikler, oyun oynama, fotoğraf yapma, dans etme ve küme çalışmaları üzere aktifliklerin çocukların psikolojisi için değerli olduğunu hatırlatan Atila, “Bu süreçlere ailelerin iştiraklerinin sağlanması travmaların çözümlenmesine katkı sağlayabilir” tavsiyesinde bulundu.
Travmatik olaylar daha sonrasında travma daha sonrası gerilim reaksiyonların düzelmesinin gerçek yaklaşımla birlikte ekseriyetle 6 ay ortasında kaybolduğunu belirten Atila’nın kıymetli bir uyarısı var. Şayet bir çocuk 6 aydan daha uzun bir süre travmatik yansılar gösteriyorsa kesinlikle bir uzmandan dayanak alması gerekli. Atila, “Çocuklarda görülen travma daha sonrası gerilim reaksiyonlarının ortadan kalkmasında oyun terapisinin tesiri unutulmamalı” dedi.
Can Şişman / milliyet.com.tr Türkiye 2021 yazında orman yangınlarıyla sarsıldı. 28 Temmuz 2021’de Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye’nin bir hayli kentine yayılan orman yangınları hepimizin yüreğini yaktı. Başta Akdeniz ve Ege olmak üzere Marmara, Batı Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 49 vilayette çıkan 299 orman yangınında 8 kişi hayatını kaybetti, yüzbinlerce hektar orman küle döndü, biroldukça hayvan hayatını yitirdi.
Orman yangınları sadece Türkiye’yi değil Akdeniz’e komşu olan Yunanistan ve İtalya üzere ülkelerde de yaşandı. BBC’de yayınlanan son haber ise enteresan. Büyük orman yangınlarının Akdeniz kıyılarının ‘yeni normal’i olabileceğine dair vurgu yapılan haberde Akdeniz’e kıyısı olan Türkiye, Yunanistan ve İtalya üzere ülkelerin global hava sıcaklığı artışından direkt etkilenebileceğine dikkat çekildi.
Pekala, yakın gelecekte Türkiye’yi neler bekliyor? Bu yıl canımızı yakın orman yangınları felaketi her yaz yaşanabilir mi? 2022 yazı nasıl geçecek? Türkiye’de yangın riski altındaki bölgeler hangileri? Yangın tehlikesini İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Şaylan ve Memleketler arası Hava Kirliliği Tedbire ve Etraf Muhafaza Birliği Lideri Prof. Dr. Selahattin İncecik ile konuştuk.
‘GEÇMİŞE NAZARAN İKİ KAT DAHA FAZLA’
Bu yaz Marmaris, Antalya ve Bodrum başta olmak üzere bir hayli bölgede yaşanan orman yangınları hepimizi derinden üzdü. Bu yangınlar, Akdeniz’e komşu olan Yunanistan ve İtalya üzere ülkelerde de yaşandı. Akdeniz bölgesindeki ülkelerde her yaz orman yangını felaketi yaşanabilir mi? Orman yangınları Akdeniz için ‘yeni normal’ mi olacak?
Prof. Dr. Levent Şaylan, 1 Ocak 2021’den bugüne kadar Avrupa Topluluğu ülkelerinde yanan toplam orman alanının yaklaşık 500 bin hektar olduğuna dikkat çekti. Bu sayının korkutucu olduğunu Şaylan, şu sözlerle ifade etti: “Avrupa Topluluğu ülkelerinde 2021 yılında çıkan yangın sayısı geçmişteki sayılara göre iki kattan daha fazladır.” Orman yangınları için gerekli meteorolojik kuralların daha riskli hale geldiğine dikkat çeken Şaylan, “İklim değişimi ile ilgili raporlar incelendiğinde orman yangınları için iklim bakımından kuralların riski arttıran derecede olduğu belirtilmekte” dedi.
‘GÜNÜMÜZDE ‘MEGA YANGINLAR’ GÖRÜLÜYOR’
İklim değişikliğinin tesirlerinin biroldukça alanda her yıl daha bariz olarak hissedildiğini söyleyen Şaylan, “Günümüzde daha yüksek seviyede yangın tehlikesi, daha uzun yangın mevsimleri ve süratli yayılan ‘mega yangınlar’ görülüyor” diye konuştu. Yangınların artık yalnızca Akdeniz’de deği,l bununla birlikte orta ve kuzey Avrupa için de büyüyen bir tehdit olduğunu söyleyen Prof. Dr. Levent Şaylan, Akdeniz bölgesinde sıcak hava dalgalarının ve kuraklığın arttığının açıkça ortaya konulduğunu hatırlattı.
Şaylan, Türkiye’de de iklim değişimi paralelinde ileriye dönük olarak yapılan varsayımlarda yalnızca Akdeniz değil, geri kalan tüm bölgelerde de hava sıcaklığı artışı yaşanacağına dikkat çekti ve şunları ekledi: “Türkiye’nin biroldukca bölgesinde gelecekte yağışların ölçüsünde azalma ve zamansal değişim bekleniyor.”
TÜRKİYE’Yİ GELECEKTE NELER BEKLİYOR?
Türkiye’yi gelecek devirde büyük sıcak hava dalgaları bekliyor olabilir mi? Tüm bu gelişmeler büyük bir tehlikenin habercisi mi? Örneğin önümüzdeki yaz 2021 yazı üzere korkutucu geçebilir mi? Prof. Dr. Levent Şaylan, global ısınma ve iklim değişiminin orman yangını riskini artırabileceğine dikkat çekip lakin alınacak müdahale ve yapılacak çabalarla yanan orman alanlarının sayısının azaltılabileceğini söylemiş oldu.
Şaylan, evvelki senelerda bu bahiste olumlu bir gelişme kaydedildiğini şu sözlerle deklare etti: “2021 yılı hariç, son senelerda orman yangın sayıları artmasına karşın yanan orman alanlarımızda bir azalma eğilimi kelam konusuydu. Fakat 2021 yılı dünyada biroldukça ülkede orman yangınları bakımından ne yazık ki rekorların kırıldığı bir yıl oldu.”
GÜNEYDOĞU VE AKDENİZ’E DİKKAT!
Dünyada her yıl yaklaşık 50 milyon hektar orman alanının yandığına dikkat çeken Şaylan, Akdeniz ve Ege bölgelerini uyardı. Şaylan’a göre Akdeniz ve Ege bölgelerimiz en çok orman yangınının çıktığı bölgeler. “Yağışların azalması, sıcaklığın artması, sıcak hava dalgalarının daha sık yaşanması, orman yangınları riskini gün geçtikçe artırıyor” diyen Şaylan, 2021 yazındaki üzere bir orman yangını felaketinin yaşanmayabileceğini şu sözlerle deklare etti: “Bundan daha sonraki senelerda orman yangınları 2021 yazındaki üzere olmayabilir. Alınacak tedbirler burada tesirli olabilir. Fakat bölgenin sıcaklığında meydana gelen artışlar ve kurak periyotlar yangın riskinin gelecekte artacağının göstergeleridir.”
Prof. Dr. Selahattin İncecik ise Güneydoğu ve Akdeniz bölgelerine dikkat çekti. “Türkiye’de önümüzdeki projeksiyon periyodu ortasında iki senaryoya dayalı olarak 2.0-3.5 derece ve 4.0-6.0 derece sıcaklık artışı bekleniyor” diyen İncecik, en yüksek sıcaklık artışının Güneydoğu ve Akdeniz bölgelerinde beklendiğini, bu bölgelerde sıcak hava dalgaları ve yangın risklerinin artacağını belirtti.
‘TÜRKİYE’NİN EN RİSKLİ BÖLGELERİ…’
Pekala, Akdeniz kıyıları dışında Türkiye’de öteki yangın riski altında olan bölgeler var mı? Prof. Dr. Levent Şaylan, Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinin kıyı kesitlerinin orman yangınında 1. derecede risk altında olduklarını belirterek “Bu risk, sıcaklık artışları ve kuraklıklar ile öteki bölgelerimizde de kendini hissettirebilir” dedi.
Türkiye’de ormanların büyük bir kısmının coğrafya ve iklim özellikleri niçini ile ağır bir yangın tehdidi altında bulunduğunu belirten Şaylan, Türkiye’nin kıyı kısımlarının risk altında olduğunu şu sözlerle tabir etti: “Ülkemizde Kahramanmaraş’tan başlayan, Akdeniz ve Ege’yi takiben İstanbul’a kadar uzanan 1700 kilometrelik kıyı bandı birinci derecede orman yangınları riski ile karşı karşıya.” Prof. Dr. Selahattin İncecik de bilhassa Güney Ege Bölgesi’ni işaret etti. İncecik, “Orman yangınları bakımından Türkiye’nin en riskli bölgeleri Akdeniz ve Güney Ege bölgeleridir” dedi.
‘ESKİ HALİNE DÖNMESİ UZUN VAKİT ALACAK’
Orman yangınları argüman edildiği üzere her yıl yaşandığı takdirde Akdeniz bölgesindeki ülkeler ve Türkiye’nin ekolojik istikrar durumu nasıl şekillenir? Prof. Dr. Selahattin İncecik, orman alanlarının azalmasının ekolojik istikrar bakımından en büyük tehlike olduğunu söylemiş oldu.
Prof. Dr. Levent Şaylan da tıpkı İncecik üzere ekolojik istikrarın orman yangınlarından etkilenmemesinin mümkün olmadığı görüşünde. Yanan ormanların bulundukları yerde canlı ve cansız etrafın ziyan gördüğünü söyleyen Şaylan, orman ekosisteminin tekrar eski haline dönmesinin uzun vakit içinder alacağını belirtti. Ormanların yanmasının atmosferdeki sera gazını artırdığını söyleyen Şaylan, bu durumun da global ısınmaya ve iklimlerin değişmesine niye olduğunu hatırlattı.
‘TAMAMEN YASAKLANMALI VE BU YASAK DENETLENMELİ’
Yangınlarla çabada kişisel ve toplumsal olarak ne üzere tedbirler alabiliriz? Prof. Dr. Levent Şaylan, Türkiye’deki orman yangınlarının hayli az bir ölçüsünün mesela yıldırım üzere doğal sebeplerle çıktığını söylemiş oldu. “Orman yangınlarının çıkış sebeplerinin büyük bir kısmının insan kaynaklı olduğu belirlenmiştir” diyen Şaylan, şöyleki devam etti: “Bu niçinle yangın riskleri konusunda toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitim kampanyaları fazlaca kıymetli.”
Prof. Dr. Selahattin İncecik ise orman yangınlarının büyük bir kısmının doğal niçinlerden dolayı ortaya çıktığı görüşünde. İncecik, orman alanlarında ateş yakılmaması gerektiğini şu sözlerle deklare etti: “Daha düşük bir faktör olan insan kaynaklı yangınların da kesinlikle büsbütün önlenmesi gerekiyor. Orman alanlarında ateş yakmanın artık büsbütün yasaklanması ve bu yasağın da denetlenmesi gerekiyor.”
‘ÇOCUKLAR ÖFKELİ TAVIRLAR SERGİLİYORDU’
Bu yaz orman yangınlarından en epeyce etkilenen bölgelerden biri Marmaris’ti. Yangının yaralarını sarmaya başlayan Marmaris’te dikkat çeken bir aktiflik düzenlenmeye başlandı. Marmaris İlçe Ulusal Eğitim Müdürlüğü ve Marmaris Kent Kurulu’nun katkılarıyla yangından etkilenen Turgut, Osmaniye, Bayır ve Orhaniye üzere mahallelerde yaşayan çocuklar için şenlikler düzenleniyor. ‘Mahallemizde Çocuk Şenliği’ isimli aktifliğe katılan çocuklar gün boyunca arkadaşlarıyla bir arada müzikler söylüyor, kucak dolusu dans ediyor, bir yandan da etraf farkındalığı eğitimi alarak çeşitli etkinliklere katılıyor.
Aktifliklerin düzenlenmesinde hisse sahibi olan Marmaris Kent Kurulu Yürütme Konseyi Üyesi Aysun Diyaroğlu, bu aktifliklerin çıkış noktasını şu biçimde anlattı: “Yangından daha sonraki günlerde Marmaris Kent Kurulu olarak mahallelerde kurduğumuz meclis üyelerinden aldığımız bilgilerle çocukların travmatik, öfkeli ve saldırgan tavırlar ortasında olduğu bilgisine ulaştık. Bunun üzerine rehabilite hedefli bu şenlik fikri ortaya çıktı.”
‘ÇOCUKLAR İÇİN ÇOK FAYDALI’
Diyaroğlu, devam edeceğini duyurduğu bu etkinlikler ile çocuklarda özgüven hissini geliştirmeyi hedeflediklerini belirterek “Amacımız çocuklarda etraf bilgisini oluşturmak ve onlara beraberliğin gücünü aşılamak” dedi. Bir daha sonraki amaçlarının bölgedeki öbür mahallelerde de bu anlayışı yaygınlaştırmak olduğunu söyleyen Diyaroğlu, her bahar başında şenlikleri geliştirerek devam ettirmek istediklerini söylemiş oldu. Gün sonunda aktifliğe katılan çocuklardan “En keyifli olduğum gün bugündü” üzere reaksiyonlar aldıklarını söyleyen Diyaroğlu, çocukların da bu şenliğin devam etmesini istediğini belirtti.
Pekala, Marmaris’teki bu etkinlikler çocuk psikolojisi için ne mana söz ediyor? Klinik psikolog ve muharrir Murat Atila, çocuklarda görülen travmatik yansıların azalmasına katkı sunan bu şenliklerin yapılmasının çocuklar için çok faydalı olduğu görüşünde. “Aynı acıları hayatış, benzeri kayıplar vermiş çocukların kümeler halinde etkinliklere katılmaları, yaşadıkları acıları bir nebze olsun unutmaları ismine önemli” diyen Atila, travmatik olaylar daha sonrasında çocuklarla kesinlikle irtibat kurulması gerektiğini hatırlattı. Bu şekil şenlikler ile içe kapanmış, hislerini bastırmış çocukların dışa dönük davranışlar sergilemelerinin sağlanabileceğini belirten Atila, “Arkadaş dayanağı bulan çocuklar kendilerini daha kolay söz edebilir” dedi.
‘EĞER 6 AYDAN DAHA UZUN SÜRÜYORSA…’
Yaşanan travma daha sonrasında çocuklara yaklaşım nasıl olmalı? Şenlikler dışında çocuk psikolojisi için diğer nelere dikkat etmek gerekir? Klinik psikolog ve müellif Murat Atila, çocukların hislerini söz etmelerine yardımcı olunması gerektiğini vurgulayarak, “Çocukların ilişkin olma, sevilme, kabul görme ve öz itimat üzere hisleri güçlendirilmeli” dedi. Psikososyal etkinlikler, oyun oynama, fotoğraf yapma, dans etme ve küme çalışmaları üzere aktifliklerin çocukların psikolojisi için değerli olduğunu hatırlatan Atila, “Bu süreçlere ailelerin iştiraklerinin sağlanması travmaların çözümlenmesine katkı sağlayabilir” tavsiyesinde bulundu.
Travmatik olaylar daha sonrasında travma daha sonrası gerilim reaksiyonların düzelmesinin gerçek yaklaşımla birlikte ekseriyetle 6 ay ortasında kaybolduğunu belirten Atila’nın kıymetli bir uyarısı var. Şayet bir çocuk 6 aydan daha uzun bir süre travmatik yansılar gösteriyorsa kesinlikle bir uzmandan dayanak alması gerekli. Atila, “Çocuklarda görülen travma daha sonrası gerilim reaksiyonlarının ortadan kalkmasında oyun terapisinin tesiri unutulmamalı” dedi.