Ormanlarımızın ‘17 Ağustos’u! ‘İlk sefer yaşıyoruz’
MERT İNAN İstanbul – Türkiye’nin yüreğini yakan yangın felaketi devam ederken, afet bölgelerinde 7’den 77’ye herkes yangınla gayret ediyor. Türkiye’de ormanlar ve orman yangınları konusundaki en değerli isimlerin başında gelen Karabük Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Doğuşçu, yangınla çabayı Milliyet’e kıymetlendirdi.
Yangınla uğraşın fazlaca büyük bir alanda sürdüğüne dikkati çekerek, “Türkiye olarak birinci defa bu biçimde bir deneyim yaşıyoruz. Daha evvel de büyük yangınlar hayatış olsak da bu biçimdesi hiç olmamıştı. Yaşadığımız felaketin ismi mega yangın fırtınasıdır. Maalesef ülke olarak ‘Ormanların 17 Ağustos’unu yaşıyoruz. Adeta yangın zelzelesiyle karşı karşıyayız” dedi.
‘İLK DEFA YAŞIYORUZ’
Bundan daha sonraki süreçte mega yangınları önlemeye yönelik yeni bir yol haritası ve konsept geliştirilmesi gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Doğuşçu şöyleki devam etti:
“Yangının biroldukca yerleşim yerini küle çevirmesi birinci sefer yaşadığımız ve biraz da paniklediğimiz bir duruma niye oldu. Yangınların oluş niçinine ait farklı tezler gündeme geliyor. Sabotaj ihtimali de vatandaşlar içinde sıkça lisana getiriliyor. hiç bir ihtimal göz gerisi edilmeden incelemeler yapılıyordur.
Lakin sıcak hava dalgası, iklim değişikliğinin tesiri ve insan eliyle oluşan kusurlar da ortada. Geçen yıl ülke genelinde 3 bin 299 yangın oldu fakat yerleşim yerleri yanmadığı ve yangınlar bu biçimdesi büyümediği için birçoğundan haberimiz bile olmadı. Yapılan birtakım eksikler olabilir. Bunlar yangın felaketi bitince konuşuruz. Şu an kıymetli olan bir an evvel yangınları söndürmek.”
YENİ STRATEJİ KAİDE
Türkiye olarak global iklim değişikliğine bağlı olarak farklı bir yangın rejimi içine giriyor olabiliriz” diyen Prof. Dr. Doğuşçu, şu tespitleri sıraladı:
“Bundan daha sonraki süreçte muhakkak dönemlerde bu biçimdesi büyük yangınları kesinlikle yaşayacağız. Ormanlarımızın korunması için de yeni strateji ve uygulamaları hayata geçirmemiz kaide. İnsanlarımız canlarını yitirdi. Manavgat, Milas, Bodrum, Marmaris’te köyler, konutlar yandı. On binlerce hektar ormanımızı yitirdik. Sahanın büyüklüğünü görür görmez yaşanan tabloyu daha net anlıyoruz.”
‘YANAN BÖLGELERDE SENEYE FİDANLAR BAŞ VERİR’
Yanan yerlerin yüzde 80-90’ının seneye ilkbaharda yeşilleneceğini ve fidanların baş vereceğini de kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Doğuşçu, şu biçimde devam etti:
“Kızılçam ormanları, sert yapraklı ormanlar ve makilikler yangına uyumlu ekosistemlerdir. Bu ekosistemleri meydana getiren bitkiler sahip oldukları ahenk yetenekleri yardımıyla yangın daha sonrası çarçabuk gençleşerek, varlıklarını devam ettirirler.
Kızılçam yangın alanları 20 yıl ortasında bir daha kızılçam ormanına dönüşebilir. Bu noktada değerli olan, kızılçam ormanının yangın alanını tohumlayabilecek kadar tohuma sahip olup olmadığıdır.
Bunun olabilmesi için ormanın kâfi tohumu tutabilecek yaşa ulaşmış olması gerekir ve bu yaş ise yaklaşık olarak 30’lu yaşlardır. Bu niçinle boşaltma kısımları daha sonrasında bu alanlarda rastgele bir ekim yahut dikim çalışmasına gerek yoktur.
Öteki bölgelerden getirilecek tohumların bu bölgelere serpilmesi uzun periyotta genetik bir bozulmaya niye olacağından bu uygulamadan kaçınılmalıdır. 30 yaşından küçük kızılçamların olduğu yerler asıl olarak ağaçlandırma çalışmalarına bahis olması gereken alanlardır. Bu alanlarda uygun ağaçlandırma teknikleriyle çalışmaların yapılması gerekir. Ağaçlandırmada kullanılacak çeşitlerin başında da kızılçam gelmekte.”
YANGINLARDA SON DURUM
Pakdemirli, Twitter hesabından orman yangınlarıyla ilgili son durumu detayları içeren bir infografikle paylaşarak, “Orman yangınları son durum, 33 vilayette 167 yangın denetim altına alındı. Ormanın kahramanlarının 7 vilayette, 16 farklı yangınla olan çabası durmadan devam ediyor” sözlerini kullandı.
4 HELİKOPTER DAHA MÜDAHALEYE BAŞLIYOR
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Antalya’nın Manavgat ilçesinde AFAD Uyum Merkezi’nde devam eden yangınlarla ilgili açıklama yaptı. Çavuşoğlu, bir şirketin İsrail’deki bir şirketten kiraladığı 2 uçağın bugün geleceğini belirterek, “Ukrayna’dan özel şirketten bulup da kiraladığımız 4 helikopter Isparta Havalimanı’na indi” dedi.
KKTC’den 21 kişilik bir takımın yola çıktığını aktaran Çavuşoğlu, “Azerbaycan’dan yarın (bugün) sabah 1 uçak ve içerisindeki 10 işçi ve 40 itfaiye aracıyla da 150 işçi karadan ülkemize gelecekler” tabirini kullandı.
MERT İNAN İstanbul – Ormanları küle çeviren yangın devam ederken, afet bölgelerinde değerli bir öteki sorun daha yaşanıyor. Ülkenin dört yanında çıkan yangın niçiniyle takımlar oradan oraya savrulurken, bu durum yangın daha sonrası soğutma süreçlerinde aksaklığa yol açıyor. Orman yangınları daha sonrası en az 48 saat devam etmesi gereken soğutma süreçlerinde ister istemez aksaklıklar oluşurken, söndürülen biroldukça alanda bir daha alevler yükseliyor.
Başta Manavgat olmak üzere Marmaris ve Bodrum ormanlarında yaşanan bu sorunu Milliyet’e yorumlayan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay şu ayrıntıları verdi:
“Ülkemizin dört bir yanında yangınlar devam ediyor. Takımlar, daima olarak farklı bölgelere kaydırılmak zorunda. Bu durumda 48 saat sürmesi gereken soğutma süreçleri de yapılamıyor. Çok fazla yangın var ve yerden müdahale gruplarımız yetersiz kalıyor, yetişmiyor. Yangından daha sonra soğutma süreci karadan arazöz ve grupların müşahedesiyle yapıldığından bu noktada problemler yaşanıyor. Soğutma ve soğutma daha sonrası müşahedesi havadan yapamazsınız. Söndüğünü zannettiğiniz ormanda için için yanan kökler ve ağaç kolları rüzgar tesiriyle bir daha tutuşabiliyor. Rüzgar ateşi harladığı üzere, hava sıcaklıklarının yanan bölgelerde 50 derecenin de üzerine çıkmasıyla alevler yendiden etrafı sarmaya başlıyor.”
‘KİMYASAL OLMAMALI’
Söndürme süreci için farklı kimyasal hususların kullanmasının gündeme gelmesine de değinen Prof. Dr. Tolunay, “Havadan söndürmede ekseriyetle deniz suyu kullanılır lakin denizden alınan suyun ortasındaki sodyum, potasyum üzere elementler toprağa ziyan vermez. Söndürmede kullanılan tuzlu su epeyce düşük ölçülerde kalıyor. Yanan bir bölgedeki toprağın ziyan görmesi için en az 300-400 tanker dolusu tuzlu su boşaltmanız gerekir. Yangınlara daha kısa müddette tesir etmesi için bir kadro kimyasal bileşenlerin kullanılması ise muhakkak gerçek bir süreç değil. Yangın daha sonrası ekolojik hayatın devam etmesi için kimyasal söndürücülerden büsbütün uzak durulmalı. Hakikat olan yol suyla söndürmedir” dedi.
Fidan bağışı konusunda başlarda oluşan soru işretlerine ait de Prof. Dr. Tolunay, şunları söylemiş oldu:
“Vatandaşlarımız ‘Fidan bağışı yaptım, çabucak yarın gidip dikilecek’ biçiminde bir yanlış kanıya sahip. Daha öncesinden yapılan bağışlar daha sonrası hazır hale getirilen fidanlar gereksinim duyulması halinde, kâfi tohum olmayan bölgelere dikilecektir. Orman Genel Müdürlüğü yangınlar bittikten daha sonra, yanan ağaçları temizlemeye başlayacak. Haritalarda nerede, hangi ağaç tiplerinin yandığına bakılacak.
Tohum olduğu tespit edilen yerlerde ekosistem kendini yenileyecek ve buralara dokunulmayacak. Fakat genç kızıl çamların olduğu ve kâfi tohum olmayan yerlere evvelki senelerda toplanan fidanlar dikilecek. Yalnızca yanan ağaçların kesilip alandan toplanması bir yıl sürecektir.”
‘SİSTEM TEKRAR DÜZENLENMELİ’
Eski İstanbul Orman Bölge Müdürü Faruk Çebi de, büyük bir afet yaşandığını, takımların bu biçimdesi bir felakete yetişmekte zorlandıklarını belirterek şunları söylemiş oldu: “Ekip ve insan sayımız muhakkak. Türkiye maalesef büyük bir felaket yaşıyor. Yangınlar devam ettiğinden soğutma süreci için gereken 48 saat kuralında ister istemez aksaklık olabiliyor.
Cam kırığından yangın çıkan yerlerde, için için yanan kollardan rüzgar tesiriyle bir daha alevler yükselebiliyor. Orman yangını söndürüldükten daha sonra en az iki gün soğutma süreci yaparız lakin onlarca yerde yangın olunca takımlar de daima farklı afet bölgelerine sevk ediliyor. Yangın sistemleri koşullara bakılırsa bir daha değiştirilmeli.
Soğutma süreçleri için Orman Bölge Müdürlüğü ve itfaiye gruplarını yanı sıra belediyeler başta olmak üzere kamu kurumlarındaki işçi ve arazözler seferber edilebilir” tabirlerini kullandı.
MERT İNAN İstanbul – Türkiye’nin yüreğini yakan yangın felaketi devam ederken, afet bölgelerinde 7’den 77’ye herkes yangınla gayret ediyor. Türkiye’de ormanlar ve orman yangınları konusundaki en değerli isimlerin başında gelen Karabük Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Doğuşçu, yangınla çabayı Milliyet’e kıymetlendirdi.
Yangınla uğraşın fazlaca büyük bir alanda sürdüğüne dikkati çekerek, “Türkiye olarak birinci defa bu biçimde bir deneyim yaşıyoruz. Daha evvel de büyük yangınlar hayatış olsak da bu biçimdesi hiç olmamıştı. Yaşadığımız felaketin ismi mega yangın fırtınasıdır. Maalesef ülke olarak ‘Ormanların 17 Ağustos’unu yaşıyoruz. Adeta yangın zelzelesiyle karşı karşıyayız” dedi.
‘İLK DEFA YAŞIYORUZ’
Bundan daha sonraki süreçte mega yangınları önlemeye yönelik yeni bir yol haritası ve konsept geliştirilmesi gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Doğuşçu şöyleki devam etti:
“Yangının biroldukca yerleşim yerini küle çevirmesi birinci sefer yaşadığımız ve biraz da paniklediğimiz bir duruma niye oldu. Yangınların oluş niçinine ait farklı tezler gündeme geliyor. Sabotaj ihtimali de vatandaşlar içinde sıkça lisana getiriliyor. hiç bir ihtimal göz gerisi edilmeden incelemeler yapılıyordur.
Lakin sıcak hava dalgası, iklim değişikliğinin tesiri ve insan eliyle oluşan kusurlar da ortada. Geçen yıl ülke genelinde 3 bin 299 yangın oldu fakat yerleşim yerleri yanmadığı ve yangınlar bu biçimdesi büyümediği için birçoğundan haberimiz bile olmadı. Yapılan birtakım eksikler olabilir. Bunlar yangın felaketi bitince konuşuruz. Şu an kıymetli olan bir an evvel yangınları söndürmek.”
YENİ STRATEJİ KAİDE
Türkiye olarak global iklim değişikliğine bağlı olarak farklı bir yangın rejimi içine giriyor olabiliriz” diyen Prof. Dr. Doğuşçu, şu tespitleri sıraladı:
“Bundan daha sonraki süreçte muhakkak dönemlerde bu biçimdesi büyük yangınları kesinlikle yaşayacağız. Ormanlarımızın korunması için de yeni strateji ve uygulamaları hayata geçirmemiz kaide. İnsanlarımız canlarını yitirdi. Manavgat, Milas, Bodrum, Marmaris’te köyler, konutlar yandı. On binlerce hektar ormanımızı yitirdik. Sahanın büyüklüğünü görür görmez yaşanan tabloyu daha net anlıyoruz.”
‘YANAN BÖLGELERDE SENEYE FİDANLAR BAŞ VERİR’
Yanan yerlerin yüzde 80-90’ının seneye ilkbaharda yeşilleneceğini ve fidanların baş vereceğini de kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Doğuşçu, şu biçimde devam etti:
“Kızılçam ormanları, sert yapraklı ormanlar ve makilikler yangına uyumlu ekosistemlerdir. Bu ekosistemleri meydana getiren bitkiler sahip oldukları ahenk yetenekleri yardımıyla yangın daha sonrası çarçabuk gençleşerek, varlıklarını devam ettirirler.
Kızılçam yangın alanları 20 yıl ortasında bir daha kızılçam ormanına dönüşebilir. Bu noktada değerli olan, kızılçam ormanının yangın alanını tohumlayabilecek kadar tohuma sahip olup olmadığıdır.
Bunun olabilmesi için ormanın kâfi tohumu tutabilecek yaşa ulaşmış olması gerekir ve bu yaş ise yaklaşık olarak 30’lu yaşlardır. Bu niçinle boşaltma kısımları daha sonrasında bu alanlarda rastgele bir ekim yahut dikim çalışmasına gerek yoktur.
Öteki bölgelerden getirilecek tohumların bu bölgelere serpilmesi uzun periyotta genetik bir bozulmaya niye olacağından bu uygulamadan kaçınılmalıdır. 30 yaşından küçük kızılçamların olduğu yerler asıl olarak ağaçlandırma çalışmalarına bahis olması gereken alanlardır. Bu alanlarda uygun ağaçlandırma teknikleriyle çalışmaların yapılması gerekir. Ağaçlandırmada kullanılacak çeşitlerin başında da kızılçam gelmekte.”
YANGINLARDA SON DURUM
Pakdemirli, Twitter hesabından orman yangınlarıyla ilgili son durumu detayları içeren bir infografikle paylaşarak, “Orman yangınları son durum, 33 vilayette 167 yangın denetim altına alındı. Ormanın kahramanlarının 7 vilayette, 16 farklı yangınla olan çabası durmadan devam ediyor” sözlerini kullandı.
4 HELİKOPTER DAHA MÜDAHALEYE BAŞLIYOR
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Antalya’nın Manavgat ilçesinde AFAD Uyum Merkezi’nde devam eden yangınlarla ilgili açıklama yaptı. Çavuşoğlu, bir şirketin İsrail’deki bir şirketten kiraladığı 2 uçağın bugün geleceğini belirterek, “Ukrayna’dan özel şirketten bulup da kiraladığımız 4 helikopter Isparta Havalimanı’na indi” dedi.
KKTC’den 21 kişilik bir takımın yola çıktığını aktaran Çavuşoğlu, “Azerbaycan’dan yarın (bugün) sabah 1 uçak ve içerisindeki 10 işçi ve 40 itfaiye aracıyla da 150 işçi karadan ülkemize gelecekler” tabirini kullandı.
MERT İNAN İstanbul – Ormanları küle çeviren yangın devam ederken, afet bölgelerinde değerli bir öteki sorun daha yaşanıyor. Ülkenin dört yanında çıkan yangın niçiniyle takımlar oradan oraya savrulurken, bu durum yangın daha sonrası soğutma süreçlerinde aksaklığa yol açıyor. Orman yangınları daha sonrası en az 48 saat devam etmesi gereken soğutma süreçlerinde ister istemez aksaklıklar oluşurken, söndürülen biroldukça alanda bir daha alevler yükseliyor.
Başta Manavgat olmak üzere Marmaris ve Bodrum ormanlarında yaşanan bu sorunu Milliyet’e yorumlayan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay şu ayrıntıları verdi:
“Ülkemizin dört bir yanında yangınlar devam ediyor. Takımlar, daima olarak farklı bölgelere kaydırılmak zorunda. Bu durumda 48 saat sürmesi gereken soğutma süreçleri de yapılamıyor. Çok fazla yangın var ve yerden müdahale gruplarımız yetersiz kalıyor, yetişmiyor. Yangından daha sonra soğutma süreci karadan arazöz ve grupların müşahedesiyle yapıldığından bu noktada problemler yaşanıyor. Soğutma ve soğutma daha sonrası müşahedesi havadan yapamazsınız. Söndüğünü zannettiğiniz ormanda için için yanan kökler ve ağaç kolları rüzgar tesiriyle bir daha tutuşabiliyor. Rüzgar ateşi harladığı üzere, hava sıcaklıklarının yanan bölgelerde 50 derecenin de üzerine çıkmasıyla alevler yendiden etrafı sarmaya başlıyor.”
‘KİMYASAL OLMAMALI’
Söndürme süreci için farklı kimyasal hususların kullanmasının gündeme gelmesine de değinen Prof. Dr. Tolunay, “Havadan söndürmede ekseriyetle deniz suyu kullanılır lakin denizden alınan suyun ortasındaki sodyum, potasyum üzere elementler toprağa ziyan vermez. Söndürmede kullanılan tuzlu su epeyce düşük ölçülerde kalıyor. Yanan bir bölgedeki toprağın ziyan görmesi için en az 300-400 tanker dolusu tuzlu su boşaltmanız gerekir. Yangınlara daha kısa müddette tesir etmesi için bir kadro kimyasal bileşenlerin kullanılması ise muhakkak gerçek bir süreç değil. Yangın daha sonrası ekolojik hayatın devam etmesi için kimyasal söndürücülerden büsbütün uzak durulmalı. Hakikat olan yol suyla söndürmedir” dedi.
Fidan bağışı konusunda başlarda oluşan soru işretlerine ait de Prof. Dr. Tolunay, şunları söylemiş oldu:
“Vatandaşlarımız ‘Fidan bağışı yaptım, çabucak yarın gidip dikilecek’ biçiminde bir yanlış kanıya sahip. Daha öncesinden yapılan bağışlar daha sonrası hazır hale getirilen fidanlar gereksinim duyulması halinde, kâfi tohum olmayan bölgelere dikilecektir. Orman Genel Müdürlüğü yangınlar bittikten daha sonra, yanan ağaçları temizlemeye başlayacak. Haritalarda nerede, hangi ağaç tiplerinin yandığına bakılacak.
Tohum olduğu tespit edilen yerlerde ekosistem kendini yenileyecek ve buralara dokunulmayacak. Fakat genç kızıl çamların olduğu ve kâfi tohum olmayan yerlere evvelki senelerda toplanan fidanlar dikilecek. Yalnızca yanan ağaçların kesilip alandan toplanması bir yıl sürecektir.”
‘SİSTEM TEKRAR DÜZENLENMELİ’
Eski İstanbul Orman Bölge Müdürü Faruk Çebi de, büyük bir afet yaşandığını, takımların bu biçimdesi bir felakete yetişmekte zorlandıklarını belirterek şunları söylemiş oldu: “Ekip ve insan sayımız muhakkak. Türkiye maalesef büyük bir felaket yaşıyor. Yangınlar devam ettiğinden soğutma süreci için gereken 48 saat kuralında ister istemez aksaklık olabiliyor.
Cam kırığından yangın çıkan yerlerde, için için yanan kollardan rüzgar tesiriyle bir daha alevler yükselebiliyor. Orman yangını söndürüldükten daha sonra en az iki gün soğutma süreci yaparız lakin onlarca yerde yangın olunca takımlar de daima farklı afet bölgelerine sevk ediliyor. Yangın sistemleri koşullara bakılırsa bir daha değiştirilmeli.
Soğutma süreçleri için Orman Bölge Müdürlüğü ve itfaiye gruplarını yanı sıra belediyeler başta olmak üzere kamu kurumlarındaki işçi ve arazözler seferber edilebilir” tabirlerini kullandı.