RAM Çip Yoğunluğunun Performansa Tesiri Nedir?

Adanali

Member
Bugün satın aldığınız bir bilgisayar, 1 ay evvel satılan tıpkı bilgisayardan daha yavaş olabilir. Ve bu yavaşlık %20 ve hatta %25’lere kadar çıkabilir, pekala niye?
Üreticiler her ürettikleri bilgisayarda birebir bileşenleri kullanmıyor. Artan maliyet masraflarını kısmak için kağıt üzerinde bir farkı olmayan fakat ortasında birkaç bileşeni eksik olan eserleri tercih ediyorlar. Linus Tech Tips‘in yaptığı araştırmalara göre bu sorun başta laptopları, hazır masaüstü bilgisayarları ve hatta topladığınız sistemleri bile etkileyebiliyor.

En korkutucu kısmı ise neredeyse hiç kimsenin ayrıntılı ayrıntıları teknik özellikler sayfasına dahil etmemesi. Bu da demek oluyor ki; görünüşte her şey mükemmel!



Soldaki laptop Ryzen 5900HX 8-Core işlemciye ve RX 6800M ekran kartına sahip. Sağdaki bilgisayar ise Intel i7-10870H 8-Core işlemciye ve RTX 3080 ekran kartına sahip. Hepimizin de bildiği üzere RTX 3080 ekran kartı, RX 6800M’den çok daha düzgün. Aşağıdaki Forza Horizon 4 testinde rahatlıkla bakılırsabilirsiniz.

Kağıt üzerinde her iki bilgisayarın da RAM özellikleri büsbütün birebir:

  • 16 GB 3200 MHz DDR4.
Lakin AMD bilgisayarın ortasındaki RAM’de bir farklılık var.


Evvel AMD sistemden çıkan ve Nvidia laptoptan çıkan RAM’lere bir göz atalım.
Soldaki AMD, sağdaki ise Nvidia ekran kartlı laptoptan çıkan RAM modülleri.



Her iki RAM modülü de neredeyse tıpkı görünüyor lakin AMD tabanlı bilgisayardan çıkan RAM’de 4 çip bulunurken, Nvidia tabanlı bilgisayardaki RAM’de 8 çip bulunuyor. Kağıt üzerinde neredeyse tüm özellikler birebir olsa da farklılık çip sayısında belirli oluyor. RAM’in üzerine bakarsak şayet AMD tabanlı bilgisayarda 1Rx16 yazarken, Nvidia tabanlı bilgisayarda 1Rx8 yazdığını nazaranbiliyoruz. Bunun tam olarak ileriye dönük biçimde olup olmayacağı ya da dünya çapında devam eden çip kıtlığına bağlı olup olmadığı çabucak hemen aşikâr değil.

Pekala ya iki bilgisayardaki RAM’lerin de yerlerini değiştirirsek ne olur?

RAM belleklerini değiştirdikten daha sonra AMD sistemden daha fazla performans alabilmeyi bekliyoruz.


Fakat Cinebench testi yapıldığında her iki bilgisayarda da skor düşüşü olduğu görülüyor. Yani işler göründüğü kadar sıradan değil; 4 çip makûs, 8 çip düzgün diyemeyiz.

AIDA64 Memory ve gecikme testi yapıldığında ise Intel & Nvidia tabanlı 4 çip RAM’li bilgisayarda gecikmenin birebir kaldığı ve bant genişliğinin düştüğü açıkça görülebiliyor. Bu da Cinebench skorunun niye düştüğüne açıklık getiriyor.


Öte yandan AMD tabanlı bilgisayara baktığımızda, bant genişliğinin bi’ çok yükseldiğini nazaranbiliyoruz, okuma ve yazma suratları azamî düzeye çıkarken, gecikme pahasında düşüş var. Bu da Cinebech skorunun niye düştüğünün ispatı, zira AMD Ryzen sistemlerin ne kadar gecikme bedeline hassas olduklarını AMD Ryzen sistemlerde RAM ince ayar ve sürat aşırtma rehberinde detaylı bir biçimde ele almıştık.

Rainbow Six: Siege oyunuyla başlıyoruz, Benchmark testi yapıldığında AMD tabanlı bilgisayarın, Intel + Nvidia tabanlı bilgisayardan %10 daha süratli olduğu ortaya çıkıyor.



Olağanda RTX 3080‘in, RX 6800’den daha uygun olduğunu makalenin en başında belirtmiştik. RAM değişiminden daha sonra AMD tabanlı bilgisayarın Nvidia tabanlı bilgisayarın birinci performansına yetiştiği görülüyor. AMD tabanlı bilgisayarda FPS %11 artış gösterirken, Intel tabanlı bilgisayarda FPS %9 düşüş gösteriyor.

Buradaki asıl olay CPU darboğazının ne kadar tesirli olabileceği. RTX 3080’nin ne kadar kuvvetli olabildiğini esasen nazaranbiliyoruz, tablodaki RAM değişimi daha sonrası görünen (SLOW RAM) kıymetlerden epeyce daha yükseklere (STOCK) çıkabiliyor. RAM’in bant genişliği işlemciyi sınırlıyor. Yani oyunlara en büyük tesiri olan bilgisayar bileşeninin GPU bulunmasına karşın CPU üstündeki darboğaz büyük ölçüde performans kaybı yaşatabiliyor.


Shadow of the Tomb Raider oyununun Benchmark testinde AMD tabanlı bilgisayar, Nvidia tabanlı bilgisayarın birinci performansını bile geçiyor. Intel tabanlı bilgisayar %22 FPS kaybı yaşarken, AMD tabanlı bilgisayar %21 FPS artışı yaşıyor.


CS:GO’da Nvidia sistem her vakit önde olsa da mantık tıpkı, AMD sistemde büyük bir performans artışı, Intel sistemde ise yüksek bir düşüş görülüyor. Lakin her vakit bu biçimde yüksek artışlar ve düşüşler görülmüyor, mesela Dirt 5;


Çok küçük değişimlerin yaşandığı Dirt 5 oyunu, AMD sistemindeki gecikmeye daha hassas olabilir ya da bellek idaresi için daha çağdaş tekniklere sahip daha çağdaş bir oyun da olabilir.
Lakin Forza Horizon 4 de çağdaş bir oyun, buna karşın bir daha de büyük değişimler yaşanıyor.


Bu oyunlardan kimilerinin performans farkı, RTX 3070’ten RTX 3080’e geçişle karşılaştırılabilir seviyede. Alienware bir bilgisayarda bu fark 300 dolar. Pekala tüm bunların hedefi ne? Birkaç kuruş tasarruf etmek, bu performans kaybına değiyor mu? Buna da siz karar verin.

niye, Nasıl?

Bu çip ve performans farkı aslında ne? niye oluyor, nasıl oluyor? Aslında kimsenin buna güzel bir açıklaması yok lakin en uygun açıklama şöyle; Bellek modülünü 0 ve 1’lerden oluşan büyük bir kütüphane olarak hayal edin, belleğe her erişildiğinde CPU’nuzdaki bellek denetleyicisi bu bilgilerin nerede olduğunu izlemesi ve bu dataları okuması yahut yazması gerekir. Bir nevi kütüphaneci üzere düşünebiliriz.


Ancak 1Rx16’daki üzere yoğunluk arttırılarak modül üstündeki çiplerin yarısından tasarruf ediliyor. Yani kütüphanenizdeki kitap sayısını azaltmadan, kütüphanecilerinizin yarısını işten çıkarıyorsunuz.
Bu da, birtakım durumlarda bilgilerinizin gecikmesine yol açıyor ve yüksek RAM alt vakit içinderı sebebiyle bilgisayarınız yavaşlıyor.

1Rx8 mi, 1Rx16 mı?

Açıkçası daha uygun fiyatlı ve yavaş RAM’lerin varlığı sorun değil, tüketici her vakit istediği eseri tercih etmekte özgür. Asıl sorun bilgisayarınızın içini açmadan ne çeşit bir RAM’e sahip olduğunuzu bilmenin hiç bir yolu olmaması.

Neredeyse hiç bir site de bunun verisini bize sağlamıyor. Satın alırken bile bilmenizin pek bir imkanı yok.


Ne Yapabiliriz?

Test yapılan bilgisayarlardan AMD tabanlı olanı Asus Strix Advantage Edition, yani özetlemek gerekirse 1650 dolarlık orta düzey sayılabilecek bir oyun bilgisayarı, ortasındaki RAM ise bildiğimiz üzere 4 çip bulunan bir modül. Nvidia + Intel tabanlı olan ise 2400 dolarlık yüksek düzey bir oyun bilgisayarı, ortasındaki RAM’de 8 çip bulunuyor. özetlemek gerekirsesı “ne kadar ekmek, o kadar köfte”.

Sorun şu ki, üreticiler yüksek yoğunlukta x16 RAM’ler kullanmaya başlarsa, evvelki kuşak x8 RAM’lere nazaran fazlaca büyük performans düşüşleri olacaktır. Düşünün, gidip RTX 3080 içeren bir bilgisayar satın aldınız ve bilgisayarınız internetteki incelemelerdeki kadar performans vermiyor. Üreticiler 15 dolar tasarruf etmek için sizi RTX 3070 düzebir daha indiriyor.

Pekala ne yapabiliriz? Tam performans alacağız diye binlerce lira fazladan mı verelim? Doğal ki hayır. Yeterli araştırılmış ve 8 çip olduğundan emin olduğunuz bir RAM modülü ile bilgisayarınızın performansını fazlaca daha güzelleştirebilirsiniz.

Asıl istediğimiz şey ise üreticilerin bilgisayarların teknik özellik kısmına RAM yoğunluğunu da belirtmesi.


MUX nedir, ne işe fayda?

Bu durum yalnızca RAM’lerde değil doğal ki. Grafik değiştirici MUX da bu meselelerden mustarip. Makalemizde bahsi geçen AMD tabanlı laptopu ele alalım. İçerisinde iki adet ekran kartı bulunuyor. Dahili ve harici GPU. Dahili GPU, işlemcinin içerisinde bulunur, pil düzeyini korur ve düşük güç tüketir. Sistem bu GPU’u yüksek güç gerektirmeyen süreçlerde kullanır; internette gezinmek, sinema izlemek, PDF okumak vs. üzere.

Harici GPU ise, yüksek güç gerektiren süreçlerde devreye girer. Bilhassa oyunlarda ve mühendislik uygulamalarında en son performansı sağlar.

Pekala MUX nedir? Şöyle açıklayalım, aşağıdaki şemada görüldüğü üzere birçok laptopta harici GPU, dahili GPU’ya bağlıdır.


Rastgele bir performans gerektiren bir uygulama açtığınızda harici GPU’nun ekrana gönderdiği sinyal dahili GPU üzerinden masraf, bu da küçük de olsa performans ve gecikme kaybına niye olur.

Üst düzey bilgisayarlarda kullanılan MUX yahut öbür ismiyle Multiplexer (oldukçalayıcı) ile bu performans ve gecikme kaybı önlenebiliyor.



MUX, temel olarak birden çok sinyalin girişine müsaade veren elektronik anahtardır. Bu formül rastgele bir GPU’yu başkasına yönlendirmeden direkt olarak dahili yahut harici GPU‘nun kullanılmasına imkan sağlar. Yani gecikme ve performans kaybı olmaz.

Hususun başında AMD tabanlı Asus Strix Advantage Edition laptopu ele alalım demiştik, evet bu laptopta MUX yok, pekala niye? Zira maliyeti fazla. Aslında tüm soruların karşılığı maliyeti. Fiyat / performans olarak tabir ettiğimiz ve özellikleri yüksek görünen tüm bilgisayarların iç modülleri, maliyetin düşürülmesi için bir yerlerden kısılmış. MUX şemada epey sıradan görünse de, anakartın bir daha dizayn edilmesi ve üzerine bileşen eklenmesi gerekiyor, bu da karmaşıklık demek.

Sonuç olarak ASUS ve AMD performanstan kısarak bu laptopun fiyatını 1650 dolara indirmeyi başarmış. Makalede bahsi geçen Nvidia tabanlı laptopun fiyatı ise 2400 dolar ve evet, MUX’a sahip.

Tahlili var mı?

Alışılmış ki var, harici bir monitör kullanmak. Laptopun dahili monitörü ile ortalama 124 FPS aldığınız bir oyunda, harici bir monitör ile ortalama 135 FPS alabiliyorsunuz.

Tüm bu performans düşürücü etkenleri topladığımızda %25 bir performans açığı olduğunu görüyoruz. Yani kağıt üzerinde sistem özellikleri yüksek olsa da tıpkı özelliklerde ve fiyatı daha fazla olan bir bilgisayardan daha düşük performans alma ihtimaliniz çok yüksek.

Masaüstü bilgisayarlar da etkileniyor mu?

Evet, ister hazır kasa sistemler olsun, ister kendi topladığınız bir sistem olsun RAM modülü x16 yoğunluğuna sahipse performans düşüşü yaşamanız muhtemel.

Sonuç

Fiyat – performans olarak uygun gördüğümüz şimdi her eserde misal şeyleri görmek mümkün. Kağıt üzerinde teknik özellikler şişiriliyor ve maliyetten tasarruf edilmek için başta performans olmak üzere biroldukça şeyden ödün veriliyor. Bu tesirleri en aza indirmek için tahliller sunsak da, hepsinin bize bir maliyeti var.