‘Reform telaffuzları bir duştan öteye gidemez’
MERT İNAN İstanbul – Afganistan’da denetimi ele geçiren Taliban idaresinden yapılan “yumuşama” açıklamalarının gerçekçi olup olmadığı tartışılmaya devam ediyor. Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, “Öç almayacağız, herkes inançta olacak” açıklamasına karşılık ülkeden gelen son imajlar Taliban şiddetinin tüm süratiyle devam ettiğini ortaya çıkardı. Milliyet’e konuşan Uzmanlar ise Taliban idaresinin ıslahat ve özgürlükler konusunda yumuşama göstermesinin mümkün olmayacağı fikrinde birleşiyor. Kökeni Afgan Kraliyet ailesine dayanan memleketler arası bağlantılar uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, “Taliban’ın ıslahat yapması, yumuşaması, bayanlara haklar tanıması kelam konusu bile olmaz” ihtarında bulunurken, “Asla samimi olamazlar. Taliban’ın inşa etmeye çalıştığı yapı en radikal teolojik argümanlar üzerine oturuyor. bu biçimde bir yapıdan esneklik ve ıslahat hareketleri çıkmaz” sözlerini kullandı. Öteki görüşler ise şöyleki:
‘İç savaş çıkabilir’
Prof. Dr. Hasan Ünal (Siyaset bilimi ve memleketler arası ilgiler uzmanı): “Taliban değişimden bahsederken çabucak ‘İslami kurallara’ göre diye ekliyor. Bu kelamlar samimi olmadığını ortaya koyuyor. Bayanlara haklarının verilmesi kendi fanatik fikir sistematiğinin müsaade verdiği ölçüde olacaktır. 1996’da iktidarı ele geçirdiklerinde Şiilere kan kusturmuşlardı. İran ile olağan ilgi kurmak için kimi kümelere hudutlu haklar tanıyabilirler. Lakin içeride sert, fanatik uygulamaları sürdürecektir. Tacik ve Özbek kümelerle Taliban içinde çatışmalar başlayabilir. Taliban rejiminde laiklik, inançlara hürmet, bayanlara özgürlük duştan öteye gidemez. Afganistan’ın bölünmesi ve iç savaşa sürüklenmesi mümkünlüğü çok yüksek.”
‘Reform gerçekçi değil’
Prof. Dr. Binnaz Toprak (Siyaset bilimi ve memleketler arası ilgiler uzmanı): “DAEŞ ve Taliban üzere radikal İslami yapıların ıslahatlara kapalı olduğunu aslına bakarsanız biliyoruz. Bu cins rejimlerde en büyük ziyanı bayanlar görüyor. Afganistan’daki asıl sıkıntı bayanların durumu. Yumuşama yahut ıslahat yapacaklarını beklemek gerçekçi olmaz. Çok İslami kümelerin amacında daima bayanlar oluyor. Telaffuzları inandırıcı gelmiyor.”
‘Silah Taliban’ın ömür biçimi’
Namık Tan (Emekli Büyükelçi): “40 yıldır elinde silahla büyümüş, adeta tesbih taşır üzere silah taşımış, hiç bir hedefi olmayan fanatik bir kümenin birden teğe değişeceğini düşünmüyorum. Bir an evvel askerlerimizi geri çekmemiz, gelişmelerin seyrine nazaran ülkedeki rehabilitasyon çalışmalarına katılmamız hakikat olacaktır. Afganistan, önümüzdeki günlerde daha da gerilecek. Sürecin iç savaşa evrileceğini düşünüyorum. Eli silah tutan barış davetinde bulunamaz. Silah Taliban için ömür biçimi, bir kültür haline gelmiş.”
‘Esneme biraz hayali geliyor ’
Pulat Tacar (Emekli Büyükelçi): “Taliban üzere radikal İslami telaffuzları benimseyen bir kümenin değişmesi, ıslahat başlataması, bayanlara eşit haklar tanıması mümkün olamaz. Radikal İslami düşünüş sistematiği değişime kapalı olduğundan, reformist hareketler de kelam konusu değildir. Islahat yapmayı bırakın, bunu tartışmanın bile günah yahut şeytani görüldüğü bir kümenin esnemesini beklemek biraz hayali geliyor.”
MERT İNAN İstanbul – Afganistan’da denetimi ele geçiren Taliban idaresinden yapılan “yumuşama” açıklamalarının gerçekçi olup olmadığı tartışılmaya devam ediyor. Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, “Öç almayacağız, herkes inançta olacak” açıklamasına karşılık ülkeden gelen son imajlar Taliban şiddetinin tüm süratiyle devam ettiğini ortaya çıkardı. Milliyet’e konuşan Uzmanlar ise Taliban idaresinin ıslahat ve özgürlükler konusunda yumuşama göstermesinin mümkün olmayacağı fikrinde birleşiyor. Kökeni Afgan Kraliyet ailesine dayanan memleketler arası bağlantılar uzmanı Prof. Dr. Ahmet Kasım Han, “Taliban’ın ıslahat yapması, yumuşaması, bayanlara haklar tanıması kelam konusu bile olmaz” ihtarında bulunurken, “Asla samimi olamazlar. Taliban’ın inşa etmeye çalıştığı yapı en radikal teolojik argümanlar üzerine oturuyor. bu biçimde bir yapıdan esneklik ve ıslahat hareketleri çıkmaz” sözlerini kullandı. Öteki görüşler ise şöyleki:
‘İç savaş çıkabilir’
Prof. Dr. Hasan Ünal (Siyaset bilimi ve memleketler arası ilgiler uzmanı): “Taliban değişimden bahsederken çabucak ‘İslami kurallara’ göre diye ekliyor. Bu kelamlar samimi olmadığını ortaya koyuyor. Bayanlara haklarının verilmesi kendi fanatik fikir sistematiğinin müsaade verdiği ölçüde olacaktır. 1996’da iktidarı ele geçirdiklerinde Şiilere kan kusturmuşlardı. İran ile olağan ilgi kurmak için kimi kümelere hudutlu haklar tanıyabilirler. Lakin içeride sert, fanatik uygulamaları sürdürecektir. Tacik ve Özbek kümelerle Taliban içinde çatışmalar başlayabilir. Taliban rejiminde laiklik, inançlara hürmet, bayanlara özgürlük duştan öteye gidemez. Afganistan’ın bölünmesi ve iç savaşa sürüklenmesi mümkünlüğü çok yüksek.”
‘Reform gerçekçi değil’
Prof. Dr. Binnaz Toprak (Siyaset bilimi ve memleketler arası ilgiler uzmanı): “DAEŞ ve Taliban üzere radikal İslami yapıların ıslahatlara kapalı olduğunu aslına bakarsanız biliyoruz. Bu cins rejimlerde en büyük ziyanı bayanlar görüyor. Afganistan’daki asıl sıkıntı bayanların durumu. Yumuşama yahut ıslahat yapacaklarını beklemek gerçekçi olmaz. Çok İslami kümelerin amacında daima bayanlar oluyor. Telaffuzları inandırıcı gelmiyor.”
‘Silah Taliban’ın ömür biçimi’
Namık Tan (Emekli Büyükelçi): “40 yıldır elinde silahla büyümüş, adeta tesbih taşır üzere silah taşımış, hiç bir hedefi olmayan fanatik bir kümenin birden teğe değişeceğini düşünmüyorum. Bir an evvel askerlerimizi geri çekmemiz, gelişmelerin seyrine nazaran ülkedeki rehabilitasyon çalışmalarına katılmamız hakikat olacaktır. Afganistan, önümüzdeki günlerde daha da gerilecek. Sürecin iç savaşa evrileceğini düşünüyorum. Eli silah tutan barış davetinde bulunamaz. Silah Taliban için ömür biçimi, bir kültür haline gelmiş.”
‘Esneme biraz hayali geliyor ’
Pulat Tacar (Emekli Büyükelçi): “Taliban üzere radikal İslami telaffuzları benimseyen bir kümenin değişmesi, ıslahat başlataması, bayanlara eşit haklar tanıması mümkün olamaz. Radikal İslami düşünüş sistematiği değişime kapalı olduğundan, reformist hareketler de kelam konusu değildir. Islahat yapmayı bırakın, bunu tartışmanın bile günah yahut şeytani görüldüğü bir kümenin esnemesini beklemek biraz hayali geliyor.”