Türkiye’de taklitin en ağır olduğu alanların başında gelen saatte, geçersiz eser satıcıları, tüketiciyi kandırmak için yeni bir formül buldu; İkinci distribütörlük! Bilhassa, kontrolün neredeyse hiç yapılamadığı online kanallara akın eden taklit eser satıcılarının saat sattıkları tüketiciye, “Üründe rastgele bir kahır olursa bize getirin. Biz, bu markanın ikinci distribütörüyüz’ dedikleri ortaya çıktı. Mevzuyu, saat bölümüyle ilgili sohbet etmek için bir ortaya geldiğimiz Saat&Saat’in İdare Heyeti Lideri Ramazan Kaya anlattı. Tüketicilerin, online kanalda hizmet veren pazaryerlerinden yepyeni diye aldıkları saatleri, bozulduktan daha sonra Saat&Saat’e getirdiklerini, lakin yapılan incelemeler kararında saatlerin düzmece olduğunu belirlediklerini anlatan Kaya, “Tüketiciye eserinin düzmece olduğunu söylemiş olduğimizde, ‘Ama nasıl olur, bunu epeyce ünlü bir internet sitesinden aldım. Onlar da bana ‘biz bu markanın ikinci distribütörüyüz dediler’ karşılığını duyuyoruz. Maalesef saatleri bize getirdiklerinde, uydurma olduğu için hiç bir süreç yapamıyoruz” diyor. Kaya, tüketicileri uyarıyor: “Pazaryerlerinde alışveriş yaparken eserleri, firmaların kendilerinden alın. Bilindik bir firma olsun. Markanın distribütöründen aldığınızda hiç bir ıstırap yaşamazsınız. İnternette aldığınız firmaları araştırın.” Taklit saatlerin Türkiye’ye paralel ithalat yoluyla getirildiğinin altını çizen Kaya, bu bahiste kontrollerin artırılması gerektiğini vurguluyor.
Davalarda birinci sıraya oturdu
Türkiye’de taklit eser pazarının ne kadarlık bir cirosal hacme ulaştığı konusunda net sayılar yok lakin OECD raporuna göre, Türkiye geçersiz ve taklit eser pazarında Çin ile Hong Kong’dan daha sonra üçüncü sırada yer alıyor. Dünyada düzmece eser ticaretinin ise 464 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Öte yandan taklit eser satışları, son periyotta yalnızca online kanallarda değil, çarşıda pazarda da arttı. Semt pazarlarında bile dünyaca ünlü markaların ayakkabıdan çantaya, gözlükten kozmetiğe taklit mamüllerini satan taklitçiler, pazarlama stratejisi olarak, ‘Bu, İtalyan malı’ diyor, Türkiye’de üretilen geçersiz eserin etiketine de ‘Made in Italy’ yazıyor. Maalesef bu pazarlama stratejisiyle tüketici kandırılıyor. Çarşıda-pazarda taklit yaygınlaşıyor ancak hukukî boyutta en büyük çaba şu anda online kanallarda veriliyor. Kahveci Hukuk Bürosu’nun sahibi Vehbi Kahveci, “E-ticarette taklit satışı epeyce yaygın. Denetimi mümkün olmuyor. Beşerler hayli fazla ölçüde dolandırılıyorlar. Bilhassa yurt dışı e-ticaret merkezleri daha fazla uydurma eseri piyasaya veriyor. Türkiye’de konseyi e- ticaret sitelerinde de uydurma eserler var. Şu anda davalarda birinci sıraya bu bahis girmiş durumda. Pazardaki düzmeceden fazla e-ticaretteki uydurma şu anda problem” diyor. Dokumadan aksesuara, çantadan gözlüğe her alanda taklit mamüllerin piyasada yaygın olduğunu söyleyen Kahveci, “Tüketiciler özgün mal aldıklarını sanıp yanılıyorlar. Lakin Ticaret Bakanlığı’nın hususla ilgili bir çalışma yaptığını biliyoruz” diyor.
‘Mavi tık’ uygulaması gündemde
Taklit eser hususuyla yakından ilgilenen, yabancı markaların Türkiye’deki çatı kuruluşu Tescilli Markalar Derneği’nin (TMD) Lideri İzzet Stamati, hususla ilgili şunları anlattı: “Sahibi olduğum Brandy’s mağazalarında dünyaca ünlü markaların ayakkabı, giysi ve aksesuar mamüllerini satıyorum. Online kanallardan düzmece eser alışverişi yapan tüketiciler, eserle ilgili sorun çıktığında eseri bize getiriyor. Öncelikle fatura istiyoruz. Bizden alışveriş yapıp yapmadığını sorguluyoruz. İnceleme yapmak için, faturanın bize ilişkin olması gerekiyor. Tüketici, online kanallarda maalesef, bu taklitçiler tarafınca kandırılıyor.” Ticaret Bakanlığı’nın e-ticaret kanunu hazırlığında olduğunu, bu kanunla e-ticarette taklit eser satışının önüne geçilmesinin hedeflendiğini söyleyen Stamati, “Pazaryerlerine epeyce büyük yaptırımlar gelebilir” dedi. Gerek tüketicilerin, gerekse bu işi hakkıyla yapan distribütörlerin Bakanlık’tan beklentisinin bu kanun olduğunu açıklayan Stamati, öte yandan TOBB bünyesinde de pazaryerleriyle ilgili çeşitli fikir alışverişlerinin ve çalışmaların yapıldığını anlattı. Stamati, “Şu anda TOBB’da e-ticaret kanunuyla ilgili bir komite var. Orada hem pazaryerleri, hem bizler yani tedarikçiler, fikirlerimizi paylaşıyoruz. Şöyle bir uygulama gelebilir: Pazaryerlerinde sahiden distribütör ya da yetkili bayi tarafınca satılıyorsa o eser, Twitter’daki üzere mavi tık konacak o satıcılara. Yani pazaryerleri o satıcıyı mavi tık yaptığı vakit, o satıcı inançlıdır demek olacak. Bunu önerdik pazaryerlerine. Onlar da olumlu baktılar” diye konuştu.
Davalarda birinci sıraya oturdu
Türkiye’de taklit eser pazarının ne kadarlık bir cirosal hacme ulaştığı konusunda net sayılar yok lakin OECD raporuna göre, Türkiye geçersiz ve taklit eser pazarında Çin ile Hong Kong’dan daha sonra üçüncü sırada yer alıyor. Dünyada düzmece eser ticaretinin ise 464 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Öte yandan taklit eser satışları, son periyotta yalnızca online kanallarda değil, çarşıda pazarda da arttı. Semt pazarlarında bile dünyaca ünlü markaların ayakkabıdan çantaya, gözlükten kozmetiğe taklit mamüllerini satan taklitçiler, pazarlama stratejisi olarak, ‘Bu, İtalyan malı’ diyor, Türkiye’de üretilen geçersiz eserin etiketine de ‘Made in Italy’ yazıyor. Maalesef bu pazarlama stratejisiyle tüketici kandırılıyor. Çarşıda-pazarda taklit yaygınlaşıyor ancak hukukî boyutta en büyük çaba şu anda online kanallarda veriliyor. Kahveci Hukuk Bürosu’nun sahibi Vehbi Kahveci, “E-ticarette taklit satışı epeyce yaygın. Denetimi mümkün olmuyor. Beşerler hayli fazla ölçüde dolandırılıyorlar. Bilhassa yurt dışı e-ticaret merkezleri daha fazla uydurma eseri piyasaya veriyor. Türkiye’de konseyi e- ticaret sitelerinde de uydurma eserler var. Şu anda davalarda birinci sıraya bu bahis girmiş durumda. Pazardaki düzmeceden fazla e-ticaretteki uydurma şu anda problem” diyor. Dokumadan aksesuara, çantadan gözlüğe her alanda taklit mamüllerin piyasada yaygın olduğunu söyleyen Kahveci, “Tüketiciler özgün mal aldıklarını sanıp yanılıyorlar. Lakin Ticaret Bakanlığı’nın hususla ilgili bir çalışma yaptığını biliyoruz” diyor.
‘Mavi tık’ uygulaması gündemde
Taklit eser hususuyla yakından ilgilenen, yabancı markaların Türkiye’deki çatı kuruluşu Tescilli Markalar Derneği’nin (TMD) Lideri İzzet Stamati, hususla ilgili şunları anlattı: “Sahibi olduğum Brandy’s mağazalarında dünyaca ünlü markaların ayakkabı, giysi ve aksesuar mamüllerini satıyorum. Online kanallardan düzmece eser alışverişi yapan tüketiciler, eserle ilgili sorun çıktığında eseri bize getiriyor. Öncelikle fatura istiyoruz. Bizden alışveriş yapıp yapmadığını sorguluyoruz. İnceleme yapmak için, faturanın bize ilişkin olması gerekiyor. Tüketici, online kanallarda maalesef, bu taklitçiler tarafınca kandırılıyor.” Ticaret Bakanlığı’nın e-ticaret kanunu hazırlığında olduğunu, bu kanunla e-ticarette taklit eser satışının önüne geçilmesinin hedeflendiğini söyleyen Stamati, “Pazaryerlerine epeyce büyük yaptırımlar gelebilir” dedi. Gerek tüketicilerin, gerekse bu işi hakkıyla yapan distribütörlerin Bakanlık’tan beklentisinin bu kanun olduğunu açıklayan Stamati, öte yandan TOBB bünyesinde de pazaryerleriyle ilgili çeşitli fikir alışverişlerinin ve çalışmaların yapıldığını anlattı. Stamati, “Şu anda TOBB’da e-ticaret kanunuyla ilgili bir komite var. Orada hem pazaryerleri, hem bizler yani tedarikçiler, fikirlerimizi paylaşıyoruz. Şöyle bir uygulama gelebilir: Pazaryerlerinde sahiden distribütör ya da yetkili bayi tarafınca satılıyorsa o eser, Twitter’daki üzere mavi tık konacak o satıcılara. Yani pazaryerleri o satıcıyı mavi tık yaptığı vakit, o satıcı inançlıdır demek olacak. Bunu önerdik pazaryerlerine. Onlar da olumlu baktılar” diye konuştu.