Mehmet KAYA
Türkiye, son periyotta hızlanmakla bir arada, 1986’dan bu yana değerli bir kısmı işletme periyodunu tamamlamış, bir daha uzatma almış 263 kamu-özel iştiraki projesinde 86,4 milyar dolarlık proje uyguladı. şimdi tamamı 2000’li senelerda başlatılan projelerden oluşan savunma sanayiinde yürütülen proje sayısı ise geçen yaklaşık 20 yılda sayısı 793’e, fiyatı da 60 milyar dolara ulaştı. Devam eden proje hazırlıklarını devreye alınmasıyla yakın vakitte yürütülmeye başlanacak projelerin toplam meblağının 75 milyar dolara ulaşacağı bildirildi. bu biçimdece, savunma sanayii Türkiye’nin en büyük kamu merkezli yatırım alanlarından biri haline gelecek.
Savunma ve havacılık sanayiine yönelik olarak SASAD’ın bölüm firmalarından derlediği bilgilere dayalı temel büyüklükler belirtildi. SASAD, kesimin çeşitli kriterlere nazaran alt kırılımlarını da içeren performans raporunu sonrasındasında yayınlayacak.
Salgın periyodundaki düşüş telafi edildi
Buna nazaran, 2021 yılında ciro salgın periyottaki düşüşü telafi ederek yüzde 14,72 artışla 10 milyar 159 milyon dolara ulaştı. Bunda bundan evvelki yıla göre 42,32 artarak 3 milyar 224,8 milyon dolara çıkan ihracat kıymetli bir rol oynadı. İthalat ise yüzde 4,58 azalarak, 2 milyar 62 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kesim sürekliliği açısından değerli olan yeni siparişlerde de güzelleşme yaşandı. 2021 yılında alınan yeni siparişler, bundan evvelki yıla göre yüzde 38,39 oranında artarak 8 milyar 575 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Kesimde çalışan kişi sayısında ise yüzde 2,46 oranında düşüş gerçekleşti. Daldaki toplam istihdam 75 bin 660 kişi olarak belirlendi. Uzun müddettir sektörel olarak en çok Ar-Ge harcanması bu dalda gerçekleştiriliyor. 2021 yılında Ar-Ge harcamaları bundan evvelki yıla göre yüzde 32,14 oranında artarak 1 milyar 639 milyon dolara çıktı. Savunma sanayiinde son senelerda alınan yeni siparişler ve ihracattaki yükselme sektörel sürdürülebilirlik açısından değerli görülüyor. Savunma ve havacılığın genel olarak kamu alımları siparişlerine dayalı bir bölüm olması niçiniyle ülkeler çoklukla savunma endüstrilerini, şirketlerin sivil alanlara da üretim yapması, ihracat ve tertipli kamu siparişleriyle koruyor. Türkiye’de de bilhassa başkan ve ana yüklenici pozisyonundaki büyük şirketler sivil teknoloji alanında bir dizi yatırım yapmıştı. Son senelerda ise ihracat büyümeyi sağladı.
Kritik teknoloji için proje üretildi
Savunma ve havacılık sanayiinde son açıklanan datalarla ortaya çıkan proje stoku da dikkat çekiyor. Genel kamu yatırımları ortasında geçmişte büyük yer tutmayan savunma ve havacılıkta, Türk Silahlı Kuvvetlerinin modernizasyonunun yerli sanayi ile gerçekleştirilmesi istikametindeki yaklaşımla, epey sayıda kritik teknoloji ve üretim için proje üretildi. şimdi tamamı kamu tarafınca finanse edilen geliştirme ve üretim projelerinden oluşan stok 800’e yaklaştı. Projelerin fiyatı ise 64,8 milyar dolar olarak belirlendi fakat yakın vakitte mukavelelere bağlanması beklenen pek ilerlemiş projelerin dahil olmasıyla 75 milyar dolara kadar çıkacak.
Türkiye, son periyotta hızlanmakla bir arada, 1986’dan bu yana değerli bir kısmı işletme periyodunu tamamlamış, bir daha uzatma almış 263 kamu-özel iştiraki projesinde 86,4 milyar dolarlık proje uyguladı. şimdi tamamı 2000’li senelerda başlatılan projelerden oluşan savunma sanayiinde yürütülen proje sayısı ise geçen yaklaşık 20 yılda sayısı 793’e, fiyatı da 60 milyar dolara ulaştı. Devam eden proje hazırlıklarını devreye alınmasıyla yakın vakitte yürütülmeye başlanacak projelerin toplam meblağının 75 milyar dolara ulaşacağı bildirildi. bu biçimdece, savunma sanayii Türkiye’nin en büyük kamu merkezli yatırım alanlarından biri haline gelecek.
Savunma ve havacılık sanayiine yönelik olarak SASAD’ın bölüm firmalarından derlediği bilgilere dayalı temel büyüklükler belirtildi. SASAD, kesimin çeşitli kriterlere nazaran alt kırılımlarını da içeren performans raporunu sonrasındasında yayınlayacak.
Salgın periyodundaki düşüş telafi edildi
Buna nazaran, 2021 yılında ciro salgın periyottaki düşüşü telafi ederek yüzde 14,72 artışla 10 milyar 159 milyon dolara ulaştı. Bunda bundan evvelki yıla göre 42,32 artarak 3 milyar 224,8 milyon dolara çıkan ihracat kıymetli bir rol oynadı. İthalat ise yüzde 4,58 azalarak, 2 milyar 62 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kesim sürekliliği açısından değerli olan yeni siparişlerde de güzelleşme yaşandı. 2021 yılında alınan yeni siparişler, bundan evvelki yıla göre yüzde 38,39 oranında artarak 8 milyar 575 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Kesimde çalışan kişi sayısında ise yüzde 2,46 oranında düşüş gerçekleşti. Daldaki toplam istihdam 75 bin 660 kişi olarak belirlendi. Uzun müddettir sektörel olarak en çok Ar-Ge harcanması bu dalda gerçekleştiriliyor. 2021 yılında Ar-Ge harcamaları bundan evvelki yıla göre yüzde 32,14 oranında artarak 1 milyar 639 milyon dolara çıktı. Savunma sanayiinde son senelerda alınan yeni siparişler ve ihracattaki yükselme sektörel sürdürülebilirlik açısından değerli görülüyor. Savunma ve havacılığın genel olarak kamu alımları siparişlerine dayalı bir bölüm olması niçiniyle ülkeler çoklukla savunma endüstrilerini, şirketlerin sivil alanlara da üretim yapması, ihracat ve tertipli kamu siparişleriyle koruyor. Türkiye’de de bilhassa başkan ve ana yüklenici pozisyonundaki büyük şirketler sivil teknoloji alanında bir dizi yatırım yapmıştı. Son senelerda ise ihracat büyümeyi sağladı.
Kritik teknoloji için proje üretildi
Savunma ve havacılık sanayiinde son açıklanan datalarla ortaya çıkan proje stoku da dikkat çekiyor. Genel kamu yatırımları ortasında geçmişte büyük yer tutmayan savunma ve havacılıkta, Türk Silahlı Kuvvetlerinin modernizasyonunun yerli sanayi ile gerçekleştirilmesi istikametindeki yaklaşımla, epey sayıda kritik teknoloji ve üretim için proje üretildi. şimdi tamamı kamu tarafınca finanse edilen geliştirme ve üretim projelerinden oluşan stok 800’e yaklaştı. Projelerin fiyatı ise 64,8 milyar dolar olarak belirlendi fakat yakın vakitte mukavelelere bağlanması beklenen pek ilerlemiş projelerin dahil olmasıyla 75 milyar dolara kadar çıkacak.