Yener KARADENİZ
Petrol fiyatlarında yaşanan artışın yanı sıra Türkiye’de kurda yaşanan sert yükseliş, son 1 yılda akaryakıt meblağlarının yüzde 166, motorinin ise yüzde 220 artmasına yol açtı. Dün de devam eden akaryakıt artırımları, İstanbul’da faaliyet gösteren 55 bin servis aracı ve Türkiye genelinde faaliyet gösteren 6 bin 500 şehirlerarası otobüsü kontak kapatma noktasına getirdi. Kesim temsilcileri, artırım için ilgili kurumlar ile görüşmeler yaparken, bir öteki taraftan da KDV, ÖTV ve otoyol fiyatlarında indirim yapılmasını istiyor. Aksi biçimde otobüs bileti fiyatlarının yüzde 80 artırılmak zorunda kalınacağını, servislerin ise kontak kapatacakları belirtiliyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Derneği (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, bu kapsamda uzun müddettir lisana getirdiği akaryakıt dayanağı talebini bir dahaledi. Palandöken, taksilerden dolmuşlara, otobüslerden servislere kadar geniş bir alanda faaliyet gösteren esnafın kullandığı akaryakıtta ÖTV ve KDV’nin de kaldırılması gerektiğini belirtti.
Kelam konusu problemden en çok mustarip olanların başında okul servisi ve işçi nakliyatı yapan şirketler geliyor. En son aralık ayında UKOME sonucu ile hem okul servis fiyatı birebir vakitte işçi nakliyeciliğine yüzde 27 artırım yapılmıştı. bu biçimdece okul servis fiyatları aylık azami 396 TL’ye, işçi servisi açılış fiyatı ise aylık 211 TL olarak belirlenmişti. Fakat o periyottan bu yana işçi masrafı yüzde 50 artarken akaryakıt meblağları yüzde 56, motorin ise yüzde 88 zamlandı. İstanbul Taşımacılar Birliği Derneği (İSTAB) Lideri Turgay Gül’ün verdiği bilgilere nazaran servislerde maliyetin eşit oranda işçi, araç bakım maliyeti ve akaryakıttan oluşuyor. Lakin son artırımlar ile birlikte akaryakıtın hissesi yüzde 50’yi aşmış durumda. Gül, “Okul servis fiyatlarını belirlediğimiz ağustos ayında akaryakıt 7,3 TL idi artık artık sayı bile veremiyoruz. 3 katına çıktı. Şu anda okul servis nakliyatının sürdürülebilir bir tarafı kalmadı. Bugün geldiğimiz noktada olması gereken sayı 516 TL lakin biz 396 TL alıyoruz” dedi.
Teminatlarını yakacak duruma geldiler
Bir öteki bahis ise kamu ihaleleri. Gül’ün verdiği bilgilere bakılırsa bilhassa kamu ihaleleri kapsamında nakliyecilik yapan şirketlerde akaryakıt artışı fiyatlara tam olarak yansıtılmıyor. Gül, “Bir kanun unsuru çıkarıldı ve 2021 yılındaki artışlar için araçlara yüzde 9 ortalama ile ek fiyat ödeneceği söylendi. Fakat akaryakıtta en yüksek oranlı artışlar 2022’de Ocak, Şubat ve Mart’ta oldu. Şu anda 2022 yılı ile ilgili açıklanan bir şey yok. Orada da bir açıklama bekleniyor. Kamu ihalelerinde genelde 1 yahut 3 yıllık mukaveleler yapılıyor ve bu mukaveleler akaryakıt artışsız mukaveleler. Burada gelinen noktada bu ihaleleri yapanlar teminatları yakıp işleri yapmama noktasına geldiler. Taşımalı eğitim, özel eğitim, engelli öğrencilerin nakliyeciliği, bakanlıkların, vergi dairelerinin, SGK’nın servisleri şu an kamunun servis aldığı bütün sistem akaryakıt artışını bekliyor. Açıklama gelmediği takdirde biroldukca arkadaş bu işleri yapamama noktasında kalacak. Araçlar gidememesi üzere bir durum var. Beşerler bir noktaya kadar sübvanse edebilir. Lakin bir noktadan daha sonra çark durabilir” diye konuştu.
Anadolu’da işi durduranlar var
Bu kapsamda dün Belediye ile bir ortaya gelen İSTAB, okul servis nakliyeciliğinde yüzde 35 artırım talebinde bulundu nisan ayından geçerli olmak üzere. Hususun UKOME ile görüşüleceğini kaydeden Turgay Gül, “okul servisleri ile ilgili her sene bir sefer artırım yapılırdı akaryakıt bu kadar hareketli değildi. Bu sene bir artırım aldık, artık bir daha talep ediyoruz. Kamu ihalelerinde de akaryakıtın sistematik olarak eklenmesini talep ediyoruz. Bununla ilgili de Bakanlıklara yazdık. Kanunu çıktı 2021 ile ilgili ve ortalama yüzde 9 üzere bir artış verdiler. 2022 için de cumhurbaşkanlığının hususla ilgili sonucu bekleniyor. Maksat kar marjını artırmak değil, hayatta kalmak” diye konuştu. Gül’ün verdiği bilgilere bakılırsa alandan gelen bilgiler, Anadolu’nun muhakkak ilçelerinde işi durduranların olduğuna yönelik duyumlar aldıklarını da kelamlarına ekledi.
Ya maliyetler indirilsin ya da yüzde 80 artırım yolda
Akaryakıt artırımlarından en çok etkilenen bir öteki alan ise şehirlerarası otobüs işletmeciliği. Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Lideri Birol Özcan, son bir yılda salgının da negatif tesiri ile hizmet veren otobüs sayısının 8 bin 500’den 6 bin 500’e gerilediğini söylemiş oldu. Özcan, “Firmalar isyan etmeye başladı. Seferleri kapatma noktasına geldiler. Van’dan buraya bir otobüs bir ton mazot kullansa 23 bin TL yalnızca akaryakıt masrafı oluyor. Köprü ve otoyol fiyatı, işçi fiyatı üzere masraflar de eklendiğinde maliyetlerimiz katlanıyor. 40 kişilik otobüs dolu gidip gelse ise gelir 30 bin TL yapıyor. Şu an bu sayılar bizi kurtarmıyor. Üstelik raylı sistem ve uçak şirketleri de bizimle rekabet ediyor. Biz artırım istemekten utanıyoruz lakin maliyetleri aşağı çekmemiz lazım. Mazottaki KDV ve ÖTV’nin yanı sıra köprü ve otobanlardaki fiyatların indirilmesi lazım. Biz ulaştırma bakanlığının üvey evladı değiliz. Bunla ilgili epey teşebbüslerimiz oldu. Bu gidişle nakliyecilik bitecek. Sınırlar azalıyor. Ya bu maliyetler düşürülmeli ya da en az yüzde 80 olacak. Bugün hava, demir ve deniz yoluna dayanak bizde de verilsin” dedi.
Petrol fiyatlarında yaşanan artışın yanı sıra Türkiye’de kurda yaşanan sert yükseliş, son 1 yılda akaryakıt meblağlarının yüzde 166, motorinin ise yüzde 220 artmasına yol açtı. Dün de devam eden akaryakıt artırımları, İstanbul’da faaliyet gösteren 55 bin servis aracı ve Türkiye genelinde faaliyet gösteren 6 bin 500 şehirlerarası otobüsü kontak kapatma noktasına getirdi. Kesim temsilcileri, artırım için ilgili kurumlar ile görüşmeler yaparken, bir öteki taraftan da KDV, ÖTV ve otoyol fiyatlarında indirim yapılmasını istiyor. Aksi biçimde otobüs bileti fiyatlarının yüzde 80 artırılmak zorunda kalınacağını, servislerin ise kontak kapatacakları belirtiliyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Derneği (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, bu kapsamda uzun müddettir lisana getirdiği akaryakıt dayanağı talebini bir dahaledi. Palandöken, taksilerden dolmuşlara, otobüslerden servislere kadar geniş bir alanda faaliyet gösteren esnafın kullandığı akaryakıtta ÖTV ve KDV’nin de kaldırılması gerektiğini belirtti.
Kelam konusu problemden en çok mustarip olanların başında okul servisi ve işçi nakliyatı yapan şirketler geliyor. En son aralık ayında UKOME sonucu ile hem okul servis fiyatı birebir vakitte işçi nakliyeciliğine yüzde 27 artırım yapılmıştı. bu biçimdece okul servis fiyatları aylık azami 396 TL’ye, işçi servisi açılış fiyatı ise aylık 211 TL olarak belirlenmişti. Fakat o periyottan bu yana işçi masrafı yüzde 50 artarken akaryakıt meblağları yüzde 56, motorin ise yüzde 88 zamlandı. İstanbul Taşımacılar Birliği Derneği (İSTAB) Lideri Turgay Gül’ün verdiği bilgilere nazaran servislerde maliyetin eşit oranda işçi, araç bakım maliyeti ve akaryakıttan oluşuyor. Lakin son artırımlar ile birlikte akaryakıtın hissesi yüzde 50’yi aşmış durumda. Gül, “Okul servis fiyatlarını belirlediğimiz ağustos ayında akaryakıt 7,3 TL idi artık artık sayı bile veremiyoruz. 3 katına çıktı. Şu anda okul servis nakliyatının sürdürülebilir bir tarafı kalmadı. Bugün geldiğimiz noktada olması gereken sayı 516 TL lakin biz 396 TL alıyoruz” dedi.
Teminatlarını yakacak duruma geldiler
Bir öteki bahis ise kamu ihaleleri. Gül’ün verdiği bilgilere bakılırsa bilhassa kamu ihaleleri kapsamında nakliyecilik yapan şirketlerde akaryakıt artışı fiyatlara tam olarak yansıtılmıyor. Gül, “Bir kanun unsuru çıkarıldı ve 2021 yılındaki artışlar için araçlara yüzde 9 ortalama ile ek fiyat ödeneceği söylendi. Fakat akaryakıtta en yüksek oranlı artışlar 2022’de Ocak, Şubat ve Mart’ta oldu. Şu anda 2022 yılı ile ilgili açıklanan bir şey yok. Orada da bir açıklama bekleniyor. Kamu ihalelerinde genelde 1 yahut 3 yıllık mukaveleler yapılıyor ve bu mukaveleler akaryakıt artışsız mukaveleler. Burada gelinen noktada bu ihaleleri yapanlar teminatları yakıp işleri yapmama noktasına geldiler. Taşımalı eğitim, özel eğitim, engelli öğrencilerin nakliyeciliği, bakanlıkların, vergi dairelerinin, SGK’nın servisleri şu an kamunun servis aldığı bütün sistem akaryakıt artışını bekliyor. Açıklama gelmediği takdirde biroldukca arkadaş bu işleri yapamama noktasında kalacak. Araçlar gidememesi üzere bir durum var. Beşerler bir noktaya kadar sübvanse edebilir. Lakin bir noktadan daha sonra çark durabilir” diye konuştu.
Anadolu’da işi durduranlar var
Bu kapsamda dün Belediye ile bir ortaya gelen İSTAB, okul servis nakliyeciliğinde yüzde 35 artırım talebinde bulundu nisan ayından geçerli olmak üzere. Hususun UKOME ile görüşüleceğini kaydeden Turgay Gül, “okul servisleri ile ilgili her sene bir sefer artırım yapılırdı akaryakıt bu kadar hareketli değildi. Bu sene bir artırım aldık, artık bir daha talep ediyoruz. Kamu ihalelerinde de akaryakıtın sistematik olarak eklenmesini talep ediyoruz. Bununla ilgili de Bakanlıklara yazdık. Kanunu çıktı 2021 ile ilgili ve ortalama yüzde 9 üzere bir artış verdiler. 2022 için de cumhurbaşkanlığının hususla ilgili sonucu bekleniyor. Maksat kar marjını artırmak değil, hayatta kalmak” diye konuştu. Gül’ün verdiği bilgilere bakılırsa alandan gelen bilgiler, Anadolu’nun muhakkak ilçelerinde işi durduranların olduğuna yönelik duyumlar aldıklarını da kelamlarına ekledi.
Ya maliyetler indirilsin ya da yüzde 80 artırım yolda
Akaryakıt artırımlarından en çok etkilenen bir öteki alan ise şehirlerarası otobüs işletmeciliği. Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Lideri Birol Özcan, son bir yılda salgının da negatif tesiri ile hizmet veren otobüs sayısının 8 bin 500’den 6 bin 500’e gerilediğini söylemiş oldu. Özcan, “Firmalar isyan etmeye başladı. Seferleri kapatma noktasına geldiler. Van’dan buraya bir otobüs bir ton mazot kullansa 23 bin TL yalnızca akaryakıt masrafı oluyor. Köprü ve otoyol fiyatı, işçi fiyatı üzere masraflar de eklendiğinde maliyetlerimiz katlanıyor. 40 kişilik otobüs dolu gidip gelse ise gelir 30 bin TL yapıyor. Şu an bu sayılar bizi kurtarmıyor. Üstelik raylı sistem ve uçak şirketleri de bizimle rekabet ediyor. Biz artırım istemekten utanıyoruz lakin maliyetleri aşağı çekmemiz lazım. Mazottaki KDV ve ÖTV’nin yanı sıra köprü ve otobanlardaki fiyatların indirilmesi lazım. Biz ulaştırma bakanlığının üvey evladı değiliz. Bunla ilgili epey teşebbüslerimiz oldu. Bu gidişle nakliyecilik bitecek. Sınırlar azalıyor. Ya bu maliyetler düşürülmeli ya da en az yüzde 80 olacak. Bugün hava, demir ve deniz yoluna dayanak bizde de verilsin” dedi.