Sinema gerçek oluyor! Yatmadan evvel duymaya başlarsanız… Hayaller inançta değil!
Fazilet Şenol / Millliyet.com.tr – Hayallerin bir oburu tarafınca yönlendirilebilmesi kanısıyla, hayallere fikir eken profesyonel bir hırsızı mevzu alan Inception (Başlangıç) sinemasında karşılaştık. Başta hayal eseri üzere gelen bu durum, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) bilim insanlarının yaptığı araştırmayla bir arada gerçek olmak üzere. Araştırmacılar, uykuya dalan insanların düşlerini yönlendirmenin yolunu buldu. Dormio isimli uyku izleme aygıtını kullanan araştırmacılar, uykunun hipnagoji isimli birinci evresinde birtakım ayrıntıları yenidenlayarak hayalleri makul temalara yönlendirmeyi başardı.
‘AĞAÇ DÜŞÜNMEYİ UNUTMAYIN’
Çalışmaya katılan şahıslar, evvel bir uygulama aracılığıyla, “Ağaç düşünmeyi unutmayın” üzere sesli ihtarlar kaydetti ve akabinde uykuya hazırlandı. Bu esnada parmaklara takılan Dormio aygıtı, uyuyan kişinin ‘dış sesin tesirine açık olduğu’ hipnagoji kademesine geçip geçmediğini tespit etmek için bireylerin kalp atışını, cilt yüzeyindeki elektriksel değişimleri ve parmaklarının bükülme yahut gevşeme biçimini izledi. İştirakçiler uykuya dalıp da hipnagoji etabına girdiğinde Dormio, evvelde kaydedilmiş sesleri dinletmeye başladı. Bu döngü birkaç defa yenidenlandı ve iştirakçiler uyandığında, uygulamaya kısa düş günlüklerini girdi. Örneğin, iştirakçilerden biri hayalini, “Yanımda biriyle ağaç köklerini takip ediyordum ve kökler beni farklı yerlere gdolayıyordu” diye anımsadı.
PAZARLAMACILARIN ODAĞI HALİNE GELDİ
Travma ve gerilimle gayret için kullanılabileceği söylenen bu teknoloji pazarlamacıların da odağı haline geldi. Bunun üzerine araştırmacılar yeni doğmakta olan bir pazarlama tekniği ile ilgili ikazlarda bulundu. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ile Harvard ve Montreal üniversitelerinden üç araştırmacı, pazarlama firmalarının insanların düşlerine reklam yerleştirebileceğini söylemiş oldu. Araştırmacılar, “Rüya inkübasyonunun ticari, kâr emelli kullanması – hayal içeriğini etkilemek için uykudan evvel yahut uyku sırasında uyaranların sunulması – süratle gerçek oluyor” sözlerini kullandı. Pazarlamacıların yüzde 77’sinin üç yıl ortasında ‘rüya teknolojisi’ reklamcılığına geçmeyi planladığını söyleyen uzmanlar, uyku ve düş korsanlığı yoluyla satın alma davranışını değiştirmenin ve yönlendirmenin yeni yollarını test ettiklerine de söylemiş oldu.
‘DAVRANIŞI DEĞİŞTİRMESİ ÇOK MUHTEMEL’
İnsanların bilinçaltlarını pazarlamaktan ve hayal dünyalarının reklam alanı olarak kullanılmasından korktuklarını söyleyen uzmanlar, uyku sırasında verilen uyaranlar, insanları bu uyaranları değerlendiremeden etkileyebileceğini belirtti. Araştırmacılar, bu cins ayrıntıları uyku sırasında iletmek, bilinçaltı uyaranların uyması gereken milisaniyeler uzunluğundaki pencerelere göre fazlaca daha kolay olduğuna dikkat çekti ve “Düşlerde reklam vermenin, habersiz dinleyicilerde ve düşlerinin yalnızca bir kısmını hatırlayanlarda bile davranışı değiştirmesi hayli beklenen” sözlerini kullandı.
DÜŞ KORSANLIĞI
Araştırmacılar, Molson Coors’un bu yılki Harika Bowl’dan evvel yaptığı şovun, ‘rüya kuluçka’ çalışmasına iştirak karşılığında ücretsiz içecek vaat eden bir reklam kampanyası olduğunu söylemiş oldu. Bu çalışmada Coors içeceğinin manzaralarını, olumlu imgelerle (mesela canlandırıcı dağ nehirlerini) insanların zihnine yerleştirmeyi amaçladılar.
Bilim insanları, Coors’un 2020 makalesinde üç şahıstan ikisi tarafınca ortaya atılan bir terim olan ‘hedefli düş inkübasyonu’ sözünü kullandığını, bunun da reklamcıların nitekim de düş korsanlığıyla ilgili akademik çalışmalara göz kulak oldukları manasına geldiğini belirtti. Araştırmacılar ayrıyeten ABD’de reklamları düzenleyen Federal Ticaret Kurulu’nun düş korsanlığını yasaklamak için reklamlardaki bilinçaltı iletilere karşı kuralları güncellemesi gerektiğini savundu.
‘ALDATICI BİR PAZARLAMA KAMPANYASI DEĞİLDİ’
Coors düşü reklamı için araştırmacılar, “Coors düşü reklamı, sadece aldatıcı bir pazarlama kampanyası değildi. Bu, bir vakit içinder bilimkurgu olan bir şeyin süratle bizim gerçekliğimiz haline gelebileceğinin bir işaretiydi. Artık kendimizi epey kaygan bir yokuşta buluyoruz. Nereye ve hangi süratte kaydığımız, hayallerimizi korumak için hangi adımları atmayı seçtiğimize bağlıdır” dedi.
‘ETKİLENDİĞİMİZ HER ŞEY BİLİNÇALTIMIZA İŞLİYOR’
Pekala, bütün bu süreç nasıl işliyor? Bir reklamın bilinçaltımıza işlenmesi mümkün mü? Marmara Üniversitesi İrtibat Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Anabilim Kolu Lideri, dijital irtibat araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, bir reklamı hatırlamıyorsak ondan etkilenmediğimizi düşündüğümüzü ama duygusal olarak etkilendiğimiz rastgele bir şeyin bilinçaltımızın derinliklerine yerleştiğinin altını çizdi. “Bir marka için bir reklam algıladığımızda, duygusal bedeli hakkında anında bir yargıda bulunur ve bunu gelecekte referans olması için bilinçaltında bir işaret olarak saklarız” diyen Doç. Dr. Kırık, görsellerin seyircide sürekli sözlerden daha kuvvetli hisler oluşturduğunu söylemiş oldu. Bu sebeple en başarılı reklamların görsel yönlendirmeli olduğu ve bilinçaltına tesir ettiğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, “Nörobilimci Antonio Damasio, ‘rasyonel’ varlıklar olduğumuza inanmayı sevsek de, tüm insan kararlarının hislere dayandığını var iseyıyor” tabirlerini kullandı.
‘GÖSTERİŞLİ REKLAMLAR KULLANIYORLAR’
Doç. Dr. Kırık, “Bir reklamın seyirciye hissettirdiği epey değerlidir, zira reklam marka için sahip olduğunuz uzun vadeli çağrışımlara katkıda bulunur” dedi. Pazarlamacıların potansiyel alıcılara yarar sağlayabilmek için heybetli reklamlar kullandığını ve tüketicilerin reklamların sağladığı ayrıntıları işlediğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, “Pazarlamacılar reklamlar aracılığıyla tüketicilerin kıymetlerine ve hayat stillerine hitap ederek yankı uyandıracak ve olumlu hisler uyandıracak reklamları tercih etmektedir” dedi.
‘RÜYALAR GERÇEK YAŞANTIMIZI DA ETKİLİYOR’
Pazarlamanın hayal boyutunun çabucak hemen kanıtlanmadığının altını çizen Doç. Dr. Kırık beraberinde bu hususta dikkat cazip ögeler olduğunu da söylemiş oldu. Görünen ve izlenen her şeyden etkilendiğimizi söyleyen Kırık, “Araştırmalara bakılırsa hayalde gördüğünüz şey ve duşun duygusal tonu muhtemelen beyninizin neyi kıymetli gördüğünü yansıtır” dedi. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, son senelerda bilim insanlarının, hayallerin uyanık hayatlarımızı da etkileyebilecek gerçek yollarını gösteren deneyleri tamamladığının altını çizdi. Uyku sırasında beynimizin hangi anıların kaydedilip hangilerinin atılacağına karar verdiğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, araştırmacıların, uyku döngüsünün kıymetli anlarında sesler, kokular yahut yanıp sönen ışıklar dâhil olmak üzere bu süreci çeşitli formlarda etkileyebileceklerini de öğrendiğini ekledi.
‘BİLİNÇALTINI HÜKMEDECEK REKLAMLAR GÖRMEK MÜMKÜN’
Düşlerin reklamcılık için verimli bir yer olduğunu, beyin dalgalarını, göz hareketlerini ve hatta horlamayı izleyerek uyku kademesine ne vakit girdiğini belirleyebildiğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, “ötürüsıyla bilinçaltına direkt hükmedecek ve insanların hislerini olgunlaştıracak reklamların düşlere girme mümkünlüğü son derece yüksektir” dedi.
‘MESAJLAŞMA ALIŞKANLIKLARI GELİŞTİKÇE…’
“Pazarlama stratejileri için gelecekte dünyayı neler bekliyor?” sorusuna Doç. Dr. Kırık, “Tüketicilerin iletileşme alışkanlıkları geliştikçe, pazarlamacıların tüm etkileşimli kanallar içinde temas kurma yeteneği kazandı. Bu durum gelecekte dijital pazarlamanın sürat kazanacağını açık bir biçimde gözler önüne seriliyor. Yapay zekânın kişiselleştirme faaliyetleri reklam ve pazarlama stratejilerinde bir numaralı pozisyonda yer alacak. Dijital dünya pazarlama stratejilerinin de merkezini oluşturacak, pazarlamacılar dijitali artık özelleştirilmiş içerikleri sunabilmek ismine çoğunlukla tercih edecek” diyerek yanıt verdi.
Fazilet Şenol / Millliyet.com.tr – Hayallerin bir oburu tarafınca yönlendirilebilmesi kanısıyla, hayallere fikir eken profesyonel bir hırsızı mevzu alan Inception (Başlangıç) sinemasında karşılaştık. Başta hayal eseri üzere gelen bu durum, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) bilim insanlarının yaptığı araştırmayla bir arada gerçek olmak üzere. Araştırmacılar, uykuya dalan insanların düşlerini yönlendirmenin yolunu buldu. Dormio isimli uyku izleme aygıtını kullanan araştırmacılar, uykunun hipnagoji isimli birinci evresinde birtakım ayrıntıları yenidenlayarak hayalleri makul temalara yönlendirmeyi başardı.
‘AĞAÇ DÜŞÜNMEYİ UNUTMAYIN’
Çalışmaya katılan şahıslar, evvel bir uygulama aracılığıyla, “Ağaç düşünmeyi unutmayın” üzere sesli ihtarlar kaydetti ve akabinde uykuya hazırlandı. Bu esnada parmaklara takılan Dormio aygıtı, uyuyan kişinin ‘dış sesin tesirine açık olduğu’ hipnagoji kademesine geçip geçmediğini tespit etmek için bireylerin kalp atışını, cilt yüzeyindeki elektriksel değişimleri ve parmaklarının bükülme yahut gevşeme biçimini izledi. İştirakçiler uykuya dalıp da hipnagoji etabına girdiğinde Dormio, evvelde kaydedilmiş sesleri dinletmeye başladı. Bu döngü birkaç defa yenidenlandı ve iştirakçiler uyandığında, uygulamaya kısa düş günlüklerini girdi. Örneğin, iştirakçilerden biri hayalini, “Yanımda biriyle ağaç köklerini takip ediyordum ve kökler beni farklı yerlere gdolayıyordu” diye anımsadı.
PAZARLAMACILARIN ODAĞI HALİNE GELDİ
Travma ve gerilimle gayret için kullanılabileceği söylenen bu teknoloji pazarlamacıların da odağı haline geldi. Bunun üzerine araştırmacılar yeni doğmakta olan bir pazarlama tekniği ile ilgili ikazlarda bulundu. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ile Harvard ve Montreal üniversitelerinden üç araştırmacı, pazarlama firmalarının insanların düşlerine reklam yerleştirebileceğini söylemiş oldu. Araştırmacılar, “Rüya inkübasyonunun ticari, kâr emelli kullanması – hayal içeriğini etkilemek için uykudan evvel yahut uyku sırasında uyaranların sunulması – süratle gerçek oluyor” sözlerini kullandı. Pazarlamacıların yüzde 77’sinin üç yıl ortasında ‘rüya teknolojisi’ reklamcılığına geçmeyi planladığını söyleyen uzmanlar, uyku ve düş korsanlığı yoluyla satın alma davranışını değiştirmenin ve yönlendirmenin yeni yollarını test ettiklerine de söylemiş oldu.
‘DAVRANIŞI DEĞİŞTİRMESİ ÇOK MUHTEMEL’
İnsanların bilinçaltlarını pazarlamaktan ve hayal dünyalarının reklam alanı olarak kullanılmasından korktuklarını söyleyen uzmanlar, uyku sırasında verilen uyaranlar, insanları bu uyaranları değerlendiremeden etkileyebileceğini belirtti. Araştırmacılar, bu cins ayrıntıları uyku sırasında iletmek, bilinçaltı uyaranların uyması gereken milisaniyeler uzunluğundaki pencerelere göre fazlaca daha kolay olduğuna dikkat çekti ve “Düşlerde reklam vermenin, habersiz dinleyicilerde ve düşlerinin yalnızca bir kısmını hatırlayanlarda bile davranışı değiştirmesi hayli beklenen” sözlerini kullandı.
DÜŞ KORSANLIĞI
Araştırmacılar, Molson Coors’un bu yılki Harika Bowl’dan evvel yaptığı şovun, ‘rüya kuluçka’ çalışmasına iştirak karşılığında ücretsiz içecek vaat eden bir reklam kampanyası olduğunu söylemiş oldu. Bu çalışmada Coors içeceğinin manzaralarını, olumlu imgelerle (mesela canlandırıcı dağ nehirlerini) insanların zihnine yerleştirmeyi amaçladılar.
Bilim insanları, Coors’un 2020 makalesinde üç şahıstan ikisi tarafınca ortaya atılan bir terim olan ‘hedefli düş inkübasyonu’ sözünü kullandığını, bunun da reklamcıların nitekim de düş korsanlığıyla ilgili akademik çalışmalara göz kulak oldukları manasına geldiğini belirtti. Araştırmacılar ayrıyeten ABD’de reklamları düzenleyen Federal Ticaret Kurulu’nun düş korsanlığını yasaklamak için reklamlardaki bilinçaltı iletilere karşı kuralları güncellemesi gerektiğini savundu.
‘ALDATICI BİR PAZARLAMA KAMPANYASI DEĞİLDİ’
Coors düşü reklamı için araştırmacılar, “Coors düşü reklamı, sadece aldatıcı bir pazarlama kampanyası değildi. Bu, bir vakit içinder bilimkurgu olan bir şeyin süratle bizim gerçekliğimiz haline gelebileceğinin bir işaretiydi. Artık kendimizi epey kaygan bir yokuşta buluyoruz. Nereye ve hangi süratte kaydığımız, hayallerimizi korumak için hangi adımları atmayı seçtiğimize bağlıdır” dedi.
‘ETKİLENDİĞİMİZ HER ŞEY BİLİNÇALTIMIZA İŞLİYOR’
Pekala, bütün bu süreç nasıl işliyor? Bir reklamın bilinçaltımıza işlenmesi mümkün mü? Marmara Üniversitesi İrtibat Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Anabilim Kolu Lideri, dijital irtibat araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, bir reklamı hatırlamıyorsak ondan etkilenmediğimizi düşündüğümüzü ama duygusal olarak etkilendiğimiz rastgele bir şeyin bilinçaltımızın derinliklerine yerleştiğinin altını çizdi. “Bir marka için bir reklam algıladığımızda, duygusal bedeli hakkında anında bir yargıda bulunur ve bunu gelecekte referans olması için bilinçaltında bir işaret olarak saklarız” diyen Doç. Dr. Kırık, görsellerin seyircide sürekli sözlerden daha kuvvetli hisler oluşturduğunu söylemiş oldu. Bu sebeple en başarılı reklamların görsel yönlendirmeli olduğu ve bilinçaltına tesir ettiğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, “Nörobilimci Antonio Damasio, ‘rasyonel’ varlıklar olduğumuza inanmayı sevsek de, tüm insan kararlarının hislere dayandığını var iseyıyor” tabirlerini kullandı.
‘GÖSTERİŞLİ REKLAMLAR KULLANIYORLAR’
Doç. Dr. Kırık, “Bir reklamın seyirciye hissettirdiği epey değerlidir, zira reklam marka için sahip olduğunuz uzun vadeli çağrışımlara katkıda bulunur” dedi. Pazarlamacıların potansiyel alıcılara yarar sağlayabilmek için heybetli reklamlar kullandığını ve tüketicilerin reklamların sağladığı ayrıntıları işlediğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, “Pazarlamacılar reklamlar aracılığıyla tüketicilerin kıymetlerine ve hayat stillerine hitap ederek yankı uyandıracak ve olumlu hisler uyandıracak reklamları tercih etmektedir” dedi.
‘RÜYALAR GERÇEK YAŞANTIMIZI DA ETKİLİYOR’
Pazarlamanın hayal boyutunun çabucak hemen kanıtlanmadığının altını çizen Doç. Dr. Kırık beraberinde bu hususta dikkat cazip ögeler olduğunu da söylemiş oldu. Görünen ve izlenen her şeyden etkilendiğimizi söyleyen Kırık, “Araştırmalara bakılırsa hayalde gördüğünüz şey ve duşun duygusal tonu muhtemelen beyninizin neyi kıymetli gördüğünü yansıtır” dedi. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, son senelerda bilim insanlarının, hayallerin uyanık hayatlarımızı da etkileyebilecek gerçek yollarını gösteren deneyleri tamamladığının altını çizdi. Uyku sırasında beynimizin hangi anıların kaydedilip hangilerinin atılacağına karar verdiğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, araştırmacıların, uyku döngüsünün kıymetli anlarında sesler, kokular yahut yanıp sönen ışıklar dâhil olmak üzere bu süreci çeşitli formlarda etkileyebileceklerini de öğrendiğini ekledi.
‘BİLİNÇALTINI HÜKMEDECEK REKLAMLAR GÖRMEK MÜMKÜN’
Düşlerin reklamcılık için verimli bir yer olduğunu, beyin dalgalarını, göz hareketlerini ve hatta horlamayı izleyerek uyku kademesine ne vakit girdiğini belirleyebildiğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, “ötürüsıyla bilinçaltına direkt hükmedecek ve insanların hislerini olgunlaştıracak reklamların düşlere girme mümkünlüğü son derece yüksektir” dedi.
‘MESAJLAŞMA ALIŞKANLIKLARI GELİŞTİKÇE…’
“Pazarlama stratejileri için gelecekte dünyayı neler bekliyor?” sorusuna Doç. Dr. Kırık, “Tüketicilerin iletileşme alışkanlıkları geliştikçe, pazarlamacıların tüm etkileşimli kanallar içinde temas kurma yeteneği kazandı. Bu durum gelecekte dijital pazarlamanın sürat kazanacağını açık bir biçimde gözler önüne seriliyor. Yapay zekânın kişiselleştirme faaliyetleri reklam ve pazarlama stratejilerinde bir numaralı pozisyonda yer alacak. Dijital dünya pazarlama stratejilerinin de merkezini oluşturacak, pazarlamacılar dijitali artık özelleştirilmiş içerikleri sunabilmek ismine çoğunlukla tercih edecek” diyerek yanıt verdi.