‘Sistemi rahatlattık’
Mine Özdemir Güneli – Üniversite hayali kuran 2,5 milyon adayın katılması beklenen Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS), Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) sonucuyla bir dizi değişikliğe gidildi. Buna nazaran Temel Yeterlilik Testi’nde (TYT) 150 ve Alan Yeterlilik Testleri’nde (AYT) 180 olan baraj puanı uygulaması kaldırıldı. Adaylar, evvelki senelerda olduğu üzere ilgili puan çeşidine orta öğretim muvaffakiyet puanı eklenerek oluşacak yerleştirme puanıyla, üniversiteye girecekler. TYT’de 135 dakika olan müddet 30 dakika artırılarak 165 dakikaya çıkarıldı. Tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik programlarını tercih edebilmek için gerekli olan en düşük muvaffakiyet sırası sınırlamasına ise devam edilecek. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) sitesinde yayınladığı 2022 YKS Kılavuzu’nda tüm değişiklikler yer alıyor. Yapılan değişiklikler adaylarda daha da güç bir imtihan mı olacak tedirginliği yarattı. Üniversite imtihanında yapılan değişikliklerin art planını ve adayların merak ettiği soruları YÖK Lideri Prof. Dr. Erol Özvar’a yönelttik. İşte karşılıklar:
‘Simülasyon yaptık’
Üniversite imtihanında TYT ve AYT’de baraj puanlarının kaldırılmasına nasıl karar verildi? Bu değişikliğin art planını anlatabilir misiniz?
Sistemde esaslı bir değişiklik kelam konusu değil. YKS sistemi başladıktan daha sonra barajlar TYT puan tipi için 150, Sayısal (SAY), Sözel (SÖZ), Eşit Tartı (EA) ve Lisan için 180 baraj puanı uygulaması vardı. Bu puanları elde eden öğrencilerimiz önlisans ve lisans programlarını tercih etme hakkı elde ediyorlardı. Tam olarak bu baraj puanlarını kaldırmak suretiyle puanı hesaplanabilen her öğrencinin tercih yapma hakkı elde etmesini sağlamış olduk. Bu, tercih havuzunda hayli daha fazla sayıda öğrencinin bulunması manasına geliyor. Program puanları düşürülmüyor. Toplumsal medyada gençleri yanıltmak amacıyla yerleştirme puanlarının düşürüldüğü biçiminde bir algı meydana getirmeye çalışıyorlar. İmtihanı, eleme yolu tekniğinden çok puan üstünlüğüne dayalı bir muvaffakiyet sıralaması haline getirmek istiyoruz. İmtihana giren, en az geçen sene ve ondan evvelki sene olduğu üzere Matematik ve Türkçe testinden 0,5 ve daha fazla ham puan almış öğrencilerin, yani puanları hesaplanabilen öğrencilerin tercih yapma imkânını genişletmiş olduk. Pekala, tercih yapmak programı kazanmak manasına gelir mi? Hayır, gelmez. Burada o programı yeğleyenler içerisinde en yüksek puanı alanlar, kontenjan sayısına göre sıralanmakta. Puanı yeten öğrenciler, o programa kaydolma hakkını elde etmiş oluyorlar. Geçen yıl bir simülasyon çalışması yaptık. “Baraj olmasaydı öğrencilerin gerek TYT gerek ilgili puan cinslerine göre ne kadar tercih yapma hakkı kazanmış olur yahut sistemin ortasında kalmış olurdu” diye bir soru sorduk. Çarpıcı sonuçlar elde ettik. Geçen yıl 2 milyon 670 bin aday, YKS’ye başvurmuştu. Yerleştirme Puanı hesaplanan ve ilgili puan çeşitlerinde puanı hesaplanan aday sayılarına bakıldığında 1 milyon 627 bin kişi, TYT’de 150 ve üzeri, SAY’da 390 bin, SÖZ’de 563 bin, EA’da 587 bin, Dil’de ise 70 bin civarında. Geçen yıl baraj olmasaydı TYT’de tercih havuzundaki öğrenci sayısı 2 milyon 393 bin kişi olacaktı. SAY’da 1 milyonu geçiyor, SÖZ’de 1 milyon 264, EA’da 1 milyon 540 bin, Dil’de ise 96 bin. Birebir şeyi lisans programlarını tercih edecek aday sayısı AYT yahut YDT’ye başvuran aday sayısına göre yaptığımızda geçen yıl baraj varken 876 bin yani yüzde 48, şayet baraj olmasaydı 1 milyon 639 bin yani yüzde 89 aday sayısı artacaktı. Barajı kaldırarak daha fazla sayıda öğrencinin gerek önlisans gerekse de ilgili puan çeşitlerine nazaran tercih yapma hakkını ve sayısını artırmış oluyoruz. Bunun getireceği şey rekabet. Puan üstünlüğü devam ediyor.
Yapılan değişiklikler puanlamayı nasıl etkileyecek?
Puanlar hesaplanıyor. Evvelki senelerla farklılık kelam konusu değil. Öğrencilerimizin bu bahiste kaygı etmelerine gerek yok. Sistemde epey büyük bir değişiklik meydana getirmedik aslında sistemi rahatlatmış olduk. Öğrencilerimiz eleme, elenme tasasıyla değil, daha başarılı olmaya odaklanacaklar.
Son değişiklikle boş kontenjanların dolacağı, önlisans programlarını ise daha fazla adayın tercih edeceği bekleniyor. Amaç bu muydu?
Kontenjanların doluluğunu yahut boşluğunu öğrenciler içindeki rekabet ve öğrenci tercihi belirler. Biz rekabetin önünü açmış oluyoruz. Bundan daha sonra öğrenciler o kontenjanlara başvurur, o programları tercih ederlerse o kontenjanlar dolar. Öğrenci tercih etmezse o kontenjanlar muvaffakiyet sırası ne kadar düşük olursa olsun dolmaz. Yapılan değişiklikle hem önlisans tıpkı vakitte lisansta hayli daha fazla sayıda öğrencinin tercih etme hakkına kavuşacağını söyleyebiliriz.
TYT’de müddetin artırılmasıyla soruların daha uzun tutulacağını ve imtihanın daha güç olacağını düşünen adaylar var. İmtihanın zorluk derecesi sizce ne olur?
İmtihan mühletinin uzatılmasıyla soruların zorluğu içinde hiç bir temas yok. Soruların zorluğunu tespit eden parametreler var. ötürüsıyla zorluk yahut kolaylık biçiminde rastgele bir değerlendirmenin gerçek olmadığını düşünüyorum. Öğrencilerimizin çok imtihan gerilimi altında, imtihana odaklanmasına mani olduğunu düşündüğümüzden dolayı bu biçimde bir karar almış olduk. ötürüsıyla imtihanın zorluğu yahut kolaylığı biçiminde rastgele bir spekülasyona müsaade etmeyiz.
Bu yıl kontenjanlar kıymet olmazsa geçtiğimiz yıl olduğu üzere ikinci ek yerleştirme yapmayı düşünüyor musunuz?
Gündemimizde bu biçimde bir konu kelam konusu değil. Ancak bu çeşit bir beklentinin doğmasını istek etmem. Bu mevzuda karar verme yetkisi YÖK’tedir. Ancak şu anda bu biçimde bir gündemimiz yok.
Son olarak adaylara bildiriniz nedir?
Bütün öğrencilerimize, müstakbel meslektaşlarımıza muvaffakiyet diliyorum. Gönüllerine, dileklerine nazaran bir programı kazanmalarını diliyorum. Ailelerine, annelerine, babalarına kardeşlerine de kolaylık diliyorum.
‘Öğrencileri küçümseyen yaklaşımlar yanlışsız değil’
Barajın kaldırılmasıyla, imtihanın değersizleştirildiği, bir net yapan adayın bile üniversiteye gireceği tartışılıyor. Bu olabilir mi?
2022 imtihanı, bu imtihana giren öğrenciler içindeki bir rekabettir. Bu yarışta epey başarılı öğrenciler olabildiği üzere başarısız yahut daha az başarılı öğrenciler de kelam konusu. Bizim sistemimiz muvaffakiyet sıralamasına dayalı. En başarılı olandan kontenjan adetince daha az başarılı olana dayalı bir imtihan gerçekleştiriyoruz. İmtihana girmiş, imtihanda yapamamış öğrenciler için imtihanda başarısızlar programlara dahil oluyor üzere öğrencileri küçümseyen yaklaşımlar hakikat değil. Bu sonuçta bir imtihandır.
Bir netle programları dolduruyorlar tenkitleri büsbütün öğrencilere yönelik tahkir etme istikametinde görüyorum. Kontenjanların bedelinin ve kalitesini öğrencinin tercihi, başarısı ve kendi ortalarındaki rekabeti belirler. Beşerler kendi ortalarında nasıl farklılaşabiliyorsa kısımlar, programlar üniversiteler de kendi ortalarında bu biçimde farklılaşabilmektedir. Bu epeyce tabidir. Muhakkak bir standardın üstünde olduğumuz surece üstü açık olması lazım.
‘Psikolojik baskı kalktı’
Değişikliklerle ilgili nasıl dönüşler alıyorsunuz?
AYT’de puan cinslerine bakılırsa barajın altında kalmayacağı için adaylar, daha yüksek bir motivasyonla imtihana hazırlanmış olacaklar. Adayların heyecanını motivasyon artışı olarak görüyorum. Hem epey âlâ seviyede okullardan birebir vakitte orta seviyedeki okullardan bana gelen müdür, müdür yardımcıları ve öğrencilerden gelen yansılar, ruhsal baskının üzerlerinden kalktığı biçiminde. “Eyvah, barajı geçebilecek miyim, korkusu büyük ölçüde ortadan kalkmış vaziyette. Artık büsbütün muvaffakiyete odaklanan bir öğrencimiz var” diyorlar.
Hem kalite tıpkı vakitte puanlar yükselecek
Üniversiteler daha fazla öğrenci almak için kontenjan artırımına gitmek isterse bu durum karşısında ne yaparsınız?
Kontenjanlar belirlenirken Türkiye’nin ortasında bulunduğu lise mezuniyeti, üniversite imtihanlarına başvuran öğrenci sayısı, nüfus artışı, üniversitelerin ortasında bulunduğu fiziki kapasite, imkânlar, öğretim elemanlarının sayısı üzere bir fazlaca parametre dikkate alınmak suretiyle belirlenmekte. Kontenjanlar ezbere asla belirlenmez. Doğal ki öğrencilerin yıllar itibariyle yaptıkları tercihler, beklentiler ve talepler kesinlikle dikkate alınarak kontenjanlar belirlenir. Daha fazla sayıda öğrencinin programları tercih edebilme fırsatı yakalamasının rekabeti ötürüsıyla aslında hem kaliteyi birebir vakitte puanları üst gerçek çekebileceğini öngörüyoruz.
Mine Özdemir Güneli – Üniversite hayali kuran 2,5 milyon adayın katılması beklenen Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS), Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) sonucuyla bir dizi değişikliğe gidildi. Buna nazaran Temel Yeterlilik Testi’nde (TYT) 150 ve Alan Yeterlilik Testleri’nde (AYT) 180 olan baraj puanı uygulaması kaldırıldı. Adaylar, evvelki senelerda olduğu üzere ilgili puan çeşidine orta öğretim muvaffakiyet puanı eklenerek oluşacak yerleştirme puanıyla, üniversiteye girecekler. TYT’de 135 dakika olan müddet 30 dakika artırılarak 165 dakikaya çıkarıldı. Tıp, diş hekimliği, eczacılık, hukuk, mimarlık, mühendislik ve öğretmenlik programlarını tercih edebilmek için gerekli olan en düşük muvaffakiyet sırası sınırlamasına ise devam edilecek. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) sitesinde yayınladığı 2022 YKS Kılavuzu’nda tüm değişiklikler yer alıyor. Yapılan değişiklikler adaylarda daha da güç bir imtihan mı olacak tedirginliği yarattı. Üniversite imtihanında yapılan değişikliklerin art planını ve adayların merak ettiği soruları YÖK Lideri Prof. Dr. Erol Özvar’a yönelttik. İşte karşılıklar:
‘Simülasyon yaptık’
Üniversite imtihanında TYT ve AYT’de baraj puanlarının kaldırılmasına nasıl karar verildi? Bu değişikliğin art planını anlatabilir misiniz?
Sistemde esaslı bir değişiklik kelam konusu değil. YKS sistemi başladıktan daha sonra barajlar TYT puan tipi için 150, Sayısal (SAY), Sözel (SÖZ), Eşit Tartı (EA) ve Lisan için 180 baraj puanı uygulaması vardı. Bu puanları elde eden öğrencilerimiz önlisans ve lisans programlarını tercih etme hakkı elde ediyorlardı. Tam olarak bu baraj puanlarını kaldırmak suretiyle puanı hesaplanabilen her öğrencinin tercih yapma hakkı elde etmesini sağlamış olduk. Bu, tercih havuzunda hayli daha fazla sayıda öğrencinin bulunması manasına geliyor. Program puanları düşürülmüyor. Toplumsal medyada gençleri yanıltmak amacıyla yerleştirme puanlarının düşürüldüğü biçiminde bir algı meydana getirmeye çalışıyorlar. İmtihanı, eleme yolu tekniğinden çok puan üstünlüğüne dayalı bir muvaffakiyet sıralaması haline getirmek istiyoruz. İmtihana giren, en az geçen sene ve ondan evvelki sene olduğu üzere Matematik ve Türkçe testinden 0,5 ve daha fazla ham puan almış öğrencilerin, yani puanları hesaplanabilen öğrencilerin tercih yapma imkânını genişletmiş olduk. Pekala, tercih yapmak programı kazanmak manasına gelir mi? Hayır, gelmez. Burada o programı yeğleyenler içerisinde en yüksek puanı alanlar, kontenjan sayısına göre sıralanmakta. Puanı yeten öğrenciler, o programa kaydolma hakkını elde etmiş oluyorlar. Geçen yıl bir simülasyon çalışması yaptık. “Baraj olmasaydı öğrencilerin gerek TYT gerek ilgili puan cinslerine göre ne kadar tercih yapma hakkı kazanmış olur yahut sistemin ortasında kalmış olurdu” diye bir soru sorduk. Çarpıcı sonuçlar elde ettik. Geçen yıl 2 milyon 670 bin aday, YKS’ye başvurmuştu. Yerleştirme Puanı hesaplanan ve ilgili puan çeşitlerinde puanı hesaplanan aday sayılarına bakıldığında 1 milyon 627 bin kişi, TYT’de 150 ve üzeri, SAY’da 390 bin, SÖZ’de 563 bin, EA’da 587 bin, Dil’de ise 70 bin civarında. Geçen yıl baraj olmasaydı TYT’de tercih havuzundaki öğrenci sayısı 2 milyon 393 bin kişi olacaktı. SAY’da 1 milyonu geçiyor, SÖZ’de 1 milyon 264, EA’da 1 milyon 540 bin, Dil’de ise 96 bin. Birebir şeyi lisans programlarını tercih edecek aday sayısı AYT yahut YDT’ye başvuran aday sayısına göre yaptığımızda geçen yıl baraj varken 876 bin yani yüzde 48, şayet baraj olmasaydı 1 milyon 639 bin yani yüzde 89 aday sayısı artacaktı. Barajı kaldırarak daha fazla sayıda öğrencinin gerek önlisans gerekse de ilgili puan çeşitlerine nazaran tercih yapma hakkını ve sayısını artırmış oluyoruz. Bunun getireceği şey rekabet. Puan üstünlüğü devam ediyor.
Yapılan değişiklikler puanlamayı nasıl etkileyecek?
Puanlar hesaplanıyor. Evvelki senelerla farklılık kelam konusu değil. Öğrencilerimizin bu bahiste kaygı etmelerine gerek yok. Sistemde epey büyük bir değişiklik meydana getirmedik aslında sistemi rahatlatmış olduk. Öğrencilerimiz eleme, elenme tasasıyla değil, daha başarılı olmaya odaklanacaklar.
Son değişiklikle boş kontenjanların dolacağı, önlisans programlarını ise daha fazla adayın tercih edeceği bekleniyor. Amaç bu muydu?
Kontenjanların doluluğunu yahut boşluğunu öğrenciler içindeki rekabet ve öğrenci tercihi belirler. Biz rekabetin önünü açmış oluyoruz. Bundan daha sonra öğrenciler o kontenjanlara başvurur, o programları tercih ederlerse o kontenjanlar dolar. Öğrenci tercih etmezse o kontenjanlar muvaffakiyet sırası ne kadar düşük olursa olsun dolmaz. Yapılan değişiklikle hem önlisans tıpkı vakitte lisansta hayli daha fazla sayıda öğrencinin tercih etme hakkına kavuşacağını söyleyebiliriz.
TYT’de müddetin artırılmasıyla soruların daha uzun tutulacağını ve imtihanın daha güç olacağını düşünen adaylar var. İmtihanın zorluk derecesi sizce ne olur?
İmtihan mühletinin uzatılmasıyla soruların zorluğu içinde hiç bir temas yok. Soruların zorluğunu tespit eden parametreler var. ötürüsıyla zorluk yahut kolaylık biçiminde rastgele bir değerlendirmenin gerçek olmadığını düşünüyorum. Öğrencilerimizin çok imtihan gerilimi altında, imtihana odaklanmasına mani olduğunu düşündüğümüzden dolayı bu biçimde bir karar almış olduk. ötürüsıyla imtihanın zorluğu yahut kolaylığı biçiminde rastgele bir spekülasyona müsaade etmeyiz.
Bu yıl kontenjanlar kıymet olmazsa geçtiğimiz yıl olduğu üzere ikinci ek yerleştirme yapmayı düşünüyor musunuz?
Gündemimizde bu biçimde bir konu kelam konusu değil. Ancak bu çeşit bir beklentinin doğmasını istek etmem. Bu mevzuda karar verme yetkisi YÖK’tedir. Ancak şu anda bu biçimde bir gündemimiz yok.
Son olarak adaylara bildiriniz nedir?
Bütün öğrencilerimize, müstakbel meslektaşlarımıza muvaffakiyet diliyorum. Gönüllerine, dileklerine nazaran bir programı kazanmalarını diliyorum. Ailelerine, annelerine, babalarına kardeşlerine de kolaylık diliyorum.
‘Öğrencileri küçümseyen yaklaşımlar yanlışsız değil’
Barajın kaldırılmasıyla, imtihanın değersizleştirildiği, bir net yapan adayın bile üniversiteye gireceği tartışılıyor. Bu olabilir mi?
2022 imtihanı, bu imtihana giren öğrenciler içindeki bir rekabettir. Bu yarışta epey başarılı öğrenciler olabildiği üzere başarısız yahut daha az başarılı öğrenciler de kelam konusu. Bizim sistemimiz muvaffakiyet sıralamasına dayalı. En başarılı olandan kontenjan adetince daha az başarılı olana dayalı bir imtihan gerçekleştiriyoruz. İmtihana girmiş, imtihanda yapamamış öğrenciler için imtihanda başarısızlar programlara dahil oluyor üzere öğrencileri küçümseyen yaklaşımlar hakikat değil. Bu sonuçta bir imtihandır.
Bir netle programları dolduruyorlar tenkitleri büsbütün öğrencilere yönelik tahkir etme istikametinde görüyorum. Kontenjanların bedelinin ve kalitesini öğrencinin tercihi, başarısı ve kendi ortalarındaki rekabeti belirler. Beşerler kendi ortalarında nasıl farklılaşabiliyorsa kısımlar, programlar üniversiteler de kendi ortalarında bu biçimde farklılaşabilmektedir. Bu epeyce tabidir. Muhakkak bir standardın üstünde olduğumuz surece üstü açık olması lazım.
‘Psikolojik baskı kalktı’
Değişikliklerle ilgili nasıl dönüşler alıyorsunuz?
AYT’de puan cinslerine bakılırsa barajın altında kalmayacağı için adaylar, daha yüksek bir motivasyonla imtihana hazırlanmış olacaklar. Adayların heyecanını motivasyon artışı olarak görüyorum. Hem epey âlâ seviyede okullardan birebir vakitte orta seviyedeki okullardan bana gelen müdür, müdür yardımcıları ve öğrencilerden gelen yansılar, ruhsal baskının üzerlerinden kalktığı biçiminde. “Eyvah, barajı geçebilecek miyim, korkusu büyük ölçüde ortadan kalkmış vaziyette. Artık büsbütün muvaffakiyete odaklanan bir öğrencimiz var” diyorlar.
Hem kalite tıpkı vakitte puanlar yükselecek
Üniversiteler daha fazla öğrenci almak için kontenjan artırımına gitmek isterse bu durum karşısında ne yaparsınız?
Kontenjanlar belirlenirken Türkiye’nin ortasında bulunduğu lise mezuniyeti, üniversite imtihanlarına başvuran öğrenci sayısı, nüfus artışı, üniversitelerin ortasında bulunduğu fiziki kapasite, imkânlar, öğretim elemanlarının sayısı üzere bir fazlaca parametre dikkate alınmak suretiyle belirlenmekte. Kontenjanlar ezbere asla belirlenmez. Doğal ki öğrencilerin yıllar itibariyle yaptıkları tercihler, beklentiler ve talepler kesinlikle dikkate alınarak kontenjanlar belirlenir. Daha fazla sayıda öğrencinin programları tercih edebilme fırsatı yakalamasının rekabeti ötürüsıyla aslında hem kaliteyi birebir vakitte puanları üst gerçek çekebileceğini öngörüyoruz.