Son dakika: Asya Kaplanı alarmı! Elbiselerin üzerinden bile ısırıyor
Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Kovancı ve İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Fatih Dikmen, Türkiye’de birinci sefer 2011 yılında Edirne’nin İpsala ve Keşan ilçelerinde tespit edilen bu sineğin insan sıhhatini tehdit eden boyutlarını, alınması gereken tedbirleri ve nasıl çaba edilmesi gerektiğini AA muhabirine anlattı
Prof. Dr. Kovancı, Asya Kaplan Sivrisineği’nin, Güneydoğu Asya’nın tropikal ve subtropikal bölgelerine has olduğunu, birinci sefer 1894 yılında İngiliz-Avustralyalı entomolog Frederick Askew Skuse tarafınca Hindistan’ın kaplanları ile ünlü Bengal bölgesinde bulunduğunu belirtti.
Buradan doğudaki Pasifik Okyanusu ile batıdaki Hint Okyanusu adalarına 19. yüzyılda yayıldığını aktaran Kovancı, “Asya Kaplan Sivrisineği, artan seyahatler ve global ısınma üzere sebeplere bağlı olarak bilhassa 1980’li senelerda Avrupa (ilk sefer 1979’da Arnavutluk), Kuzey Amerika (ilk sefer 1985’te Teksas-ABD) ve Güney Amerika (ilk sefer 1986’da Brezilya) kıtalarına da dramatik bir biçimde yayılmıştır.
Türkiye’de Asya Kaplan Sivrisineği birinci kere 2011 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Öter ve arkadaşları tarafınca Edirne’nin İpsala ilçesinde bulunan Türkiye-Yunanistan hudut kapısında ve Keşan ilçesindeki bir restoran etrafına kurulan sivrisinek yumurtlama tuzaklarında saptanmıştır.” dedi.
Kovancı, takip eden senelerda sivrisineğin Türkiye’de süratli yayılım gösterdiğini, ortalarında Artvin, Bursa, Çanakkale, Düzce, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Giresun, Ordu, Rize, Sakarya, Tekirdağ ve Trabzon’un da olduğu birden fazla vilayette kaydedildiğini bildirdi.
Larvaların otomobil lastikleri ve su saklama kapları üzere yapay kaplarda üreme yeteneği kazanması ile Asya Kaplan Sivrisineği’nin banliyö ve kentsel ortamlara adapte olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Kovancı, “Bu çeşidin dişileri insanlardan kan emme yoluyla Dang ateşi virüsü, Batı Nil Virüsü, sarı humma virüsü, Zika virüsü ve Chikungunya virüsü üzere viral hastalıkları insanlara bulaştırmalarının yanında Dirofilaria immitis üzere kimi filarya çeşidindeki nematod parazitlerin insanlara bulaşmasından da sorumludur.” diye konuştu.
Prof. Dr. Kovancı, global ısınmaya bağlı olarak dünyanın birtakım bölgelerinde sıcaklık artarken kimi bölgelerinde ise yağışların ve sellerin çoğaldığını söylemiş oldu.
Kovancı, “Karadeniz Bölgemizde yazın yaşanan seller ve yıllık toplam yağış ölçüleri dikkate alındığında Asya Kaplan Sivrisineği bu bölgemiz için önemli bir tehdit haline gelme potansiyeline sahiptir. Karadeniz Bölgesi’nde belediyeler tarafınca temmuz, ağustos ve eylül aylarında Asya Kaplan Sivrisineği’ne karşı biyosidal eserlerle ağır uğraş yapılmasına karşın Giresun, Ordu, Rize ve Trabzon vilayetlerinde popülasyonların süratle artış gösterdiği bildirilmiştir.” değerlendirmesini yaptı.
Global ısınma sebebiyle sivrisineğin ve buna bağlı bulaşıcı hastalıkların Türkiye’de süratle yayılacağının öngörüldüğünü tabir eden Prof. Dr. Kovancı, Halk Sıhhati Genel Müdürlüğünün ilgili ünitelerince ülke çapında Asya Kaplan Sivrisineği ile Gayret Aksiyon Planı hazırlanmasının önerildiğini belirtti.
İSTİLACI BİR TIP
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Dikmen ise bu sivrisineğinin, ana vatanı olan Güneydoğu Asya’nın tropik jenerasyon bölgelerinden vakit içinde dünyanın farklı yerlerine taşındığının ve istilacı bir tıp olarak yerleştiğinin rapor edildiğini söylemiş oldu. Asya Kaplan Sivrisineği’nin insanların yaşadığı yerlerde gece ve gündüzleri etkin olabildiğini belirten Dikmen, şöyleki devam etti:
“Asya Kaplan Sineği insan sıhhati açısından risk barındıran bir çeşittir. Zira Zika virüsü, Sarı humma, Deng humması, Chikungunya ateşi üzere hastalıkların patojenlerini taşıyabilme potansiyeli barındırmaktadır. Lakin Türkiye’de çabucak hemen bu hastalıkların mahallî kaynaklı olarak bulaştığına dair bir olay tespit edilmemiştir.
Yurt dışı kaynaklı olarak kimi birkaç olay bildirilmiştir. birebir vakitte yapılan kimi genel tarama testi çalışmalarında alınan örneklem ortasında nüfusun 1000’de 4’ünde bu üslup virüs patojenlerine karşı antikor oluştuğu tespit edilmiştir. Bu da nüfusumuzda belirli oranda bu hastalık patojenlerini barındırdığımızı lakin bunun şimdilik epeyce önemli bir risk oluşturmadığını göstermektedir.”
Dikmen, sivrisineklerle gayrette âlâ bir strateji geliştirmenin değerli bir adım olacağını, ilgili sıhhat işçisini hastalıkların semptomları hakkında bilgilendirmenin, bu sineklerin popülasyonlarını takip etmenin ve farklı gayret formlarıyla bunu denetim altında tutmanın değerli olacağına değindi.
Sivrisineklerle uğraştaki birtakım halleri anlatan Dikmen, “Daha larva basamağındayken bu sivrisinek yavrularını yiyen doğal düşmanların (çeşitli balıklar, topraktaki birtakım yuvarlak solucanlar gibi) sivrisineklerin habitatına bırakılması, bir daha birebir habitata sivrisinekleri öldüren biyolojik bakteri preparatlarının bırakılması üzere yollar onların daha epeyce fazla sayıya ulaşamadan popülasyonlarının düşmesine yardımcı olacaktır. Bunların yanında etrafa daha az ziyanlı kimyasal çaba halleri de popülasyonun hayli çok artması durumunda kullanılabilir.” dedi.
Global ısınma yahut iklim değişiminin hayvan ve böcek popülasyonları üstündeki tesirlerini çabucak hemen epeyce net görmeye başlamadıklarını aktaran Dr. Dikmen, şunları kaydetti:
“Şu an yaşadığımız şey, canlıların farklı sıcaklık şartlarında apansız popülasyonlarının artması. Ayrıyeten ticaret yüzünden ülkeler içinde epey fazla gereç transferi yapıldığından bu mamüllerin taşınması sırasında bir fazlaca yabancı böcek çeşidinin daha evvel görülmeyen ülkelere kazara taşındığına şahit oluyoruz.
bu biçimde durumlarda kimi vakit taşınan yabancı böcek orada uygun kaideler bulup fazlaca çok çoğalabiliyor ve hatta orada kalıcı hale gelebiliyor. Öbür bir ülkeden gelen yabancı bir cins olduğu için onu tüketecek bir doğal düşman da bulunmayabiliyor. Sonuçta denetimsiz bir böcek nüfusu artışı meydana gelebiliyor.”
Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Müdafaa Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Kovancı ve İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Fatih Dikmen, Türkiye’de birinci sefer 2011 yılında Edirne’nin İpsala ve Keşan ilçelerinde tespit edilen bu sineğin insan sıhhatini tehdit eden boyutlarını, alınması gereken tedbirleri ve nasıl çaba edilmesi gerektiğini AA muhabirine anlattı
Prof. Dr. Kovancı, Asya Kaplan Sivrisineği’nin, Güneydoğu Asya’nın tropikal ve subtropikal bölgelerine has olduğunu, birinci sefer 1894 yılında İngiliz-Avustralyalı entomolog Frederick Askew Skuse tarafınca Hindistan’ın kaplanları ile ünlü Bengal bölgesinde bulunduğunu belirtti.
Buradan doğudaki Pasifik Okyanusu ile batıdaki Hint Okyanusu adalarına 19. yüzyılda yayıldığını aktaran Kovancı, “Asya Kaplan Sivrisineği, artan seyahatler ve global ısınma üzere sebeplere bağlı olarak bilhassa 1980’li senelerda Avrupa (ilk sefer 1979’da Arnavutluk), Kuzey Amerika (ilk sefer 1985’te Teksas-ABD) ve Güney Amerika (ilk sefer 1986’da Brezilya) kıtalarına da dramatik bir biçimde yayılmıştır.
Türkiye’de Asya Kaplan Sivrisineği birinci kere 2011 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kerem Öter ve arkadaşları tarafınca Edirne’nin İpsala ilçesinde bulunan Türkiye-Yunanistan hudut kapısında ve Keşan ilçesindeki bir restoran etrafına kurulan sivrisinek yumurtlama tuzaklarında saptanmıştır.” dedi.
Kovancı, takip eden senelerda sivrisineğin Türkiye’de süratli yayılım gösterdiğini, ortalarında Artvin, Bursa, Çanakkale, Düzce, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Giresun, Ordu, Rize, Sakarya, Tekirdağ ve Trabzon’un da olduğu birden fazla vilayette kaydedildiğini bildirdi.
Larvaların otomobil lastikleri ve su saklama kapları üzere yapay kaplarda üreme yeteneği kazanması ile Asya Kaplan Sivrisineği’nin banliyö ve kentsel ortamlara adapte olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Kovancı, “Bu çeşidin dişileri insanlardan kan emme yoluyla Dang ateşi virüsü, Batı Nil Virüsü, sarı humma virüsü, Zika virüsü ve Chikungunya virüsü üzere viral hastalıkları insanlara bulaştırmalarının yanında Dirofilaria immitis üzere kimi filarya çeşidindeki nematod parazitlerin insanlara bulaşmasından da sorumludur.” diye konuştu.
Prof. Dr. Kovancı, global ısınmaya bağlı olarak dünyanın birtakım bölgelerinde sıcaklık artarken kimi bölgelerinde ise yağışların ve sellerin çoğaldığını söylemiş oldu.
Kovancı, “Karadeniz Bölgemizde yazın yaşanan seller ve yıllık toplam yağış ölçüleri dikkate alındığında Asya Kaplan Sivrisineği bu bölgemiz için önemli bir tehdit haline gelme potansiyeline sahiptir. Karadeniz Bölgesi’nde belediyeler tarafınca temmuz, ağustos ve eylül aylarında Asya Kaplan Sivrisineği’ne karşı biyosidal eserlerle ağır uğraş yapılmasına karşın Giresun, Ordu, Rize ve Trabzon vilayetlerinde popülasyonların süratle artış gösterdiği bildirilmiştir.” değerlendirmesini yaptı.
Global ısınma sebebiyle sivrisineğin ve buna bağlı bulaşıcı hastalıkların Türkiye’de süratle yayılacağının öngörüldüğünü tabir eden Prof. Dr. Kovancı, Halk Sıhhati Genel Müdürlüğünün ilgili ünitelerince ülke çapında Asya Kaplan Sivrisineği ile Gayret Aksiyon Planı hazırlanmasının önerildiğini belirtti.
İSTİLACI BİR TIP
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Dikmen ise bu sivrisineğinin, ana vatanı olan Güneydoğu Asya’nın tropik jenerasyon bölgelerinden vakit içinde dünyanın farklı yerlerine taşındığının ve istilacı bir tıp olarak yerleştiğinin rapor edildiğini söylemiş oldu. Asya Kaplan Sivrisineği’nin insanların yaşadığı yerlerde gece ve gündüzleri etkin olabildiğini belirten Dikmen, şöyleki devam etti:
“Asya Kaplan Sineği insan sıhhati açısından risk barındıran bir çeşittir. Zira Zika virüsü, Sarı humma, Deng humması, Chikungunya ateşi üzere hastalıkların patojenlerini taşıyabilme potansiyeli barındırmaktadır. Lakin Türkiye’de çabucak hemen bu hastalıkların mahallî kaynaklı olarak bulaştığına dair bir olay tespit edilmemiştir.
Yurt dışı kaynaklı olarak kimi birkaç olay bildirilmiştir. birebir vakitte yapılan kimi genel tarama testi çalışmalarında alınan örneklem ortasında nüfusun 1000’de 4’ünde bu üslup virüs patojenlerine karşı antikor oluştuğu tespit edilmiştir. Bu da nüfusumuzda belirli oranda bu hastalık patojenlerini barındırdığımızı lakin bunun şimdilik epeyce önemli bir risk oluşturmadığını göstermektedir.”
Dikmen, sivrisineklerle gayrette âlâ bir strateji geliştirmenin değerli bir adım olacağını, ilgili sıhhat işçisini hastalıkların semptomları hakkında bilgilendirmenin, bu sineklerin popülasyonlarını takip etmenin ve farklı gayret formlarıyla bunu denetim altında tutmanın değerli olacağına değindi.
Sivrisineklerle uğraştaki birtakım halleri anlatan Dikmen, “Daha larva basamağındayken bu sivrisinek yavrularını yiyen doğal düşmanların (çeşitli balıklar, topraktaki birtakım yuvarlak solucanlar gibi) sivrisineklerin habitatına bırakılması, bir daha birebir habitata sivrisinekleri öldüren biyolojik bakteri preparatlarının bırakılması üzere yollar onların daha epeyce fazla sayıya ulaşamadan popülasyonlarının düşmesine yardımcı olacaktır. Bunların yanında etrafa daha az ziyanlı kimyasal çaba halleri de popülasyonun hayli çok artması durumunda kullanılabilir.” dedi.
Global ısınma yahut iklim değişiminin hayvan ve böcek popülasyonları üstündeki tesirlerini çabucak hemen epeyce net görmeye başlamadıklarını aktaran Dr. Dikmen, şunları kaydetti:
“Şu an yaşadığımız şey, canlıların farklı sıcaklık şartlarında apansız popülasyonlarının artması. Ayrıyeten ticaret yüzünden ülkeler içinde epey fazla gereç transferi yapıldığından bu mamüllerin taşınması sırasında bir fazlaca yabancı böcek çeşidinin daha evvel görülmeyen ülkelere kazara taşındığına şahit oluyoruz.
bu biçimde durumlarda kimi vakit taşınan yabancı böcek orada uygun kaideler bulup fazlaca çok çoğalabiliyor ve hatta orada kalıcı hale gelebiliyor. Öbür bir ülkeden gelen yabancı bir cins olduğu için onu tüketecek bir doğal düşman da bulunmayabiliyor. Sonuçta denetimsiz bir böcek nüfusu artışı meydana gelebiliyor.”