Son dakika… ‘Bu bölgeler sarsıntı tehlikesi altında’ dedi ve uyardı: Marmara’ya kadar geldi

admin

Administrator
Yetkili
Admin
Global Mod
Son dakika… ‘Bu bölgeler sarsıntı tehlikesi altında’ dedi ve uyardı: Marmara’ya kadar geldi
17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi’nin 22. yıldönümünde Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, DHA’ya özel açıklamalar yaptı.


‘TÜRKİYE’Yİ 476 FARKLI SENSÖRLE 7 GÜN 24 SAAT TAKİP EDEBİLİYORUZ’

0.2 büyüklüğündeki sarsıntıları bile tespit edebildiklerini söyleyen Prof. Dr. Haluk Özener, “1999 sarsıntısı sırasında bizim yalnızca 30 tane zelzele izleme istasyonumuz vardı. ötürüsıyla sarsıntısı belirli bir büyüklüğe kadar tespit edebiliyorduk. 1999 sarsıntısı daha sonrası gerçekleşen projelerle bugün Türkiye’yi 476 farklı sensörle 7 gün 24 saat takip edebiliyoruz.


hem de Marmara bölgesinin deniz tabanına yerleştirmiş olduğumuz sismik istasyonlarla 0.2 büyüklüğündeki zelzeleleri dahi tespit edebiliyoruz. beraberinde GPS müşahede istasyonlarımız var. O istasyonlarla yer kabuğundaki hareketleri milimetre hassasiyetinde tespit ederek, hangi faylarda ne kadar güç biriktiğini ve ne büyüklüğünde sarsıntılar olabileceğini ön gorebiliyoruz” dedi.


Zelzelenin ne vakit gerçekleşeceğini söyleme talihlerinin olmadığını belirten Prof. Dr. Haluk Özener, “Vatandaşların bizlerden beklentisi sarsıntının nerede ve ne vakit olacağı tarafında oluyor. Lakin biz yalnızca biriken güç kapsamında hangi bölgelerde ne büyüklükte sarsıntı olabileceğini söyleyebiliyoruz. Vakit verme bahtımız yok. bu biçimde bir teknoloji dünyanın hiç bir yerinde yok” diye konuştu.


‘ERZİNCAN YEDİSU SEGMENTİ VE DOĞU ANADOLU’DA KİMİ BÖLGELER ZELZELE TEHLİKESİ ALTINDA’

Prof. Dr. Haluk Özener, kelamlarına şöyle devam etti: “Diri fay haritasına baktığımızda Türkiye’de 550 civarında faal fay bulunuyor. Bunlar tespit edilebilen faylar, bir de tespit edilemeyen faylar var. Dolasıyla Türkiye’nin birfazlaca yeri zelzele tehlikesi altında. Yani Türkiye’nin rastgele bir yerinde zelzele olması sürpriz değil. Fakat kuzey Anadolu fayının 1939 Erzincan sarsıntısından daha sonra sarsıntıların batıya yanlışsız bir göçü var. Bu göçün Marmara Denizi’ne kadar geldiği tespit ediliyor. Bir de 1912 Şarköy Mürefte Zelzelesi var. ötürüsıyla ortadaki boşluğu bir Marmara Denizi boyunca yaklaşık 130 kilometrelik bir alanda sismik boşluk olarak değerlendirebiliyoruz. Erzincan Yedisu segmenti ve Doğu Anadolu’da bulunan muhakkak bölgeleri uzun müddettir zelzele üretmiyor. Bu bölgelerin sarsıntı tehlikesi altında diyebiliriz.”


‘TÜRKİYE’NİN ZELZELEYE YÜZDE YÜZ HAZIR OLAN BİR ÜLKE OLDUĞUNU SANMIYORUM’

Türkiye’de 7’nin üzerinde sarsıntı üretebilecek fayların bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Haluk Özener, “Olası Marmara Depremi’nin 7’nin üzerinde olması bekleniyor. Burada kıymetli olan sarsıntıya ne kadar hazır olduğumuz. Bu noktada hem vatandaşa tıpkı vakitte karar vericilere kıymetli yollar düşüyor. Türkiye’nin zelzeleye yüzde yüz hazır olan bir ülke olduğunu sanmıyorum. Lakin zelzele olduğunda dünyanın en gelişmiş ülkesi de olsa can ve mal kayıpları olabiliyor. beraberinde vatandaşlarımızda şuur olarak bir eksiklik var. Zira mukadderatçı bir milletiz. Daima ‘Allah korusun’ deriz ancak Allah’ta beşere bir akıl vermiş. Allah’ın vermiş olduğu bu aklı da kullanmamız lazım” tabirlerini kullandı.


‘DEPREMİN HAVA OLAYLARIYLA BİR ALASI YOK’

Zelzeleyle ilgili yanlışsız bilinen yanlışları sıralayan Prof. Dr. Haluk Özener, “Depremler genelde tabiat olaylarına bağlanıyor. ‘Hava zelzele havası, güneş tutulması ya da ay tutulması oldu sarsıntı olacak’ üzere söyleyenler hakikat değil. Yani tabiat olayı oldu diye zelzele olmuyor. aslına bakarsan sarsıntılar kendi kendine oluyor. Bir de ‘küçük küçük zelzeleler olduğunda fay sınırları rahatlıyor’ deniliyor. Bu durum teorik olarak hakikat, lakin pratikte bu durum mümkün değil. Zira her sarsıntının içinde 32 kat güç farkı var” dedi.


‘HER YIL 25 BİN ZELZELE KAYDI ALIYORUZ’

Prof. Dr. Haluk Özener, “Merkezimiz tarafınca Türkiye ve yakın etrafında olan zelzele sayılarına baktığımız vakit günde 80 ila 100 tane zelzele oluşuyor. 2017 yılında sarsıntı sayılarında bir artış kelam konusu. 2017 yılında toplam 36 bin sarsıntı olmuştu. Her yıl biz zelzele izleme sistemimizin genişlemesiyle 25 bin sarsıntı kaydı yapıyoruz. Bu da fazlaca önemli bir sayı. 2021 yılının birinci 6 ayında ise bu sayı 16 bin civarında. Bu yılın sonuna kadar bu sayının 25- 30 bin civarlarına yaklaşacağını ön görüyoruz” diye konuştu.


‘BİRÇOK ÜLKEYE TSUNAMİ SERVİS SAĞLAYICISI OLARAK ACİL DURUM İLETİSİ GÖNDERİYORUZ’

Tsunami alanında yaptıkları çalışmaları da anlatan Prof. Dr. Haluk Özener, “Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü 1968 yılında kuruldu. 1894 Büyük İstanbul Zelzelesinin akabinde 2. Abdülhamid’in İtalya’dan getirttiği aygıtlarla sarsıntı müşahedeleri yapmaya başladık. Dünya üstündeki sayılı zelzele merkezlerinden biriyiz. Amerika’dan evvel bu işe başladık. Yani 127 yıldır biz bu sarsıntıları gözlemliyoruz. 2012 yılında tsunami konusunda da çalışmalara başladık. 2017 yılında tsunami alanında akredite olduk. Akredite olmak demek, yalnızca Türkiye için değil, Ege Akdeniz, Karadeniz ve irtibatlı denizlerde tsunami servis sağlayıcısı olmak demek. Denizlerde olan beş buçuk büyüklüğündeki bir sarsıntıdan daha sonra biz AFAD’a ve bize abone olan bütün ülkelere acil durum bildirisi gönderiyoruz. Bu bildiri için 25 deniz düzeyi müşahede istasyonundan data alıyoruz” sözlerini kullandı.


SON 10 YILDA 279 BİN 357 DEPREM!

AFAD, son 10 yılda Türkiye’de meydana gelen sarsıntı sayısını açıklayarak harita paylaştı. Toplumsal medyadan yapılan açıklamada, “AFAD Zelzele Dairesi tarafınca son 10 yılda ülkemiz ve yakın etrafında çözümlenen sarsıntı sayısı 279357 dir.” denildi.


EMEKLİ JEOFİZİK UZMANI GÜNDOĞDU’DAN ZELZELE UYARISI

Dr. Oğuz Gündoğdu, 17 Ağustos zelzelesinin 22’nci yıldönümünde beklenen mümkün İstanbul Depremi’ne ait DHA muhabirinin sorularını yanıtladı.


Dr. Gündoğdu, 22 yıl evvelki literatürlere 7.4 büyüklüğünde geçen zelzelenin kamuoyuna açıklanın tersine, en az 7.6 büyüklüğünde olduğunu söylemiş oldu. Jeofizik uzmanı Dr. Oğuz Gündoğdu, “Ben 7.4’ün nasıl saptandığını biliyorum” derken şunları anlattı:


‘ANLATIRKEN HUDUTTAN ELLERİ TİTRİYORDU’

“Dönemin Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof.Dr. Ahmet Mete Işıkara sarsıntı olunca epeyce güzel jeolog-jeofizikçi Ali Esen Arpat ile hala Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Zelzele Araştırma Enstitüsü Ulusal Zelzele İzleme Merkezi Müdürü Dr. Doğan Kalafat’ı yere gönderdi.


Fayın yaklaşık 90 kilometre falan olduğunu gördüler. halbuki fayın uzunluğu 90 kilometreden çok. Bunu Kandilli’nin lideri Prof.Dr. Ahmet Mete Işıkara’ya bildirdiler.


USGS (ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu) Gölcük Depremi’ni 7.8 verdi. Ahmet Mete Işıkara, ‘7.4 iyidir’ demiş. Bunu bir toplantı için Ankara’ya bir arada gittiğimiz Jeolog Ali Esen Arpat’tan yolda dinledim.


‘BÜTÜN KAYITLAR SİMSİYAH’

Bunu anlatırken huduttan elleri titriyordu. Sonunda Işıkara ‘7.4 tamam’ diyerek bunu ilan etti. Bunun hiç bir kaydı yok. Sarsıntı fazlaca yakında olduğu için bütün kayıtlar simsiyah. USGS, uzaktaki bütün zelzeleleri tespit eder.


Ben de moment büyüklüğünden hesapladım. 7.6’dan aşağı indiremiyorum; 7.4’e inmiyor. Bu sarsıntı 7.6’dan küçük değil. 17 bin kişi ömrünü kaybetmiş. 100 bin konutun bir daha yapmak mecburiliği çıktı.


Fakat, 7.6 büyüklüğündeki sarsıntı bu biçimde bir şeyi karşılar. Bu işle ilgilenenler çabucak fark etti. Yere gitmiştik, fayın boyutunu falan ölçtük. Fayın uzunluğundan hesaplayarak moment büyüklüğünü 7.6’dan küçük çıkartamadım. 7.4 ile bu hasar beklenmez. 12 Kasım’da 7.2 büyüklüğünde Düzce zelzelesi oldu. Kaç can kaybı hayli az. halbuki 17 Ağustos’ta 17 bin kişi ömrünü kaybetti. Bu bilinen sayı, daha fazla da olabilir”


‘BEKLEDİĞİMİZ SARSINTI 7’NİN ÜZERİNDE’

Dr. Oğuz Gündoğdu, Marmara Denizi’nde 3-4 yıl evvel hareketlenme görüldüğünü, bunun “Tetiklenme” olup olmadığının kendilerine sorulduğunu belirtti.


‘BİRDEN TEĞE HAREKETE GEÇTİ’

Gündoğdu, “17 Ağustos’ta Marmara’daki Kuzey Anadolu Fayı’nın bütün modülleri tetiklendi. Şu anda hepsi zelzele üretme kapasitesine sahipler. İzmir’deki Sisam 6.9 büyüklüğündeki zelzele ile birlikte faylanma ile birden teğe harekete geçti.


İzmir koyunda. Bir tek İzmir fayı harekete geçmedi. İzmir’de büyükçe bir hasar verecek sarsıntı bekliyorum. İzmir etrafında epey fay var. Hala da zelzeleler devam ediyor. 100’ü Datça civarında 200’ü aşkın sarsıntı var. Bunların hepsi İzmir-Sisam zelzelesinin tetiklendiği faylarda oldu. Kuşadası’nda 7.1’e kadar ulaşan sarsıntı oldu. Bunlar tetiklenme olayının İzmir, Sisam’da meydana gelen aktiviteden daha sonra olduğunu gösteriyor. Marmara’da da bütün faylar tetiklenmiş durumda.


‘KARŞILACAĞIMIZ ŞEY SON DERECE BERBAT OLACAK’

Beklediğimiz zelzele 7’nin üzerinde. 7.5- 7.2 olur diğer sıkıntı. Bu 7’lik zelzele bütün faylardaki enerjiyi yine açığa çıkaracak. Onun için herkes bittiği sandığı sırada orası, burası, Şarköy bilmem neresi hepsi sarsıntı üretmeye başlayacaklar. Bu büyük bir tehlike. İstanbul’daki yapıları düşündüğümüz vakit 99’dan itibaren yapılan yapılara ‘Eh’ bir kesim. Fakat İstanbul’un 1999’dan evvel yapılan epey binası var. Hepsini sarsıntıya karşı sağlam hale getirmemiz lazım. İstanbul’da 7’yi aşan sarsıntı felakete yol açar. Bu ne yangın, ne sele benzeri. Karşılaşacağımız şey son derece makûs olacak. Tahlil; yapıları zelzeleye sağlam hale getirmek. Bunu yapabilmek için devlet ve büyükşehirin el ele vermesi gerek” tabirlerini kullandı.


Dr. Gündoğdu, 1999’dan daha sonra geçen 22 yıldaki durumun ne olduğu sorulunca, “Saat çalışıyor. Geri getirmek mümkün değil. Güç birikiyor. Kuzey Marmara’daki hareket devam ediyor. Bu hareket sonunda güç birikiyor. Gün geçtikçe daha büyük bir güç ile karşılaşacağımız manasına gelir” cevabını verdi.