Son dakika haberi: Korkutan gelişme: Bu tarihte yeniden kapanmaya hazırlanıyorlar
Meltem Günay – Koronavirüs pandemisinin sürat kesmesiyle birlikte olağanlaşma sürecine giren Türkiye’de yasaklar da kalktı. Ancak birfazlaca insan yaklaşık 1,5 yıldır süren şahsi izolasyon, toplumsal hayattan kopma, meskende çalışma, toplu taşıma kullanmama üzere yeni normaller oluşturdu. Artık bir daha açılmayla bir arada bu alışkanlıkları geride bırakmak nasıl olacak? Beşerler bir daha toplumsal hayata katılabilecekler mi yoksa izole hayatlarına devam mı edecekler? Dünyada yeni araştırmalara husus olan ‘mağara sendromu’ nedir? Beslenme ve fizikî olarak olağanlaşma sürecinde neler yapılması gerekiyor? Uzmanlar bu soruları ve karşılıkları Milliyet’e anlattı.
‘İNSAN HER ŞEYE AHENK SAĞLAR’
Psikolojinin duayen ismi Prof. Dr. Acar Baltaş, “Ne yapmak gerekir?” sorusuna, “Herkesi şad edecek ortak bir yanıt kelam konusu değil. Zira her insanın zorlanma sebepleri de farklı, kişiliği de. Kişilik burada fark yaratıyor. Yaşamak için meskenlerine kapananlar var, bir de yaşamak için hastalığa meydan okumak zorunda olanlar yani çalışmak, toplu taşımayı kullanmak zorunda olanlar. Bu temel fark” diye karşılık veriyor. Prof. Dr. Baltaş kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Kişilik açısından da bakıldığında, birtakım beşerler tehlikeyi görmezden gelme eğiliminde, ‘Boşver, bana bir şey olmaz’ der. Bir de tam aksine önlemleri çok yüksek olanlar var. Onlar hala aldıkları naylon torbaları ilaçlı sularla yıkıyorlar, eldivensiz dokunmuyorlar. Lakin genel olarak bir şey söylemek gerekiyorsa, insan hayatta her şeye ahenk sağlar. Değerli olan ahenk sağladığımız şeye ilişkin hissedip hissetmemektir.”
yine KAPANMAYA HAZIRLANIYORLAR’
“Niye zorlanıyoruz” sorusunu ise Prof. Dr. Baltaş, şöyleki açıklıyor: “İki sebeple zorlanıyoruz. Birincisi belirsizlik zira ne vakit biteceğini bilmiyoruz. Beşerler haziranda biter diye düşündü, daha sonra eylül dediler. Artık fazlaca net görülüyor ki yeni yıldan evvel geçmeyecek. Avustralya kapandı, İngiltere bir daha kapanmaya hazırlanıyor. Bütün bu belirsizlikler insanı zorluyor.
İkinci boyutunu genel olarak söylüyorum, irade tükenen kaynaktır. Elinize üç kilo yük alsanız bir süre daha sonra kas gücünüze bağlı kollarınız aşağıya düşmeye başlar. İrademiz de bu biçimde. Alışkanlıklarımızdan uzak kalmak bizleri yordu.
Başlangıçta beşerler konuta girmekte zorlanıyordu, artık çıkmakta zorlanıyorlar. Bu ahenk sürecinin bir kesimi. her insanın şartı farklı. Lakin önümüzdeki beş yıl içerisinde özel kesimin yüzde 50’ye varan bir kısmı uzaktan çalışacak. Türkiye’de bedel ödeyen üç küme var. Birincisi yaşlılar, çocuklarını torunlarını goremediler, hayatlarından değerli bir periyodu kaybettiler. İkinci küme gençler. Hayatlarından 1,5 yıl kaybettiler, mezuniyet merasimlerin kaçırdılar, evlenecek olanlar sevdikleriyle bir ortaya gelerek memnun anlarını kutlayamadılar. Lakin en kıymetlisi bir küme işlerini gelirlerini kaybetti.”
MAĞARA SENDROMU
Toplumsal psikoloji alanlarında ulusal ve memleketler arası pek epey bilimsel makaleye imza atan Lefke Avrupa Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şengül Hablemitoğlu, “bir epey şeye hazırlanmadığımız üzere olağanlaşmaya de hazırlanmış değiliz” diyor. Prof. Dr. Hablemitoğlu’nun dikkat çektiği en değerli noktalardan biri ise, uzun bir müddetden beri konutlarında izole yaşayan, meskenlerinde çalışan insanların toplumsal hayata geri döndüklerinde evvelden hayli olağan gördükleri birtakım durumlara ahenk sağlayamamaları olarak bedellendirilen “mağara sendromu”.
Araştırmaların mağara sendromunun yeni bir risk olduğunu dediğine dikkat çeken Prof. Dr. Hablemitoğlu, “Amerikan Psikoloji Derneği bu mevzunun üzerinde duruyor, İngiltere’de çeşitli yayınlar yapıldı. Bu ülkeler aşılanmanın süratli gerçekleştiği ülkeler. Araştırmalar mağara sendromunun yeni bir risk olduğunu söylüyor zira beşerler aşılansalar bile eski kamusal rutinlerine dönmekten korku duyuyorlar ve izolasyonu sürdürme eğilimi gösteriyorlar. Zira 1.5 yıldır süren izolasyon insanlarda yeni bir alışkanlık oluşturdu” diyor.
‘GÜVENİ YOK ETTİ’
İnsanlarda beraberinde virüse yakalanma endişesinin da sürdüğünü belirten Hablemitoğlu kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Pandeminin başından beri hepimiz özgürlük hayali kuruyoruz. Dertsiz bir biçimde birbirimize sarılmak, konutlarda buluşmak ya da rastgele bir kapalı ortamda yan yana gelebilmek hayali. Bu süreçte bunun ne kadar değerli bir özgürlük olduğunu da anladık. Konutlara, ülkelere hapsolduk. ötürüsıyla da olağanlaşma korku yaratmaya başladı. Birtakım beşerler için kalabalıklara karışma süreci sıkıntı bir geçiş süreci olacak. Yapılan çalışmalara katılan insanların yarısına yakını pandemi bitmiş olduğinde yüz yüze etkileşime geri dönmekten rahatsızlık duyacaklarını düşünüyorlar. Aşı olanlarda da bu oran düşük değil. ‘Aşı oldum, tekrar sosyalleşeceğim, bunun korkusunu taşımıyorum’ diyen de yok aslında. Bunun en kıymetlisi, pandemi bizim hepimizin inanç hissini yok etti. Belirsizlik buna yol açtı, bu duyguyu elimizden aldı. ötürüsıyla hem aşı olanlar tıpkı vakitte genel olarak normalleşmeyle ilgili fikir beyan eden şahıslar bundan korkuyorlar, kamusal hayata katılma konusunda epey istekli değiller.”
“Bu süreç bununla birlikte pandemidilk evvel son derece toplumsal olan beşerler için ‘zulüm’. Türkiye’de bu alanda yapılmış bir çalışma yok lakin ben gözlemlerime dayalı olarak söyleyebilirim; Türkiye’de mağara sendromu epey işlemeyecek. Makul bir kesiti etkileyecek. Aşıya karşın hastalığa yakalanma korkusu olanlar rutine dönerken zorlanacak lakin beraberinde salgınla birlikte gelen ‘yeni normale’ alışanlar da yeni sürece alışmakta zorlanacak. Zira onlar bir sistem kurdular ve o sistemi değiştirip eski sisteme dönmek tasa yaratıyor. Aslına nazaran mağara sendromunun en kıymetli sebebi şu; İnsanların bu süreçte algıladıkları riskle gerçek risk içindeki fark açıldı. Bu açıldığı vakit da beşerler korku duyuyor.
Bu süreçten de en çok gençler, ergenlik çağındakiler ve ileri yaşlardakiler etkilendi. Yapılan varsayımlara nazaran önümüzdeki 10 yıllık süreçte zihinsel sıhhat sıkıntılarıyla maalesef uğraşmak zorunda kalacağız. Evvel maskeye aralığa alışması beklenen insanların bu alışkanlıklarını sürdürerek kimi yerlerde de vazgeçerek eski hallerine dönmesi bekleniyor. Fakat bizim için yaşamsal olan alışkanlıkları edindikten daha sonra onları bırakmak o kadar kolay değil. Olağanlaşmaya dönüş o kadar kolay olmayacak. Zira toplum buna hazırlanmadı.”
Hablemitoğlu insanın toplumsal bir varlık olduğunu ve izole olarak yaşamaya uygun olmadığını vurgularken, “Yavaş yavaş da olsa rutine dönüleceğine inanıyorum. Kâfi ki gerekli halk sıhhati uygulamaları, aşılamalar yapılsın. bu biçimde beşerler kendilerini inançta hissedecekler. Beşerler içindeki bağ bir daha inşa edilecek. Kaybettiğimiz kadar süratli olur mu orası tartışmalı” diyor.
DELTA VARYANTI
Prof. Dr. Derya Unutmaz’ın açıklamarı şu biçimde; Delta varyantı aslında birkaç ay evvel Hindistan’da oluşan bir varyant virüs. Bu varyantın özelliği en bulaşıcı koronavirüs olması. Bir öteki özelliği de kimi mutasyonlardan dolayı antikorlardan kaçabiliyor olması. Bu da olağan ki tehlikeli hale getiriyor. Hem fazlaca bulaşıcı olması hem biraz antikorlardan kaçması bunu şu ana kadar ki en tehlikeli varyant yapıyor. Dünyada en çok yayılan varyant.
3.DOZ AŞIYI KİMLER OLMALI?
3.doz aşıyı daha evvel Sinovac aşısı olmuş şahıslara tavsiye ediyoruz. İki doz Sinovac olanların üçüncü doz Biontech aşısı olması aslına bakarsanız aylardır tavsiye ettiğimiz bir durumdu. Sinovac aşısının muhakkak bir koruyuculuğu bulunmasına karşın antikor seviyesi düşük olduğu için virüsün enfeksiyonunu hayli fazla önlemiyor. Bu bakımdan Sinovac iki doz olanların 3.doz Biontech olmalarını tavsiye ediyoruz.
AŞI KARTI
Aşı kartı epeydir konuşuyor. Kimi ülkeler bunu yürürlüğe geçirmek üzere olabilirler. Büyük bir ihtimalle olacak diye düşünüyorum. Delta varyantıyla birlikte biroldukça ülke tehdit olarak görüyor.
HER YIL AŞI OLMAK GEREKİR Mİ?
Her yıl koronavirüs aşısı olacağımızı düşünmüyorum. Bilhassa Biontech aşısı olanlar yahut Moderna üzere aşıların uzun yıllar esirgeyici olacağını düşünüyoruz. Tahminen 6 ay 1 yıl daha sonra 3.doz yapılabilir. Bu da varyantlara karşı aşı olabilir. Koronavirüs mesela grip virüsü üzere kendini çok derecede değiştiren virüs değil. Şu an için her yıl bir aşı gözükmüyor. Alışılmış ki ileride ne olacağını bilmek biraz sıkıntı şu anda.
DÜNYA NE VAKİT OLAĞANA DÖNECEK?
Korona savaşının sonuna geldik aslında. Ben aylar evvel bunun yaz sonuna kadar sonbahar başına kadar en azından pandemi seviyesinden çıkabileceğini söylemiştim. Tıpkı fikirdeyim hatta şu anda hayli daha umutluyum. Biontech aşısı delta varytantına karşı da hayli tesirli. Benim iddiam sonbahara kadar aşıların yapıldığı birfazlaca ülkede bu pandeminin bitmiş olacağı. Yıl sonuna kadar dünyada pandemi sonlanacak diye düşünüyorum. Bu koronavirüs büsbütün kalkacak sıfır hadiseye düşeceğiz manasına gelmez. Aşikâr kümeler halinde olaylar olacaktır. Fakat bunlar denetim edilebilir, bir grip seviyesinde bu virüsle yaşamayı öğrenmiş olacağız.
TEK DOZ AŞI UYGULAMASI
Öte yandan Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası’nın sonucu ile hastalığı atlatıp, birinci doz aşısını BioNTech yaptıranlarda tek doz aşı uygulamasına geçildi.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti’nin aldığı karar ile aşı uygulamasında yeni bir metoda geçildi. Buna göre, koronavirüs geçirip, birinci doz aşısını BioNTech yaptıranlara 2’nci doz aşı uygulanmayacak. Hastalığın akabinde BioNTech aşısı yaptıran bireylerin 2’nci doz aşısı yapılmış kabul edilerek, sistem üzerinde aşı kartları oluşturuluyor. Ayrıyeten, birinci doz aşısını yaptıran ve 2’nci doz aşı için randevu alanların e-Nabız uygulamasında 2’nci doz aşıları ‘yapıldı’ olarak ekrana yansıyor.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, tek doz mRNA aşısıyla tüm varyantlara tesirli olacak derecede kâfi bağışık karşılığı geliştiğini belirtmişti. Yavuz, “İki doz CoronaVac olanlara, tek doz mRNA aşısı uygulamanın aktifliği ve güvenliği konusundaki klinik çalışmalar devam etmekle birlikte, canlı virüsle hastalığı geçirenlerde tek doz mRNA aşısının son derece tesirli ve inançlı olduğu görülmüştür” demişti.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca ise koronavirüse yakalanarak, hastalığı geçirenlerde 6 ay daha sonra uygulanan aşının 3 aya düşürüldüğünü duyurmuştu.
BAKAN KOCA DUYURMUŞTU
Bakan Koca geçtiğimiz Bilim Şurası toplantısında şu açıklamayı yapmıştı: Değerli Vatandaşlarım, Bilim Şuramız bugünkü toplantısında 3. Doz aşıların gerekliliği konusunda değerlendirmelerde bulundu. Buna göre 50 yaşından büyük vatandaşlarımızın ve sıhhat çalışanlarımızın hangi aşı ile olursa olsun 3. Doz aşı olmalarının faydalı olacağını kararlaştırdık.
2 doz aşı olmuş 50 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ile sıhhat çalışanlarımız yarından itibaren istedikleri aşı ile 3. Doz aşılarını olmak üzere randevu alabileceklerdir. 3. Doz aşının hangi aşı çeşidi ile olduğunun rastgele bir kısıtlaması ya da önceliği yoktur.
Vatandaşlarımız ve sıhhat çalışanlarımız birinci iki dozda hangi aşıyı yaptırmış olurlarsa olsunlar 3. Doz olarak istedikleri aşıyı olabilirler. Bu bahiste tercih sizlere aittir. Gönül rahatlığı ile istediğiniz aşıyı 3. Doz olarak yaptırabilirsiniz.
Bilim Heyetimizin gündemindeki bir öbür bahis ise hastalığı geçirmiş olan vatandaşlarımızın ne vakit aşı olacakları konusuydu. Bildiğiniz üzere hastalığın üzerinden 6 ay geçtikten daha sonra aşı hakkı tanımlanıyordu.
Bugünden itibaren bu mühlet 3 aya indirilmiştir. Hastalığı geçirmiş olan vatandaşlarımız hatırlatma dozu olarak aşıyı hastalığın üzerinden 3 ay geçtikten daha sonra olabileceklerdir. Bu durumun mevcut antikor düzeyini ve koruyuculuğu değerli ölçüde artıracağı değerlendirilmiştir.
Meltem Günay – Koronavirüs pandemisinin sürat kesmesiyle birlikte olağanlaşma sürecine giren Türkiye’de yasaklar da kalktı. Ancak birfazlaca insan yaklaşık 1,5 yıldır süren şahsi izolasyon, toplumsal hayattan kopma, meskende çalışma, toplu taşıma kullanmama üzere yeni normaller oluşturdu. Artık bir daha açılmayla bir arada bu alışkanlıkları geride bırakmak nasıl olacak? Beşerler bir daha toplumsal hayata katılabilecekler mi yoksa izole hayatlarına devam mı edecekler? Dünyada yeni araştırmalara husus olan ‘mağara sendromu’ nedir? Beslenme ve fizikî olarak olağanlaşma sürecinde neler yapılması gerekiyor? Uzmanlar bu soruları ve karşılıkları Milliyet’e anlattı.
‘İNSAN HER ŞEYE AHENK SAĞLAR’
Psikolojinin duayen ismi Prof. Dr. Acar Baltaş, “Ne yapmak gerekir?” sorusuna, “Herkesi şad edecek ortak bir yanıt kelam konusu değil. Zira her insanın zorlanma sebepleri de farklı, kişiliği de. Kişilik burada fark yaratıyor. Yaşamak için meskenlerine kapananlar var, bir de yaşamak için hastalığa meydan okumak zorunda olanlar yani çalışmak, toplu taşımayı kullanmak zorunda olanlar. Bu temel fark” diye karşılık veriyor. Prof. Dr. Baltaş kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Kişilik açısından da bakıldığında, birtakım beşerler tehlikeyi görmezden gelme eğiliminde, ‘Boşver, bana bir şey olmaz’ der. Bir de tam aksine önlemleri çok yüksek olanlar var. Onlar hala aldıkları naylon torbaları ilaçlı sularla yıkıyorlar, eldivensiz dokunmuyorlar. Lakin genel olarak bir şey söylemek gerekiyorsa, insan hayatta her şeye ahenk sağlar. Değerli olan ahenk sağladığımız şeye ilişkin hissedip hissetmemektir.”
yine KAPANMAYA HAZIRLANIYORLAR’
“Niye zorlanıyoruz” sorusunu ise Prof. Dr. Baltaş, şöyleki açıklıyor: “İki sebeple zorlanıyoruz. Birincisi belirsizlik zira ne vakit biteceğini bilmiyoruz. Beşerler haziranda biter diye düşündü, daha sonra eylül dediler. Artık fazlaca net görülüyor ki yeni yıldan evvel geçmeyecek. Avustralya kapandı, İngiltere bir daha kapanmaya hazırlanıyor. Bütün bu belirsizlikler insanı zorluyor.
İkinci boyutunu genel olarak söylüyorum, irade tükenen kaynaktır. Elinize üç kilo yük alsanız bir süre daha sonra kas gücünüze bağlı kollarınız aşağıya düşmeye başlar. İrademiz de bu biçimde. Alışkanlıklarımızdan uzak kalmak bizleri yordu.
Başlangıçta beşerler konuta girmekte zorlanıyordu, artık çıkmakta zorlanıyorlar. Bu ahenk sürecinin bir kesimi. her insanın şartı farklı. Lakin önümüzdeki beş yıl içerisinde özel kesimin yüzde 50’ye varan bir kısmı uzaktan çalışacak. Türkiye’de bedel ödeyen üç küme var. Birincisi yaşlılar, çocuklarını torunlarını goremediler, hayatlarından değerli bir periyodu kaybettiler. İkinci küme gençler. Hayatlarından 1,5 yıl kaybettiler, mezuniyet merasimlerin kaçırdılar, evlenecek olanlar sevdikleriyle bir ortaya gelerek memnun anlarını kutlayamadılar. Lakin en kıymetlisi bir küme işlerini gelirlerini kaybetti.”
MAĞARA SENDROMU
Toplumsal psikoloji alanlarında ulusal ve memleketler arası pek epey bilimsel makaleye imza atan Lefke Avrupa Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şengül Hablemitoğlu, “bir epey şeye hazırlanmadığımız üzere olağanlaşmaya de hazırlanmış değiliz” diyor. Prof. Dr. Hablemitoğlu’nun dikkat çektiği en değerli noktalardan biri ise, uzun bir müddetden beri konutlarında izole yaşayan, meskenlerinde çalışan insanların toplumsal hayata geri döndüklerinde evvelden hayli olağan gördükleri birtakım durumlara ahenk sağlayamamaları olarak bedellendirilen “mağara sendromu”.
Araştırmaların mağara sendromunun yeni bir risk olduğunu dediğine dikkat çeken Prof. Dr. Hablemitoğlu, “Amerikan Psikoloji Derneği bu mevzunun üzerinde duruyor, İngiltere’de çeşitli yayınlar yapıldı. Bu ülkeler aşılanmanın süratli gerçekleştiği ülkeler. Araştırmalar mağara sendromunun yeni bir risk olduğunu söylüyor zira beşerler aşılansalar bile eski kamusal rutinlerine dönmekten korku duyuyorlar ve izolasyonu sürdürme eğilimi gösteriyorlar. Zira 1.5 yıldır süren izolasyon insanlarda yeni bir alışkanlık oluşturdu” diyor.
‘GÜVENİ YOK ETTİ’
İnsanlarda beraberinde virüse yakalanma endişesinin da sürdüğünü belirten Hablemitoğlu kelamlarını şu biçimde sürdürüyor:
“Pandeminin başından beri hepimiz özgürlük hayali kuruyoruz. Dertsiz bir biçimde birbirimize sarılmak, konutlarda buluşmak ya da rastgele bir kapalı ortamda yan yana gelebilmek hayali. Bu süreçte bunun ne kadar değerli bir özgürlük olduğunu da anladık. Konutlara, ülkelere hapsolduk. ötürüsıyla da olağanlaşma korku yaratmaya başladı. Birtakım beşerler için kalabalıklara karışma süreci sıkıntı bir geçiş süreci olacak. Yapılan çalışmalara katılan insanların yarısına yakını pandemi bitmiş olduğinde yüz yüze etkileşime geri dönmekten rahatsızlık duyacaklarını düşünüyorlar. Aşı olanlarda da bu oran düşük değil. ‘Aşı oldum, tekrar sosyalleşeceğim, bunun korkusunu taşımıyorum’ diyen de yok aslında. Bunun en kıymetlisi, pandemi bizim hepimizin inanç hissini yok etti. Belirsizlik buna yol açtı, bu duyguyu elimizden aldı. ötürüsıyla hem aşı olanlar tıpkı vakitte genel olarak normalleşmeyle ilgili fikir beyan eden şahıslar bundan korkuyorlar, kamusal hayata katılma konusunda epey istekli değiller.”
“Bu süreç bununla birlikte pandemidilk evvel son derece toplumsal olan beşerler için ‘zulüm’. Türkiye’de bu alanda yapılmış bir çalışma yok lakin ben gözlemlerime dayalı olarak söyleyebilirim; Türkiye’de mağara sendromu epey işlemeyecek. Makul bir kesiti etkileyecek. Aşıya karşın hastalığa yakalanma korkusu olanlar rutine dönerken zorlanacak lakin beraberinde salgınla birlikte gelen ‘yeni normale’ alışanlar da yeni sürece alışmakta zorlanacak. Zira onlar bir sistem kurdular ve o sistemi değiştirip eski sisteme dönmek tasa yaratıyor. Aslına nazaran mağara sendromunun en kıymetli sebebi şu; İnsanların bu süreçte algıladıkları riskle gerçek risk içindeki fark açıldı. Bu açıldığı vakit da beşerler korku duyuyor.
Bu süreçten de en çok gençler, ergenlik çağındakiler ve ileri yaşlardakiler etkilendi. Yapılan varsayımlara nazaran önümüzdeki 10 yıllık süreçte zihinsel sıhhat sıkıntılarıyla maalesef uğraşmak zorunda kalacağız. Evvel maskeye aralığa alışması beklenen insanların bu alışkanlıklarını sürdürerek kimi yerlerde de vazgeçerek eski hallerine dönmesi bekleniyor. Fakat bizim için yaşamsal olan alışkanlıkları edindikten daha sonra onları bırakmak o kadar kolay değil. Olağanlaşmaya dönüş o kadar kolay olmayacak. Zira toplum buna hazırlanmadı.”
Hablemitoğlu insanın toplumsal bir varlık olduğunu ve izole olarak yaşamaya uygun olmadığını vurgularken, “Yavaş yavaş da olsa rutine dönüleceğine inanıyorum. Kâfi ki gerekli halk sıhhati uygulamaları, aşılamalar yapılsın. bu biçimde beşerler kendilerini inançta hissedecekler. Beşerler içindeki bağ bir daha inşa edilecek. Kaybettiğimiz kadar süratli olur mu orası tartışmalı” diyor.
DELTA VARYANTI
Prof. Dr. Derya Unutmaz’ın açıklamarı şu biçimde; Delta varyantı aslında birkaç ay evvel Hindistan’da oluşan bir varyant virüs. Bu varyantın özelliği en bulaşıcı koronavirüs olması. Bir öteki özelliği de kimi mutasyonlardan dolayı antikorlardan kaçabiliyor olması. Bu da olağan ki tehlikeli hale getiriyor. Hem fazlaca bulaşıcı olması hem biraz antikorlardan kaçması bunu şu ana kadar ki en tehlikeli varyant yapıyor. Dünyada en çok yayılan varyant.
3.DOZ AŞIYI KİMLER OLMALI?
3.doz aşıyı daha evvel Sinovac aşısı olmuş şahıslara tavsiye ediyoruz. İki doz Sinovac olanların üçüncü doz Biontech aşısı olması aslına bakarsanız aylardır tavsiye ettiğimiz bir durumdu. Sinovac aşısının muhakkak bir koruyuculuğu bulunmasına karşın antikor seviyesi düşük olduğu için virüsün enfeksiyonunu hayli fazla önlemiyor. Bu bakımdan Sinovac iki doz olanların 3.doz Biontech olmalarını tavsiye ediyoruz.
AŞI KARTI
Aşı kartı epeydir konuşuyor. Kimi ülkeler bunu yürürlüğe geçirmek üzere olabilirler. Büyük bir ihtimalle olacak diye düşünüyorum. Delta varyantıyla birlikte biroldukça ülke tehdit olarak görüyor.
HER YIL AŞI OLMAK GEREKİR Mİ?
Her yıl koronavirüs aşısı olacağımızı düşünmüyorum. Bilhassa Biontech aşısı olanlar yahut Moderna üzere aşıların uzun yıllar esirgeyici olacağını düşünüyoruz. Tahminen 6 ay 1 yıl daha sonra 3.doz yapılabilir. Bu da varyantlara karşı aşı olabilir. Koronavirüs mesela grip virüsü üzere kendini çok derecede değiştiren virüs değil. Şu an için her yıl bir aşı gözükmüyor. Alışılmış ki ileride ne olacağını bilmek biraz sıkıntı şu anda.
DÜNYA NE VAKİT OLAĞANA DÖNECEK?
Korona savaşının sonuna geldik aslında. Ben aylar evvel bunun yaz sonuna kadar sonbahar başına kadar en azından pandemi seviyesinden çıkabileceğini söylemiştim. Tıpkı fikirdeyim hatta şu anda hayli daha umutluyum. Biontech aşısı delta varytantına karşı da hayli tesirli. Benim iddiam sonbahara kadar aşıların yapıldığı birfazlaca ülkede bu pandeminin bitmiş olacağı. Yıl sonuna kadar dünyada pandemi sonlanacak diye düşünüyorum. Bu koronavirüs büsbütün kalkacak sıfır hadiseye düşeceğiz manasına gelmez. Aşikâr kümeler halinde olaylar olacaktır. Fakat bunlar denetim edilebilir, bir grip seviyesinde bu virüsle yaşamayı öğrenmiş olacağız.
TEK DOZ AŞI UYGULAMASI
Öte yandan Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası’nın sonucu ile hastalığı atlatıp, birinci doz aşısını BioNTech yaptıranlarda tek doz aşı uygulamasına geçildi.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti’nin aldığı karar ile aşı uygulamasında yeni bir metoda geçildi. Buna göre, koronavirüs geçirip, birinci doz aşısını BioNTech yaptıranlara 2’nci doz aşı uygulanmayacak. Hastalığın akabinde BioNTech aşısı yaptıran bireylerin 2’nci doz aşısı yapılmış kabul edilerek, sistem üzerinde aşı kartları oluşturuluyor. Ayrıyeten, birinci doz aşısını yaptıran ve 2’nci doz aşı için randevu alanların e-Nabız uygulamasında 2’nci doz aşıları ‘yapıldı’ olarak ekrana yansıyor.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, tek doz mRNA aşısıyla tüm varyantlara tesirli olacak derecede kâfi bağışık karşılığı geliştiğini belirtmişti. Yavuz, “İki doz CoronaVac olanlara, tek doz mRNA aşısı uygulamanın aktifliği ve güvenliği konusundaki klinik çalışmalar devam etmekle birlikte, canlı virüsle hastalığı geçirenlerde tek doz mRNA aşısının son derece tesirli ve inançlı olduğu görülmüştür” demişti.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca ise koronavirüse yakalanarak, hastalığı geçirenlerde 6 ay daha sonra uygulanan aşının 3 aya düşürüldüğünü duyurmuştu.
BAKAN KOCA DUYURMUŞTU
Bakan Koca geçtiğimiz Bilim Şurası toplantısında şu açıklamayı yapmıştı: Değerli Vatandaşlarım, Bilim Şuramız bugünkü toplantısında 3. Doz aşıların gerekliliği konusunda değerlendirmelerde bulundu. Buna göre 50 yaşından büyük vatandaşlarımızın ve sıhhat çalışanlarımızın hangi aşı ile olursa olsun 3. Doz aşı olmalarının faydalı olacağını kararlaştırdık.
2 doz aşı olmuş 50 yaş ve üzeri vatandaşlarımız ile sıhhat çalışanlarımız yarından itibaren istedikleri aşı ile 3. Doz aşılarını olmak üzere randevu alabileceklerdir. 3. Doz aşının hangi aşı çeşidi ile olduğunun rastgele bir kısıtlaması ya da önceliği yoktur.
Vatandaşlarımız ve sıhhat çalışanlarımız birinci iki dozda hangi aşıyı yaptırmış olurlarsa olsunlar 3. Doz olarak istedikleri aşıyı olabilirler. Bu bahiste tercih sizlere aittir. Gönül rahatlığı ile istediğiniz aşıyı 3. Doz olarak yaptırabilirsiniz.
Bilim Heyetimizin gündemindeki bir öbür bahis ise hastalığı geçirmiş olan vatandaşlarımızın ne vakit aşı olacakları konusuydu. Bildiğiniz üzere hastalığın üzerinden 6 ay geçtikten daha sonra aşı hakkı tanımlanıyordu.
Bugünden itibaren bu mühlet 3 aya indirilmiştir. Hastalığı geçirmiş olan vatandaşlarımız hatırlatma dozu olarak aşıyı hastalığın üzerinden 3 ay geçtikten daha sonra olabileceklerdir. Bu durumun mevcut antikor düzeyini ve koruyuculuğu değerli ölçüde artıracağı değerlendirilmiştir.